Conflictu israelino-palestín

Conflictu israelino-palestín
	Parte de Conflictu árabe-israelín y Relaciones Israel-Palestina (es)
Fecha	14 mayu 1948 → anguaño
Llugar	Levante Meridional (es) (Israel y Estáu de Palestina)
Causes	Sionismu.; Panarabismu.; Busca d'un asentamientu pa la comunidá xudía.; Llevantamientu árabe n'armes per partición del territoriu de Palestina pa construyir un Estáu xudíu y otru árabe (1947).;
Resultáu	En cursu Retirada del Reinu Xuníu de Palestina en 1948.; Independencia d'Israel (14 de mayu de 1948).; Guerra árabe-israelina de 1948 (1948-1949).; Llevantamientu n'armes d'árabes palestinos.; Abellugaos n'El Líbanu, Xordania y otros países árabes.; Éxodu xudíu de países árabes.; Guerra de los seis díes (victoria israelina).; Creación del Estáu palestín nel exiliu.; Primer y segunda Intifada.; Alcuerdos d'Oslu, Madrid y Camp David.; Creación de l'Autoridá Nacional Palestina (1994).; Pidimientu de la reconocencia d'Estáu palestín.; Conflictu de la Franxa de Gaza de 2008-2009.; Operación Pilar Defensivu.; Conflictu ente la Franxa de Gaza ya Israel de 2014.;
Belixerantes
Israel Fuercies Libaneses (1975-1990); Sofitáu por: EEXX;	Palestina Sofitáu por: Lliga Árabe; Turquía; Irán; XRSS (hasta 1991);
	[editar datos en Wikidata]

El conflictu israelín-palestín (n'hebréu: הסכסוך הישראלי-פלסטיני, Hai'Sikhsukh Hai'yisraeli-Falestini; n'árabe: النزاع الفلسطيني - الإسرائيلي, al-Niza'a a el'Filastini al 'Israili) ye'l conflictu social y armáu en cursu ente israelinos y palestinos que se remonta a principios del sieglu XX.^[3] En respuesta al creciente antisemitismu contra los judiós que se vivía n'Europa, a finales del sieglu XIX surdió un movimientu sionista, que defendía l'establecimientu de los xudíos n'Israel. Munchos xudíos emigraron a Israel dempués de la Primer Guerra Mundial, pero al términu de la Segunda Guerra Mundial y la conmoción causada pol Holocaustu aprobóse la participación aprobóse la partición de lo que fuera'l mandatu británicu en Palestina en dos: la parte xudía y la parte árabe. Los árabes nun lu aceptaron, y en 1948 declararon la guerra al acabante crear estáu d'Israel, pero fueron ganaos polos istarelíes.

El conflictu ye de gran valumbu, y el términu utilízase tamién en referencia a les primeres fases del mesmu, qu'enfrentó a les poblaciones xudíes (Yishuv) y árabes que vivíen en Palestina sol Imperiu otomanu^[4] y darréu el Mandatu británicu de Palestina, como parte de la partición del Imperiu otomanu. Forma amás parte del conflictu árabe-israelín. Les claves de les cuestiones pendientes d'esti conflictu son: el reconocencia mutua, l'establecimientu de fronteres segures, los derechos d'agua, el terrorismu palestín, el control de Xerusalén, los asentamientos israelinos, la llibertá de movimientu palestín y la llegalidá en materia de refuxaos. La violencia resultante del conflictu llevó a diverses postures internacionales del conflictu, según la seguridá y otros problemes de derechos humanos, dientro y ente ellos mesmos.

Munchos intentos fixéronse p'axustar una solución de dos estaos, qu'implica la creación d'un Estáu palestín independiente xunto a un estáu xudíu independiente o xunto al Estáu d'Israel (dempués del establecimientu d'Israel en 1948). Nel añu 2016, según l'estudiu^[5] realizáu pol Institutu de Democracia d'Israel y el Centru Palestín pa Investigación Política y d'Encuestes, una mayoría d'israelines y palestinos, preferíen los dos Estaos como mediu pa resolver el conflictu en cuenta de cualesquier otra solución. Per otra parte, una considerable mayoría de la población xudía considera xusta la esixencia palestina de creación d'un Estáu independiente, y cree qu'Israel puede aceptar l'establecimientu de tal Estáu. La mayoría de los palestinos y los israelinos ven en Cixordania y la Franxa de Gaza como'l llugar ideal del hipotéticu Estáu palestín nuna solución de do Estaos. Sicasí, hai árees importantes de desalcuerdu sobre la forma d'un alcuerdu final y tamién en cuanto al nivel de credibilidá que cada llau aprecia nel otru na defensa de los compromisos básicos.^[6]

Dientro de les sociedaes israelino y palestino, el conflictu xenera una gran variedá de puntos de vista y opiniones. Esto pon de relieve les fondes divisiones qu'esisten non yá ente israelines y palestinos, sinón tamién dientro de cada sociedá. Un sellu distintivu del conflictu foi'l nivel de violencia que foi testigu de cuasi tola so duración. Los enfrentamientos lleváronse a cabu polos exércitos regulares, grupos paramilitares, célules terroristes y persones. Estos enfrentamientos nun se llindaron puramente al campu militar y causaron un gran númberu de víctimes mortales na población civil de dambes partes.

Hai importantes actores internacionales arreyaos nel conflictu. Les dos partes que participen na negociación direuta son el Gobiernu d'Israel, anguaño lideráu por Benjamin Netanyahu, y la Organización pa la Lliberación de Palestina (OLP), anguaño presidida por Mahmud Abbas. Un contingente internacional, conocíu como el Cuartetu sobre Oriente Mediu, media nes negociaciones oficiales. El Cuartetu ta formáu por un unviáu especial de los Estaos Xuníos, otru de Rusia, un terceru de la Xunión Europea, y el de les Naciones Xuníes. La Lliga Árabe ye otru actor importante, que propunxo un plan de paz alternativu. Exiptu, miembru fundador de la Lliga Árabe, foi históricamente un participante clave.

Dende 2003, la parte palestina foi quebrada pol conflictu ente los dos facciones principales: Fatah, el partíu tradicionalmente dominante, y el so posterior rival eleutoral, Hamás. Arriendes de tomar del poder de Hamás na Franxa de Gaza en xunu de 2007, el territoriu controláu pola Autoridá Nacional Palestina (el gobiernu interín palestín) estremar ente Fatah en Cixordania, y Hamás na Franxa de Gaza. La división del mandu ente les partes provocó'l colapsu del gobiernu bipartitu de l'Autoridá Nacional Palestina (ANP). Les negociaciones direutes ente'l Gobiernu israelín y el lideralgu palestín empecipiáronse en setiembre de 2010, y dirixíense a algamar un alcuerdu sobre'l estatus oficial final.

Historia

Los periodos de conflictu

Na llinia de tiempu históricu, el conflictu palestino-israelín tuvo ocho fases distintes:

Finales del sieglu XIX-1917 — El periodu del dominiu del Imperiu otomanu nel que los árabes del Eyalato de Siria considerábense como parte de los territorios árabes polo xeneral que taben sol imperiu. Mientres esi periodu, les diferencies taben na base de la formación relixosa y non no fondero nacional.
1917-1948 — El periodu del Mandatu británicu de Palestina, nos que dambes partes taben sol dominiu británicu y so una sola entidá política. Mientres esti periodu los inmigrantes xudíos veníos dende Europa alteriaron l'equilibriu demográficu. El conflictu yera conocíu como el conflictu árabe-xudíu sobre la Tierra de Palestina (denomináu asina pola población árabe y la población británica), el conflictu xudíu-árabe sobre Eretz Israel (denomináu pola población xudía).
1948-1967 — El periodu entendíu ente la independencia d'Israel y la Guerra de los Seis Díes. Depués de la Guerra árabe-israelina de 1948 les partes moraben en tres entidaes polítiques separaes: Israel, la Franxa de Gaza, controlada per Exiptu, y Cixordania, que foi amestada por Xordania.
1967 — Guerra de los Seis Díes: enfrentamientos ente Siria, Exiptu, Xordania, Iraq ya Israel
- Primer día: los ataques aéreos combinaos en tolos frentes per parte d'Israel mientres l'amanecer destruyeron les dos terceres partes de los aviones árabes.
- Segundu día: reconquista pol Comandu Central de la brigada de paracaidistes del monte Scopus (Xerusalén).
- Tercer día: captura de la Ciudá vieya de Xerusalén, control de Cixordania y establecimientu del gobiernu militar israelín.
- Cuartu día: Israel llega a la Canal de Suez.
- Quintu día: les batalles siguen, sobremanera nel norte.
- Sestu día: alto'l fueu proclamáu, Israel controla los Altos del Golán y desmilitariza la zona de Xerusalén.
1967-1993 — El periodu entendíu ente la Guerra de los Seis Díes, la Primer Intifada (1987-1993), y los Alcuerdos d'Oslu (1993), nos que les partes en conflictu moren nes árees encetaes pol Plan de Partición de les Naciones Xuníes que taben sol control del Estáu d'Israel.
1993-2000 — El periodu entendíu ente los Alcuerdos d'Oslu y la Segunda Intifada, na qu'Israel esistía xunto al gobiernu autónomu, l'Autoridá Palestina.
2000-2005 — El periodu ente l'empiezu de la Segunda Intifada hasta la retirada unillateral d'Israel de la Franxa de Gaza.
2005-presente — El periodu posterior a la retirada unillateral d'Israel de la Franxa de Gaza. Dempués de la retirada Hamás arrampuña los control de la Franxa de Gaza al so rival políticu, Fatah.

Eventos de gran magnitú en tol conflictu

1917: Declaración Balfour
1919: Comisión King-Crane
1920: Pogromo de Xerusalén en 1920
1921: disturbios de Jaffa
1929: disturbios en Xerusalén, Jaffa, Hebrón
1936-1939: rebelión árabe en Palestina
1947: L'aprobación del plan de partición de les Naciones Xuníes según la cual Palestina sería estremada en dos estaos - un estáu xudíu y un Estáu árabe
1947-1948: Guerra Civil nel Mandatu de Palestina
1948: guerra árabe-israelina, éxodu palestín y l'establecimientu del estáu d'Israel
1948-1952: La creación del problema de los refuxaos palestinos (-1951) y l'éxodu xudíu de tierres árabes y musulmanes (1948-)
1956: Crisis de Suez.
1964-1967: Guerra de l'Agua
1967: Guerra de los Seis Díes - Israel ocupa'l territoriu pobláu por palestinos dende Xordania y Exiptu, lo que provocó un nuevu éxodu palestín.
1968-1970: Guerra de Gastadura
1970: Setiembre Negru - la espulsión de la OLP de Xordania a El Líbanu
1972: Parte de la delegación Israelina ye asesinada nes olimpiaes de munich por un grupu terrorista palestín.
1978: Operación Litani - campaña militar d'Israel qu'emburrió a les fuercies de la OLP al norte del ríu Litani
1982: Primer Guerra d'El Líbanu - la invasión israelina d'El Líbanu pa espulsar a les fuercies de la OLP nel país
1987: Primer Intifada llevantamientu palestín contra Israel nos territorios palestinos
2000: Segunda Intifada
2002:
- 29 de marzu - 3 de mayu de 2002: Operación Escudo Defensivu
- 22 de xunu de 2002: Operación Camino Firme
2004:
- Mayu de 2004: Operación Arcoiris
- setiembre y ochobre de 2004: Operación Díes de Penitencia

2005: plan de retirada unillateral d'Israel
2006: Operación Agua de Branu
2007: Batalla de Gaza de 2007
2008:
- Xineru de 2008: Crisis de Gaza^[7]
- Febreru de 2008: Operación Invierno Caliente

Resoluciones de la ONX

La Organización de les Naciones Xuníes foi emitiendo a lo llargo del tiempu una serie de pronunciamientos en redol al conflictu israelín-palestín, tantu per mediu del so Asamblea Xeneral como de la so Conseyu de Seguridá.

Resoluciones de l'Asamblea Xeneral de la ONX

Resolución 181

La resolución 181 de l'Asamblea Xeneral de Naciones Xuníes, votada'l 29 de payares de 1947, encamienta la partición de Palestina nun Estáu xudíu, un Estáu árabe y una zona so réxime internacional particular.

Resolución 273

La resolución 273 de l'Asamblea Xeneral de Naciones Xuníes, almitió a Israel como estáu miembru de la organización.

Resolución 67/19

La resolución 67/19 de l'Asamblea Xeneral, aprobada'l 29 de payares de 2012, alcordó l'almisión de Palestina como Estáu observador non miembru de la Organización.

Resolución 10/L22

El 21 d'avientu de 2017, l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes aprobó la Resolución A/ES-10/L.22^[8] que trata sobre les «midíes illegales israelines na Xerusalén Oriental Ocupada y el restu del Territoriu Palestín Ocupáu» na cual repite que toles decisiones y los actos que pretendan modificar el calter, l'estatutu o la composición demográfica de Xerusalén nun tienen efeutu xurídicu dalgunu, son nulos y ensin valor y tienen de revocase en cumplimientu de les resoluciones pertinentes del Conseyu de Seguridá. Coles mesmes, encamienta a tolos Estaos a que s'abstengan d'establecer misiones diplomátiques na Ciudá Santa de Xerusalén.^[9]^[10]

Resoluciones del Conseyu de Seguridá de la ONX

Resolución 242

Adoptada por unanimidá nel Conseyu de Seguridá'l 22 de payares de 1967, seis meses dempués de la guerra de los seis díes, el resolución “esixe la instauración d'una paz xusta y perdurable n'Oriente Mediu”, que pasa pola retirada del exércitu israelín de territorios ocupaos mientres el recién conflictu” y el respetu y reconocencia de la soberanía y la integridá territorial y la independencia política de cada Estáu de la rexón, y el so derechu a vivir en paz nel interior de fronteres reconocíes y segures, al abellugu d'amenaces y actos de fuercia”. Esti resolución permaneció como referencia en toles negociaciones posteriores.

Resolución 338

Adoptada pol Conseyu de Seguridá'l 22 d'ochobre de 1973, mientres la guerra del Yom Kippur, el resolución confirma la validez de la resolución 242 y encamienta l'altu al fueu y l'entamu de les negociaciones en vista de “instaurar una paz xusto y duradero nel Oriente Mediu”.

Resolución 446

Adoptada pol Conseyu de Seguridá'l 22 de marzu de 1979, esti resolución declara que la creación d'asentamientos per parte d'Israel nos territorios árabes ocupaos dende 1967 nun tien validez llegal y constitúi una seria torga pal llogru d'una paz completa, xusta y duradera nel Oriente Mediu. Amás, encamienta a Israel por que, como potencia ocupante, respete escrupulosamente el Conveniu de Xinebra relativu a la proteición de persones civiles en tiempu de guerra, rescinda les sos midíes anteriores y "arrenuncie d'adoptar midida dalguna que cause'l cambéu del estatutu xurídicu y la naturaleza xeográfica y qu'afecte apreciablemente la composición demográfica de los territorios árabes ocupaos dende 1967, inclusive Xerusalén, ysobremanera, que nun tresllade partes de la so propia población civil a los territorios árabes ocupaos".

Resolución 478

Foi adoptada, cola única astención de los Estaos Xuníos, pol Conseyu de Seguridá'l 20 d'agostu de 1980, tres l'aprobación de la Llei de Xerusalén pol Parllamentu israelín el 30 de xunetu de 1980, que proclamó a la ciudá de Xerusalén, "entera y unificada", como capital d'Israel. La resolución "censura nos términos más enérxicos" la Llei de Xerusalén y afirma qu'esta llei ye una violación del derechu internacional y nun afecta a la continua aplicabilidad en Xerusalén del Conveniu de Xinebra relativu a la proteición de persones civiles en tiempu de guerra. Amás, determina que la Llei de Xerusalén y toles demás midíes y actos llexislativos y alministrativos adoptaos per Israel, la potencia ocupante, qu'alteriaron o pretendan alteriar el calter y l'estatutu de Xerusalén "son nulos y carentes de valor y tienen de dexase ensin efeutu darréu". La resolución "nun reconoz" la Llei de Xerusalén y demás midíes d'Israel y fai un llamamientu a tolos miembros de la ONX por qu'acaten esta decisión y por que retiren les representaciones diplomátiques qu'establecieren en Xerusalén. La resolución tamién afirma que la Llei de Xerusalén ye una seria torga pal llogru d'una paz completa, xusta y duradera nel Oriente Mediu.

Resolución 2334

El Resolución 2334 foi adoptada pol Conseyu de Seguridá'l 23 d'avientu de 2016, que pronuncióse reafitando «que l'establecimientu d'asentamientos per parte d'Israel nel territoriu palestín ocupáu dende 1967, incluyida Xerusalén Oriental, nun tien validez llegal» y «espresando grave esmolición pol fechu de que la continuación de les actividaes d'asentamientu israelinos tán poniendo en peligru la viabilidá de la solución biestatal basada nes fronteres de 1967».^[11]^[12]^[13]^[14]

Procesu de paz

Alcuerdos d'Oslu

Yitzhak Rabin, Bill Clinton, y Yasser Arafat mientres los Alcuerdos d'Oslu 13 de setiembre de 1993.

En 1993, los funcionarios israelinos dirixíos por Yitzhak Rabin y los líderes palestinos de la Organización pa la Lliberación de Palestina dirixida por Yasser Arafat esforciar por atopar una solución pacífica al traviés de lo que se conoz como'l procesu de paz d'Oslu. Un finxu fundamental nesti procesu foi la carta de Arafat que reconoz a Israel el derechu a esistir. En 1993 los Alcuerdos d'Oslu concluyeron como marcu pal futuru de les rellaciones palestín-israelines. L'inquiz d'estos alcuerdos yera qu'Israel gradualmente dexara'l control de los territorios palestinos a los palestinos en cuenta de paz. El procesu d'Oslu yera delicáu y avanzó a taramiellos. Tuvo un puntu d'inflexón col asesinatu de Yitzhak Rabin y fracasó finalmente cuando Arafat y Ehud Barak nun llegaron a un alcuerdu en Camp David en xunetu de 2000. Robert Malley, asistente especial del Presidente de los Estaos Xuníos p'asuntos árabe-israelinos, confirmó que, magar Barak nun fixo nenguna ufierta formal por escritu a Arafat, el principal defectu de los palestinos ye que dende l'empiezu de la cume de Camp David d'equí p'arriba nun pudieron nin dicir que sí a les idees d'Estaos Xuníos, nin presentar una contrapropuesta mesma específica y contundente.

Cume de Camp David 2000

En xunetu de 2000, el presidente de EE. XX. Bill Clinton convocó a un cume de paz ente'l líder palestín Yasser Arafat y el primer ministru israelín, Ehud Barak. Barak ufiertaría al líder palestín aproximao'l 95 % de Cixordania y la Franxa de Gaza, según la soberanía palestina sobre Xerusalén Este, y que 69 de los asentamientos xudíos (qu'entienden el 85 % de los asentamientos xudíos en Cixordania) sería vencíu a Israel. Tamién propunxo "control temporal israelín" de forma indefinida nun 10 % del territoriu de Cixordania nun área qu'inclúi munchos de los asentamientos xudíos. Según fontes palestines, el restu del área taría baxu control palestín, anque delles zones romper peles carreteres de circunvalación y puestos de control israelinos. Dependiendo de cómo se configuraren los caminos de seguridá, estes carreteres israelines podríen torgar la llibre circulación de los palestinos en tol so Estáu. Propúnxose amás amenorgar la capacidá d'absorción de los refuxaos palestinos.

Arafat refugó la ufierta. El Presidente Clinton pidió informes por que Arafat fixera una contraoferta, pero nun propunxo nenguna. El excanciller israelín Shlomo Ben Ami, que llevaba un diariu de les negociaciones, dixo nuna entrevista en 2001, cuando se-y preguntar si los palestinos fixeron una contrapropuesta:

«Non. Y esi ye'l megollu de la cuestión y. Nunca, nes negociaciones ente nós y los palestinos, hubo una contrapropuesta palestina».

Nun s'atopó nenguna solución sostenible que pudieraa satisfaer tantu les demandes israelines como les palestines, inclusive so una intensa presión d'EE.XX. Clinton culpó a Arafat pol fracasu del Cume de Camp David. Nos meses siguientes al cume, Clinton nomó al ex senador d'EE.XX. George J. Mitchell, pa dirixir un comité d'investigación, que más tarde publicó como'l Informe Mitchell, pa restablecer el procesu de paz.

Cume de Taba

L'equipu negociador d'Israel presentó un nuevu mapa na Cume de Taba en Taba, Exiptu, en xineru de 2001. Propúnxose esaniciar el control temporal israelín» en determinaes árees, y la parte palestín aceptar como base pa futures negociaciones. Sicasí, el primer ministru israelín, Ehud Barak, nun llevó a cabu nueves negociaciones nesi momentu y les conversaciones terminaron ensin alcuerdu.

Mapa de Ruta pa la Paz

Una propuesta de paz presentada pol Cuartetu de la Xunión Europea, Rusia, les Naciones Xuníes y los Estaos Xuníos el 17 de setiembre de 2002, foi la Fueya de Ruta pa la Paz. Esti plan nun intentó resolver les cuestiones difíciles, como'l destín de Xerusalén o los asentamientos israelinos. Dexar a un llau p'axustales en fases posteriores del procesu. La propuesta nunca llegó más allá de la primer fase, qu'aboga por un altu a la construcción d'asentamientos israelinos y el cese de la violencia ente israelines y palestinos. Nun se llogró nengún d'estos dos oxetivos iniciales.^[15]

Iniciativa de Paz Árabe

La Iniciativa de Paz Árabe (n'árabe: مبادرة السلام العربية) foi propuesta per primer vegada pol príncipe herederu Abdullah d'Arabia Saudita na Cume de Beirut. Ye una propuesta de solución al conflictu árabe-israelín nel so conxuntu, y el conflictu israelín-palestín en particular. La iniciativa foi publicada primeramente'l 28 de marzu de 2002, nel Cume de Beirut, y alcordada de nuevu en 2007 na Cume de Riad. A diferencia de la Fueya de Ruta pa la Paz, esplícase como una "solución final" de les fronteres basada explícitamente nes fronteres de les Naciones Xuníes establecíes antes de 1967. Ufiértase normalizar dafechu les rellaciones con Israel, en cuenta de la retirada de les sos fuercies de tolos territorios ocupaos, incluyíu'l Golán, y reconocer un Estáu palestín independiente con Xerusalén Oriental como la so capital en Cixordania y la Franxa de Gaza, según una "solución xusta" pa los refuxaos palestinos.

Dellos funcionarios israelinos respondieron a la iniciativa con sofitos y crítiques. El gobiernu israelín espresó les sos reserves sobre la "llinia colorada", cuestiones como'l problema de los refuxaos palestinos, la seguridá y la naturaleza de Xerusalén. Sicasí, la Lliga Árabe sigui calteniendo la iniciativa como una posible solución, y celebráronse xuntes ente la Lliga Árabe ya Israel.

Los númberos actuales del discutiniu

Munchos palestinos creen qu'Israel anguaño nun ta realmente interesáu en llegar a un alcuerdu, sinón más bien interesaos en siguir col control de tol territoriu dende'l mar Mediterraneu al ríu Xordán. Sicasí, el voceru de la Embaxada israelina n'España, Lior Haiat, afirmó apocayá que'l conflictu yá ta resueltu y que solo ye cuestión de tiempu.

Per otra parte, munchos israelinos creen qu'anguaño les verdaderes intenciones de los palestinos ye conquistar Palestina entera y que les sos afirmaciones oficiales son namái una estratexa temporal. Como prueba de les sos afirmaciones, presenten l'aumentu de la popularidá de Hamás, que pidió la incorporación de tol territoriu d'Israel.

Por cuenta de la gran cantidá d'opiniones ya interpretaciones, la cuestión de les verdaderes demandes de les partes ye una cuestión política por sigo mesma, cola que munchos israelinos y palestinos tán d'alcuerdu.^[16]

Xerusalén

La frontera de Xerusalén ye una tema particularmente delicáu. Los trés principales relixones abrahámiques —el xudaísmu, el cristianismu y l'Islam— tienen a Xerusalén como un llugar importante pal establecimientu de los sos rellatos históricos relixosos. Israel afirma que la ciudá nun se debe estremar y tien de siguir siendo controlada políticamente solo per Israel. Los palestinos reclamen siquier les partes de la ciudá que nun formaben parte d'Israel antes de xunu de 1967. A partir de 2005, había más de 719 000 persones xudíes viviendo en Xerusalén (na so mayoría viven nel oeste de Xerusalén) y 232 000 yeren musulmanes (na so mayoría habitantes de Xerusalén oriental).

Altes instituciones d'Israel, ente elles el Gobiernu, la Knesset y el Tribunal Supremu, tienen les sos sedes na "ciudá nueva" de Xerusalén occidental y tener dende la fundación d'Israel en 1948. Dempués de qu'Israel prindara Xerusalén Oriental a Xordania, que la controló hasta la Guerra de los Seis Díes, l'estáu xudíu asumió'l control alministrativu completu de Xerusalén oriental. En 1980 Israel promulgó una nueva llei conocida como Llei de Xerusalén qu'establez que "Xerusalén, completa y xunida, ye la capital d'Israel".

Nos alcuerdos de Camp David y el cume de Taba nos años 2000-01, los Estaos Xuníos propunxeron un plan nel que les partes árabes de Xerusalén dar al propuestu Estáu palestín, ente que la parte xudía de Xerusalén seria retenida per Israel. Tolos trabayos arqueolóxicos nel Monte del Templu seríen controlada conxuntamente polos gobiernos israelín y palestín. Dambes partes aceptaron la propuesta, en principiu, pero solu nos cumes y non n'última instancia.

Israel tien series esmoliciones sobre'l bienestar de los santos llugares xudíos so un posible control palestín. Cuando Xerusalén taba baxu control xordanu, los non xudíos fueron autorizaos a visitar el Muriu Occidental y los otros llugares santos xudíos, y el campusantu xudíu del Monte de les Olivares foi profanáu. Nel añu 2000, una alteria palestina fixo cargu de la Tumba de José, un santuariu consideráu sagráu polos xudíos y musulmanes, escalaron y amburaron l'edificiu y convertir nuna mezquita. Hai escavaciones ensin autorizar polos palestinos pa la construcción nel Monte del Templu en Xerusalén, que podríen amenaciar la estabilidá del Muriu de los Llamentos. Israel, sicasí, escasamente bloquió l'accesu a los llugares santos sagraos d'otres relixones. Los organismos de seguridá israelina xixilen de manera rutinaria y detienen a los estremistes xudíos qu'ataquen la escampada de les mezquites, polo que cuasi non se rexistraron incidentes graves mientres los postreros 20 años. Amás, Israel dio una autonomía cuasi completa a los musulmanes nel Monte del Templu.

Israel espresa la so esmolición pola seguridá de los sos residentes de los barrios de Xerusalén si asítiense baxu control palestín. Xerusalén foi'l blancu principal d'ataques de grupos militantes contra oxetivos civiles dende 1967. Munchos barrios xudíos fueron establecíos nes zones árabes.^{[ensin referencies]}

El gobiernu israelín aportuna en que trata a los musulmanes y los llugares santos cristianos col máximu respetu. Según un estudiu de 2010 publicáu por Freedom House, la llibertá de relixón va ser respetada. Les minoríes relixoses, incluyida la cristiana, musulmana, y les comunidaes bahá'ís tienen xurisdicción sobre los sos propios miembros en materia de matrimoniu, entierru y divorciu.^{[ensin referencies]}

Referencies

↑ v7inter_ El difícil camín escontra la paz (conflictu israelín-palestín) YouTube (Visión 7 Internacional)
↑ Palestina, a 90 años del Nakba. Pedro Brieger YouTube
↑ «A History of Conflict: Introduction» (inglés). BBC News. Consultáu'l 27 d'avientu de 2013.
↑ Culla, Joan B. (2005). La tierra más apostada: el sionismu, Israel y el conflictu de Palestina. Alianza Editorial S.A, páx. 67. ISBN 84-206-4728-4.
↑ «metá-de-los-israelies-y-palestinos-sofita-la-solucion-de-dos-estaos.html Solo la metá de los israelinos y palestinos sofita la solución de dos estaos». La Vanguardia (Grupu Godó). 22 d'agostu de 2016. https://www.lavanguardia.com/internacional/20160822/404120432056/solo-la metá-de-los-israelies-y-palestinos-sofita-la-solucion-de-dos-estaos.html. Consultáu'l 12 de marzu de 2017.
↑ «History of the Israeli-Palestinian Conflict» (inglés). PROMISES • TIMELINE. American Documentary, Inc. (Avientu de 2001). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-01-24. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.
↑ «Israeli-Palestinian conflict» (inglés). Fundación Thomson Reuters (12 d'avientu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-31. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.
↑ undocs.org/ye (22 d'avientu de 2017). «esolución A/ES-10/L.22». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.
↑ efe.com (22 d'avientu de 2017). «xeneral-de-onu-esixe-a-ee-uu-dar-marcha-atras-sobre-jerusalen/10001-3474024 L'Asamblea Xeneral de la ONX esixe a EE.XX. dar marcha tras sobre Xerusalén». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.
↑ hispantv.com (22 d'avientu de 2017). «ONX condena abrumadoramente decisión de Trump sobre Al-Quds». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.
↑ www.bbc.com (23 d'avientu de 2016). «Naciones Xuníes desamarra la roxura d'Israel al aprobar cola astención d'EE.XX. una resolución que pide poner fin a los asentamientos xudíos en territorios palestinos». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.
↑ www.elcomercio.pe (23 d'avientu de 2016). «ONX aprueba resolución contra los asentamientos israelinos». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.
↑ www.clarin.com (23 d'avientu de 2016). «Cola astención d'EE.XX., la ONX condergó los asentamientos d'Israel en Palestina». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.
↑ www.elpais.es (23 d'avientu de 2016). «El Gobiernu d'Obama abstener nun resolución de la ONX contra Israel». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.
↑ «Israeli- Palestinian conflict issues and history in brief...» (inglés). MIDEastWEB. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.
↑ Barlow, Rich (11 d'avientu de 2013). «The Israeli-Palestinian Conflict» (inglés]). BU Today. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.

Ver tamién

Conflictu árabe-israelín

[1] v7inter_ El difícil camín escontra la paz (conflictu israelín-palestín) YouTube (Visión 7 Internacional)

[2] Palestina, a 90 años del Nakba. Pedro Brieger YouTube

[3] «A History of Conflict: Introduction» (inglés). BBC News. Consultáu'l 27 d'avientu de 2013.

[Culla67-4] Culla, Joan B. (2005). La tierra más apostada: el sionismu, Israel y el conflictu de Palestina. Alianza Editorial S.A, páx. 67. ISBN 84-206-4728-4.

[5] «metá-de-los-israelies-y-palestinos-sofita-la-solucion-de-dos-estaos.html Solo la metá de los israelinos y palestinos sofita la solución de dos estaos». La Vanguardia (Grupu Godó). 22 d'agostu de 2016. https://www.lavanguardia.com/internacional/20160822/404120432056/solo-la metá-de-los-israelies-y-palestinos-sofita-la-solucion-de-dos-estaos.html. Consultáu'l 12 de marzu de 2017.

[6] «History of the Israeli-Palestinian Conflict» (inglés). PROMISES • TIMELINE. American Documentary, Inc. (Avientu de 2001). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-01-24. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.

[7] «Israeli-Palestinian conflict» (inglés). Fundación Thomson Reuters (12 d'avientu de 2012). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-31. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.

[8] undocs.org/ye (22 d'avientu de 2017). «esolución A/ES-10/L.22». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.

[9] .com (22 d'avientu de 2017). «xeneral-de-onu-esixe-a-ee-uu-dar-marcha-atras-sobre-jerusalen/10001-3474024 L'Asamblea Xeneral de la ONX esixe a EE.XX. dar marcha tras sobre Xerusalén». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.

[10] spantv.com (22 d'avientu de 2017). «ONX condena abrumadoramente decisión de Trump sobre Al-Quds». Consultáu'l 22 d'avientu de 2017.

[11] www.bbc.com (23 d'avientu de 2016). «Naciones Xuníes desamarra la roxura d'Israel al aprobar cola astención d'EE.XX. una resolución que pide poner fin a los asentamientos xudíos en territorios palestinos». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.

[12] www.elcomercio.pe (23 d'avientu de 2016). «ONX aprueba resolución contra los asentamientos israelinos». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.

[13] www.clarin.com (23 d'avientu de 2016). «Cola astención d'EE.XX., la ONX condergó los asentamientos d'Israel en Palestina». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.

[14] www.elpais.es (23 d'avientu de 2016). «El Gobiernu d'Obama abstener nun resolución de la ONX contra Israel». Consultáu'l 23 d'avientu de 2016.

[15] «Israeli- Palestinian conflict issues and history in brief...» (inglés). MIDEastWEB. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.

[16] Barlow, Rich (11 d'avientu de 2013). «The Israeli-Palestinian Conflict» (inglés]). BU Today. Consultáu'l 29 d'avientu de 2013.

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]