Les guayabes (Psidium) son un xéneru d'unos cien especies d'árboles tropicales y árboles pequeños na familia Myrtaceae, natives del Caribe, América Central, América del Norte y América del Sur. Les fueyes son opuestes, simples, elíptiques a ovalaes, de 5 a 15 centímetros de llargu. Les flores son blanques, con cinco pétalos y numberosos estambres.

Psidium
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Magnoliophyta
Clas: Magnoliopsida
Subclas: Rosidae
Orde: Myrtales
Familia: Myrtaceae
Subfamilia: Myrtoideae
Tribu: Myrteae
Xéneru: Psidium
Especies

Unes cien especies, incluyendo:

Psidium friedrichsthalium: guayaba de Costa Rica o cas

Psidium guineense: guayaba guinea

Sinonimia
  • Cuiavus Trew (1754).
  • Guajava Mill. (1754).
  • Guayaba Noronha (1790), nom. inval.
  • Calyptropsidium O.Berg (1856).
  • Mitropsidium Burret (1941).
  • Corynemyrtus (Kiaersk.) Mattos (1963).[1]
  • Consultes
    Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
    World Flora Online World Flora online
    [editar datos en Wikidata]
    Guayabes, comunes, crudes
    Tamañu de porción
    Enerxía 68 kcal 285 kJ
    Carbohidratos 14.32 g
     • Zucres 8.92 g
     • Fibra alimentaria 5.4 g
    Grases 0.95 g
    Proteínes 2.55 g
    Retinol (vit. A) 31 μg (3%)
     • β-carotenu 374 μg (3%)
    Tiamina (vit. B1) 0.067 mg (5%)
    Riboflavina (vit. B2) 0.04 mg (3%)
    Niacina (vit. B3) 1.084 mg (7%)
    Ácidu pantoténicu (vit. B5) 0.451 mg (9%)
    Vitamina B6 0.11 mg (8%)
    Ácidu fólicu (vit. B9) 49 μg (12%)
    Vitamina C 228.3 mg (381%)
    Vitamina K 2.2 μg (2%)
    Calciu 18 mg (2%)
    Fierro 0.26 mg (2%)
    Magnesiu 22 mg (6%)
    Manganesu 0.15 mg (8%)
    Fósforu 40 mg (6%)
    Potasiu 417 mg (9%)
    Sodiu 2 mg (0%)
    Cinc 0.23 mg (2%)
    % de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
    Fonte: Guayabes, comunes, crudes na base de datos de nutrientes del USDA.
    [editar datos en Wikidata]

    La fruta ye comestible, redonda o en forma de pera, ente 3 a 10 cm de diámetru (hasta 12 cm en cultivos selectos). Tien una corteza delgao y delicao, color verde maciu a mariellu na etapa madura en delles especies, rosa a colloráu n'otres, magaya blanca cremosa o anaranxada con munches semillitas dures y un fuerte arume carauterístico. Ye rica en vitamines C, A, B, amás tien beneficios nutritivos una y bones la so magaya ye considerada aceda y mengua los niveles de LDL (tresportáu por VLDL).[ensin referencies]

    Composición química

    editar

    Permediu por 100: agua 78; proteínes 0.9; grasa 0.40; azucres 7.70; hidratos de carbonu 2.70; fibra bruta 8.50; acidez n'ácidu tánico 1.00; ceniza 0.80; caloríes 43.24; la guayaba contién grandes cantidaes de vitamina C, A y B1. La guayaba tamién ye una fonte escepcional de licopenu, apurriendo aproximao de 5200 μg cada 100 g.[2]

    Por cada 100 gramos de guayabes hai alredor de 0,5 gramos de sustancies antioxidantes, según un estudiu realizáu na India, proporción tres vegaes mayor que n'otres frutes.[3]

    Cultivos y usos

    editar
     
    Guayabo común con frutos entá verdes.

    Les guayabes cultivar en munchos países de la zona intertropical subtropical polos sos frutos comestibles. Delles especies cultívense comercialmente. Los más importantes tán nel cuadru a la derecha. La fruta come toa, como una mazana, o rebanada y sirvida con azucre y crema como postre. N'Asia, la guayaba cruda somorguiar en sal o polvu de ciruela pasa. La guayaba fervida tamién ye usada extensivamente pa faer dulces, auries, mermelaes (goiabada) y zusmios. Ye una de les frutes con mayores niveles de vitamina C, por gramu contién unes 4 vegaes más que la naranxa, lo que la convierte nun antigripal natural. Les fueyes y la corteza son astringentes intestinales, especialmente nes fories de los neños, pos son riques en tanín, 30 g de fueyes por 150 ml d'agua, el cocimientu ye emplegáu pa llavar úlceras. La corteza y el raigañu del guayabo son un bon reconstituyente que cura l'anemia y debilidaes nervioses, tomando'l cocimientu con frecuencia. El so conteníu natural de productu frescu son 273 unidaes en 100 g (vease tamién vitamina A).

     
    Guayaba "Thai Maroon".

    Les plantes son sensibles a les xelaes. En delles rexones tropicales, incluyendo Ḥawai, delles especies convirtiéronse en arbustos invasivos. Tamién ye d'interés pa los cultivadores domésticos n'árees de clima templáu, como una de les poques frutes tropicales que pueden desenvolvese hasta que dean fruta en tiestos dientro de la casa.

    España

    editar

    Les guayabes cultívense comercialmente na Costa del Sol malagueña, siendo introducíes a mediaos del sieglu XX.[4] Les guayabes tán abondando anguaño, una y bones siendo cultivos d'altos beneficios tán sustituyendo adulces los cultivos tradicionales como'l chirimoyo o los cultivos cítricos.

    Colombia

    editar

    La guayaba ye una fruta bien apreciada comercialmente en Colombia yá que puede utilizase n'ensame de preparaciones, como zusmios, duces y néctares siendo parte importante de la gastronomía y cultura colombianes. Colombia ye unu de los mayores productores de guayaba del mundu, sicasí la so producción nun ye esportada por cuenta de la enorme demanda interna d'esta fruta. Esto motivó a dellos productores a realizar inxertos con pera, pa producir la famosa guayaba-pera, de tamañu más grande, pulgu más gruesu y de color verde, magaya amarellentada y más dura, anque'l sabor nun varia demasiáu. En Colombia ye bien común consumir esta fruta en zusmiu o direutamente ensin pulgar (quitar el pulgu).

    El «bocáu» ye un dulce que se preparar con guayaba bien madura y panela (de caña d'azucre), a base de cocer dambos n'agua a poco fueu y removiendo, hasta que l'agua se evapore (similar a la preparación de arequipe y de carambelu). Termina siendo de contextura gruesa un pocu chiclosa, un pocu asemeyáu al dulce de marmiellu. El so sabor ye bien duce y prestosu y color coloráu; el color, consistencia y el sabor pueden variar acordies con diversos factores como la variedá de guayaba y el métodu de preparación. Tien la particularidá de ser cortáu en rectángulos gruesos y envueltu en fueyes de bijao seques color castañu claro, lo que-y da una presentación bien étnica, prestosa ya inconfundible, anque en delles rexones ye envolubráu de fueyes verdes de plátanu como un tamal.

    Les principales ciudaes productores de bocáu son Cali (Valle del Cauca), Moniquirá (Boyacá), Barbosa y Vélez (Santander), anque ye nesta postrera onde se caltién como tradición de dellos sieglos, polo cual tien una reconocencia nacional, yá que se diz que nun hai bocáu como'l veleño. La capital mundial de la guayaba ye guavata (Santander) un conceyu bien aledaño a velez, que ye unos de los mayores productores de guayaba por cuenta de los grandes plantíos de guayaba esistentes na rexón.

    Méxicu

    editar

    La producción guayabera en Méxicu dase fuertemente ente Calvillo y Cañones, que s'alluguen ente los estaos d'Aguascalientes y Zacatecas respeutivamente; tamién se produz nel oriente de Michoacán, ye dicir en Zitácuaro, Jungapeo, Juárez, Tuxpan y Tuzantla, y na rexón sur del Estáu de Méxicu Coatepec Farines, Temascaltepec y Zumpahuacán, Sinaloa en tol estáu en forma llocal. Tamién s'atopen al sur del país nel estáu de Chiapas, nos conceyos de Tonalá, Tuxtla Gutierrez y Pijijiapan.

    Acostuma consumísela como fruta y tamién en postres, tales como los casquitos de guayaba, mermelada y en dulce o pasta, esti últimu postre algamó gran popularidá en mercaos internacionales.

    Tamién s'utiliza una variedá de guayaba en miniatura (Psidium salutare (Kunth) O. Berg) que crez a les márxenes del ríu Cuyaguateje na provincia de Pinar del Río na ellaboración de vinu y llicores bien conocida como "Guayabita del Pinar".

    Taxonomía

    editar

    El xéneru foi descritu por Nicholas Edward Brown y publicáu en Journal of Botany, British and Foreign 66: 141. 1928.[5]

    Etimoloxía

    Psidium: nome xenéricu que deriva del llatín y significa "granada".[6]

    Especies

    editar

    Ver tamién

    editar

    Referencies

    editar
    1. Sinónimos en Kew
    2. «Base de datos de nutrientes de USDA». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-09-05.
    3. «¿Cuál ye l'alimentu con más antioxidantes?». Bien Interesante. Consultáu'l 23 d'ochobre de 2011.
    4. http://www.magrama.gob.es/ministeriu/pags/biblioteca/hoja/hd_1974_14.pdf
    5. «Psidium». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 20 de xineru de 2015.
    6. Umberto Quattrocchi. «CRC World Dictionary of Plant Names» páx. 2203. CRC Press. Consultáu'l 2000.

    Bibliografía

    editar
    • "Manual de Cultivos Orgánicos y alelopatía" Editor: Grupu Llatín LTDA. páx.563

    Enllaces esternos

    editar