Edward Snowden
Esta páxina o seición ta desactualizada. La información que tien ye vieya o insuficiente. |
Edward Joseph Snowden (21 de xunu de 1983, Elizabeth City (es) 
)[9] ye un consultor teunolóxicu estauxunidense, informante, antiguu emplegáu de la CIA (Axencia Central d'Intelixencia) y de la NSA (Axencia de Seguridá Nacional).[10][11]
En xunu del 2013, Snowden fixo públicos, al traviés de los periódicos The Guardian y The Washington Post, documentos clasificaos como alto secretu sobre varios programes de la NSA, incluyendo los programes de vixilancia masiva PRISM y XKeyscore.[11][12][13][14][15]
Créese que Snowden fuxó de Ḥong Kong (China) escontra Rusia; Snowden solicitó a Ecuador que lu conceda asilu.[16] El Departamentu de Xusticia d'Estaos Xuníos clasificó la participación de Snowden nel programa de vixilancia PRISM como un asuntu criminal».[17]
Tamién solicitó asilu a España, Venezuela, Bolivia o Cuba ente un total de 21 países.[18] El 5 de xunetu de 2013 el presidente de Venezuela, Nicolás Maduro, ufiertó asilu humanitariu a Snowden,[19] pero coles mesmes, el presidente de la República de Nicaragua, Daniel Ortega, dixo nel Actu del 34 aniversariu del repliegue tácticu a Masaya (Nicaragua) que consideraría brindase asilu a Snowden y afirmó que Nicaragua yá recibiera la carta de pidimientu d'asilu na so embaxada en Moscú.
Infancia y carrera editar
Snowden nació en Elizabeth City, Carolina del Norte.[20] El so padre, un residente de Pennsylvania, foi oficial de la Guardia Costera d'Estaos Xuníos;[21] y la so madre, residente de Baltimore, ye una emplegada del Tribunal Federal de Distritu pal Distritu de Maryland.[22][20] Tien una hermana mayor que ye abogada.[20]
En 1999, camudar cola so familia a Ellicott City, Maryland, onde estudió computación nel Anne Arundel Community College de Maryland col fin de consiguir los creitos necesarios pa llograr el diploma de bachilleratu.[23] Darréu llogró la certificación GED.[15][24]
El 7 de mayu de 2004, Snowden apuntar nel Exércitu de los Estaos Xuníos cola esperanza de llegar a incorporase a les Fuercies Especiales.[9] Dióse-y una llicencia en rompiéndose dambes piernes nun accidente mientres un entrenamientu'l 28 de setiembre d'esi añu.[9]
Pasó a trabayar como guardia de seguridá pa unes instalaciones secretes de la NSA na Universidá de Maryland.[25]
Darréu empezó a trabayar na CIA como espertu en seguridá informática.[26]
En 2007, la CIA destinar a Xinebra, Suiza, como axente con proteición diplomática. Ellí yera responsable d'alministrar la seguridá de la rede informática.[27] N'abandonando la CIA en 2009, pasó a trabayar pa una consultora privada dientro d'unes instalaciones de la NSA nuna base militar estauxunidense en Xapón.[15]
Cuando abandonó Estaos Xuníos en mayu de 2013, tuviera trabayando pal contratista de defensa Booz Allen Hamilton mientres menos de tres meses como alministrador de sistemes, dientro de la NSA, en Ḥawai.[28][29] Describe una vida «bien cómoda», viviendo cola so novia y percibiendo un salariu de «unos 200 000 dólares d'Estaos Xuníos».[15]
Visión personal editar
El periódicu británicu The Guardian describe a Snowden como daquién apasionáu pola privacidá; el so ordenador portátil ta afatáu con pegatinas d'organizaciones que sofiten la llibertá n'internet, como la Electronic Frontier Foundation (EFF) y el proyeutu Tor.[15]
Según el periódicu, Snowden dexó pocos rastros de sigo mesmu na redolada virtual; «mínimos detalles sobre la so familia» y nun dexó nueves fotografíes, o actualizaciones de Facebook o Twitter «si ye que tenía una cuenta», y nenguna rellación con compañeros de la escuela secundaria.[30]
Según informes, Snowden tien presuntamente un fondu interés pola cultura popular xaponesa, y estudió l'idioma xaponés.[31] Asegurar n'otres fontes que tien conocencies básiques de chinu mandarín y que-y interesen les artes marciales. Otros informes señalen que nuna ocasión afirmó que la so relixón ye'l budismu.[32] Snowden visitó enantes la ciudá de Ḥong Kong en compañía de la so novia mientres unes vacaciones.[33]
Alrodiu de les eleiciones presidenciales de 2008, Snowden dixo que «creía nes promeses d'Obama», pero que «Obama siguió coles polítiques d'el so predecesor».[34] Los rexistros de donaciones polítiques indiquen que contribuyó a la campaña de les primaries de Ron Paul.[35] En 2016, escribió un "manifiestu" esplicando les razones pa convertise nun denunciante,[36] nél esplica que la so denuncia foi motivada por razones polítiques.
La llei nun reemplaza la conciencia.Edward Snowden, al estimar la concesión de la Copa del Sentíu Común o Cristal de la Razón (n'alemán Das Glas der Vernunft), por 10 mil euro, un premiu cívicu dau por Kassel, ciudá alemana.[37]
Residencia en Rusia editar
El 7 d'agostu de 2014, seis díes dempués de la expiración del añu d'asilu temporal de Snowden, el so abogáu rusu anunció que Snowden recibiera un permisu de residencia de trés años. "Va Ser capaz de viaxar llibremente nel país y al estranxeru", dixo Anatoly Kucherena. "Va Ser capaz de permanecer nel estranxeru por non más de tres meses." Kucherena esplicó qu'a Snowden nun se-y concediera asilu políticu permanente, yá que esto rique un procesu separáu.[38] "Nel futuru", añadió, "Edward va tener que decidir si sigue viviendo en Rusia y conviértese nun ciudadanu rusu o vuelve a los Estaos Xuníos ".[39] En mayu de 2015, l'abogáu de Snowden, Ben Wizner, dixo que la principal fonte d'ingresos de Snowden son honorarios poles sos conferencies, que dacuando superen los $10.000 por apaición.[40]
Filtración de PRISM editar
Revelaciones sobre PRISM nos medios editar
En mayu de 2013, concedióse-y a Snowden una excedencia temporal del so trabayu como consultor de la NSA en Ḥawai, cola sida de recibir tratamientu pa la so epilepsia.[15]
El 20 de mayu, voló a Ḥong Kong y empezó a vivir nuna habitación d'hotel,[41] dende la que peneró documentos y concedió la so entrevista a The Guardian.[15] Según el so axente inmobiliariu, Snowden y la so novia dexaron la so casa de Waipahu, Oahu, Ḥawai, el 1 de mayu, ensin dexar nada.[23]
El Washington Post informó que'l motivu de les filtraciones yera desatapar l'Estáu de vixilancia esistente n'Estaos Xuníos.[10] Pa xustificar la filtración, Snowden comentó que nun puede «en conciencia, dexar al gobiernu d'Estaos Xuníos destruyir la privacidá, la llibertá n'internet y les llibertaes básiques de la xente de tol mundu con esta xigantesca máquina de vixilancia que tán construyendo de callao».[42]
Nun quiero vivir nuna sociedá que fai esti tipu de coses… Nun quiero vivir nun mundu onde se rexistra tou lo que faigo y digo. Ye daqué que nun toi dispuestu a sofitar o almitir.Edward Snowden, falando con The Guardian, en xunu de 2013.[34]
Los diarios The Guardian y The Washington Post fixeron pública la identidá de Snowden a pidimientu so, díes dempués de la filtración. Esplicó asina'l so razonamientu p'arrenunciar al anonimatu: «Nun tener# cuenta de esconder quién soi porque sé que nun fixi nada malu».[15]
Nun fixi nada malu. Soi un convencíu de que tienen de ser los ciudadanos los que decidan sobre'l poder que-y otorguen al Estáu y non un burócrata de vez.Edward Snowden, nun videu grabáu na habitación del hotel de Hong Kong na que s'abelugó nun primer momentu.[43]
Busca d'asilu políticu editar
Snowden afirmó tener una predisposición a buscar asilu nun país que comparta los sos valores», y que la so opción ideal sería Islandia.[14][15] El mesmu día en que se reveló la identidá de Snowden, la Iniciativa islandesa pa medios de comunicación modernos, una organización islandesa en defensa de la llibertá d'espresión, emitió un comunicáu ufiertándo-y asesoramientu llegal pa llograr l'asilu.[44] Sicasí, Kristin Arnadottir, la embaxadora d'Islandia en China, aprofió que nun se-y puede conceder l'asilu a Snowden porque les lleis islandeses esixen que diches solicitúes facer dende dientro del propiu país.[45]
El 10 de xunu, Holger Iturralde y Daniela Fuentes xunto a la CNN informaron que Snowden «ta quedándose ensin dineru». Ewen MacAskill aseguró-y a la CNN que «va llegar a la llende de la so tarxeta de creitu bien llueu» polos gastos de vivir nun hotel en Hong Kong. El personal del hotel The Mira afirmó que Snowden fixera check-out esi mesmu día.[46][47] Regina Ip, una figura política de Hong Kong, aconseyólu a Snowden abandonar el territoriu o enfrentase a la estradición a Estaos Xuníos.[48]
El 23 de xunu de 2013, vuela de Ḥong Kong a Moscú nel vuelu nᵘ213 de la compañía rusa Aeroflot.[49] Al llegar a la capital rusa pidió asilu a Ecuador, según confirmó'l ministru d'Esteriores ecuatorianu, Ricardo Patiño, nel so Twitter:
El gobiernu del Ecuador recibió solicitú d'asilu de parte de Edward #Snowden.Ricardo Patiño, ministru d'Esteriores ecuatorianu, al traviés de la so cuenta de Twitter.[50]
Poco dempués del anunciu del canciller ecuatorianu, el Gobiernu d'Estaos Xuníos afirmó qu'invalidara'l pasaporte de Snowden, según informó l'axencia Reuters. De la mesma, WikiLeaks espublizó, al traviés d'un comunicáu, que podría ser l'ex-xuez de l'Audiencia Nacional española, Baltasar Garzón, el que s'encargue de coordinar al equipu d'abogaos de Edward Snowden.[51]
L'equipu de Wikileaks y yo tamos interesaos en caltener los sos derechos y protexe-y como persona. Lo que se-y fixo al exanalista de la CIA y a Julian Assange -por realizar o facilitar revelaciones d'interés públicu- ye un asaltu al pueblu.
El 25 de xunu de 2013, el presidente de Rusia, Vladímir Putin, confirmó que Snowden atopar na zona de tránsitu del aeropuertu moscovita de Sheremétyevo. Amás, Putin refugó la entrega de Snowden a Estaos Xuníos ante la inesistencia d'un tratáu billateral d'estradición ente dambos países.
Solo podemos apurrir a ciudadanos estranxeros a aquellos países colos que tenemos los correspondientes trataos d'estradición de criminales. [...] Con Estaos Xuníos nun tenemos tal tratáu. El señor Snowden llegó n'efeutu a Moscú. Foi una absoluta sorpresa pa nós. Llegó como pasaxeru de tránsitu y nun precisa nin visáu nin nengún otru documentu. Como pasaxeru en tránsitu tien derechu de mercar un billete y volar onde-y dea la gana. Nun crució la frontera rusa y por tanto nun precisa visáu.Vladímir Putin sobre'l paradoriu de Snowden.[53]
El 26 de xunu de 2013, Nicolás Maduro ufiertó-y asilu políticu, si pidir, por razones humanitaries.
Si pidir, pensar y cuasi seguro dar. Porque l'asilu políticu ye un derechu humanitariu pa protexer a los escorríos. Ye un rapazu que nun punxo bombes nin mató a naide.Nicolás Maduro - Presidente de la República Bolivariana de Venezuela.[54]
El 1 de xunetu de 2013, Vladímir Putin repitió que «nunca» va apurrir a Estaos Xuníos al extéunico de l'Axencia de Seguridá Nacional, pero alvirtió que:
Si quier quedase equí, va haber una condición: tien de dexar de perxudicar a los nuesos socios americanos, por bien estrañu qu'esto pueda sonar. Nun foi, nin ye axente [al serviciu de Rusia], y tampoco ta collaborando colos nuesos servicios secretos.
Amás, según l'axencia Reuters, Snowden axuntaríase, nel aeropuertu internacional de Sheremetievo de Moscú, con funcionarios diplomáticos rusos a los qu'apurrió una solicitú d'asilu políticu dirixida a 15 países, dempués del silenciu d'Ecuador.[56]
A les 22.30 (20.30 na España peninsular) del domingu, la ciudadana británica Sarah Harrison presentar nel departamentu consular del aeropuertu y presentó un pidimientu de parte de Snowden pa pidir asilu políticu.Declaró un funcionariu d'Esteriores.[57]
Snowden rompió'l so silenciu nuna carta d'agradecimientu a Ecuador por ayudar a llegar a Moscú y esaminar el so pidimientu d'asilu:
Siéntome llibre y en disposición de publicar información que sirva al interés públicu. [Definió los sos filtraciones sobre l'espionaxe como un intentu de] refundiar lluz sobre esti sistema secretu d'inxusticies, al que'l Gobiernu d'Estaos Xuníos respondió con una cacería estraxudicial.
El 2 de xunetu de 2013, WikiLeaks dio a conocer la llista de países a los que Snowden pidió asilu políticu.[59] Los pidimientos fueron presentaes a la Républica d'Austria, al Estáu Plurinacional de Bolivia, la República Federativa de Brasil, la República Popular de China, la República de Cuba, la República de Finlandia, Francia, la República Federal d'Alemaña, la República de la India, la República Italiana, la República d'Irlanda, el Reinu de los Países Baxos, la República de Nicaragua, el Reinu de Noruega, la República de Polonia, la Federación Rusa, el Reinu d'España, la Confederación Suiza y la República Bolivariana de Venezuela.
Al respective de les respuestes de dalgún de los países a los que se solicitó l'asilu, el ministru d'Asuntos Esteriores español, José Manuel García-Margallo, declaró que'l Gobiernu nun ta estudiando'l pidimientu d'asilu políticu de Snowden porque esa solicitú «nun ye jurídicamente almitible» al nun tar esa persona n'España, una y bones la Llei d'Asilu namái concede esi derechu a persones que tean nel país. Pela so parte, Noruega y Austria caltuvieron la mesma postura y les sos autoridaes adelantraron que van refugar la solicitú por ser presentada fora del territoriu nacional. El gobiernu alemán refugó'l pidimientu d'asilu por considerar que nun se dan les condiciones necesaries» pa concedelo.
El Gobiernu venezolanu negó que'l so país recibiera nengún pidimientu pel momento. Les autoridaes chines tamién negaron tener información sobre'l particular. Nel casu d'Ecuador, el presidente ecuatorianu, Rafael Correa, afirmó que'l so país tampoco va conceder nengún beneficiu a Snowden hasta qu'algame'l territoriu nacional. Amás, el presidente ecuatorianu dixo que'l documentu de viaxe dau a Snowden, y col qu'abandonó Ḥong Kong con destín a Moscú, foi emitíu pol cónsul ecuatorianu en Londres, Fidel Narváez, «ensin autorización» de Quitu.
El cónsul, na so desesperación, probablemente nun pudo atopar al ministru d'Esteriores [que s'atopaba n'Asia] y emitió un salvoconducto ensin validez, ensin autorización y ensin sabelo nós. Foi un error de la nuesa parte.
Snowden retiraría la so solicitú a Rusia, dempués de saber les condiciones del presidente rusu, Vladímir Putin.
Como él considérase un defensor de los derechos humanos, nun manifestó la intención de cesar les sos actividaes, polo que tien d'escoyer otru país. Nengún país puede apurrir a Snowden a otru país como Estaos Xuníos, onde s'aplica la pena de muerte.Declaraciones de Dmitri Peskov, vocera de la presidencia rusa.[60]
Según l'axencia francesa AFP, Francia nun va conceder l'asilu al informáticu estauxunidense y según EP, Italia refugó conceder l'asilu al informáticu porque nun se dan les condiciones xurídiques» pa ello.
Per otra parte, dende'l Gobiernu rusu una fonte suxurió que tendría d'atopar yá otru país pa siguir la so fuxida, revelando la impaciencia creciente qu'esiste pa llibrase del exempleado de la CIA. «Tien De buscar un llugar al que dise», dixo Riabkov. Rusia asegura agora que nun recibió formalmente nengún pidimientu d'asilu per parte de Snowden, magar qu'en el so momentu'l voceru del Kremlin informó de qu'ésta sí esistía y que'l mozu atayara'l so pidimientu pocu dempués d'escuchar les condiciones de Putin.[61] El 5 de xunetu de 2013, el presidente venezolanu Nicolás Maduro anunció que-y ufierta asilu a Snowden mientres un discursu pronunciáu al empecipiase'l desfile conmemorativo del 5 de xunetu de 1811.
El 16 de xunetu de 2013, Snowden pidió asilu temporal en Rusia. Esti país afirmó que nun apurriría al exagente de la CIA a la xusticia estauxunidense «ente otres razones, pola ausencia d'un alcuerdu en materia d'estradición y pol riesgu de que seya condergáu a muerte». El pidimientu, evaluada por funcionarios rusos, foi aceptada. L'asilu temporal en Rusia dexa que la persona que la solicitó quedar nel país per un añu, y si ye necesariu hasta doce meses más.
El 24 d'ochobre 2013 hai dellos políticos alemanes, ente ellos el presidente de la comisión de control del parllamentu alemán, Thomas Oppermann, en rellación col escándalu de que la canciller Angela Merkel fuera espiada por EEXX, que piden que Snowden declare como testigu y que se-y otorgue asilu.[62]
Reaiciones editar
L'Axencia de Seguridá Nacional d'Estaos Xuníos solicitó al Departamentu de Xusticia de los Estaos Xuníos una investigación criminal sobre les aiciones de Snowden. James R. Clapper, Direutor d'Intelixencia Nacional, afirmó que les sos «temeraries revelaciones» producieron «considerables impresiones errónees» nos medios.[63] Antes de conocese'l nome de Snowden, el presidente del Comité Selectu d'Intelixencia d'Estaos Xuníos, Mike Rogers, dixo de los informantes que «de xacíu creo que tienen de ser enxuiciaos».[64]
El emplegador de Snowden, Booz Allen Hamilton, emitió un comunicáu llomando los sos actos de «grave violación del códigu de conducta y de los valores fundamentales de la nuesa empresa».[28] El comunicáu pon énfasis na poca duración de les sos rellaciones con Snowden, afirmando que tuviera trabayando en Ḥawai menos de tres meses. Foi mientres el so emplegu en Booz que viaxó a Hong Kong pa revelar al mundu los sos descubrimientos.
Peter King, antiguu presidente del Subcomité de Seguridá Nacional d'Estaos Xuníos, pidió que s'estraditara a Snowden dende Hong Kong, que tien un tratáu d'estradición con Estaos Xuníos, magar con esceición de les ofienses polítiques.[65]
Amy Davidson escribió en The New Yorker que Snowden «ye la razón pola que, mientres la última selmana, esistió nel nuesu país un discutiniu sobre la privacidá y les llendes de la vixilancia doméstica. Yá yera hora d'ello; una esperaría que surdiera a partir d'un autoesame per parte de l'alministración d'Obama o por una verdadera supervisión del Congresu». Prosiguió diciendo que «tamién supimos que James Clapper, direutor d'Intelixencia Nacional, mintió descaradamente al Senáu cuando dixo que la NSA nun rexistraba “a sabiendes” nengún tipu de datos sobre millones d'estauxunidenses. Y recordáronnos lo decepcionante que puede ser el presidente Obama. Yeren coses que'l públicu merecíase saber».[66]
Poco dempués de que Snowden revelara la so identidá, publicóse un pidimientu na páxina web de la Casa Blanca pidiendo un indultu completu, llibre y absolutu por cualesquier crime que cometiera Snowden o pueda cometer en rellación cola filtración de los programes secretos de vixilancia de la NSA».[67][68]
Daniel Ellsberg, l'informante de los Papeles del Pentágonu secretos de 1971, declaró nuna entrevista cola CNN que pensaba que Snowden desempeñara un serviciu incalculable» al so país y que los sos filtraciones podríen sirvir por qu'Estaos Xuníos nun se convierta nun estáu de vixilancia. Dixo que Snowden actuara col mesmu tipu de coraxe y patriotismu qu'un soldáu en combate.[69] La mañana siguiente, nuna paǵina d'opinión, Ellsberg añadió que «nun hubo en tola historia d'Estaos Xuníos una filtración más importante que la publicación del material de la NSA per parte de Snowden; y eso inclúi los Papeles del Pentágonu, de los que fui responsable fai 40 años».[70]
La revista alemana Der Spiegel esaminó los actos de Snowden nun artículu tituláu «Die Neuen Weltverbesserer» (que se traduz por 'los nuevos mejoradores del mundu').[71]
Julian Assange allabó a Snowden, llamándo-y un héroe» que desatapó «unu de los sucesos más graves de la década: la progresiva formulación d'un estáu de vixilancia masiva».[72]
Ecuador retirar del alcuerdu comercial Llei de Preferencies Arancelaries Andines y Erradicación de la Droga ATPDEA, declarando que nun acepta presiones nin amenaces d'Estaos Xuníos, depués de que senadores, personalidaes polítiques y medios de comunicación estauxunidenses amenaciaren con nun anovar ésti si otorgábase'l asilu.
Demoranza del presidente bolivianu en Viena editar
El 3 de xunetu de 2013, Francia, Portugal, Italia y España negaron l'aterrizaxe del avión del presidente bolivianu Evo Morales, que volaba dende Moscú escontra La Paz, por abarruntar que Snowden viaxaba a bordu. Morales foi retrasáu nel aeropuertu de Viena, Austria, desencadenando un conflictu diplomáticu.
So nenguna circunstancia incluyir a nenguna persona estraña, volvieron la mesma tripulación y los mesmos pasaxeros... Eso nun asocedió en nengún momentu y tampoco dexáramos qu'eso asoceda. [Lo asocedío esta nueche] ye una franca violación a los convenios aeronáuticos.Afirmó'l ministru de Defensa bolivianu.[73]
El ministru d'Esteriores bolivianu, David Choquehuanca, acusó, nuna rueda de prensa convocada d'urxencia, a los países que negaron l'aterrizaxe del avión presidencial de cometer «una inxusticia», una y bones l'aeronave tuvo qu'aterrizar d'emerxencia nel aeropuertu de Viena para recargar antes de siguir el viaxe de vuelta a La Paz.
Nun podemos nós mentir a la comunidá internacional llevando pasaxeros pantasma. Por eso queremos espresar la nuesa molestia, queremos espresar el nuesu malestar porque se punxo en riesgu la vida d'un presidente. Vimos discriminación, quieren amedrananos de xuru. Ellos dicen que ye (por) cuestiones téuniques, pero depués de delles comunicaciones con delles autoridaes, informamos de qu'habría dellos barruntos infundaos de que'l señor Snowden taría nesa nave. Nun sabemos d'ónde vien esta información malintencionada, esta soberana mentira. Tamos pescudando. Portugal tien qu'esplicanos, Francia tien qu'esplicanos por qué atayaron.David Choquehuanca en rueda de prensa convocada d'urxencia.[74]
Morales indicó que, mientres la madrugada del día 3, l'embaxador d'España en Viena, Alberto Carneru, allegó al aeropuertu y pidió-y que lu convidara a tomar un café nel avión. El presidente bolivianu aportunó en que nun aportó a esi pidimientu «por una cuestión de dignidá».
Nun-y lo podía dexar. Primero, nun soi nengún delincuente. Y segundu, ustedes saben, por normes internacionales, qu'un avión oficial, el presidente, tien inmunidá y ye inviolable. Nun soi nengún delincuente. Tengo la obligación de defender la dignidá y la soberanía del mio puestu. Nun ye una ofiensa al presidente sinón a tou un pueblu, a toa una rexón como Llatinoamérica.
Preguntáu de nuevu si Snowden atopar nel avión presidencial, Morales contestó riendo: "¿Cómo podríamos cometer esi error?"
Nun principiu tamién s'incluyó a España nesti grupu de países, una y bones el mesmu Morales afirmara que España concediera primeramente'l permisu pa recargar en Canaries, pero que dichu permisu foi darréu anuláu. Sicasí, el ministru d'Asuntos Esteriores español, José Manuel García-Margallo, aseguró que España «en nengún casu» prohibió al presidente bolivianu aterrizar en territoriu español. El Gobiernu español dio una autorización por que Morales fixera escala nes Islles Canaries, pero l'avión «nun aterrizó nel plazu previstu», polo que darréu se solicitó «una ratificación» de dicha autorización. Margallo negó tamién que se solicitara «rexistrar l'avión» antes de la so partida.[75][76]
Evo Morales, pidió esplicaciones a los gobiernos europeos que torgaron el sobrevuelu del so avión, al abarruntar que nél podía dir l'informante Edward Snowden, y anunció que va estudiar aiciones llegales contra ellos polo que considera un secuestru». La primer midida diplomática del Gobiernu bolivianu va ser convocar con urxencia a los embaxadores de Francia, Italia y la cónsul de Portugal en La Paz por qu'espliquen les razones poles qu'ayeri refugaron el sobrevuelu y l'aterrizaxe al avión del presidente.
Vamos estudiar jurídicamente, constitucionalmente y basándonos nes normes internacionales. Nun puedo entender que digan, qu'afirmen y que me detengan porque taba llevando a un señor, Edward Snowden. Esti señor nun ye una maleta, nun ye un bichu, nun ye una mosca a la que yo pueda meter al avión y llevame lo a Bolivia.
L'embaxador de Bolivia ante Naciones Xuníes, Sacha Llorenti, calificó lo asocedío como «agresión» y condergó «l'actitú racista, colonial y subordinada», amosando la so convencimiento de que la orde pa torgar el vuelu del avión presidencial partió de los Estaos Xuníos. Bolivia va pidir al secretariu xeneral, Ban Ki moon, qu'investigue lo asocedío. El vicepresidente de Bolivia, Álvaro García Linera, anunció que'l so Gobiernu presentó una denuncia en Naciones Xuníes polo que califica de «secuestru» del avión nel que viaxaba'l presidente.
Tamos llevando alantre toa les denuncies a nivel internacional. Yá fiximos denunciar ante Naciones Xuníes porque esti tipu de casos nun se presenten nin en tiempos de guerra.
Pela so parte, Estaos Xuníos dixo que la prohibición de que l'avión nel que volaba'l presidente de Bolivia sobrevolara sobre l'espaciu aereu de Francia y Portugal foi una decisión individual de los países afeutaos.
Les decisiones [de bloquiar el pasu de Morales] fueron tomaes per países individuales, y tendríen de preguntar a ellos por qué tomen eses decisiones. Nos últimos diez díes tuvimos en contautu con un ampliu númberu de países con posibilidá de que Snowden aterrizara o transitara al traviés [d'ellos]. La nuesa posición ye clara, esti home foi acusáu de penerar información clasificada y de trés cargos delictivos, polo que tien de tornar a Estaos Xuníos.
El 4 de xunetu de 2013, el diariu francés Le Monde acusó a la DGSE (Direición Xeneral de Seguridá Esterior) francesa de llevar a cabo actividaes similares a les realizaes per Estaos Xuníos y revelaes por Edward Snowden. Según Monde 039;', el gobiernu francés escucha y archiva toles comunicaciones telefóniques, d'Internet y redes sociales que se realicen en Francia y ente Francia y l'estranxeru. N'Estaos Xuníos, la NSA ta secretamente aprobada pol Congresu. Sicasí en Francia la DGSE realiza esi espionaxe masivu de manera totalmente illegal y ensin nengún control, «mutualizando» les sos informaciones ente tolos servicios d'intelixencia nacionales.[80]
El 21 de xunetu de 2013, el Gobiernu de Wirtland (un país virtual) concedió la ciudadanía a Edward Snowden, como un signu de sofitu y reconocencia de los sos llogros.[81]
Abandonu del aeropuertu de Sheremétievo y asilu temporal en Rusia editar
El día 1 d'agostu de 2013, Edward Snowden abandonó l'aeropuertu de Sheremétievo en Moscú y entró formalmente en territoriu rusu en recibiendo asilu temporal con vixencia d'un añu per parte del gobiernu de Vladímir Putin, anunció'l so asesor llegal en Rusia, l'abogáu Anatoli Kucherena y va poder movese llibremente por tol país euroasiático mientres el periodu d'un añu.[82] N'ochobre de 2013 remaneció en Moscú pa ser gallardoniáu col Sam Adams Award por defender la integridá y les bones práutiques de los servicios d'intelixencia.[83]
En xunu de 2015, el diariu Buenos Aires Herald[84], informó sobre un alcuentru concretáu la fecha|18|4|2015}} ente Snowden y l'entós presidenta d'Arxentina, Cristina Fernández de Kirchner, clasificándolo como'l primer alcuentru de Snowden con un mandatariu dende l'empiezu del escándalu. Según informó l'abogáu de Snowden, la xunta foi estensa, anque nun dio detalles de les conversaciones.[85][86][87] Antes de terminar el so mandar, Cristina Fernández de Kirchner confirmó la so xunta col excontratista de la NSA[88]
El 22 d'avientu de 2017 llanzó Haven, una aplicación móvil Open Source pa dispositivos Android que dexa a los usuarios "protexer los sos espacios personales y les sos posesiones ensin comprometer la so propia privacidá". Con ello, convertir al smartphone nun completu sistema de vixilancia. Esti desenvolvimientu aprovecha tolos sensores de los nuesos smartphones pa xixilar el nuesu redolada cuando la precisamos y sollértanos de tolo que pasa de forma segura y cifrada.[89]
Ver tamién editar
- PRISM (programa de vixilancia)
- Datos alrodiu de la vixilancia mundial (2013 a la fecha)
- Información clasificada n'Estaos Xuníos
- Información sensible
- Llei de Preferencies Arancelaries Andines y Erradicación de la Droga
- Conflictu diplomáticu ente Suramérica y Europa de 2013
- Verax (película)
- Hervé Falciani - Secretu bancariu
Referencies editar
- ↑ Luke Harding (1r febreru 2014). «How Edward Snowden went from loyal NSA contractor to whistleblower». The Guardian. Consultáu'l 21 agostu 2014.
- ↑ «Vladimir Poutine accorde la nationalité russe au lanceur d'alerte Edward Snowden» (26 setiembre 2022). Consultáu'l 26 setiembre 2022.
- ↑ Identificador Guardian de tema: us-news/ng-interactive/2019/sep/13/edward-snowden-interview-whistleblowing-russia-ai-permanent-record.
- ↑ Identificador CONOR.SI: 269738595. Afirmao en: CONOR.SI.
- ↑ URL de la referencia: https://twitter.com/Snowden/status/824359848699723777. Direición web d'archivu: http://archive.is/0SVWZ. Cita: N'oubliez pas que j'ai vécu dans une ville francophone pendant des années. [Genève]. Data de consulta: 29 xineru 2017. Data d'espublización: 25 xineru 2017. Traducción literal: Don't forget that I lived in a French-speaking city for years. [Geneva].
- ↑ URL de la referencia: http://www.heise.de/newsticker/meldung/Kasseler-Buergerpreis-geht-an-Edward-Snowden-3240174.html. Data de consulta: 17 xunu 2016.
- ↑ URL de la referencia: https://www.lemonde.fr/blog/bugbrother/2019/12/18/pourquoi-je-prefere-la-bd-sur-snowden-a-son-autobiographie-vive-tails-aussi-3/. Data d'espublización: 18 avientu 2019. Data de consulta: 15 marzu 2021.
- ↑ URL de la referencia: https://www.forbes.com/sites/michaeldelcastillo/2022/04/27/edward-snowden-revealed-as-key-participant-in-mysterious-ceremony-creating-2-billion-anonymous-cryptocurrency/?sh=6a3de8223b24. Data d'espublización: 27 abril 2022. Data de consulta: 27 setiembre 2022.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Ackerman, Spencer (10 de xunu de 2013). «Edward Snowden failed in attempt to join US army's elite special forces unit» (inglés). The Guardian. Consultáu'l 10 de xunu de 2013. «The army did confirm Snowden's date of birth: June 21, 1983.»
- ↑ 10,0 10,1 «Edward Snowden says motive behind leaks was to expose “surveillance state”» (n'inglés). The Washington Post. 9 de xunu de 2013. http://www.washingtonpost.com/politics/edward-snowden-says-motive-behind-leaks-was-to-expose-surveillance-state/2013/06/09/aa3f0804-d13b-11y2-a73y-826d299ff459_story.html?tid=pm_politics_pop. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ 11,0 11,1 (n'inglés) Edward Snowden comes forward as source of NSA leaks. The Washington Post. 9 de xunu de 2013. http://www.washingtonpost.com/politics/intelligence-leaders-push-back-on-leakers-media/2013/06/09/fff80160-d122-11y2-a73y-826d299ff459_story.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Smith, Matt (9 de xunu de 2013). «NSA leaker comes forward, warns of agency's 'existential threat'.» (n'inglés). CNN. http://edition.cnn.com/2013/06/09/politics/nsa-leak-identity/index.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Calderone, Michael (7 de xunu de 2013). «Washington Post Began PRISM Story Three Weeks Ago, Heard Guardian's 'Footsteps'.» (n'inglés). The Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/2013/06/07/washington-post-prism-guardian_n_3402883.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ 14,0 14,1 «Edward Snowden identified as source of NSA leaks» (n'inglés). The Washington Post. 9 de xunu de 2013. http://www.washingtonpost.com/politics/intelligence-leaders-push-back-on-leakers-media/2013/06/09/fff80160-d122-11y2-a73y-826d299ff459_story.html. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Greenwald, Glenn (9 de xunu de 2013). escritu en Hong Kong. «Edward Snowden: the whistleblower behind the NSA surveillance revelations» (n'inglés). The Guardian (London). http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/09/edward-snowden-nsa-whistleblower-surveillance. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Robertson, Robert (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Iceland may not be the haven U.S. leaker hopes. http://www.reuters.com/article/2013/06/10/usa-security-iceland-idUSL5N0EM1P920130610. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ «Called a defector, NSA leaker defends his decision» (inglés). CNN. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ gobiernu-del ecuador-recibió--solicitú-de-asilu-de-parte-de-edward.html Canciller Patiño va anunciar mañana (07:h00) si Ecuador dará-y l'asilu políticu o non a Edward Snowden. 23 de xunu de 2013. http://www.telegrafo.com.ec/mundo/item/el gobiernu-del ecuador-recibió--solicitú-de-asilu-de-parte-de-edward.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ independencia Venezuela ufierta asilu humanitariu a Edward Snowden “pa protexelo de la persecución imperial”. http://globovision.com/articulo/celebren-desfile-civico-militar-por-los-202-anos-de-la-declaracion-de-la independencia.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Tracy, Connor (10 de xunu de 2013). «What we know about NSA leaker Edward Snowden» (inglés). NBC News. Consultáu'l 15 de xunu de 2013.
- ↑ Itkowitz, Colby (10 de xunu de 2013). «Edward Snowden's father, stepmother plan to make public statement» (inglés). The Morning Call. Consultáu'l 15 de xunu de 2013.
- ↑ Toppo, Greg (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Former neighbor remembers Snowden as 'nice kid'.. http://www.usatoday.com/story/news/nation/2013/06/10/snowden-neighbors-surveillance-security/2408573/.
- ↑ 23,0 23,1 (n'inglés) Profile: Edward Snowden. 10 de xunu de 2013. https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-22837100. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Leger, Donna Leinwand. «NSA contractor: 'I know I have done nothing wrong'.» (inglés). Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Leinwand Leger, Donna (10 de xunu de 2013). «Who is NSA whisteblower Edward Snowden?» (inglés). USA Today.. Detroit Free Press.
- ↑ (n'inglés) Edward Snowden: Ex-CIA worker comes forward as leaker, says he was protecting 'basic liberties'.. 10 de xunu de 2013. http://www.chicagotribune.com/news/chi-nsa-prism-scandal-20130609,0,432240.story. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Memmott, Mark (10 de xunu de 2013). «Who Is Edward Snowden, The Self-Styled NSA Leaker?» (inglés). National Public Radio. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ 28,0 28,1 «Booz Allen Statement on Reports of Leaked Information» (inglés) (9 de xunu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 25 de xineru de 2014. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Borger, Julian (9 de xunu de 2013). escritu en London (n'inglés). Booz Allen Hamilton: Edward Snowden's US contracting firm. http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/09/booz-allen-hamilton-edward-snowden. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Lewis, Paul; McVeigh, Karen (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Edward Snowden: what we know about the source behind the NSA files leak. http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/11/edward-snowden-what-we-know-nsa. Consultáu'l 15 de xunu de 2013.
- ↑ «AP IMPACT: Snowden's Life Surrounded By Spycraft» (inglés). National Public Radio. Archiváu dende l'orixinal, el 16 de xunu de 2013. Consultáu'l 15 de xunu de 2013.
- ↑ (n'inglés) For Snowden, a Life of Ambition, Despite the Drifting. http://www.nytimes.com/2013/06/16/us/for-snowden-a-life-of-ambition-despite-the-drifting.html?pagewanted=all. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013. «Mr. Snowden, who has taken refuge in Hong Kong, has studied Mandarin, was deeply interested in martial arts, claimed Buddhism as his religion and once mused that “China is definitely a good option career wise”.».
- ↑ «Edward Snowden's girlfriend Lindsay Mills 'lost and alone' after whistleblower flees to Hong Kong» (inglés). The Daily Telegraph. Consultáu'l 15 de xunu de 2013.
- ↑ 34,0 34,1 MacAskill, Ewen (9 de xunu de 2013). «NSA whistleblower Edward Snowden: 'I do not expect to see home again'.» (n'inglés). The Guardian. http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/09/nsa-whistleblower-edward-snowden-why. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Zara, Christopher (9 de xunu de 2013). «NSA Whistleblower Revealed: Edward Snowden Donated $500 To Ron Paul's 2012 Presidential Campaign: Does NSA Whistleblower Have Libertarian Leanings?» (n'inglés). International Business Times. http://www.ibtimes.com/nsa-whistleblower-revealed-edward-snowden-donated-500-ron-pauls-2012-presidential-campaign-does-nsa. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ «SNOWDEN: Delatar ye más que penerar secretos, ye un actu de resistencia política» (5 de mayu de 2016). Consultáu'l 23 de mayu de 2016.
- ↑ DPA (setiembre 26, 2016). La ciudá alemana de Kassel premia a Snowden. La Jornada, p. 28, seición Mundo. (Consultáu 26 de setiembre del 2016)
- ↑ «Edward Snowden Can Stay in Russia for Three Years, Lawyer Says». NBC News (7 d'agostu de 2014). Consultáu'l 7 d'agostu de 2014.
- ↑ Russia extends Snowden residency by three years. BBC News. 7 d'agostu de 2014. http://www.bbc.com/news/world-europe-28689231.
- ↑ Shane, Scott (19 de mayu de 2015). Snowden Sees Some Victories, From a Distance. http://www.nytimes.com/2015/05/20/world/europe/snowden-sees-some-victories-from-a-distance.html. Consultáu'l 20 de mayu de 2015.
- ↑ (n'inglés) US leaker Edward Snowden 'defending liberty'.. 10 de xunu de 2013. https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-22842837.
- ↑ (n'inglés) Man claiming to be NSA whistleblower comes forward. 9 de xunu de 2013. http://www.cbsnews.com/8301-250_162-57588403/man-claiming-to-be-nsa-whistleblower-comes-forward/. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Pisani, Silvia (11 de xunu de 2013). «topu-heroe-o-traidor Polémica en EE. UU. pol topu: ¿héroe o traidor?». Consultáu'l 13 de xunu de 2013.
- ↑ «Statement regarding involvement of IMMI in Edward Snowden asylum request» (inglés). International Modern Media Institute (9 de xunu de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'agostu de 2013. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ (n'inglés) Called a defector, NSA leaker defends his decision. 10 de xunu de 2013. https://www.cnn.com/2013/06/10/politics/nsa-leak/index.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Mullen, Jethro; Smith, Matt; Walker, Brian; Tsui, Anjali; et al (10 de xunu de 2013) (n'inglés). NSA leaker holed up in Hong Kong hotel, running low on cash. CNN. http://edition.cnn.com/2013/06/10/politics/nsa-leak/index.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Yang, Jia Lynn (10 de xunu de 2013). «Edward Snowden cares strong extradition treaty if he remains in Hong Kong» (n'inglés). The Washington Post. http://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/hong-kong-hotel-says-edward-snowden-was-there-but-checked-out-monday/2013/06/10/44baa0fa-d1af-11y2-a73y-826d299ff459_story.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Booth, Jenny (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Spying row whistleblower Edward Snowden urged to leave Hong Kong. http://www.thetimes.co.uk/tto/news/world/americas/article3787261.ece. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Reinoso, José (23 de xunu de 2013). El filtrador Snowden solicita asilu n'Ecuador dende Moscú. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/06/23/actualidad/1371975159_643533.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ «Twitter de Ricardo Patiño». Twitter. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Junquera, Natalia (23 de xunu de 2013). Wikileaks pide a Garzón qu'asesore a Snowden. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/06/23/actualidad/1371990230_680880.html?rel=rosEP. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ «WikiLeaks Statement On Edward Snowden's Exit From Hong Kong» (inglés). Wikileaks (23 de xunu de 2013). Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Putin confirma que Snowden sigue nel aeropuertu de Moscú. 25 de xunu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130625/abci-snowden-paradoriu-desconocíu-non-cuba-201306251051.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Maduro ofrecce asilu en Venezuela a Snowden. 27 de xunu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130627/abci-maduro-ufierta-asilu-snowden-201306272044.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Putin alvierte que si Snowden quier quedase en Rusia tien de cesar la so actividá contra EE. UU.. 1º de xunetu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130701/abci-putin-obama-servicios-secretos-201307011606.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Edward Snowden pide asilu políticu a Rusia. 1º de xunetu de 2013. https://www.elmundo.es/elmundo/2013/07/01/internacional/1372690179.html?a=0801366ec2692cbf916f630d456742c9&t=1372698511&numbero=. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Snowden pide asilu políticu en Rusia y Putin almite que podría quedase. 2 de xunetu de 2013. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/07/01/actualidad/1372687791_897003.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Declaraciones de Snowden en Rusia. 1º de xunetu de 2013. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/07/01/actualidad/1372687791_897003.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ WikiLeaks (2 de xunetu de 2013). «Edward Snowden submits asylum applications» (inglés). WikiLeaks. Consultáu'l 5 de xunetu de 2013.
- ↑ 60,0 60,1 Declaraciones de Correa sobre'l salvoconducto. 2 de xunetu de 2013. https://www.rtve.es/noticias/20130702/snowden-pidíu-asilu-21-paises-incluyíu-espana-segun-wikileaks/703200.shtml. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Rusia pierde la paciencia con Snowden: 'Tendría De buscar un llugar al que dise'.. 4 de xunetu de 2013. https://www.elmundo.es/elmundo/2013/07/04/internacional/1372957270.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Oppermann will Whistleblower Snowden als Zeugen anhören, Süddeutsche Zeitung
- ↑ (n'inglés) Spy agency seeks criminal probe into leaks. Reuters. 9 de xunu de 2013. http://www.reuters.com/article/2013/06/09/us-usa-security-clapper-idUSBRE9570GL20130609. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Delawala, Imtiyaz (9 de xunu de 2013) (n'inglés). Guardian Reporter Glenn Greenwald Blasts Calls for Leak Prosecutions. ABC News. http://abcnews.go.com/blogs/politics/2013/06/guardian-reporter-glenn-greenwald-blasts-calls-for-leak-prosecutions/. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ Ackerman, Spencer (10 de xunu de 2013). «Edward Snowden: Republicans call for NSA whistleblower to be extradited» (n'inglés). The Guardian. http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/10/the-nsa-files-edward-snowden. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Davidson, Amy (9 de xunu de 2013) (n'inglés). Edward Snowden, The N.S.A. Leaker, Comes Forward. http://www.newyorker.com/onlineblogscloseread/2013/06/edward-snowden-the-nsa-leaker-comes-forward.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Stableford, Dylan (9 de xunu de 2013). «NSA whistleblower revealed as Edward Snowden, 29-year-old ex-CIA employee» (n'inglés). Yahoo! News. http://news.yahoo.com/blogs/ticket/snowden-nsa-leak-whistleblower-cia-204241311.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Ball, James (9 de xunu de 2013) (n'inglés). Edward Snowden identifies himself as source of NSA leaks - live. http://www.guardian.co.uk/world/2013/jun/09/nsa-secret-surveillance-lawmakers-live#block-51b4f1cee4b0bfa7376c4902. Consultáu'l 9 de xunu de 2013.
- ↑ O'Malley, Nick (10 de xunu de 2013). «NSA leaker reveals himself after fleeing US» (n'inglés). Sydney Morning Herald. http://www.smh.com.au/world/nsa-leaker-reveals-himself-after-fleeing-us-20130610-2nz6h.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Ellsberg, Daniel (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Edward Snowden: saving us from the United Stasi of America. http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2013/jun/10/edward-snowden-united-stasi-america. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ «Whistleblower Snowden und Manning: Die neuen Weltverbesserer» (n'alemán). Der Spiegel. 10 de xunu de 2013. http://www.spiegel.de/politik/ausland/whistleblower-edward-snowden-und-bradley-manning-decken-skandale-auf-a-904815.html. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Addley, Esther (10 de xunu de 2013) (n'inglés). Julian Assange praises Edward Snowden as a hero. http://www.guardian.co.uk/media/2013/jun/10/julian-assange-praises-edward-snowden. Consultáu'l 10 de xunu de 2013.
- ↑ Caso Snowden: Morales niega que viaxe nel so avión Snowden. 3 de xunetu de 2013. https://www.elmundo.es/elmundo/2013/07/03/internacional/1372803129.html?a=cd29f78y864b0c03f33895d5caa8699a&t=1372806996&numbero=. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Morales aterriza en Brasil na so última parada escontra Bolivia. 4 de xunetu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130703/abci-morales-avion-snowden-bolivia-201307030049.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ 75,0 75,1 Morales vuela de regresu a Bolivia tres el so "secuestru" n'Europa pol 'casu Snowden'.. 3 de xunetu de 2013. https://www.rtve.es/noticias/20130703/espana-autoriza-morales-recargar-canaries-vuelo-regresu-bolivia/704521.shtml. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ González, Miguel (3 de xunetu de 2013). Morales vuela a La Paz tres la crisis diplomática pol casu Snowden. http://internacional.elpais.com/internacional/2013/07/03/actualidad/1372811536_087887.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Bolivia va convocar a los embaxadores de Francia, Italia y al cónsul de Portugal. 3 de xunetu de 2013. https://www.elmundo.es/america/2013/07/03/noticias/1372852384.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Bolivia denuncia ante la ONX el secuestru» de Evo Morales n'Europa. 4 de xunetu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130704/abci-rusia-condena-incidente-201307041104.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Francia llamenta l'incidente con Evo y EE. UU. culpa a los países europeos. 3 de xunetu de 2013. https://www.elmundo.es/america/2013/07/03/estados_unidos/1372877062.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ Francia espía igual que EE. XX., pero de manera totalmente illegal. 4 de xunetu de 2013. https://www.abc.es/internacional/20130704/abci-francia-espionaxe-illegal-201307041531.html. Consultáu'l 4 de xunetu de 2013.
- ↑ The Times of Wirtland (22 de xunetu de 2013). «Wirtland citizenship for Edward Snowden».
- ↑ Snowden out of airport, still in Moscow. CNN. 2 d'agostu de 2013. https://www.cnn.com/2013/08/01/us/nsa-snowden/index.html?hpt=hp_t2. Consultáu'l 11 d'abril de 2015.
- ↑ Edward Snowden back in the limelight? Father, US whistleblowers visit Moscow (+videu). The Christian Science Monitor. (October 10, 2013).
- ↑ Bertoia, Luciana (4 de xunu de 2015). CFK met with Snowden in Moscow. Buenos Aires Herald. p. 3. http://www.buenosairesherald.com/article/190810/cfk-met-with-snowden-in-moscow.
- ↑ CFK met with Snowden in Moscow (n'inglés)
- ↑ Cristina Kirchner axuntar con Edward Snowden en Rusia
- ↑ Edward Snowden y les escuches telefóniques
- ↑ Revista Fibra. «votu-electronico-y-confirmo-el so-reunion-con-snowden/ Cristina cuestionó'l votu electrónicu y confirmó la so xunta con Snowden». Consultáu'l 23 de xineru de 2018.
- ↑ nuesu-smartphone-en-una-completu-sistema-de-vixilancia
Enllaces esternos editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Edward Snowden 
.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a Edward Snowden.
Datos: Q13424289- Multimedia: Edward Snowden
Cites famoses: Edward Snowden
