Rafael Núñez
Rafael Núñez Wenceslao Moledo (28 de setiembre de 1825, Cartagena de Indias – 18 de setiembre de 1894, Cartagena de Indias) foi un políticu y escritor colombianu qu'ocupó en delles oportunidaes el cargu de presidente de Colombia. Lideró La Rexeneración, cola cual terminóse'l réxime federal de los Estaos Xuníos de Colombia, promulgó la Constitución de Colombia de 1886 y foi l'autor de la lletra del himnu nacional de Colombia, adoptáu oficialmente en 1920.
Rafael Núñez | |||
|---|---|---|---|
 | |||
1r abril 1886 - 18 setiembre 1894 ← ensin valor - Miguel Antonio Caro → | |||
| Vida | |||
| Nacimientu | Cartagena de Indias, 28 de setiembre de 1825[1] | ||
| Nacionalidá |
 Colombia | ||
| Muerte | Cartagena de Indias, 18 de setiembre de 1894[2] (68 años) | ||
| Causa de la muerte | accidente vascular cerebral | ||
| Familia | |||
| Casáu con | Soledad Román de Núñez | ||
| Estudios | |||
| Estudios | Universidá de Cartagena | ||
| Llingües falaes | castellanu | ||
| Oficiu | políticu, escritor, abogáu, periodista, xuez, diplomáticu | ||
| Serviciu militar | |||
| Cuerpu militar |
Ejército Nacional de Colombia (es)  | ||
| Lluchó en |
Guerra de los Supremos (es) | ||
| Creencies | |||
| Partíu políticu |
Partido Conservador Colombiano (es) | ||
 | |||
 | |||
Biografía
editarRafael Núñez nació en Cartagena de Indias el 28 de setiembre de 1825, foi'l primeru de los trés fíos de Dolores Moledo García y del coronel Francisco Núñez García,[3] quien yeren primos hermanos y habíen contraido matrimoniu'l 6 d'ochobre de 1824.[4] A los 15 años foi aceptáu pol xeneral Francisco Carmona nes tropes rebalbes pa lluchar na guerra de los Supremos.[5] A los 18 años viaxó col so padre a Tumaco, onde permaneció mientres dellos meses trabayando.[6] Estudió na Universidá de Cartagena, na que se graduara como bachiller llicenciáu en 1843.[7] Recién graduáu, empecipiar nel periodismu y fundó'l periódicu La Democracia na ciudá natal.
Casóse 3 vegaes. Primero casóse en Panamá con Dolores Gallego'l 25 de febreru de 1851 con quien tuvo dos fíos y dixebráronse el 10 de marzu de 1871; la so segunda cónyuge foi la cartagenera Soledad Román con quien se casó polo civil el 14 de xunetu de 1877 en París [8] y que ratificó por aciu el matrimoniu católicu el 23 de febreru de 1889.[9]
Rafael foi'l primer fíu de la so madre Circuitu de Veraguas en Alanje con residencia na ciudá de David.[10] Al añu siguiente foi nomáu Secretariu Xeneral de José María Obando na gobernación de la Provincia de Cartagena.[11] Mientres esta dómina compunxo un poema n'honor a la ciudá de Cartagena de Indias denomináu Himnu Patrióticu, que declamó públicamente na celebración del 11 de payares de 1850 y que darréu inspiró la lletra del Himnu nacional de Colombia.[12] Por esa dómina tamién fundó la Sociedá Democrática de Cartagena. N'ochobre de 1849 la so madre Dolores Moledo carecióse y viaxó con ella a L'Habana, onde permanecieron seis meses.[13]
En xunu de 1854 arrenunciu a la gobernación, contrái matrimoniu y asume dos cátedres na Escuela de Lliteratura y Filosofía de la Universidá de Cartagena y darréu ye nomáu rector de la institución educativa, permaneciendo siete meses al mandu de ella.[14] Dempués del so pasu pola academia, foi escoyíu Representante a la Cámara pol Estáu Soberanu de Panamá y viaxó per primer vegada a Bogotá.[15] Destacóse como congresista, siendo escoyíu vicepresidente del Congresu.[16] Dientro de la so xestión propunxo la creación d'un bancu central y una reforma al sistema penal.[3] Participó na asamblea constituyente de 1853 y amosó la so habilidá como orador nos alderiques contra'l proyeutu federalista de Florentino González.[17] El 17 d'abril de 1854 el xeneral José María Melo dio un golpe d'estáu, depunxo al presidente José María Obando y ordenó el zarru del Congresu,[18] ante lo cual Núñez decide tornar a Cartagena.
Desempeñó'l cargu de Gobernador de Bolívar en calidá d'encargáu dende'l 19 de setiembre de 1854 hasta'l 10 de xineru de 1855.[19] Poco dempués foi nomáu Secretariu de Facienda pol presidente Manuel María Mallarino, cargu que darréu volvería ocupar nos gobiernos de los xenerales Tomás Cipriano de Mosquera y Julián Trujillo Largacha.[11] El 1 d'ochobre de 1858 encargar de la gobernación del Estáu Soberanu de Panamá por dos meses.[20] En 1863 participó na Convención de Rionegro en calidá de diputáu y retiróse a vivir a Nueva York, onde escribió pa diversos periódicos utilizando'l seudónimu de Wencelly David de Olmedo.[9] Darréu foi nomáu cónsul de Colombia en Le Havre, llegando a Francia el 6 de xunetu de 1865.[21] Mientres esti tiempu alternó la so residencia ente Le Havre y París. El 14 de xunetu de 1866 el xeneral Tomás Cipriano de Mosquera nomar cónsul en Bruxeles, pero Núñez refugó la ufierta y respondiólu que prefería siguir en Le Havre por motivos económicos.[21] A mediaos de 1869, Santos Gutiérrez nomó a Rafael Núñez cónsul en Liverpool, onde permaneció hasta'l 26 de payares de 1874.[22] Nesti mesmu añu publicó en Rouen la so obra "Ensayos de Crítica Social".[23] Darréu arrenunció al cargu diplomáticu y embarcóse de regresu a Cartagena nel vapor "Lafayette", llegando'l 2 d'avientu de 1874.
Candidatura y primer presidencia
editarEnte 1875 y 1880 el modelu lliberal políticu-económicu que s'institucionalizara na Convención de Rionegro de 1863 había tocáu fondu. El país taba na ruina: la poca infraestructura vial esistente sirvía pa consolidar la separación ente les provincies, nun había comerciu regular ente elles. Plantíos y cultivos taben en decadencia. Polo xeneral, les esportaciones agrícoles tradicionales (tabacu, añil y quina) sumieron, mientres siguía aumentando amodo la esportación d'oru y café y reemplazaba a los que taben perdiendo mercaos, pasando a representar cerca del 50% del total de les esportaciones. Amás, la industria nun apaecía entá. Metanes estes circunstancies, un grupu de lliberales (independientes) sofitó la candidatura de Núñez en 1876, pero perdió les eleiciones frente al santandereano Aquileo Parra. A pesar d'ello, Núñez permaneció como líder de los lliberales independientes y empezó a proponer reformes al aparatu estatal nel movimientu denomináu la Rexeneración.[9] .
Núñez plantegaba que'l país nun podía siguir nel federalismu a estazón en que venía, qu'había que da-y facultaes al gobiernu central d'intervenir na economía, que l'estáu tenía de favorecer les inversiones na industria, abrir más caminos y ferrocarriles, protexer con puxanza lo que fuera produciendo la industria colombiano, y crear un clima favorable a les inversiones estranxeres. En 1878 Núñez foi escoyíu Senador pol Partíu Conservador y Presidente del Congresu, cargu qu'ocupó hasta 1880, cuando volvió a candidatizarse a la Presidencia de la República. Como presidente del Senáu, tomó xuramentu del presidente electu Julián Trujillo el 1 d'abril de 1878 anunciando nel so discursu: "Lleguemos a un puntu en que tamos confrontando esti precisu dilema: rexeneración alministrativa fundamental o catástrofe".[24]
Los lliberales oficialistas, llamaos "radicales", opunxéronse fuertemente a Núñez, y fixeron tolo posible pa evitar que llegara a la presidencia. A pesar d'esta fuerte oposición, trunfa nes eleiciones en siete de los nueve estaos y el 8 d'abril de 1880 asumió'l cargu de Presidente de la República.
Núñez trató d'empezar les sos reformes, pero'l periodu presidencial de dos años yera bien curtiu pa poder rematales. Fundó'l Bancu Nacional per mediu de la llei 39 del 16 de xunu de 1880, antecedente del Bancu de la República y reemplazó el valor del patrón oro por papel moneda nos pesos colombianos.[25] Dio entamu a la construcción de la Canal de Panamá según el proyeutu de Fernando de Lesseps,[26] del ferrocarril ente Bogotá y Girardot,[15] fomentó la navegación a vapor al traviés del ríu Sinú,[27] y promovió la cooperación continental al unviar una delegación colombiana pa mediar na Guerra del Pacíficu y entamar una Conferencia Iberoamericana en Panamá en 1882.[28]
Metanes una feroz oposición de los oficialistas, buscó que Francisco Javier Zaldúa fora escoyíu como'l so socesor por que siguiera les sos reformes. Pero Zaldúa, enfermu y sometíu a presiones d'unu y otru sector lliberal, morrió'l 21 d'avientu de 1882, ocho meses dempués de la so posesión.[29] Nel so llugar, tres la declinación del propiu Núñez, foi nomáu presidente otru lliberal independiente: José Eusebio Otálora. Núñez tenía'l camín estenu pa intentar la reelección nel periodu 1884-1886, cosa que llogró con relativa facilidá.
Segunda presidencia y la Rexeneración
editarEn 1884 foi reelixíu col Partíu Conservador, col propósitu de llevar a cabu la Rexeneración.[5] Por causa de el so débil estáu de salú, tardó dalgún tiempu en tornar de Curaçao y tomar posesión de la presidencia y mentanto quedó a cargu Ezequiel Hurtado.[15]
En 1885, tres les disputes eleutorales nel Estáu Soberanu de Santander ente los xenerales Solón Wilches y Eustorgio Salgar,[30] los lliberales radicales empecipiaron un movimientu que llueu s'estendió por tol país y desencadenó una guerra civil col propósitu de derrocar a Núñez.[31] La guerra enllargar mientres dellos meses y concluyó definitivamente col trunfu de la coalición conservadora na batalla de La Fumareda, sol mandu del xeneral Guillermo Quintero Calderón. Tres la victoria, Núñez pronunció dende'l balcón del palaciu presidencial la famosa frase: "La Constitución de 1863 dexó d'esistir".[5] Col camín estenu, convocó'l 10 de setiembre de 1885 a dos representantes de cada unu de los estaos soberanos pa dar entamu a una Asamblea Constituyente que s'instaló'l 11 de payares, que'l so oxetivu yera redactar una nueva Constitución de calter centralista.[32]
La constitución foi sancionada'l 5 d'agostu de 1886 y permaneció vixente, con delles reformes, hasta 1991, siendo hasta la fecha la constitución política que mayor continuidá tuvo Colombia.[33] Nella tuvo un papel bien importante la Ilesia católica, como fonte pal reestablecimientu del orde social.[34] Como reformes principales estableció'l periodu presidencial de seis años y convirtió a los estaos soberanos en departamentos, centralizando'l poder político nel gobiernu nacional.[35] nél añu de 1882 sacu la so primer obra la cual foi él códigu de la policía qu'en 1892 foi destruyíu y inrrespetado polo lliberales
Tercer presidencia
editar
Debíu al frayo de la so salú tres les alteraciones nervioses que supunxeron l'encarar la guerra civil, Núñez arrenunció a la presidencia ante'l Conseyu de Delegatarios el 1 d'abril de 1886 y decidió retirase primeramente a Anapoima y depués a Cartagena.[36] Mientres el so ausencia fixeron cargu de la presidencia'l designáu José María Campo Serrano (1 d'abril de 1886 a 6 de xineru de 1887) y el vicepresidente Eliseo Payán (dende xineru hasta xunu de 1887).
Los lliberales radicales, adversarios de Núñez, fuéronse averando a Payán pa camudar l'aldu políticu establecíu, aprovechando la so ausencia.[37] Ante los rumores, Núñez decidió tomar rápido un vapor que lu condució pol ríu Magdalena hasta Girardot. Dende ellí escribió una telegrama a Payán informándo-y que retomara l'exerciciu de la presidencia y siguió el so aldu escontra la capital.[38] Al conocer la noticia, Payán arrenunció al cargu y retiróse, empecipiando asina'l tercer periodu de gobiernu de Rafael Núñez, ente xunu de 1887 y agostu de 1888.
Unu de los llogros fundamentales d'esta etapa foi la firma del Concordatu cola Santa Sede el 31 d'avientu de 1887.[39] Al traviés d'él restableciéronse les rellaciones ente l'Estáu y la Ilesia católica, lo cual yera consideráu como un elementu esencial d'orde social capaz de llograr la unificación del país.[40]
Núñez mientres el so gobiernu acostumó a solicitar la organización de festexos pa celebrar la fiesta patria de la independencia de Cartagena. El direutor de teatro José Domingo Torres, quien animaba les fiestes patries, buscó al maestru italianu Oreste Síndici pa pidi-y la composición d'un cantar patrióticu pa la celebración de 1887.[41] Pa la lletra del cantar, Torres presentó-y a Síndici el poema "Himnu Patrióticu" escritu por Rafael Núñez en 1850. La interpretación realizar nel "Teatru de Variedaes" de la escuela pública de Santa Clara,[42] con un coru de neños de tres escueles, alumnos de Oreste Síndici y foi anunciada como'l himnu nacional de Colombia.[43] L'himnu darréu oficializóse como símbolu patriu al traviés de la llei 33 del 28 d'ochobre de 1920.[44]
Nes eleiciones del 20 de mayu de 1888 Carlos Holguín Mallarino foi nomáu presidente pol Congresu de la República por unanimidá de votos. Núñez apurrió'l poder el día 7 d'agostu, tornó a la so casa n'El Cabrero y dedicóse nuevamente a escribir artículos en diversos periódicos del país.
Cuarta presidencia y muerte
editarTolos sectores del Partíu Nacional proclamaron una nueva candidatura de Núñez pa les eleiciones presidenciales de 1892 frente a Marceliano Vélez, nes cualos llogró'l 80% de la votación.[45] Por razones de salú, se posesionó simbólicamente en Cartagena'l 21 de setiembre de 1892,[46] pero decidió permanecer alloñáu del poder, dexando a cargu al so vicepresidente Miguel Antonio Caro.[47] Permaneció na facienda de la so esposa Soledad Román nel barriu El Cabrero de Cartagena, onde recibió delles visites per mediu de les cualos calteníase al tantu de l'actualidá.[48] Mentanto'l lliberalismu independiente amenorgóse y la división conservadora amontóse considerablemente, polo que Núñez taba entamando'l so regresu a Bogotá.[15]
Sicasí, la so salú siguió deteriorándose hasta que morrió'l 18 de setiembre de 1894, víctima d'un derrame cerebral.[49] Al conocese la noticia, rindiéronse-y homenaxes en tol país.[50] Ente los homenaxes de los sos amigos cercanos puede mentase el poema que compunxo nel so honor el poeta nicaragüense Rubén Darío al enterase de la so muerte.[51] El Congresu en plenu robló una moción de duelu na so memoria. El so funeral duró dos díes y realizóse na capiya de San Juan de Dios de Cartagena.[47] Los sos restos atopar na Ermita de La nuesa Señora de les Mercedes, allugada nel barriu El Cabrero de Cartagena de Indias.[52]
Homenaxes
editar- Una estatua de Rafael Núñez ellaborada nel añu 1922 por Francisco Antonio Cano afata'l patiu interior del costáu sur del Capitoliu Nacional de Colombia que comunica cola Casa de Nariño.[53]
- La casa onde habitó Rafael Núñez cola so segunda esposa Soledad Román y na cual roblóse la Constitución de 1886,[54] allugada nel Barriu El Cabrero, fuera de les muralles de Cartagena, foi tresformada en muséu.[55] La casa ye en madera d'estilu caribeñu y nella esíbese'l moblame y oxetos que pertenecieron a Núñez.[56] Al mandu de la casa atopa una estatua de Rafael Núñez.
- L'Aeropuertu Internacional de Cartagena de Indias foi bautizáu col so nome en 1986.[57]
- Con motivu del centenariu de la Constitución, el Bancu de la República punxo en circulación el 5 d'agostu de 1986 una serie de billetes de $5.000 (pesos colombianos) cola semeya de Rafael Núñez na so anverso, que imprimiéronse hasta 1995.[58]
- Asina mesmu, en 1987 en Cartagena fundóse una institución d'educación cimera que lleva'l nome de Corporación Universitaria Rafael Núñez nel so homenaxe.[59]
La Escuela de Formación de Carabineros de la Policía Nacional de Colombia allugada en Corozal dende 1991 tamién recibe'l nome de Rafael Núñez.[60]
Obres publicaes
editarDientro de les obres escrites por Rafael Núñez pueden destacar:[23]
- La Federación (1855).
- Ensayos de Crítica Social (1874).
- La Rebelión: Noticies de la Guerra (1885).
- La Reforma Política en Colombia (1885).
- Versos (1885).
- Poesíes (1889).
- Poesíes y artículos críticos (1894).
Galería
editar-
Vivienda onde nació y vivió Rafael Núñez nel centru históricu de Cartagena.
-
Placa na vivienda onde nació y vivió Rafael Núñez.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Afirmao en: Proyecto Biblioteca Internacional de Partituras Musicales. Identificador IMSLP: Category:Núñez,_Rafael. Apaez como: Rafael Núñez. Data de consulta: 9 ochobre 2017.
- ↑ Afirmao en: Find a Grave. Identificador Find a Grave: 51893549. Apaez como: Rafael Wenceslao Núñez. Data de consulta: 9 ochobre 2017. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ 3,0 3,1 «Rafael Núñez Moledo». Presidencia de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 22 de xunu de 2009. Consultáu'l 14 de xineru de 2011.
- ↑ Restrepo Llobu cerval, Pregueru (1993). Xenealoxíes de Cartagena de Indias. Editorial ABC, páx. 242. ISBN 958-900-426-1.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Biografía Rafael Núñez». Biografíes y vides. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-05-10. Consultáu'l 18 de xunetu de 2011.
- ↑ Castillo Mathieu, Nicolás del títulu=Biografía de Rafael Núñez (1955). . Bogotá: Editorial Iqueima, páx. 37.
- ↑ «Guarda y espíritu de Rafael Núñez». Universidá de Cartagena. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'avientu de 2010. Consultáu'l 14 de xineru de 2011.
- ↑ «Soledad Román de Núñez». Biblioteca Virtual del Bancu de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-11-04. Consultáu'l 18 de mayu de 2012.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Rafael Wenceslao Núñez Moledo». Universidá Autónoma del Caribe. Consultáu'l 14 de xineru de 2011.
- ↑ Castillo Mathieu, Nicolás del títulu=Biografía de Rafael Núñez (1955). . Bogotá: Editorial Iqueima, páx. 63.
- ↑ 11,0 11,1 «Biografíes de expresidentes». Partído Conservador Colombianu. Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'ochobre de 2008. Consultáu'l 18 de xunetu de 2011.
- ↑ «Poesía Patriótica del sieglu XIX». Revista Credencial Historia, edición 2510 (Payares de 2010). Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
- ↑ Dangond Uribe, Alberto (1988). Rafael Núñez: rexenerador de Colombia. Bogotá: Ediciones Anaya, páx. 55. ISBN 84-207-3446-2.
- ↑ «Guarda y espíritu de Rafael Núñez na Universidá de Cartagena». Universidá de Cartagena. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-11-09. Consultáu'l 18 de xunetu de 2011.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 «Rafael Núñez, el rexenerador (1825 1894)». Revista Credencial Historia (22 de mayu de 2005). Archiváu dende l'orixinal, el 19 de xunetu de 2011. Consultáu'l 21 de xunetu de 2011.
- ↑ Dangond Uribe, Alberto (1988). Rafael Núñez: rexenerador de Colombia. Bogotá: Ediciones Anaya, páx. 58. ISBN 84-207-3446-2.
- ↑ Ezpeleta Ariza, Benjamín (2006). Pragmatismu-Politico-de-Rafael-Nunez El Pragmatismu Políticu de Rafael Nüñez. Boletín d'Historia y Antiguedades, páx. 656.
- ↑ «José María Melo». Biblioteca Luis Ángel Arango. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-09-10. Consultáu'l 26 de xunetu de 2011.
- ↑ Arizmendi Posada, Ignacio (1989). Presidentes de Colombia 1810-1990. Bogotá: Planeta, páx. 158. ISBN 958-614-279-5.
- ↑ Otero Muñoz, Gustavo (1951). Un home y una dómina: tamién foi'l compositor del himnu nacional colombianu La vida azarosa de Rafael Núñez. Bogotá: Editorial ABC, páx. 32.
- ↑ 21,0 21,1 «Rafael Núñez n'Europa». Institutu Cervantes. Consultáu'l 26 de xunetu de 2011.
- ↑ «Rafael Núñez: El discursu de la maduración política en Colombia». Biblioteca Luis Ángel Arango. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de payares de 2010. Consultáu'l 18 de xunetu de 2011.
- ↑ 23,0 23,1 «Rafael Núñez, 1825-1894». Bancu de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-22. Consultáu'l 29 de xunetu de 2011.
- ↑ Otero Muñoz, Gustavo (1951). Un home y una dómina: La vida azarosa de Rafael Núñez. Bogotá: Editorial ABC, páx. 81.
- ↑ «Rafael Núñez gobierna a Colombia (1880 - 1894)». Historia de Cartagena de Indias. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-11-14. Consultáu'l 20 de xunetu de 2011.
- ↑ «Historia de la Canal editorial=Canal de Panamá». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-11-05. Consultáu'l 21 de xunetu de 2011.
- ↑ Echeverri Herrera, Jorge (agostu de 1958). escritu en Bogotá. «El primer gobiernu de Núñez». Economía Colombianu 18 (52): p. 331.
- ↑ Otero Muñoz, Gustavo (1951). Un home y una dómina: La vida azarosa de Rafael Núñez. Bogotá: Editorial ABC, páx. 115.
- ↑ «Biografía de Francisco Javier Zaldúa». Biblioteca Luis Ángel Arango. Archiváu dende l'orixinal, el 13 de setiembre de 2011. Consultáu'l 27 de xunetu de 2011.
- ↑ Liévano Aguirre, Indalecio (1973). Rafael Núñez. Bogotá: Llexislación Económica, páx. 229.
- ↑ Lemaitre, Eduardo. «Daqué de guerra editorial=Bancu de la República». Archiváu dende l'orixinal, el 4 d'abril de 2011. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «Percorríu históricu del Estáu colombianu na so organización políticu alministrativa». Sociedá Xeográfica de Colombia. Consultáu'l 4 d'agostu de 2011.
- ↑ «Constituciones qu'esistieron en Colombia». Bancu de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'agostu de 2011. Consultáu'l 4 d'agostu de 2011.
- ↑ «La Rexeneración, la Constitución de 1886 y el papel de la Ilesia Católica». Universidá Sergio Arbolea. Archiváu dende l'orixinal, el 21 de marzu de 2012. Consultáu'l 27 de xunetu de 2011.
- ↑ «Les constituyentes dende la Rexeneración editorial=Bancu de la República». Consultáu'l 4 d'agostu de 2011.
- ↑ Liévano Aguirre, Indalecio (1973). Rafael Núñez. Bogotá: Llexislación Económica, páx. 327.
- ↑ «Eliseo Payán: 1886-1887». Presidencia de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 2020-01-21. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ Liévano Aguirre, Indalecio (1973). Rafael Núñez. Bogotá: Llexislación Económica, páx. 336.
- ↑ González, Fernán (1 de mayu de 1993). «El Concordatu de 1887: Los antecedentes, les negociaciones y el conteníu del tratáu cola Santa Sede». Credencial Historia. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-07-23. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «Concordatu de 1887». Revista Selmana (30 de mayu de 2004). Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «Himnu Nacional de la República de Colombia». Paisaxes colombianos y el so folclor. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'ochobre de 2012. Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
- ↑ Cacua Prada, Antonio (1999). Los símbolos patrios. Bogotá: Academia Colombiana d'Historia, páx. 113.
- ↑ «Himnu Nacional de Colombia». Presidencia de la República de Colombia. Consultáu'l 18 d'ochobre de 2010.
- ↑ «Ley 33 de 1920». Congresu de Colombia. Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xunetu de 2011. Consultáu'l 7 de xineru de 2011.
- ↑ «Colombia: Eleiciones Presidenciales de 1826 a 1990». Political Database of the Americas. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-10-23. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «presidente-rafael-nunez-89679 Topen acta de posesión del presidente Rafael Núñez». L'Universal (3 de setiembre de 2012).
- ↑ 47,0 47,1 «Rafael Núñez: los sos últimos díes». Credencial Historia (Setiembre de 1994). Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ Castillo Mathieu, Nicolás del. «La casa de Rafael Núñez: una visita a esti evocador llugar de Cartagena». Credencial Historia. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-08-21. Consultáu'l 1 d'agostu de 2011.
- ↑ Dangond Uribe, Alberto (1988). Rafael Núñez: rexenerador de Colombia. Bogotá: Ediciones Anaya, páx. 116. ISBN 84-207-3446-2.
- ↑ «Sobre honores a la memoria del Excelentísimo Señor Doctor Rafael Núñez, Presidente titular de la República de Colombia». Conceyu de Bogotá (8 de payares de 1894). Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ Rubén Darío. «Na muerte de Rafael Núñez». Biblioteca Dixital Ciudá Seva. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «Ermita El Cabrero editorial=Cartagena Caribe». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-09-08. Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
- ↑ «homenaxe-autentico-a-la democracia&tmpl=component&print=1&page=&option=com_content&Itemid=167 Patiu Rafael Núñez: Un homenaxe auténticu a la democracia editorial=Senáu de la República de Colombia». Consultáu'l 13 de xunetu de 2011. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'homenaxe-autentico-a-la democracia&tmpl=component&print=1&page=&option=com_content&Itemid=167 historial y la homenaxe-autentico-a-la democracia&tmpl=component&print=1&page=&option=com_content&Itemid=167 última versión).
- ↑ «Casa Museo Rafael Núñez». Ministeriu de Cultura. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-09-22. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
- ↑ «Casa Museo Rafael Núñez». Cartagena Info. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
- ↑ «Muséu de Rafael Núñez». Rede Nacional de Museos. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ «Historia del Aeropuertu editorial=Sociedá Aeropuertuaria de la Mariña». Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
- ↑ «Billetes de $5.000». Bancu de la República. Archiváu dende l'orixinal, el 14 de mayu de 2011. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
- ↑ «Reseña Histórica». Corporación Universitaria Rafael Núñez. Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-01. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
- ↑ «Escuela de Carabineros Rafael Núñez». Policía Nacional de Colombia. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de mayu de 2015. Consultáu'l 13 de xunetu de 2011.
Bibliografía
editar- Arizmendi Posada, Ignacio (1989). Presidentes de Colombia 1810-1990. Bogotá: Planeta. ISBN 958-614-279-5.
- Cacua Prada, Antonio (1999). Los símbolos patrios. Bogotá: Academia Colombiana d'Historia.
- Castillo Mathieu, Nicolás del títulu=Biografía de Rafael Núñez (1955). . Bogotá: Editorial Iqueima.
- Dangond Uribe, Alberto (1988). Rafael Núñez: rexenerador de Colombia. Bogotá: Ediciones Anaya. ISBN 84-207-3446-2.
- Liévano Aguirre, Indalecio (1973). Rafael Núñez. Bogotá: Llexislación Económica.
- Otero Muñoz, Gustavo (1951). Un home y una dómina: La vida azarosa de Rafael Núñez. Bogotá: Editorial ABC.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Rafael Núñez.- Biografía de Rafael Núñez Moledo Archiváu 2011-10-16 en Wayback Machine, Presidencia de la República de Colombia.
| Predecesor: Julián Trujillo Largacha |
 1880 a 1882 |
Socesor: Francisco Javier Zaldúa |
| Predecesor: Ezequiel Hurtado |
1884 a 1886 |
Socesor: José María Campo Serrano |
| Predecesor: Eliseo Payán |
1886 a 1888 |
Socesor: Carlos Holguín Mallarino |
| Predecesor: Carlos Holguín Mallarino |
1892 a 1894 |
Socesor: Miguel Antonio Caro |
Datos: Q683532- Multimedia: Rafael Núñez
