Estáu de Palestina
Palestina[n. 1] (Árabe: فلسطين, Filesṭīn, Falasṭīn o Filisṭīn), oficialmente declaráu como'l Estáu de Palestina (Árabe: دولة فلسطين, Dawlat Filesṭin),[12] ye un Estáu con reconocencia parcial allugáu nel Próximu Oriente, más concretamente nel Llevante mediterraneu, y que llenda con Israel, Xordania, Exiptu y la ribera sudoriental del mar Mediterraneu. Tamién ye consideráu un protoestado.[13] Foi proclamáu nel exiliu en Arxel el 15 de payares de 1988, cuando'l Conseyu Nacional de la Organización pa la Lliberación de Palestina (OLP) adoptó la declaración d'independencia de Palestina de forma unillateral. Nesi tiempu la OLP nun exercía control sobre territoriu dalgunu, y yera un gobiernu nel exiliu.[14] Entá güei, el territoriu reclamáu pal Estáu de Palestina caltiénse baxu ocupación israelina.[15][16] Reivindica los territorios palestinos[17] definíos antes de la guerra de 1967,[18] y designó a Xerusalén Este como la so capital.[19][20][n. 2] En 1994, conforme a los alcuerdos d'Oslu ente la OLP y el Gobiernu d'Israel, foi establecida l'Autoridá Nacional Palestina como una entidá alministrativa transitoria. El 31 d'ochobre de 2011, foi almitida como miembru númberu 195 de la UNESCO, como Estáu miembru de plenu derechu.[24]
.svg)
El 29 de payares de 2012 l'Asamblea Xeneral de les Naciones Xuníes adoptó la Resolvimientu 67/19 (proyeutu de resolución A/67/L.28) en virtú de la cual concedió a Palestina la condición d'Estáu observador non miembru» de la organización,[25] reafitando amás el derechu del pueblu palestín a un territoriu so les fronteres definíes antes de la Guerra de 1967.[26] Esti resolución nun implica entá l'almisión de Palestina como miembru plenu de la organización, pos para ello precisaríase de l'aprobación del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes nel cual Estaos Xuníos opónse. El 17 d'avientu de 2014 el Parllamentu Européu sofitó públicamente la reconocencia del Estáu de Palestina,[27] tres faelos los parllamentos de dellos países miembros como Reinu Xuníu,[28] España,[29] Francia,[30] Irlanda[31] ya Italia.[32] La reconocencia del Parllamentu Européu y de los parllamentos nacionales ye puramente simbólicu, una y bones el reconocencia efectiva deber realizar cada unu de los gobiernos de los estaos miembros. Na actualidá, l'únicu país de la XE que la hai reconocíu siendo yá miembru de la Unión foi Suecia, magar Polonia, Bulgaria, República Checa, Eslovaquia, Hungría, Rumanía, Malta y Xipre reconocer dende la década de los ochenta.[33] En mayu de 2015 tamién foi reconocíu oficialmente pola Santa Sede.[34][35] A empiezos de 2018, un total de 136 estaos reconocen a Palestina como un estáu soberanu.[33]
Historia
editarLa Palestina histórica
editarOrixe del topónimu
editarEl términu "Palestina" provién del antiguu pueblu de los filisteos, mentaos na Biblia y otros testos antiguos, como ocupantes de la faxa costera al sur de Siria y Fenicia. Esta etnia, integrada por emigrantes venceyaos a los Pueblos del Mar (quiciabes de procedencia exea, anque nun ye seguru) asitiar nel territoriu conocíu como Canaán mientres la transición ente la Edá del Bronce y del Fierro; aproximao nel sieglu XII e.C.[36][37]Formaron una confederación de cinco ciudaes (Pentápolis filistea) ente Jope y Gaza, adoptaron costumes cananees y convirtiéronse na potencia dominante de la rexón mientres el sieglu X e.C., reemplazando la hexemonía exipcia na rexón.[38] Por cuenta del so usu del fierro, apoderaron a les poblaciones del interior, les tribus hebrees, coles cualos llibraron cruentes batalles. Esta enemistá quedó reflexada na Biblia y tresformó el términu filistéu nuna designación peyorativa.
Según el diccionariu etimolóxicu Douglas Harper,
"la pallabra "Palestina" provién del llatín Palestina (nome d'una provincia romana), y esti del griegu "Palaistine" (Herodoto), y esti del hebréu P'lesheth (que significa Filistea, tierra de los filisteos)".[39]
De la mesma, l'orixe de la pallabra "filisteos" ye, según la mesma fonte:
"Del francés antiguu (empiezos del s.XIV) "Philistin", y esti del llatín tardíu "Philistinus", y esti de la mesma del griegu tardíu "Philistinoi" (plural), que de la mesma deriva del hebréu "P'lishtim", que se traduz como "pueblu de P'lesheth" (Filistea). Puede comparase col acadiu "Palastu" o l'exipciu "Palusata". La pallabra probablemente fai alusión al nome que'l mesmu pueblu se daba a sigo mesmu."[40]
Antigüedá
editarEsti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. |
La historiografía del territoriu llamáu Palestina ta marcada en gran midida por dos factores rellacionaos que son les tradiciones relixoses y les disputes territoriales. Dellos autores, como Dever o Pfoh, sostienen que pa evitar la llectura fundamentalista o nacionalista tien d'interpretase de manera crítica la evidencia arqueolóxica y epigráfica utilizando los testos bíblicos con estremu procuru, dáu'l so calter secundariu. Pfoh destaca que: "... la historia que vamos llograr siguiendo esta metodoloxía va ser abondo distinta de la que podemos lleer na narrativa bíblica, o inclusive en ciertos estudios históricos modernos"[41].
Unu de los antecedentes más remotos d'asentamientos humanos na rexón del llevante mediterraneu correspuenden a la Cultura Natufiense que tuvo presencia ente'l 12,500–9,500 e.C., estendiéndose polos actuales territorios de Siria, Xordania, El Líbanu, Israel y Palestina[42].
Los cananeos pela so parte, seríen los primeros habitantes históricos de la rexón, conocida entós como Canaán (un términu qu'apaez en documentos exipcios del Antiguu Imperiu)[43]. Mientres l'III mileniu e.C. los cananeos establecieron ciudaes-estáu, ente elles Xericó, Megido y Hazor. Desenvolvieron un alfabetu a partir del cual deriváronse otros sistemes d'escritura; per otru llau, la so relixón tuvo una importante influencia nes creencies y práutiques del xudaísmu, y, más tarde, nel cristianismu y l'islamismu. Nel sieglu XIII o XII e.C. apaecieron nel territoriu los filisteos, un pueblu amestáu a les migraciones de los pueblos del mar[44], quien s'instalaron na mariña, l'actual franxa de Gaza, formando una federación de cinco ciudaes[45].
Na mesma dómina apaecieron na rexón interior les tribus hebrees, seminómades y ganaderes emparentaes colos posteriores arameos, que formaron una confederación qu'apaez atestiguada escontra'l 1210 e.C. (cercu de Merenptah). Según los sos propios rellatos, calteníos na Biblia y puestos por escritu sieglos dempués, estes tribus fueren primíes n'Exiptu hasta que'l profeta Moisés, por orde del so dios Yavé, lliberar y conduxera hasta Canaán. El llugarteniente y socesor del Moisés, Xosué, conquistaría la mayor parte de Canaán, la "Tierra Prometida" por Yavé a los Patriarques hebreos.
Estes tribus hebrees teníen el mesmu orixe que los cananeos y falaben el so mesmu idioma, polo que los investigadores inclinar a considerales un emerxente de les poblaciones locales que tomó'l control del territoriu por cuenta de les ciudaes estáu a la fin de la edá del Bronce.
Los israelites, una confederación de tribus hebrees, paecen controlar el territoriu interior en redol al sieglu XII e.C., pero nun asocedió lo mesmo colos filisteos, qu'estableceríen un estáu propiu na mariña meridional de Palestina y controlaben delles ciudaes al norte y al este, mas siempres na costera, quedando les sos llendes territoriales aproximao ente la franxa terrestre de Gaza, Ascalón y Asdod. Con una organización militar superior y gracies al usu d'armes de fierro, ganaron severamente a los israelites en redol al 1050 e.C. L'amenaza filistea obligó a los israelites a xunise y a establecer una monarquía. Según la Biblia, David, rei de Xudá ya Israel, ganó a los filisteos pocu dempués del añu 1000 e.C.
La federación filistea perdió la so autonomía temporalmente mientres el sieglu X e.C. so la hexemonía exipcia, y definitivamente tres la conquista asiria de 722 e.C. Nabucodonosor II afaró'l territoriu filistéu en 604 e.C. y, como'l restu d'Oriente Mediu, cayeron en manes del imperiu d'Alexandru Magnu. Pa dichu momentu, paez que los filisteos yá habíen perdíu bona parte d'o práuticamente tola so identidá cultural. Con tou, el términu Pə-yšet (y darréu les sos versiones griega; Παλαιστινή, Palaistinḗ y llatina;Palæstina) siguió utilizándose como términu xeográficu, referíu a una área cada vez más estensa, na cual solíase incluyir les ciudaes de la mariña amás de Samaria y Xudea.
La unidá d'Israel y la debilidá de los imperios axacentes dexó a David , según el rellatu bíblicu, establecer un gran reinu independiente, que la so capital foi Xerusalén. Sol so fíu y socesor, Salomón, Israel esfrutó de paz y prosperidá, pero a la so muerte nel añu 922 e.C. el reinu foi estremáu en dos: Israel, al norte, y Xudá, al sur. Dellos autores como Finkelstein y Silberman, sicasí, basándose na interpretación de los restos arqueolóxicos y l'estudiu críticu de los testos bíblicos, consideren problemática esta reconstrucción de la historia d'Israel. Sostienen que'l reinu d'Israel, basáu nes ciudaes de la rexón central (la tribu d'Efraím) surdió en redol al sieglu IX e.C. y que Xudá, el reinu del sur, yera un estáu menor hasta la invasión asiria[45].
Cuando los imperios cercanos volvieron a entamar la so espansión, los israelites, estremaos, nun pudieron caltener mientres más tiempu la so independencia. Israel cayó ante Asirio nos años 722 y 721 e.C. , y Xudá foi conquistáu nel añu 586 e.C. por Babilonia, que destruyó Xerusalén y exilió a gran parte de los xudíos que lu habitaben. Les tribus israelites fueron deportaes y, según la Biblia, el so llugar foi ocupáu por una población estranxera; los samaritanos. Esti pueblu, sicasí, sostién que ye descendiente direutu de los antiguos israelites[46].
Los xudíos deportaos a Bablionia, sicasí, caltuvieron la so identidá nacional y relixosa nel exiliu; dalgunos de los sos meyores escritos teolóxicos y munchos llibros históricos del Antiguu Testamentu fueron escritos mientres esti periodu. L'alcordanza de la tierra d'Israel taba patente nos sos escritos. Cuando Ciro II el Grande de Persia conquistó Babilonia nel añu 539 e.C. dexó-yos tornar al antiguu territoriu. Sol dominiu persa los xudíos recibieron una considerable autonomía. Reconstruyeron les muralles de Xerusalén y codificaron la llei mosaica, la Torá, que se convirtió nel códigu de la vida social y la práutica relixosa[47].
A la dominación persa, siguió-y el gobiernu griegu cuando Alexandru Magnu conquistó la rexón nel 333 e.C. Los socesores d'Alejandro, miembros de la dinastía Tolemaica d'Exiptu y de la Seléucida de Siria, siguieron gobernando la zona. Estos postreros intentaron imponer la cultura y relixón helenística a la población. Nel sieglu II e.C. , sicasí, los xudíos, dirixíos pola familia de los Macabeos, remontáronse y entamaron un estáu independiente (ente'l 141 y l'63 e.C. ) que sería llamáu o conocíu como'l Reinu Asmoneo hasta que Cneo Pompeyo Magno conquistó'l Reinu Asmoneo para Roma y convertir nuna provincia gobernada por dirixentes xudíos camudando'l so nome a Provincia de Xudea. Mientres el reináu del rei Herodes el Grande (dende'l 37 hasta'l 4 e.C. ), nació Xesús de Nazaré, figura central del cristianismu.
Españaron dos revueltes xudíes contra la dominación romana (del 66 al 73 d. C. y del añu 132 al 135), pero fueron reprimíes. Dempués de la segunda, la destrucción de Xerusalén y la dura represión sobre los xudíos provocó la so diáspora escontra otros territorios. Según dellos autores el territoriu de la provincia de Xudea pasó a llamase Palestina col fin de desligar a los xudíos del territoriu. Prohibiéndose-yos, amás, entrar na ciudá de Xerusalén que foi renombrada Aelia Capitolina. Otros investigadore
La rexón, agora conocida como Palestina, recibió una atención especial cuando l'emperador romanu Constantín I el Grande llegalizó l'actividá de l'hasta entós escorrida Iglesia cristiana nel añu 313 al traviés del denomináu Edictu de Milán. La so madre, Elena, visitó Xerusalén. Palestina, considerada la Tierra Santa, convertir nel centru de les pelegrinaciones cristianes. La consecuencia d'esto foi una dómina de prosperidá, seguridá y desenvolvimientu de l'actividá cultural. La mayor parte de la población se helenizó y cristianizó. Sicasí, el gobiernu bizantín foi atayáu mientres una curtia ocupación persa (614-629) y remató por completu cuando los exércitos musulmanes conquistaron Xerusalén nel añu 638.
La llegada de los árabes
editar
La conquista árabe empecipió mil trescientos años de presencia musulmana en Palestina, un territoriu sagráu pa los musulmanes porque'l profeta Mahoma designara Xerusalén como la primera quibla, direición escontra la que los musulmanes tienen de dirixir les sos plegaries; magar darréu y hasta l'actualidá, la oración tien d'efectuase colos fieles empobinaos escontra la ciudá de La Meca.[48] Amás espublizóse la creencia de que'l Profeta xubiera al cielu nel Miraj, un viaxe místicu dende'l llugar onde s'alzó'l templu de Salomón, nel cual más tarde construyir la cúpula o Mezquita de la Roca.[48] Tamién cabo destacar que figures bíbliques asociaes a la rexón de Palestina tienen considerancia de profetes nel islam, como ye'l casu de David, Salomón, Abraham o Xesús.[48] Xerusalén convirtióse asina na tercer ciudá sagrada del islam.[48]
Los gobernantes musulmanes, nun principiu, nun obligaron a los habitantes locales a adoptar la so relixón; ello ye que pasó más d'un sieglu primero que se convirtiera la mayoría al islamismu. Los cristianos y xudíos yeren consideraos dhimmi ('pueblos del Llibru'). Concedióse-yos el control autónomu de les sos comunidaes y garantizóse-yos seguridá y llibertá de cultu. Tal tolerancia (con rares esceiciones) nun foi habitual a lo llargo de la historia de les relixones, especialmente na historia de la relixón Islámica. La mayor parte de los habitantes adoptaron la cultura árabe ya islámica. Palestina beneficiar del comerciu ente los territorios musulmanes y de la so trescendencia relixosa mientres el gobiernu de la primer dinastía musulmana, los Omeyes de Damascu. Cuando'l califatu pasó a manes de los Abasíes de Bagdag nel añu 750, Palestina quedó escaecida. Sufrió desórdenes y la dominación socesiva de los selyúcides, los fatimíes y los cruciaos europeos. Con tou, participó de la rellumanza de la civilización musulmana del momentu, en concretu, no relativo a la ciencia, l'arte, la filosofía y la lliteratura. Con posterioridá, Palestina decayó sol reináu de los mamelucos y empezó la so decadencia.
Imperiu otomanu
editar
Los turcos otomanos d'Asia Menor ganaron a los mamelucos en 1517 y, con poques interrupciones, gobernaron Palestina hasta 1917. El país quedó estremáu en dellos distritos (denominaos sanjaks o sanjacados), como'l de Xerusalén. L'alministración d'estos distritos confiar na so mayor parte a los palestinos arabizados, descendientes de los cananeos y de los colonizadores posteriores. Sicasí, les comunidaes cristiano y xudío recibieron una amplia autonomía. Palestina participó de la rellumanza del Imperiu otomanu mientres el sieglu XVI, pero perdió toa importancia cola decadencia d'ésti nel sieglu XVII —lo qu'afectó a l'actividá económica nel territoriu y provocó el consiguiente descensu demográficu—, que siguió hasta'l sieglu XIX. Nesa dómina, les potencies europees, en busca de materies primes y mercaos, y llevaes tamién por intereses estratéxicos, llegaron a Oriente Próximu, aguiyando'l desenvolvimientu social y económico. Ente 1831 y 1840, Mehmet Alí, el virréi (pachá) d'Exiptu, partidariu de la modernización, espandió la so área d'influencia hasta Palestina. Les sos reformes polítiques supunxeron la eliminación del orde feudal, la medría de l'agricultura y la meyora de la educación. L'Imperiu otomanu reafitó la so autoridá en 1840 y instituyó les sos propies reformes. A partir de 1880 colonos alemanes ya inmigrantes xudíos llevaron a la zona la maquinaria moderna y el capital que la rexón precisaba urxentemente.
La puxanza del nacionalismu europeo mientres el sieglu XIX, y especialmente la intensificación del antisemitismu a partir de 1880, aguiyó a los xudíos europeos a buscar abellugu nel so "tierra prometida" (Eretz Israel). L'escritor y periodista Theodor Herzl, autor d'L'estáu xudíu (1896), fundó la Organización Sionista Mundial en 1897 pa resolver el problema xudíu” n'Europa. Como resultancia, la emigración xudía a Palestina amontar de manera espectacular. En 1880, los árabes palestinos constituyíen alredor del 95 % d'una población total de 450.000 habitantes. Sicasí, dellos dirixentes palestinos reaccionaron con alarma ante la emigración, la compra de terrén y les reivindicaciones xudíes, y dende entós convirtiéronse n'inesorables opositores al sionismu.
Mandatu Británicu
editar
.svg)
La promesa que los británicos fixeron a los dirixentes árabes, cuantimás al traviés de la correspondencia caltenida (1915-1916) con Husein ibn Alí —gran jerife (perteneciente a la familia de Mahoma) de La Meca—, de conceder la independencia de los sos territorios tres la conclusión de la Primer Guerra Mundial, dexó la espulsión de los turcos de Palestina ente 1917 y 1918. Los británicos, sicasí, nun caltuvieron les sos promeses a los árabes. Asina, nel tratáu secretu Sykes-Picot robláu con Francia y Rusia en 1916, Gran Bretaña comprometer a estremar y gobernar la rexón colos sos aliaos. Darréu, al traviés de la Declaración Balfour (1917), Gran Bretaña declaró que
El Gobiernu de La so Maxestá contempla favorablemente l'establecimientu en Palestina d'un llar nacional pal pueblu xudíu y va faer usu de los sos meyores esfuercios pa facilitar la realización d'esti oxetivu, quedando bien entendíu que nun se fadrá nada que pueda perxudicar los derechos civiles y relixosos de les comunidaes non xudíes esistentes en Palestina...
Esta declaración incorporóse darréu como promesa al mandatu conferíu a Gran Bretaña pola Sociedá de Naciones en 1922.
Mientres el so mandatu (1922-1948) los británicos atoparon difícil reconciliar les promeses feches a dambes comunidaes. Les organizaciones sionistes caltuvieron la emigración xudía a gran escala y dalgunos falaron de la constitución d'un Estáu xudíu en toa Palestina. Amás, otres declaraciones de potencies internacionales sofitaben la idea de la reconocencia del estáu xudíu, ente elles podemos citar la Declaración Cambon, emitida en 1917 per Francia, y una manifestación asemeyada tamién foi emitida pol Imperiu Alemán, amás, de forma paralela, pa los años 1920/1930 el futuru estáu xudíu yá disponía d'importante infraestructura y desenvolvimientu autónomu xudíu en Palestina. Esta actitú provocó'l refugu de los palestinos, medrosos de ser quitaos de los sos territorios polos sionistes, a pesar de que'l mandatu británicu yá había estremo a Palestina en dos Estaos, venciendo nel 70/80% del territoriu de Palestina al estáu o Reinu de Trexordania (actual Xordania), como una solución pa la creación en Palestina de dos estaos, unu xudíu y l'otru árabe, y dexando el restante 20/30% pa la creación d'un futuru estáu xudíu. Aun así, los pobladores árabes, inda una amplia mayoría de la población, nun quedaron conforme con ello y produciéronse ataques antisemites en Xerusalén (1920) y Jaffa (1921). Darréu, en 1922, por causa de la presión política qu'exercíen los árabes sobre'l Reinu Xuníu y los escesivos y contradictorios compromisos asumíos per Inglaterra con múltiples bandos -que munches vegaes yeren rivales ente sigo- mientres la Primer Guerra Mundial, una declaración británica refugó les reivindicaciones sionistes sobre toa Palestina y llindó la inmigración xudía, pero reafitó'l sofitu al llar nacional xudíu”. Los británicos propunxeron establecer un conseyu llexislativu, pero los palestinos refugaron esti conseyu por consideralo contrariu a los sos intereses, fuertemente promovíos pol líder árabe Amin al-Husayni, Gran Mufti de Xerusalén y estableció conversaciones con Hitler na Segunda Guerra Mundial.
Dempués de 1928, cuando la inmigración xudía amontóse llixeramente, la política británica a esti respectu bazcuyó so les conflictives presiones árabe-xudíes. L'arribación de xudíos procedentes d'Europa central aumentó sópito tres la llegada del réxime nazi a Alemaña en 1933; asina, en 1935 cuasi 62.000 xudíos entraron nel Mandatu de Británicu de Palestina. La medrana a la dominación xudía y la creación d'un estáu propiu xudíu foi la principal causa de la revuelta árabe qu'españó en 1936 y siguió intermitentemente hasta 1939. Nesa dómina Gran Bretaña acutara de nuevu la inmigración y l'adquisición de tierres per parte de los xudíos.
Dempués de la Segunda Guerra Mundial
editarLa llucha pol control de Palestina, que s'apangó mientres la Segunda Guerra Mundial, volver# a entamar en 1945. Los horrores del Holocaustu espertaron la simpatía mundial polos xudíos europeos y pol sionismu, y, a pesar de que'l Reinu Xuníu entá refugaba almitir a 100.000 xudíos sobrevivientes en Palestina, munches víctimes de los campos de concentración nazis consiguieron entrar illegalmente. Dellos planes pa resolver el problema palestín fueron refugaos per dambes partes. Finalmente, los británicos declararon el Mandatu impracticable y trespasaron el problema a l'acabante crear Organización de les Naciones Xuníes n'abril de 1947. Xudíos y árabes preparar pa un enfrentamientu.
Anque los árabes superaben a los xudíos en númberu (1.259.000 frente a 579.000 respeutivamente),[49] éstos últimos taben meyor preparaos, desenvolviendo nos años precedentes les estructures necesaries p'algamar l'estragal estatal. Los xudíos teníen un gobiernu semiautónomo, dirixíu por David Ben Gurión, y una milicia bien entrenada y esperimentada, la Haganá, mas con escasu y mediocre armamentu, llegando al casu de tener un rifle per cada trés soldaos. Los árabes, per otra parte, nunca se repunxeren de la fallida revuelta una y bones los intereses y aspiraciones propies tener fuertemente estremaos, amás de que la mayoría de los sos dirixentes fueren prindaos, morrieren en combate o se topaben nel exiliu. L'muftí de Xerusalén, el so principal voceru, negar a aceptar l'plan de l'abreviatura|ONX|Organización de les Naciones Xuníes}} ellaboráu en payares de 1947 y qu'establecía la división de la zona en dos estaos, unu árabe y otru xudíu, ente que los xudíos aceptar. Na llucha militar posterior, que sería conocida como la guerra árabe-israelina de 1948. Nesti conflictu, los interes árabes fueron defendíos por organizaciones militares palestines o por pequeños contingentes de países árabes de la zona, ente que l'acabante crear Estáu d'Israel, col so exércitu y los sos grupos paramilitares. A pesar de tener una fuercia político y militar aparentemente mayor que los xudíos palestinos, yá que disponíen de fuerte armamentu (disponiendo d'aviones y vehículos de combate), especialmente les tropes de Trexordania y Exiptu, la implicación de los países árabes foi simbólica y, nel casu de Trexordania, inclusive apautó con Israel una división del Mandatu británicu de Palestina pola que Cixordania quedaría en manes xordanes y la lexón xordana nun atacaría al Estáu d'Israel. Impúnxose un parcial bloquéu internacional de venta d'armamentu militar faía los nuevu estáu xudíu, anque Checoslovaquia foi l'únicu país qu'aceptó vender armamentu al Estáu d'Israel mientres el conflictu. Los árabes palestinos fueron finalmente ganaos pol exércitu israelín.
Al rematar la guerra, y una vegada roblaos los alcuerdos d'armisticiu colos diversos países colos que combatiera, Israel quedó en posesión del 78% del antiguu Mandatu británicu de Palestina, ente que Xordania ocupó Cixordania (darréu se la anexonaría ensin apenes reconocencia internacional) y Exiptu fixo lo propio cola Franxa de Gaza. La guerra supunxo la espulsión o l'exiliu d'aproximao 780.000 árabes palestinos no que se dio en conocer como la Nakba. Estos refuxaos escaparon a los países árabes vecinos, como El Líbanu o Xordania principalmente, onde crearon una identidá nacional y el deséu de tornar a Palestina y recuperar los bienes que dexaren tras cola so marcha. Al términu de la guerra, Israel negó a estos refuxaos el derechu de torna a los llares que tuvieren qu'abandonar, mientres aprobaba la denomada Llei de Torna qu'apurría residencia y ciudadanía israelina a tolos xudíos qu'emigraren a Israel. Poco dempués nació l'Axencia de Naciones Xuníes pa los Refuxaos de Palestina n'Oriente Mediu, conocida comúnmente poles sigles UNRWA, qu'estableció numberosos campos de refuxaos en Xordania, El Líbanu, Siria, Cixordania y la Franxa de Gaza destinaos a dar sofitu a los refuxaos palestinos de la guerra árabe-israelina de 1948. Tocantes a los palestinos que permanecieren dientro de les recien creaes fronteres d'Israel, convertir nuna minoría y fueron gobernaos por una alministración militar hasta 1966.
Un añu dempués, en 1967, Israel atacó simultáneamente a Exiptu, Siria y Xordania na Guerra de los Seis Díes y llogró una victoria aplastante, conquistando Cixordania y Xerusalén Este de Xordania, los Altos del Golán de Siria y la Franxa de Gaza y la península del Sinaí d'Exiptu. Salvo esta postrera, que foi devuelta a Exiptu tres los Alcuerdos de paz de Camp David en 1978, el restu siguen a día de güei so un réxime d'ocupación israelina declaráu illegal pola ONX en numberosos resoluciones.
En 1993, tres décades de conflictos violentos ente palestinos ya israelinos, los dirixentes de cada bandu aceptaron la firma d'un históricu alcuerdu de paz. Yasir Arafat, dirixente de la Organización pa la Lliberación de Palestina, y el primer ministru israelín Isaac Rabin axuntar nos Estaos Xuníos el 13 de setiembre de 1993, pa roblar l'alcuerdu de paz pa la rexón. El plan contemplaba l'autonomía de los territorios ocupaos por Israel, que tenía d'empecipiase na Franxa de Gaza y Xericó. L'alministración palestina sobre parte d'estes árees empezó en mayu de 1994.
Les eleiciones celebraes nos territorios autónomos palestinos reafitaron la direición de Yasir Arafat y de la OLP, pero les actitúes intransixentes d'estremistes xudíos (asesinatu del primer ministru israelín Isaac Rabin en payares de 1995) y del grupu palestín Hamas (que llevó a cabu atentaos terroristes indiscriminaos nes principales ciudaes d'Israel) punxeron delles vegaes en peligru tou lo alcordao nesi primer tratáu de paz global y tolos que lu siguieron.
Nesi contestu de meyora escontra la plena pacificación de la rexón, a finales d'ochobre de 1999 (con cinco años de retrasu) los territorios palestinos de Gaza y Cixordania baxu control de l'Autoridá Nacional Palestina (ANP) quedaron xuníos al traviés d'una carretera de 44 quilómetros de llargor que traviesa territoriu israelín dende'l puestu d'Erez (al norte de la Franxa de Gaza) hasta la ciudá autónoma de Tarqumiyah (en Cixordania). La so apertura supunxo'l fin de la incomunicación que sufrieren mientrés años tres millones de palestinos de dambos sectores ocupaos per Israel en 1967. Ente agostu y setiembre de 2005, en virtú del denomináu Plan de Desconexón promovíu pol gobiernu d'Ariel Sharón, Israel desmanteló los asentamientos de la Franxa de Gaza y dio en la retirada de tolos sos efectivos militares; poníase asina fin a una situación que perduraba dende la Guerra de los Seis Díes. La Franxa de Gaza pasó a depender de la ANP, anque Israel caltuvo'l control de les agües xurisdiccionales, del espaciu aereu y de les fronteres, y por ello la comunidá internacional sigui considerando a la Franxa de Gaza como territoriu ocupáu.[16]
Reconocencia internacional
editar
L'Estáu de Palestina escarez d'independencia de facto. La so estensión xeográfica identifícase xeneralmente colos Territorios Palestinos, que les sos llendes son motivu de disputa con Israel, magar la Organización de Naciones Xuníes reconoz les fronteres de 1967[50] previes a la Guerra de los Seis Díes.
En 1974 l'Asamblea Xeneral de la ONX reconoció a la OLP como representante del pueblu palestín, otorgándo-y la condición d'observadora. Pudo dende entós participar en tolos trabayos de l'Asamblea y nes conferencies internacionales convocaes pola ONX, y dende 1976, foi convidada regularmente pol Conseyu de Seguridá a participar nes sos deliberaciones sobre la situación nel Oriente mediu, la cuestión de Palestina y asuntos conexos.[51] Dende'l 15 d'avientu de 1988, la ONX utiliza'l términu Palestina» en llugar de «Organización pa la Lliberación de Palestina» (OLP) na so organización, les sos axencies y los sos organismos afiliaos.[52]
L'Estáu palestín foi reconocíu como tal por 94 países tres la so proclamación en 1988,[53] y pa xineru de 2012, 130 países miembros de la ONX lo reconocieren formalmente.[54] Esisten sicasí diversos estatus de reconocencia que la nación palestina foi algamando a lo llargo de los años.
Ente les principales potencies mundiales, los Estaos Xuníos nun reconocen entá a Palestina como un Estáu independiente, pero sí afirmen que dichu reconocencia tendrá de ser la consecuencia final de les conversaciones de paz que, sol so patrociniu, vienen sosteniéndose dende va munchos años col Estáu d'Israel. Consideren a l'Autoridá Nacional Palestina como un interlocutor válidu que representa los intereses de la Nación Palestina, y otorguen a los sos representantes un estatus diplomáticu especial.
La Xunión Europea manifestó, en 2010, que reconocería al Estáu Palestino cuando llegara «el momentu oportunu»,[55] adoptando nun primer tiempu una posición similar a la estauxunidense, pero n'avientu de 2014 aprobó sofitar la so reconocencia y animó a la xefa de la diplomacia europea a promover dichu reconocencia en tolos Estaos de la Unión.[27]
Al marxe d'estes posiciones entemedies, la mayor parte de naciones del orbe sí reconocieron oficialmente a Palestina como un Estáu independiente, como asocede con gran parte de los países árabes y africanos, según dalgunos d'Europa del este y d'Asia.[56]
Dende avientu de 2010, diversos gobiernos llatinoamericanos emitieron una serie de pronunciamientos reconociendo oficialmente a Palestina como un Estáu. Asina, los gobiernos d'Arxentina, Costa Rica, Brasil, Paraguái, Surinam, Uruguái y Hondures[57] reconocieron a Palestina como Estáu llibre ya independiente coles fronteres definíes antes de 1967,[58][59][60][61][62][63] como lo fixeron los países qu'integren l'ALBA (Antigua y Barbuda, Bolivia, Cuba, Dominica, Ecuador, Nicaragua, San Vicente y Les Granadines, Venezuela).[64][65][66][67] Pela so parte, los gobiernos de Chile, Perú y El Salvador[68] tamién efectuaron esta reconocencia, anque ensin realizar precisión dalguna sobre les fronteres que tendríen de rexir al nuevu Estáu.[69] [70][71] Adicionalmente, Méxicu caltién rellaciones “de representación” con Palestina.[72]
El 31 d'ochobre de 2011, l'Asamblea Xeneral de la Unesco almitió nel so senu a Palestina como Estáu miembru. 107 de los 194 Estaos miembros de la organización de la ONX votaron a favor, 14 en contra y 52 abstuviéronse.[73] Votaron en contra, ente otros, Israel y Estaos Xuníos, amás de Canadá y República Checa.[74] Los Estaos Xuníos, el mayor contribuyente de la Unesco, anunciaron que dexaben de contribuyir al presupuestu de la organización, yá que una llei federal prohibe financiar a les axencies de la ONX que reconozan a Palestina como Estáu.[75] Esti fechu equival al amenorgamientu del presupuestu de la organización nun 22 %.[76]En xineru de 2015 el Secretariu Xeneral de la ONX, Ban Ki-moon, confirmó que Palestina va xunir a la Corte Penal Internacional (CPI) el 1 d'abril de dichu añu como Estáu miembru plenu.[77]
El 29 de payares de 2012 l'Asamblea Xeneral de la ONX aprobó la Resolvimientu 67/19 por aciu la cual alcordábase l'ingresu de Palestina como «Estáu observador non miembru» coles fronteres definíes antes de 1967 con 138 votos a favor, 41 astenciones y 9 en contra.[78] Los 9 votantes en contra fueron Estaos Xuníos, Canadá, Israel, República Checa, Panamá, Paláu, Estaos Federaos de Micronesia, Nauru y les islles Márxal. Cuasi la totalidá d'América Llatina votó a favor, sacante Panamá que votó en contra y Colombia, Guatemala y Paraguái que s'abstuvieron de votar,[79] África, Asia, amás de la mayoría de los países europeos como España, Francia, Italia y Rusia votaron a favor.[80] El Reinu Xuníu, Australia y Alemaña abstener na votación. El so gobiernu afirmó sofitar la solución de dos estaos.[81] El Parllamentu británicu aprobó'l 13 d'ochobre de 2014 una resolución non venceyante –sofitada por 274 diputaos frente a 12 votos en contra— que pidía per primer vegada al Gobiernu que reconoza l'Estáu palestín.[82] La resolución 67/19 de la ONX, copatrocinada por 60 países, encamentó a volver a entamar les negociaciones pola paz y pronuncióse «a favor de los derechos inalienables del pueblu palestín y bracéu pol fin de la ocupación empecipiada en 1967 y por un Estáu palestín independiente, soberanu, democráticu y allegante coles fronteres definíes antes de 1967». La resolución tamién espresó la so esperanza por una solución de dos Estaos conviviendo en condiciones de paz y seguridá y l'esperanza de que'l Conseyu de Seguridá considere favorable la solicitú presentada'l 23 de setiembre de 2011 por Palestina pa la so almisión a la ONX como Estáu de plenu derechu». El secretariu xeneral, Ban Ki-moon, reclamó'l derechu llexítimu de los palestinos a tener un Estáu independiente y el d'Israel a vivir en paz y seguridá.[83]
Al mes siguiente, n'avientu de 2012, la ONX sustituyó'l nome de «Palestina» pol de «Estáu de Palestina», reconociendo implícitamente a Mahmud Abbas como presidente del nuevu Estáu.[84][85] D'acordies cola terminoloxía adoptada poles Naciones Xuníes, un decretu promulgáu'l 5 de xineru de 2013 pol presidente palestín sustituyó oficialmente'l nome d'Autoridá Nacional Palestina» per «Estáu de Palestina».[86][87]
El 29 d'ochobre de 2014, Suecia reconoció a Palestina como Estáu, pocu dempués de que'l Parllamentu británicu y el Senáu irlandés pidieren a los so Executivos que lu reconocieren oficialmente.[88] Suecia foi'l tercer país de la XE en reconocer oficialmente al Estáu de Palestina, dempués de Malta y Xipre.[89] El 18 de payares de 2014, les Cortes Xenerales d'España aprobaron con 319 a favor, una astención y dos en contra, una proposición non de llei pola que s'encamentaba al Gobiernu a reconocer a Palestina como Estáu independiente y soberanu.[90] El 2 d'avientu de 2014 l'Asamblea Nacional Francesa aprobó, con 339 votos a favor, 131 en contra y 16 astenciones, una resolución que convida al so gobiernu a reconocer l'Estáu Palestino.[91] El 13 de mayu de 2015, la Santa Sede reconoció al Estáu de Palestina y espresó el so sofitu a la política de los dos Estaos, Israel y Palestina, conviviendo en paz y seguridá.[92]n'avientu de 2015 el Parllamentu griegu aprobó una resolución qu'encamienta al Gobiernu a la reconocencia de Palestina como Estáu.[93]
Gobiernu y política
editarLa Llei Básica palestina de 2003, enmendada en 2005, define'l marcu llegal y constitucional del sistema gobernativo palestín a la espera de que se constituya l'Estáu de Palestina. Foi ellaborada a partir d'un borrador redactáu pol Conseyu Llexislativu Palestino en 1997 y promulgáu en 2002 tres la so aprobación por Yasir Arafat, entós Presidente de la ANP. Define'l gobiernu de Palestina como una democracia parllamentaria basada nel pluralismu políticu, la primacía del derechu y la separación de poderes.[94]
Organización pa la Lliberación de Palestina
editarDende la so creación en 1964, la Organización pa la Lliberación de Palestina (OLP) foi l'organismu representativu del pueblu palestín de los Territorios Ocupaos, de los campos de refuxaos nos países árabes y de la diáspora. Ye un ampliu frente nacional compuestu de numberoses organizaciones polítiques, d'organizaciones cíviles y de personalidaes independientes de tolos sectores de la sociedá palestina. Los grupos islámicos nun participen na OLP que siempres caltuvo les actividaes polítiques separaes de les relixoses. Dende 1974, la OLP desempeña un papel diplomáticu fundamental: ye'l representante llexítimu de Palestina ante les Naciones Xuníes, el Movimientu de Países Ensin Alliniar, la Organización de la Conferencia Islámica y munchos otros foros internacionales.[95]
Los órganos direutivos de la OLP son:
- El Conseyu Nacional Palestino
- El Conseyu Central
- El Comité Executivu
La OLP actuó de gobiernu nel exiliu de los palestinos hasta la constitución de l'Autoridá Nacional Palestina en 1994, el primer órganu gobernativo de Palestina. Tres les primeres eleiciones xenerales celebraes en xineru de 1996 nos territorios palestinos, Xerusalén incluyida, la OLP obró a favor del establecimientu y reforzamientu de la ANP, y polo tanto va venciéndo-y pasu ente pasu responsabilidaes. Estes estructures gobernativas atópase en remodelación p'afaese a la creación d'un verdaderu Estáu.[95]
Autoridá Nacional Palestina
editarLa creación de l'Autoridá Nacional Palestina (ANP) nel marcu de los Alcuerdos d'Oslu en 1993 marcó l'entamu del desenvolvimientu institucional de Palestina. La ANP foi establecida entós como'l representante executivu de la OLP, y les sos normes de funcionamientu y l'ámbitu de la so autoridá fueron definíos na Declaración de Principios sobre l'Autogobiernu Interín (Declaration of Principles on Interim Self-Government, o DOP), roblada en Washington en setiembre de 1993, hasta que'l so estatus final definir nun alcuerdu de paz definitivu con Israel. Esta declaración define'l dominiu xeográficu de la ANP y la so organización alministrativa, estructurada en dos cuerpos: el Conseyu Llexislativu Palestino (Palestinian Legislative Council, o PLC) y el Conseyu de Ministros.[96] La ANP adoptó por decretu'l nome d'Estáu de Palestina a principios de xineru de 2013.
Conseyu Llexislativu Palestino
editarEl Conseyu Llexislativu Palestino ye l'órganu llexislativu de Palestina. Ye un parllamentu unicameral de 132 representantes escoyíos pa cuatro años. La metá son escoyíos a nivel nacional por llistes y por votación proporcional, y la otra metá a nivel rexonal por votación mayoritaria uninominal. Pa la eleición de los diputaos rexonales, el territoriu palestín ta estremáu en 16 circunscripciones eleutorales, 5 na Franxa de Gaza y 11 en Cixordania. El Conseyu Llexislativu tien qu'aprobar por mayoría los presupuestu del Estáu y vixila les aiciones del poder executivu.[97] Dende 2006, el presidente del parllamentu palestín ye Mahmoud Abbas, qu'asume tamién los cargos de Presidente del Estáu de Palestina (hasta xineru de 2013 Presidente de l'Autoridá Nacional Palestina), y Presidente del Comité Executivu de la OLP. Pertenez al partíu socialista y nacionalista Fatah.
Presidencia y Conseyu de Ministros
editarEl poder executivo componer del Presidente de Palestina y del so gobiernu, el Conseyu de Ministros. El presidente ye escoyíu por sufraxu universal direutu pa un mandatu de cuatro años. Preside'l Conseyu de Ministros, promulga les lleis y noma al Primer Ministru a propuesta del partíu que llogró'l mayor númberu d'escaños nel Parllamentu.[97] De 2007 a abril de 2013, el Primer Ministru palestín foi Salam Fayyad, líder del partíu Tercer Vía. Tres la so dimisión, Mahmud Abbas escoyó en xunu de 2013 a Rami Hamdallah, un académicu independiente, p'asocede-y nel cargu.[98]
Conflictu ente Hamás y Fatah
editarTres l'altu'l fueu de la Intifada d'Al-Aqsa llográu nel cume de Sharm el-Sheij de 2005, entamar en xineru de 2006 les primeres eleiciones xenerales palestines dende 1996. Hamás, que boicotiara les eleiciones anteriores, consiguió la mayoría absoluta con 74 escaños frente a los 45 de Fatah. Ante la derrota, el primer ministru Ahmed Qurei dimitió y Hamas escoyó a Ismail Haniya p'asocede-y. Fatah refugó participar nel gobiernu que se constituyó nel mes de marzu, pero tres meses de bloquéu políticu anuncióse en setiembre la formación d'un gobiernu d'unión nacional ente los dos partíos. Les negociaciones fracasaron y empezaron violentos enfrentamientos ente los militantes de Hamas y Fatah. Hamas acabó tomando'l control militar y políticu de la Franxa de Gaza en xunu de 2007, y Mahmud Abbas nomó, col sofitu de la comunidá internacional, un nuevu gobiernu que la so autoridá real estiéndese solo a Cixordania.[97] Dende 2007 el partíu islámicu Hamás, venceyáu a los Hermanos Musulmanes, gobierna'l territoriu de la Franxa de Gaza.
El 4 de mayu de 2011 algamóse un alcuerdu políticu de reconciliación nacional ente Fatah y Hamas, qu'implicaba la formación d'un gobiernu conxuntu y la preparación d'eleiciones parllamentaries y presidenciales n'ocho meses,[99] pero non pudo llevase a cabu por desalcuerdos sobre'l fuerte lideralgu d'Abbas, consideráu como una fonte d'estabilidá y seguridá del islam radical por dalgunos, y por otros como una falta de democracia.[ensin referencies] Un nuevu intentu de reconciliación formalizar en Doha en 2012, ensin que llegara a aplicase.[100]
Finalmente, tres años de negociaciones y rotures socesives ente dambes partes, llogróse un alcuerdu de reconciliación el 23 d'abril de 2014 que dio pasu, el 2 de xunu de 2014, a la formación d'un gobiernu d'unidá presidíu por Mahmud Abbas y compuestu por 17 ministros designaos por dambos grupos. Los trés ministros residentes na Franxa de Gaza nun pudieron asistir a tomar de posesión en Ramala porque Israel nun-yos autorizó a salir. Abbas declaró que'l nuevu gobiernu reconocía al Estáu d'Israel y caltenía el so compromisu de buscar un alcuerdu de paz al conflictu con Israel. Diose tamién seis meses de plazu pa convocar nueves eleiciones presidenciales y llexislatives.[100]
El Departamentu d'Estáu de los Estaos Xuníos aseguró que taba «dispuestu a trabayar col nuevu Gobiernu, siempres que respete los principios repitíos por Abbas». En respuesta al alcuerdu con Hamás y primero que acabara'l plazu de nueve meses que les partes afitaren pa redactar un borrador d'alcuerdu de paz, el xefe del executivu israelín, Benjamin Netanyahu, atayó les negociaciones de paz que se calteníen colos palestinos so los auspicios de los Estaos Xuníos.[100]
Organización territorial
editarLa organización territorial actual del Estáu de Palestina foi enllantada arriendes de los alcuerdos d'Oslu de 1994. Aquel añu la ANP creó'l Ministeriu de Gobiernu Llocal (Ministry of Local Government) qu'en 1995 estructuró el primer nivel de l'alministración territorial del país en 16 gobernaciones, 9 en Cixordania y 5 na Franxa de Gaza.[101]
Darréu, la Llei sobre'l Gobiernu Llocal (Law on Local Government) de 1997 reorganizó les alministraciones municipales qu'entá funcionaben según antigües lleis inspiraes nes alministraciones otomanes, exipcies, britániques y xordanes. En función del so pesu demográficu, creáronse dos tipos d'alministraciones locales, los conceyos (municipalities) y los pueblos (village councils), que cunten menos de 1000 habitantes. Los conceyos clasifíquense de la mesma en conceyos de tipu A, B, C o D según la so población. Nel sieglu XXI, la Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (PCBS) contabiliza 121 conceyos (96 en Cixordania y 25 na Franxa de Gaza) y 335 pueblos. Cuasi tolos pueblos tán asitiaos en Cixordania, onde la población ye atomizada en llocalidaes relativamente pequeñes, y cuasi nengunu na Franxa de Gaza por cuenta de la so alta densidá de población.[101]
La llei de 1997 sobre alministración llocal esclúi los campos de refuxaos de la xurisdicción del Ministeriu de Gobiernu Llocal. Dependen direutamente de l'Axencia de Naciones Xuníes pa los Refuxaos de Palestina n'Oriente Próximu (UNRWA), magar ésta solo encárgase de suministrar servicios en materia de sanidá y educación. Pa otros tipos de servicios, como'l suministru n'agua o lletricidá, les responsabilidaes son confuses y xestiónense conxuntamente colos conceyos, lo que da llugar a diverses situaciones según el llugar.[101]
Gobernaciones
editarCixordania
editar| Nome | Población (2007) |
[102]Área (km²). |
|---|---|---|
| Gobernación de Yenín | 269.301 | 581 |
| Gobernación de Tubas | 49.615 | 372 |
| Gobernación de Tulcarem | 177.694 | 239 |
| Gobernación de Nablus | 345.847 | 592 |
| Gobernación de Kalkilia | 100.753 | 164 |
| Gobernación de Salfit | 66.136 | 191 |
| Gobernación de Ramala y Al Bireh | 300.328 | 844 |
| Gobernación de Xericó | 44.961 | 608 |
| Gobernación de Xerusalén | 415.942 | 344 |
| Gobernación de Belén | 185.572 | 644 |
| Gobernación d'Hebrón | 560.898 | 1060 |
| Total | 2.517.047 | 5.640 |
Franxa de Gaza
editar| Nome | Población (2007) |
[102]Área (km²). |
|---|---|---|
| Gobernación de Gaza del Norte | 290.843 | 61 |
| Gobernación de Gaza | 524.001 | 70 |
| Gobernación de Deir el-Balah | 216.494 | 56 |
| Gobernación de Jan Yunis | 290.399 | 108 |
| Gobernación de Rafah | 177.632 | 65 |
| Total | 1.499.369 | 360 |
Xeografía
editar
L'Estáu de Palestina estremar en dos grandes rexones: Cixordania y la Franxa de Gaza. Polo xeneral, dambes rexones atopar nuna zona desértica ente Asia, África y el Mar Mediterraneu, que la so situación favorez la variedá de climes en tan amenorgáu espaciu. Les zones costeres tienen un típicu clima mediterraneu con iviernos templaos y húmedos y branos bien calorosos y secos. En bona parte de Cixordania'l clima mediterraneu ta más continentalizado, con escases precipitaciones y muncha diferencia térmica ente les estaciones.[103]
Cixordania
editarYe la parte del país de mayor tamañu y nella atopa la capital y el gobiernu. Les sos llendes seríen pel este'l ríu Xordán y el Mar Muertu y pel oeste la llamada Llinia Verde que la dixebraba del estáu d'Israel. La capital de la rexón ye Ramala. La so mayor frontera ye con Israel con 307 quilómetros terrestres.
El so puntu más baxu ye'l Mar Muertu con -408 metros, constitúi una de les árees más ablayaes d'Oriente Próximu. Otra manera, el so puntu más altu ye'l monte Tall Asur, con 1.022 metros d'altitú sobre'l nivel del mar. En cuanto al aprovechamientu del mediu, en Cixordania la mayoría ye terrenal desértico improductivu, dempués sígue-y un 18,97% de terrén de campos y, aproximao tien la mesma proporción de campu arable y cultivable (16,9%).[104]
Franxa de Gaza
editarYe una estrecha franxa de tierra asitiada nel Oriente Próximu, al suroeste d'Israel y al nordeste de la península del Sinaí d'Exiptu. Tien 11 km de frontera con Exiptu, na ciudá de Rafah, y 51 km de frontera con Israel; tamién tien 40 km de mariña nel Mediterraneu. La Franxa de Gaza ta formada por cinco provincies: del Norte, Gaza, Deir Al-Balah, Khan Younes y Rafah.
Esti pequeñu territoriu gocia d'un clima templáu por cuenta de la influencia marítima del Mar Mediterraneu, que-y confier el clima mediterraneu como únicu del territoriu. Presenta un terrén planu con dunes cerca de la mariña, siendo'l so puntu más altu Abu 'Awdah (Joz Abu 'Auda), con 105 metros sobre'l nivel del mar.[105]
Economía
editar
El PIB per cápita en Palestina aumentó un 7 % al añu en permediu de 1968 a 1980, pero amenorgar mientres la década de 1980. Les condiciones económiques en Cixordania y Gaza, na que l'actividá económica rexir pol "Protocolu Económicu de París" d'abril de 1994 ente Israel y l'Autoridá Palestina, deteriorar a principios de 1990. Dempués de les eleiciones llexislatives de xineru de 2006, ganaes por Hamas, el Cuartetu (con esceición de Rusia) cortó tolos fondos a l'Autoridá Palestina empobinada pol primer ministru Ismail Haniyah (de Hamas). Según el Bancu Mundial nel primer semestre del añu 2010, la economía palestina creció un 7 %[106] pero dependiendo entá enforma de l'ayuda estranxera. El desemplegu baxó en Gaza del 45 % en 2008 al 39 % en 2009,[106] y en Cixordania baxó del 20 % en 2008 a 18 % en 2009.[106]
Demografía
editar
Según el Palestinian Central Bureau of Statistics (PCBS), l'Estáu de Palestina cuntaba 4.816.503 ciudadanos en 2016, 2.935.368 en Cixordania y 1.881.135 na Franxa de Gaza.[8] Según estimaciones del CIA World Factbook de xunetu de 2017, unos 391.000 colonos israelinos viven n'asentamientos en Cixordania, a los qu'hai que sumar los aproximao 201.200 establecíos en Xerusalén Este (cifra de 2014).[107]
D'alcuerdu a The Guardian (2008) Palestina tien una de les poblaciones de mayor crecedera demográfica nel mundu, con una cifra mayor al 30% na década de 2000. Hai 3,76 millones de palestinos nel Estáu de Palestina, en comparanza a los 2,89 millones qu'había en 1998.[108]
D'alcuerdu a la Oficina del Censu de los Estaos Xuníos, la crecedera demográfica ente 1995 y 2008 en Gaza y Cixordania foi de 106%, esto ye, la población pasó de 1,9 millones (1990) a 3,9 millones d'habitantes.[109]
Según la Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (PCBS) la densidá de población en 2009 yera de 654 h/km²; pa Cixordania yeren 433 h/km² y pa la franxa de Gaza 4073 h/km².[110] A mediaos de 2009 el porcentaxe de la población menor de 15 años yera de 41,9%, y pa los mayores de 65 años foi de namái 3%.[110]
Diáspora palestina
editarAnque la mayor comunidá de palestinos atópase en territorios que formaron parte del Mandatu Británicu de Palestina, más de la metá de los palestinos vive n'otros llugares como abellugaos o emigrantes. L'ausencia de censos fai bien difícil establecer datos de población. Magar ello, a finales de 2015, la PCBS cifraba en 12,37 millones el númberu de palestinos viviendo tantu na Palestina histórica como na diáspora.[111] Los datos actuales de población palestina son los siguientes:
| País | Población palestina |
|---|---|
 Palestina
|
3.935.249[112] |
 Xordania
|
3.000.000[113] |
 Israel
|
1.231.061[114] |
 Siria
|
630.035[115] |
 El Líbanu
|
504.376[116] |
 Chile
|
300.000 - 400.000[117] |
 Exiptu
|
50.000 - 71.000[118][119] |
 Kuwait
|
360.000[120] |
 Qatar
|
301.000[119] |
 Arabia Saudita
|
240.000 - 407.000[119] |
 Emiratos Árabes Xuníos
|
92.000[119] |
 Estaos Xuníos
|
85.186[121] |
 Libia
|
60.000[119] |
 Eritrea
|
38.000[119] |
 Canadá
|
31.245[122] |
 Yeme
|
30.000[119] |
 Hondures
|
27.000[119] |
 Francia
|
25.000[119] |
 Reinu Xuníu
|
20.000[119] |
 Dinamarca
|
20.000[119] |
 Méxicu
|
13.000[119] |
 Colombia
|
12.000[119] |
 Iraq
|
10.000 - 20.000[119] |
 Panamá
|
8.100[119] |
 Guatemala
|
1.800[119] |
 Arxentina
|
1.100[119] |
Ye posible que la población palestina de Xerusalén Este, envalorada en más de 300.000,[123] fuera cuntada tanto como parte de "Estáu de Palestina" como de "Israel", creando por tanto una duplicación. En Xordania, anguaño nun hai datos de censos oficiales sobre cuántos de los sos habitantes son palestinos. Les estimaciones varien ente'l 50 % y el 80 %. Dellos investigadores políticos atribúin esto a la política xordana de nun aumentar la fienda ente los dos grupos principales de población del país: los beduinos orixinales (qu'ostenten la mayoría de los cargos de l'alministración) y los palestinos (que son predominantes na economía).
Principales ciudaes
editar
-Aerial-Temple_Mount-(south_exposure).jpg)
Según una estimación demográfica realizada pola Oficina Central d'Estadístiques de Palestina, les ciudaes más poblaes del Estáu de Palestina son, a fecha de 2016[124]ː
| Posición | Ciudá | Gobernación | Rexón | Población |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Gaza | Gobernación de Gaza | Franxa de Gaza | 583.870 |
| 2 | Xerusalén Este | Gobernación de Xerusalén | Cixordania | 262.683[125] |
| 3 | Hebrón | Gobernación d'Hebrón | Cixordania | 215.452 |
| 4 | Jan Yunis | Gobernación de Jan Yunis | Franxa de Gaza | 185.250 |
| 5 | Campamentu de Jabalia | Gobernación de Gaza del Norte | Franxa de Gaza | 171.642 |
| 6 | Rafah | Gobernación de Rafah | Franxa de Gaza | 164.000 |
| 7 | Nablus | Gobernación de Nablus | Cixordania | 153.061 |
| 8 | Beit Lahia | Gobernación de Gaza del Norte | Franxa de Gaza | 89.949 |
| 9 | Deir al Balah | Gobernación de Deir al Balah | Franxa de Gaza | 72.409 |
| 10 | Yatta | Gobernación de Hebrón | Cixordania | 64.277 |
| 11 | Tulkarem | Gobernación de Tulcarem | Cixordania | 60.173 |
| 12 | Jabalia | Gobernación de Gaza del Norte | Franxa de Gaza | 58.517 |
| 13 | Beit Hanun | Gobernación de Gaza del Norte | Franxa de Gaza | 53.094 |
| 14 | Kalkilia | Gobernación de Kalkilia | Cixordania | 51.969 |
| 15 | Campamentu de Jan Yunis | Gobernación de Jan Yunis | Franxa de Gaza | 48.969 |
| 16 | Al Bireh | Gobernación de Ramala y Al Bireh | Cixordania | 48.887 |
| 17 | Yenín | Gobernación de Yenín | Cixordania | 49.479 |
| 18 | Nuseirat | Gobernación de Deir al Balah | Franxa de Gaza | 48.769 |
| 19 | Campamentu de Rafah | Gobernación de Rafah | Franxa de Gaza | 46.541 |
| 20 | Campamentu de Shati | Gobernación de Gaza | Franxa de Gaza | 45.033 |
| 21 | Bani Suheila | Gobernación de Jan Yunis | Franxa de Gaza | 41.174 |
| 22 | Ad-Dhahiriya | Gobernación d'Hebrón | Cixordania | 38.002 |
| 23 | Campamentu de Nuseirat | Gobernación de Deir al Balah | Franxa de Gaza | 37.366 |
| 24 | Dura | Gobernación d'Hebrón | Cixordania | 37.331 |
| 25 | Ramala | Gobernación de Ramala y A los Bireh | Cixordania | 35.140 |
| 26 | Campamentu de Bureij | Gobernación de Deir al Balah | Franxa de Gaza | 31.932 |
| 27 | Belén | Gobernación de Belén | Cixordania | 31.799 |
Idioma
editarL'árabe ye l'idioma oficial establecíu pola Llei Básica Palestina.[126] El árabe palestín ye la llingua vernácula. L'hebréu y l'inglés tamién son falaos llargamente. Los colonos establecíos nos asentamientos israelinos, 16,1% de la población de Palestina, tienen l'hebréu como la so llingua materna, amás de que ye'l segundu o tercer idioma pa munchos palestinos.[127][128]
Relixón
editarLa relixón mayoritaria ye l'islam sunita, siguida pol 93% de los palestinos; los cristianos son el segundu mayor grupu, representando cerca del 6%, mayormente católicos y ortodoxos.[129] A diferencia d'otros países del Mediu Oriente, cristianos y musulmanes tienen bien bones rellaciones de respetu y fraternidá basaes nel so arguyu nacional y cultura. La situación de conflictu con Israel fomentó la unidá nacional nesti sentíu. Amás, hai un pequeñu porcentaxe de prauticantes del xudaísmu, particularmente los samaritanos de Naplusa[130] y delles pequeñes comunidaes de xudíos árabes ultraortodoxos venceyaos al movimientu Neturei Karta qu'entá prefieren identificase como palestinos.[131] Otres comunidaes relixoses más pequeñes esistentes ente los palestinos son los drusos, los ahmadíes, los baháis y dalgunos ateos o agnósticos.[132]
Esisten otros grupos relixosos que tienen delegaciones relixoses en Palestina por ser un llugar con tantos sitios sagraos pa distintes relixones. Dalgunos d'estos grupos son: cristianos ortodoxos, maronites y cristianos armenios, ente otros. El conxuntu de los cristianos suman unos 150.000 ciudadanos, anque se da una fuerte emigración nesta comunidá.
Cultura
editarFiestes nacionales
editarEn Palestina, el día de descansu selmanal ye'l vienres. Los díes festivos oficiales son:[133]
- 1 de Shawwal: Eid al-Fitr o Fin del Ramadán (3 díes)
- 10 de Du l-hiyya: Eid al-Adha o Fiesta del corderu o del Sacrificiu (4 díes)
- 12 de Rabi' al-Awwal: Nacencia del Profeta
- 1 de Muharram: víspora del añu de la Hégira
- 27 de Rayab: Al Isra'y Wal El mio'eraj o viaxe nocherniegu y ascensión de Mahoma
- 1 de xineru: Día de la Revolución
- 15 de payares: Día de la Independencia
- 1 de mayu: Día del Trabayu
- 25 d'avientu: Navidá
Lliteratura palestina
editarEscritores palestinos
editarPoetes palestinos
editarPintores palestinos
editarPatrimoniu de la Humanidá
editarDeportes
editar
Como na gran mayoría de países del mundu, el deporte ye una de les principales aficiones de los palestinos. El fútbol ta consideráu'l deporte nacional[134], apostándose anguaño dos lligues: la Lliga Premier de Cixordania y la Lliga Premier de la Franxa de Gaza. La seleición de fútbol de Palestina ye miembru de plenu derechu de la FIFA y ta adscrita a la Confederación Asiática de Fútbol, ocupando en febreru de 2018 el puestu 73 del ranking FIFA na so seición masculina y 86 na Seleición femenina de fútbol de Palestina femenina.[135] Nel casu de la diáspora palestina, el club de fútbol más importante a nivel mundial ye'l Club Deportivo Palestino de Chile, con una amplia trayeutoria na primer división de dichu país y en torneos internacionales[136].
Otros deportes importantes en Palestina son el baloncestu (col so seleición adscrita a FIBA Asia) o'l rubgy (con equipos como los Beit Jala Lions o los Ramala Blue Snakes).[137] Amás, l'Estáu de Palestina ye tamién miembru de plenu derechu del Comité Olímpicu Internacional y participó nos seis últimos Xuegos Olímpicos en deportes como la hípica, l'atletismu, la natación, el yudu o la maratón, magar nun ganó nunca una medaya olímpica. Sicasí, ganó tres medayes (dos bronces y una plata) nos Xuegos Paralímpicos.[138]
Ente los deportistes d'orixe palestín con más reconocencia a nivel internacional atópense'l maestru internacional del axedrez Christian Michel, el futbolista de la Premier League inglesa Beram Kayal o la llanzadora de xavalina Sofía Sakorafa.
Ver tamién
editarNotes
editar- ↑ Nótese que'l nome Palestina ye comúnmente interpretáu como'l territoriu del antiguu Mandatu británicu de Palestina. La historia foi cuntada por Mahmoud Abbas nel so discursu de 2011 ante les Naciones Xuníes «... aceptamos establecer l'Estáu de Palestina en solo'l 22% de la Palestina histórica -en tol territoriu palestín ocupáu n'Israel en 1967-».[11]
- ↑ La declaración d'independencia de Palestina proclamó l'establecimientu del Estáu de Palestina nel nuesu territoriu palestín cola so capital Xerusalén (Al-Quds Ash-Sharif).»[17] La mesma decisión foi tomada tamién pol Conseyu Llexislativu Palestino en mayu de 2002 cuando aprobó la llei básica de l'Autoridá Nacional Palestina, que sostién ensin ambigüedá que «Xerusalén ye la capital de Palestina».[21] Ramala ye la capital alministrativa onde tán allugaes les instituciones gubernamentales y oficines representatives estranxeres. La condición final de Xerusalén ta n'espera de futures negociaciones ente Israel y l'Autoridá Nacional Palestina. Les Naciones Xuníes y la mayoría de países nun acepta l'anexón d'Israel de Xerusalén Este per mediu de la Llei de Xerusalén de 1980[22] y caltién les sos embaxaes ante Israel en Tel Aviv.[23]
Referencies
editar- ↑ URL de la referencia: https://www.oic-oci.org/states/?lan=en. Data de consulta: 29 ochobre 2022.
- ↑ URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: https://news.un.org/en/story/2011/10/393562. Data de consulta: 1r marzu 2024.
- ↑ URL de la referencia: http://icdo.org/who-we-are/members/observer-states.html. Data de consulta: 11 mayu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-us/member-states/state-palestine. Data de consulta: 29 ochobre 2022. Tipo de referencia: official member page. Supports qualifier: data de principiu.
- ↑ URL de la referencia: http://icdo.org/who-we-are/members/member-states.html. Data de consulta: 11 mayu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 7. Supports qualifier: data de principiu.
- ↑ 8,0 8,1 «Estimated Population in the Palestinian Territory Mid-Year by Governorate,1997-2016» (inglés). PCBS (2016). Consultáu'l 5 de payares de 2017.
- ↑ Aplícase a esta parte: masculín singular.
- ↑ Aplícase a esta parte: femenín singular.
- ↑ «general-assembly-1.386385 Full transcript of Abbas speech at UN General Assembly». Haaretz. 23 de setiembre de 2011. http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/full-transcript-of-abbas-speech-at-un general-assembly-1.386385. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012.
- ↑ so-nome-a-estáu-de-palestina-/ El País, Uruguái. Palestina camuda'l so nome a "Estáu de Palestina" (consultáu'l 6 de xineru de 2013).
- ↑ [[:fr:Adrien Jaulmes]] (30 de payares de 2012) (en francés). Ramallah, capitale d'un proto-État. Le Figaro. http://www.lefigaro.fr/international/2012/11/30/01003-20121130ARTFIG00002-ramallah-capitale-d-un-proto-etat.php. Consultáu'l 12 de marzu de 2016.
- ↑ Bercovitch, Jacob; Zartman, William; Kremenyuk, Victor (2008). The SAGE Handbook of Conflict Resolution (n'inglés). SAGE Publications, páx. 43. ISBN 9781412921923. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012.
- ↑ «Palestinians 'May Declare State'» (n'inglés). BBC News. 20 de febreru de 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/7254434.stm. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012. «But another negotiator and senior official, Saeb Erekat, disagreed arguing that the Palestine Liberation Organisation had already declared independence in 1988. 'Now we need real independence, not a declaration. We need real independence by ending the occupation. We are not Kosovo. We are under Israeli occupation and for independence we need to acquire independence', Mr Erekat said.».
- ↑ 16,0 16,1 Levs, Josh (6 de xineru de 2009). Is Gaza "occupied" territory?. CNN News. Archivado del original el 2018-08-28. https://web.archive.org/web/20180828001833/http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/01/06/israel.gaza.occupation.question/. Consultáu'l 6 de marzu de 2018.
- ↑ 17,0 17,1 Declaración d'independencia de Palestina (1988).
- ↑ «Palestinian Authority applies for full UN membership» (n'inglés). United Nations Radio. 23 de setiembre de 20011. http://www.unmultimedia.org/radio/english/2011/09/palestinian-authority-applies-for-full-un-membership/. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012. «I would like to inform you that, before delivering this statement, I, in my capacity as President of the State of Palestine and Chairman of the Executive Committee of the Palestine Liberation Organization, submitted to H.Y. Ban Ki-moon, Secretary-General of the United Nations an application for the admission of Palestine on the basis of the 4 June 1967 borders, with Al-Kuds Al-Sharif as its capital, as a full member of the United Nations.».
- ↑ Baroud, Ramzy (2004). Middle East Review, 27ª (n'inglés), Londres: Kogan Page, páx. 161. ISBN 978-0-7494-4066-4. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012.
- ↑ (1995) The World: A Third World Guide 1995-96. Montevideo: Institutu del Tercer Mundu, páx. 443. ISBN 978-0-85598-291-1.
- ↑ «2002 Basic Law». The Palestinian Basic Law. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-03-16. Consultáu'l 2 d'agostu de 2010.
- ↑ Kellerman 1993, p. 140
- ↑ CIA. The World Factbook: Israel Archiváu 2021-01-03 en Wayback Machine.
- ↑ «Izan bandera palestina na Unesco editorial=Serviciu de Noticies de les Naciones Xuníes». Consultáu'l 31 de xineru de 2012.
- ↑ El País. «Palestina entra como Estáu na ONX».
- ↑ http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/LTD/N12/607/39/PDF/N1260739.pdf?OpenElement Resolvimientu A/67/L.28 de la ONX
- ↑ 27,0 27,1 «El Parllamentu Européu sofita la reconocencia del Estáu palestín | Internacional | EL MUNDU» (17 de avientu de 2014). Consultáu'l 13 d'ochobre de 2016.
- ↑ http://www.nytimes.com/2014/10/14/world/europe/british-parliament-palestinian-state.html?_r=0
- ↑ González, Miguel (18 de payares de 2014). El Congresu español encamienta al Gobiernu a reconocer l'Estáu palestín. EL PAÍS. https://politica.elpais.com/politica/2014/11/17/actualidad/1416258055_830616.html. Consultáu'l 6 de marzu de 2018.
- ↑ https://www.elmundo.es/internacional/2014/12/17/549173a322601d9y748b4577.html
- ↑ http://www.elperiodico.com/es/noticias/politica/camara-baja-irlanda-reconoz-estado-palestino-3764126
- ↑ http://lapostanoticias.com.uy/internacionales/el parllamentu italianu-reconoz-al estáu-de-palestina/
- ↑ 33,0 33,1 Misión Permanente Observadora del Estáu de Palestina nes Naciones Xuníes (2017). «Rellaciones Diplomátiques» (n'inglés). Consultáu'l 29 d'ochobre de 2017.
- ↑ estáu palestín.shtml El Vaticanu reconoz al Estáu Palestino, latercera.com, 13 de mayu de 2015.
- ↑ El Vaticanu va reconocer al Estáu de Palestina, diariu El País, 13 de mayu de 2015.
- ↑ Pérez Largacha Antonio El Mediterraneu oriental ante la llegada de los Pueblos del Mar en Gerión, Vol. 21, Nº 1, 2003, páxs. 27-49
- ↑ Brug, J. F. A Literary and Archaeological Study of the Philistines, BAR International Series 265 (Oxford: B.A.R., 1985), 10-15, 46-50.
- ↑ Finkelstein, Israel. Una actualización de la Cronoloxía Baxa: arqueoloxía, historia y Biblia. En CUADIERNOS DEL CENTRU D'ESTUDIOS D'HESTORIA DEL ANTIGUU ORIENTE Volume 6 2008, páx. 115 y ss
- ↑ Douglas Harper etymology dictionary. «Palestine» (inglés). Consultáu'l 6 de marzu de 2018.
- ↑ Douiglas Harper etymology dictionary. «Philistine» (inglés). Consultáu'l 6 de marzu de 2018.
- ↑ Pfoh, Emanuel. La historia antigua de Palestina a la lluz de les recién revisiones de la historia antigua d'Israel. Aspeutos ideolóxicos y políticos en redol al conflictu palestino-israelín. En Rellaciones Internacionales; non. 28. Institutu de Rellaciones Internacionales (IRI Universidá Nacional de La 107 Plata, La Plata, Arxentina 2008- Páxina 107
- ↑ Aubet, M. Y., & Molist, M. (Eds.). (1992). Arqueoloxía prehistórica del Próximu Oriente: actes del primer, segundu y tercer Seminariu d'Arqueoloxía nel Próximu Oriente, celebraos na Universitat Autònoma de Barcelona (Vol. 2). Universidá Autónoma de Barcelona.
- ↑ Sobeh, A. (1983). Palestina: pasáu, presente y futuru. Nueva Antropoloxía, (20).
- ↑ Dothan, T. K., & Dothan, M. (2002). Los Pueblos del mar: tres les buelgues de los filisteos. Bellaterra.
- ↑ 45,0 45,1 FINKELSTEIN, I. (2008). Una actualización de la cronoloxía baxa: Arqueoloxía, Historia y Bíblia. CUADIERNOS DEL CENTRU D'ESTUDIOS D'HESTORIA DEL ANTIGUU ORIENTE Pontificia Universidá Católica Arxentina, Volume 6 2008, 6, 115-136.
- ↑ Lourenço, J. (1985). Os samaritanos: um enigma na história bíblica.
- ↑ Morton Smith, El xudaísmu palestín nel periodu persa en Bengtson, Hermann (compilador)- El Mundo Mediterraneu en La Edá Antigua I Griegos y Perses. Historia Universal Sieglu XXI volume 5, Madrid, 1989.
- ↑ 48,0 48,1 48,2 48,3 Moghul, Haroon (24 d'abril de 2017). «Is there room in Jerusalem for both Jews and Muslims?». Haaretz. Consultáu'l 28 d'abril de 2017.
- ↑ Culla, Joan B. (2005). La tierra más apostada: El sionismu, Israel y el conflictu de Palestina editorial=Alianza Editorial, páx. 137. ISBN 978-84-206-4728-9.
- ↑ http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/29/actualidad/1354200965_769028.html
- ↑ Les Naciones Xuníes y la cuestión de Palestina, Naciones Xuníes, 2003. Consultáu'l 20/09/2012.
- ↑ Resolvimientu 43/177. Question of Palestine. UNISPAL. Consultáu'l 20 de setiembre de 2012 (n'inglés).
- ↑ Palestinian National Authority «International Recognition of the State of Palestine» Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012
- ↑ RT «Tailandia reconoz la independencia de Palestina» Consultáu'l 24 d'ochobre de 2012
- ↑ «Xunión Europea nun reconoz Estáu Palestino». Radiojai.com.ar (14 d'avientu de 2010). Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'avientu de 2013. Consultáu'l 23 de setiembre de 2011.
- ↑ «Brasil y Arxentina sumir a más d'un centenar de países que reconocen al Estáu Palestino». BBC Mundu. Consultáu'l 24 d'avientu de 2010.
- ↑ «Comunicáu de la Cancillería d'Hondures sobre la reconocencia del Estáu palestín». L'Heraldu.hn (26 d'agostu de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-11-25. Consultáu'l 23 de setiembre de 2011.
- ↑ «Arxentina y Brasil reconocen Estáu Palestino». Diariu La Nación. Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'agostu de 2011. Consultáu'l 20 d'avientu de 2010.
- ↑ Diariu El País (Costa Rica) (ed.): «Costa Rica y Palestina: D'una histórica decisión a una escesiva prudencia». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2011. Consultáu'l 5 de payares de 2011.
- ↑ «Arxentina, Brasil y Uruguái reconocen Estáu Palestino». Tercer información. Consultáu'l 20 d'avientu de 2010.
- ↑ «Paraguay reconoz a Palestina como Estáu llibre». El Diariu 24. Archiváu dende l'orixinal, el 23 d'agostu de 2011. Consultáu'l 21 de febreru de 2011.
- ↑ «Ampliación Ppal2». Mrree.gub.uy. Archiváu dende l'orixinal, el 28 de setiembre de 2011. Consultáu'l 23 de setiembre de 2011.
- ↑ RIA Novosti (ed.): «Surinam reconoz a Palestina como Estáu soberanu». Consultáu'l 5 de payares de 2011.
- ↑ «Los países del ALBA reconocen l'Estáu palestín». Diariu Páxina 12. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-11-05. Consultáu'l 5 de payares de 2011.
- ↑ «Details for 090911 Declaración del Alba Palestina». MPPRE. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de xineru de 2012. Consultáu'l 5 de payares de 2011.
- ↑ «Ecuador sigue los pasos de la rexón y reconoz a Palestina como Estáu llibre». Diariu 24. Consultáu'l 25 d'avientu de 2010.
- ↑ «Bolivia sumar a la reconocencia a Palestina editorial=Diariu Páxina 12». Consultáu'l 22 d'avientu de 2010.
- ↑ «Perú reconoz al Estáu Palestino. Comunicáu de Prensa Nº 001-11 del Ministeriu de Rellaciones Esteriores de Perú». Rree.gob.pe (24 de xineru de 2011). Archiváu dende l'orixinal, el 28 de xunu de 2012. Consultáu'l 23 de setiembre de 2011.
- ↑ «Chile reconoz a Palestina como Estáu Llibre, independiente y soberanu». Diariu El mercuriu. Consultáu'l 24 de xineru de 2011.
- ↑ Diariu El Comercio (ed.): «Perú reconoz a Palestina como Estáu Soberanu ya Independiente». Consultáu'l 24 de xineru de 2011.
- ↑ Univision.com (ed.): «El Salvador reconoz a Palestina como Estáu». Consultáu'l 5 de payares de 2011.
- ↑ SECRETARÍA DE RELLACIONES ESTERIORES, Méxicu Oficina de Representación de Méxicu en Palestina
- ↑ La Conferencia Xeneral almite a Palestina como Estáu Miembru de la UNESCO, UNESCOPRESS, Serviciu de Prensa, 31.10.2011. Consultáu'l 20/09/2012.
- ↑ La Unesco aprueba que Palestina sumir como miembru de plenu derechu
- ↑ Euronews (ed.): «puerta-de reconocencia internacional/ Palestina abre na Unesco una puerta de reconocencia internacional» (13 d'avientu de 2011). Consultáu'l 5 d'avientu de 2012.
- ↑ Axencia EFE (31 d'ochobre de 2011). «EE UU va cortar el financiamientu de la Unesco tres l'ingresu plenu de l'Autoridá Nacional Palestina». 20minutos. Consultáu'l 5 d'avientu de 2012.
- ↑ https://www.elmundo.es/internacional/2015/01/07/54acfd55y2704y31228b456f.html
- ↑ http://internacional.elpais.com/internacional/2012/11/29/actualidad/1354211937_218747.html
- ↑ http://es-us.noticias.yahoo.com/panam-defende-votu-contra-palestinos-en-la-onu-022438257.html
- ↑ Cañu, Antonio (30 de payares de 2012). «La ONX acepta a Palestina». El País. Consultáu'l 5 d'avientu de 2012.
- ↑ http://www.elperiodico.com/es/noticias/internacional/alemania-abstendra-votacion-onu-palestina-2261772
- ↑ El País (13 d'ochobre de 2014). «El Parllamentu británicu aprueba pidir al Gobiernu que reconoza a Palestina». Consultáu'l 14 d'ochobre de 2014.
- ↑ Centro de noticies de la ONX (29 de payares de 2012). «Asamblea Xeneral acepta a Palestina como Estáu observador non miembru de la ONX». Consultáu'l 30 de payares de 2012.
- ↑ Ahren, Raphael (25 d'avientu de 2012). «After upgrading status, UN officially switches from 'Palestine' to 'State of Palestine'» (inglés). The Times of Israel. Consultáu'l 6 de xineru de 2013.
- ↑ «Observadores permanentes - Estaos non Miembros». ONX. Consultáu'l 6 de xineru de 2013.
- ↑ Europa Press (6 de xineru de 2013). «Nacional-Palestina-sera-l'Estáu-de-Palestina-tres-un decretu-de-Abbas.html L'Autoridá Nacional Palestina va ser l'Estáu de Palestina, tres un decretu d'Abbas». elEconomista.es. Consultáu'l 6 de xineru de 2013.
- ↑ «PA officially changes name to State of Palestine» (inglés). Jerusalem Post (5 de xineru de 2013). Consultáu'l 6 de xineru de 2013.
- ↑ Suecia impulsa l'alderique européu al reconocer a Palestina como Estáu. El País, Lucía Abellán, 30 d'ochobre de 2014. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
- ↑ Sweden Gives Recognition to Palestinians. The New York Times, Isabel Kershner, 30 d'ochobre de 2014. Consultáu'l 1 de payares de 2014. (n'inglés)
- ↑ Miguel González (18 de payares de 2014). «El Congresu español encamienta al Gobiernu a reconocer l'Estáu palestín». El País. Consultáu'l 19 de payares de 2014.
- ↑ Carlos Yárnoz (2 d'avientu de 2014). «El Parllamentu francés pide la reconocencia del Estáu palestín». El País. Consultáu'l 3 d'avientu de 2014.
- ↑ El Vaticanu reconoz a Palestina como Estáu
- ↑ http://internacional.elpais.com/internacional/2015/12/21/actualidad/1450721247_300689.html
- ↑ Milhem, Feras; Salem, Jamil (2011). «Building the Rule of Law in Palestine - Constitutional framework of the nascent Palestinian State», Susan M. Akram, Michael Dumper, Michael Lynk, Iain Scobbie: International Law and the Israeli-Palestinian Conflict (n'inglés). Nueva York, Estaos Xuníos: Routledge, páx. 254-255. ISBN 978-0-415-57323-8.
- ↑ 95,0 95,1 «PLO - Introduction» (inglés). Permanent Observer Mission of Palestine to the United Nations. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de mayu de 2012. Consultáu'l 10 de xineru de 2013.
- ↑ Palestinian Investiment Promotion Agency (PIPA). «Country Profile - Government Structure» (inglés). Consultáu'l 1 de febreru de 2013.
- ↑ 97,0 97,1 97,2 Enciclopedia Larousse. «Autorité nationale palestinienne» (francés). Consultáu'l 1 de febreru de 2013. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- ↑ Alandete, David (3 de xunu de 2013). Abbas escueye a un académicu como primer ministru palestín. El País. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/06/02/actualidad/1370202998_459957.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Accuerdo ente Hamas y Fatah (n'italianu)
- ↑ 100,0 100,1 100,2 Los palestinos apauten un Gobiernu d'unidá. Carmen Rengel, El País, Gaza, 2 de xunu de 2014. Consultáu'l 3 d'agostu de 2014.
- ↑ 101,0 101,1 101,2 Signoles, Aude (ochobre 2010). «Local Government in Palestine» (n'inglés). Focales (Agence Française de Développement (AFD)) (02): p. 65. ISSN 2105-5386. http://www.afd.fr/webdav/shared/PUBLICATIONS/RECHERCHE/Scientifiques/Focales/02-VA-Focales.pdf. Consultáu'l 3 de setiembre de 2013.
- ↑ 102,0 102,1 Error de cita: La etiqueta
<ref>nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaespassia - ↑ Vease en Wikipedia para más información de la rexón histórica Palestina (rexón)
- ↑ Xeografía física de Cixordania
- ↑ https://web.archive.org/web/20130503081042/http://www.fdlpalestina.org/especiales/la franxa_de_gaza.htm
- ↑ 106,0 106,1 106,2 «La economía palestina crez pero entá depende de los donantes, según el Bancu Mundial». Archiváu dende l'orixinal, el 10 de mayu de 2014. Consultáu'l 3 de setiembre de 2010.
- ↑ CIA World Factbook. «West Bank» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-05-06. Consultáu'l 5 de payares de 2017.
- ↑ Toni O'Loughlin in Jerusalem (11 de febreru de 2008). «Census finds Palestinian population up by 30%» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
- ↑ «US Census Bureau International Programs» (inglés). International Data Base IDB West Bank and Gaza. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
- ↑ 110,0 110,1 Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (2010). «Palestine in Figures 2009» (inglés). PCBS.gov.ps. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-22. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
- ↑ Palestinian population to exceed Jewish population by 2020. Maan News. 1 de xineru de 2016. http://www.maannews.com/Content.aspx?id=769606. Consultáu'l 29 de setiembre de 2017.
- ↑ Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (2009). «Palestine in Figures» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-22. Consultáu'l 24 de setiembre de 2017.
- ↑ Minority Rights Group International. «Palestinos en Xordania» (inglés). Consultáu'l 29 de setiembre de 2017.
- ↑ Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (2009). «Palestine in Figures» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-22. Consultáu'l 24 de setiembre de 2017.
- ↑ UNRWA. «Where we work - Syria» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ UNRWA España (xineru de 2017). «refuxaos/onde-estan/libano Ónde tán - Xordania». Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ Molina, Paula (14 d'agostu de 2014). Por qué Chile ye'l país con más palestinos fuera del mundu árabe ya Israel. BBC Mundo. http://www.bbc.com/mundo/noticias/2014/08/140813_chile_palestinos_comunidá_jp. Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ Omar, Mahmoud (21 d'abril de 2013). Palestinian Refugees in Egypt. Al Monitor. http://www.al-monitor.com/pulsie/originals/2013/04/palestinian-refugees-egypt-challenges.html. Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ 119,00 119,01 119,02 119,03 119,04 119,05 119,06 119,07 119,08 119,09 119,10 119,11 119,12 119,13 119,14 119,15 119,16 The Joshua Project. «Árabes Palestinos» (inglés). Consultáu'l 1 d'ochobre de 2017.
- ↑ Ghabra, Shafeeq (30 de setiembre de 2017). The PLO in Kuwait. The Green Left. https://www.greenleft.org.au/content/plo-kuwait. Consultáu'l 8 de mayu de 1991.
- ↑ Oficina del Censu de los Estaos Xuníos (2013). «American Factfinder» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-13. Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ Canada Statistics (2011). «National Household Survey» (inglés). Consultáu'l 30 de setiembre de 2017.
- ↑ Green, David B. (23 de febreru de 2018). Jerusalem for Dummies, Part 2: what the Palestinians want. Haaretz. https://www.haaretz.com/israel-news/MAGACÍN-jerusalem-for-dummies-part-2-what-the-palestinians-want-1.5628161. Consultáu'l 9 de marzu de 2018.
- ↑ Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (2007-2016). «Estadístiques añales de población» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-20. Consultáu'l 9 d'ochobre de 2017.
- ↑ Oficina Central d'Estadístiques de Palestina (2016). «[http://www.pcbs.gov.ps/post.aspx?lang=en&ItemID=1661 Nel 68 aniversariu de la Nakba palestina]» (inglés). Consultáu'l 9 d'ochobre de 2017.
- ↑ La Llei Básica Palestina Archiváu 2012-01-18 en Wayback Machine, aprobada pola ANP en marzu de 2003, axusta nel so artículu 4° que "l'árabe ye l'idioma oficial."
- ↑ «Palestine» (inglés). Tlfq.ulaval.ca. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
- ↑ Barahona, Ana (2013). Bearing Witness - Eight weeks in Palestine (n'inglés). Londres: Metete, páx. 80. ISBN 978-1-908099-02-0.
- ↑ «Are all Palestinians Muslim?». Institute for Middle East Understanding. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'abril de 2014. Consultáu'l 16 d'abril de 2014.
- ↑ Dana Rosenblatt (14 d'ochobre de 2002). Amid conflict, Samaritans keep unique identity. CNN. Archivado del original el 2018-11-20. https://web.archive.org/web/20181120095213/http://edition.cnn.com/2002/WORLD/meast/10/08/samaritans/. Consultáu'l 2018-03-18.
- ↑ Charles Glass (1975). «Jews against Zion: Israeli Jewish Anti-Zionism». Journal of Palestine Studies 5 (1/2): páxs. 56-81. doi:.
- ↑ Smith, Peter (2008). An Introduction to the Baha'i Faith. Cambridge: Cambridge University Press, páx. 26. ISBN 0-521-86251-5.
- ↑ «Palestine - Official Holidays» (inglés). National Palestinian Authority - Ministry of National Economy. Consultáu'l 8 d'avientu de 2012.
- ↑ From Palestine to America: A Memoir – Page 12, Taher Dajani – 2008
- ↑ FIFA (15 de febreru de 2018). «Clasificación Mundial de la FIFA». Consultáu'l 10 de marzu de 2018.
- ↑ Flamengo golia a Palestino y sentencia la llave na ida. As. 5 de xunetu de 2017. https://chile.as.com/chile/2017/07/04/futbol/1499195984_172731.html. Consultáu'l 10 de marzu de 2018.
- ↑ Michael, Paola H. (9 d'agostu de 2014). Beit Jala Lions: Palestine's First Rugby Team. This week in Palestine. Archivado del original el 2018-03-11. https://web.archive.org/web/20180311140604/http://archive.thisweekinpalestine.com/details.php?id=2695&ed=166&edid=166. Consultáu'l 10 de marzu de 2018.
- ↑ Comité Olímpicu Internacional. «Palestina». Consultáu'l 10 de marzu de 2018.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Estáu de Palestina.
Wikisource n'inglés contién obres orixinales de la Declaración d'Independencia de Palestina.- Testu completu de la resolución de les Naciones Xuníes que concede'l status de miembru observador a Palestina (A/RES/67/19)
Datos: Q219060- Multimedia: State of Palestine
