Filosofía del llinguaxe

La filosofía del llinguaxe ye la caña de la filosofía qu'estudia'l llinguaxe nos sos aspeutos más xenerales y fundamentales, como la naturaleza del significáu y de la referencia, la rellación ente'l llinguaxe, el pensamientu y el mundu, l'usu del llinguaxe (o pragmática), la interpretación, la traducción y les llendes del llinguaxe.

Filosofía del llinguaxe
rama de la filosofía (es)
filosofía

¿Cuála d'estes figures ye kiki y cuála ye bouba? El efeutu bouba/kiki suxer que la rellación ente los soníos y les coses non siempres ye dafechu arbitraria.

La filosofía del llinguaxe estremar de la llingüística en que se sirve de métodos non-empíricos (como esperimentos mentales) pa llegar a les sos conclusiones. Amás, na filosofía del llinguaxe xeneralmente nun se fai diferencia ente'l llinguaxe faláu, l'escritu o cualesquier otra de les sos manifestaciones, sinón que s'estudia aquello que ye común a toes elles. A lo último, los llingüistes polo xeneral estudien el llinguaxe con fines descriptivos, analizando les sos formes, niveles y funciones. Sicasí, l'enfoque de los filósofos del llinguaxe ye más astractu y desligado de la descripción práutica de los llinguaxes particulares.

La semántica ye la parte de la filosofía del llinguaxe (y de la llingüística) que s'ocupa de la rellación ente'l llinguaxe y el mundu. Dellos problemes que cayen so esti campu son el problema de la referencia, la naturaleza de los predicaos, de la representación y de la verdá. Nel Crátilo, Platón señaló que si la conexón ente les pallabres y el mundu ye arbitraria o convencional, entós ye difícil entender cómo'l llinguaxe puede dexar la conocencia avera del mundu. Por casu, rescampla que'l nome «Venus» pudo designar cualquier cosa, aparte del planeta Venus, y que'l planeta Venus pudo llamase de cualesquier otra forma. Depués, cuando se diz que «Venus ye más grande que Mercuriu», la verdá d'esta oración ye convencional, porque depende de les nueses convenciones alrodiu de lo que signifiquen «Venus», «Mercuriu» y el restu de les pallabres arreyaes. N'otru llinguaxe, eses mesmes pallabres podríen, por dalguna coincidencia, significar daqué bien distintu y espresar daqué falsu. Sicasí, anque'l significáu de les pallabres ye convencional, una vegada que s'afitó'l so significáu, paez que la verdá y la falsedá nun dependen de convenciones, sinón de cómo ye'l mundu. A esti «afitar el significáu» soler llamar interpretación, y ye una de les temes centrales de la semántica.

Un problema ulterior nesta direición ye que si una interpretación dar en términos llingüísticos (por casu: «Venus ye'l nome del segundu planeta a partir del Sol»), entós queda la dulda de cómo tienen d'interpretase les pallabres de la interpretación. Si interpretar per mediu de nueves pallabres, entós el problema resurde, y faise visible una amenaza de regresión al infinitu, de circularidá, o de corte arbitrariu nel razonamientu (seique en pallabres que'l so significáu seya supuestamente autoevidente). Pero pa dalgunos esti problema convida a pensar nuna forma d'interpretación non llingüística, como por casu el conductismu o la definición ostensiva.

La pragmática, per otra parte, ye la parte de la filosofía del llinguaxe que s'ocupa de la rellación ente los usuarios del llinguaxe y el llinguaxe. Dalgunes de les cuestiones centrales de la pragmática son la elucidación del procesu d'aprendizaxe del llinguaxe, de les regles y convenciones que faen posible la comunicación, y la descripción de los munchos y variaos usos que se-y da al llinguaxe, ente ellos: describir estaos de coses, preguntar, ordenar, bromiar, traducir, clamiar, estimar, arrenegar, saludar, rezar, etc.

La naturaleza del significáu

¿Cuál ye'l significáu del significáu? La respuesta a esta entruga nun ye tan obvia. Toa una parte de la filosofía del llinguaxe intenta atopar una respuesta. Polo xeneral hubo seis distintos maneres d'intentar esplicar qué ye'l significáu llingüísticu. Caúna foi acomuñada al so propiu cuerpu lliterariu.

• La teoría de les idees acomuñar cola tradición británica empírica de Locke, Berkeley y Hume. Dicen que'l conteníu del significáu ye puramente mental, provocáu polos signos. Sicasí, esa visión del significáu foi cuestionada por numberosos problemes dende'l principiu. L'interés anovóse por dellos teóricos contemporáneos sol disfraz d'internalismo semánticu.
• La teoría de la verdá condicional sostién que'l significáu una espresión ta dau poles sos condiciones de verdá, ye dicir les condiciones so les cualos esa espresión ye verdadera.
• La teoría del usu sostién que'l significáu arreya o esti rellacionáu con actos de llinguaxe y la so particular pronunciación, non a la espresión en sí mesma. Wittgenstein ayudó a crear esa teoría del significáu.
• La teoría referencialista, tamién llamada colectivamente externalismo semánticu, ve al significáu como daqué equivalente a eses coses nel mundu que tán coneutaes colos signos.
• La teoría verificacionista ta xeneralmente acomuñada col positivismu lóxicu el movimientu de principiu de sieglu XX. La fórmula tradicional d'esta teoría ye'l métodu pa ver el significáu d'una frase. Ésti ye'l de verificación o falsedá.
• La teoría pragmática inclúi a cualquier teoría pola cual el significáu d'una frase ye determináu pola consecuencia de la so aplicación.

Locke

El llibru III del Ensayu sobre -y entendimientu humanu ye la primer obra na que s'espón de forma sistemática les tesis semántiques basaes nel xiru epistemolóxicu cartesianu.

Constitúi, en cierta midida, el primer llibru de filosofía del llinguaxe porque nél encétense explícitamente problemes epistemolóxicos amestándolos a problemes semánticos. L'ensayu de Locke constitúi una de les primeres obres nes cualos manifiéstase conciencia de les investigaciones lóxicu-semántiques; tán indisolublemente amestaes al resolución de problemes filosóficos

Les pallabres, na so significación primaria, nada signifiquen sacante les idees que tán na mente del que les usa" Locke (Ensayu III, II, 2).

Cola matización, "na so significación primaria", Locke paecía escluyir primero de too los escurrimientos metallingüístiques de les pallabres, esto ye, cuando les pallabres utilizar pa referise a sigo mesmes, y amás, les pallabres sincategoremáticas, de les que explícitamente afirma que sirven pa significar la conexón qu'establez la mente coles proposiciones, venceyando unes con otres. Con esto previénose Locke contra les crítiques, que sicasí, fueron formulaes darréu, qu'aportunaron na necesidá de qu'a cada pallabra correspuéndalu una idea, so pena de ser considerada asignificativa.

Frege

Artículu principal: Sobre'l sentíu y la referencia

Frege parte de la idea tradicional de que les espresiones como "Aristóteles" o "el discípulu más eminente de Platón" tienen una referencia (nestos dos casos, Aristóteles). L'oxetivu principal del artículu ye amosar que, amás de la referencia, el significáu d'estes espresiones inclúi daqué más, a lo que Frege llama'l sentíu de les espresiones.

Russell

Quiciabes la contribución más significativa de Russell a la filosofía del llinguaxe ye'l so teoría de les descripciones, presentada nel so ensayu On Denoting, publicáu per primer vegada en 1905 nel journal de filosofía Mind, que el matemáticu y filósofu Frank P. Ramsey describió como "un paradigma de filosofía". La teoría ye de normal ilustrada utilizando la frase "L'actual rei de Francia", como en "L'actual rei de Francia ye calvu". ¿Sobre qué oxetu trata esta proposición, yá que nun esiste na actualidá un rei de Francia? El mesmu problema surdiría si hubiera dos reis de Francia na actualidá: ¿a cuál d'ellos referir El rei de Francia?

Alexius Meinong suxiriera que tenemos d'asumir la esistencia d'un reinu de "entidaes non-esistentes" que podamos suponer sobre les que tamos refiriendo cuando usamos espresiones como ésa; pero esto sería una teoría estraña, por dicilo siquier. Frege, emplegando la so distinción ente sentíu y referencia, suxirió que tales frases, anque significatives, nun yeren nin verdaderes nin falses. Pero delles d'eses proposiciones, tales como "Si l'actual rei de Francia ye calvu, entós l'actual rei de Francia nun tien pelo na so cabeza", nun paez namái verdadera nel so valor sinón n'efeutu obviamente verdadera.

Leech

Geoffrey Leech dixo qu'esisten esencialmente dos tipos distintos de significáu llingüísticos: el conceptual y l'asociativu. Pa Leech el significáu conceptual d'una espresión tien que ver cola definición mesma de les pallabres y les carauterístiques de les sos definiciones. El tipu de significáu trátase usando la téunica llamada del analís de la carauterística semántica. El significáu conceptual d'una espresión inevitablemente arreya tanto a la definición (tamién llamada “connotación” y “intención” en lliteratura) como a la estensión (tamién llamada “denotación”).

El significáu asociativu d'una espresión tien que ver colo que l'individuu entiende mentalmente del que fala. Esti significáu asociativu, pue ser subdividíu en seis tipos: connotativos, conlocativo, social, afeutivu, reflexivu y temáticu.

El fonetismo o fonetización

En tola temática sobre filosofía del llinguaxe, especialmente sobre la semántica, la pallabra fonetismo nun apaez per parte dalguna, siendo este un fenómenu trascendental del llinguaxe ordinariu, un fechu que se produció na antigua Sumeria. Consistió na identificación de los llinguaxes escrito y falao coles idees representaes: l'escritu da-y consistencia y facilita l'analís, ente que'l faláu da-y dinamismu, lo que facilita la so síntesis.

El problema no que se refier a la semántica ta nel dinamismu de les pallabres, reflexaes nel cambéu léxicu: una pallabra puede tener munchos significaos, inclusive escluyentes dacuando. Doblar un periódicu ye amenorgar la so superficie a la metá, ente que doblar un apueste ye multiplicala por dos. Namái ye un exemplu. ¿Cómo ye posible que podamos entender con un llinguaxe asina? Gracies al conocencia pragmática y al sentíu que solemos tener los falantes. Sicasí esto hai qu'esplicalo de dalguna manera. Pensemos nun chiste en qu'una pallabra dicir nun contestu en que significa una cosa y de siguío ufiértase otru contestu en que significa otra que rebota contra la primera, que ye lo que provoca la risa. ¿Por qué esto pue ser asina? Por daqué que hai más de sieglu y mediu reparó un filósofu español güei dafechu escaecíu, Jaime Balmes: que nós nun identificamos el conteníu d'un términu nel momentu mesmu d'oyelo, sinón tiempu dempués. Esto fai que'l ser humanu pueda ser autónomu nel momentu d'entender, cosa que nun-y asocede a la máquina, qu'identifica de manera instantánea, lo que la fai automática. Entós el desaxuste temporal ente'l momentu d'oyer un términu y el d'identificar el conceutu correspondiente ye lo que fai que podamos faer col dinamismu del llinguaxe ordinariu. Y claro, esto foi posible desque se produció'l fonetismo, pos el llinguaxe faláu introdució'l tiempu, que ye nel que se produz el dinamismu y nel que puede entendese cada términu con más d'un significáu.

Concepciones del llinguaxe

Dambes son les concepciones prearistotélicas del llinguaxe: naturalismu y convencionalismu. El naturalismu apuesta pola postura de la mimesis, na que'l llinguaxe (componentes llingüísticos y ontolóxicos) ufierta un reflexu fiel de la realidá, y por tanto constitúi un métodu heurísticu p'algamar la conocencia de la realidá. El convencionalismu niega una conexón direuta de tala forma que l'usu de los nomes ye por convención social (nomoi construyíos por ethoi). Niega pos la capacidá del llinguaxe d'ufiertar un reflexu fiel de la realidá.

El significáu ye un conceutu fundamental pa la filosofía del llinguaxe. El conceutu ye miráu dende un puntu de vista netamente filosóficu y dacuando psicolóxicu. Polo xeneral, nun s'estudia lo que pallabres individuales o oraciones puedan significar, cosa pa la cual esisten los diccionarios y enciclopedies. Asina entós, con respectu al significáu, surdieron les siguientes entrugues: ¿Cuál ye la naturaleza del significáu?, ¿qué significa la pallabra "significáu"?, ¿cuál ye la razón pola cual les espresiones tienen los significaos que tienen y non otru?, ¿qué espresiones tienen el mesmu significáu qu'otres? y ¿Por qué?. ¿Cómo ye posible componer les oraciones en "tou" con sentíu?, ¿tienen les partes d'una oración sentíu? y ¿cómo pueden los significaos de les pallabres ser conocíos polos seres humanos?

Nuna temática asemeyada surde'l fenómenu de la verdá y la so rellación col significáu. Más qu'estudiar qué oraciones son anguaño verdaderes, esta caña de la filosofía estudia qué tipu de significaos pueden ser verdaderos o falsos. Asina, entós, pueden surdir entrugues tales como: ¿Qué significa qu'una oración seya verdadera?, ¿pueden oraciones ensin sentíu ser verdaderes o falses?, ¿pueden ser verdaderes o falses la oraciones que se refieren a coses que nun esisten? y ¿son les oraciones les que son verdaderes o falses, o ye l'usu d'estes el que determina'l so valor de verdá?

Con respectu al usu del llinguaxe, dende una área de la llingüística llamada pragmática, pueden surdir entrugues tales como: ¿Qué ye lo qu'en realidá faemos col llinguaxe?, ¿cómo ye que lo usamos socialmente?, ¿cómo se rellaciona'l llinguaxe col mundu? y ¿cuál ye'l propósitu del llinguaxe?

Referente al aprendizaxe y creación del llinguaxe, cupió preguntar, ente otres coses: ¿Ye posible tener dalgún tipu de pensamientos ensin tener vocabulariu?, ¿qué tipos de pensamientos precisen vocabulariu pa esistir?, ¿cuál ye la influencia del llinguaxe y el vocabulariu na conocencia del mundu? y ¿puede daquién pensar ensin usar el llinguaxe?

Tocando darréu la tema del pensamientu y la mente, tamién se preguntó: ¿Cómo se rellaciona'l llinguaxe cola mente del emisor y la del receptor?, ¿cómo se rellaciona'l llinguaxe col mundu?, ¿cómo constrúi la nuesa realidá'l llinguaxe?

La filosofía del llinguaxe ye parte vital d'una filosofía polo xeneral, por cuenta de que puede determinar noción d'esperiencia y la esistencia del suxetu, según tamién la noción d'unu mesmu.

== Filósofos del llinguaxe Dalgunos de los filósofos del llinguaxe más importantes son Gottlob Frege, Bertrand Russell, Ludwig Wittgenstein, Wilhelm von Humboldt, Charles Williams Morris, Gadamer, John Langshaw Austin y Mikhaíl Bakhtín.

Los filósofos del llinguaxe nun tán bien esmolecíos col significáu individual d'una pallabra o oración. El diccionariu más cercanu o la enciclopedia pueden resolver el problema sobre'l significáu de les pallabres y cómo falar correutamente un llinguaxe al saber cuál ye'l significáu de la mayoría de les oraciones.

Lo que más-yos interesa a los filósofos ye la entruga: ¿qué significáu tien una espresión que quier dicir dalguna cosa? ¿Por qué les espresiones tienen el significáu que tienen? ¿Qué espresiones tienen el mesmu significáu qu'otres espresiones y por qué? ¿Cómo puede conocese'l significáu? Y la entruga más básica: ¿qué quier dicise' cuando usamos el términu "significar"?

Na mesma llinia los filósofos maravíense sobre les rellaciones ente'l significáu y la verdá. Los filósofos tán menos comenenciudos en conocer qué oraciones son realmente verdá, y más en qué tipos de significaos pueden ser falsos y cualos verdaderos. Dellos exemplos sobre les entrugues empobinaes a la verdá que los filósofos del llinguaxe pregúntense, inclúin: ¿pueden oraciones ensin significáu ser verdaderes o falses? ¿Qué asocede con oraciones sobre coses que nun esisten? ¿Son les oraciones les verdaderes o falses? ¿Ye l'usu de les oraciones lo que les fai tales?

El llinguaxe y la verdá son importantes non solo porque son usaos na nuesa vida diaria, sinón porque'l llinguaxe forma'l desenvolvimientu humanu dende la primer infancia y sigue hasta la muerte. El conocencia en sí mesmu enxaréyase col llinguaxe. Nociones de sigo mesmu, la esperiencia y la esistencia pueden depender dafechu de cómo'l llinguaxe ye usáu y ye aprendíu al traviés del llinguaxe.

La mesma tema del aprendizaxe del llinguaxe llévanos a entrugues interesantes. ¿Ye posible tener pensamientos ensin tener llinguaxe? ¿Qué tipos de pensamientu precísense por que'l llinguaxe asoceda? ¿Cuántu inflúi'l llinguaxe na conocencia del mundu y como actúa nél? ¿Puédese, de dalguna manera, razonar ensin l'usu del llinguaxe?

La filosofía del llinguaxe ye importante por toles razones enriba mentaes, y tamién ye importante porque ye indixebrable de cómo unu piensa y vive. La xente, polo xeneral, tien un conxuntu de conceutos vitales, que tán coneutaos con signos y símbolos, incluyendo toles pallabres (símbolos): oxetos, amor, bonu, Dios, masculín, femenín, arte, gobiernu, etc. Incorporando “significáu”, cada unu formó una visión del universu y cómo elles -les pallabres- tienen un significáu dientro d'él.

Árees de la filosofía del llinguaxe

Ye bien conocíu qu'esisten distintos partes del llinguaxe. Una frase común ta compuesta por sustantivos, verbos, axetivos y otres pallabres con significancia gramatical. La entruga más importante nesta área, y quiciabes la entruga más importante pa los pensadores generativistas (formalistes) y estructuralistes, ye: «¿de qué manera remanez el significáu de la frase, como resultáu de cada parte?»

Munchos aspeutos del problema de cómo tán formaes les frases, tán dirixíes al área llingüística de la sintaxis. Los filósofos semánticos tienden a enfocalo nel principiu de composicionalidad, pa esplicar la rellación ente'l significáu de les partes y la frase completa. El principiu de composicionalidad diz qu'una frase puede ser entendida, sobre la base del significáu de les partes de la frase (por casu: pallabres, morfemes) xunto al entendimientu de la so estructura (por casu: sintaxis, lóxica).

Les tradiciones d'estudiu del llinguaxe

Na cultura Occidental l'estudiu del llinguaxe foi lleváu a cabu per trés tradiciones distintes d'investigación que pueden ser caracterizaes de manera un tanto simplaya como les tradiciones teolóxica, filosófica y científica. Bien probablemente la más antigua d'estes tradiciones seya l'estudiu teolóxicu y relixosu del llinguaxe. Tanto la tradición xudaica como la cristiana emprestaron siempres nes sos enseñances una atención escepcional a los testos y a les sos interpretaciones. En particular a los rellatos de la creación del mundu pola pallabra divina, la primer actividá d'Adán al dar nome a los animales o al rellatu del tracamundiu de les llingües de Babel fueron fonte permanente de reflexón. “Nel principiu yera Pallabra” entendía l'apóstol Juan al empezar el so Evanxeliu. La exéxesis la conciencia de la llimitación del llinguaxe humanu pa falar de Dios, la necesidá de inculturar en toles llingües el mensaxe salvífico o'l valor pragmáticu del llinguaxe sacramental son elementos esenciales que dexen alvertir la importancia asignada al estudiu del llinguaxe na tradición cristiana.

L'alderique filosóficu más antiguu sobre la llingua que se caltuvo ye'l diálogu de Platón (c. 427-347 a. de C.) tituláu Cratilo. Trátase d'un discutiniu alrodiu de los oríxenes del llinguaxe y la naturaleza del significáu, na que Hermégenes sostién la opinión de que les pallabres son convencionales y la so rellación coles coses ye arbitraria, ente que Cratilo defende que “hai un nome correutu de manera natural pa caúna de les coses: un nome nun ye a cencielles el que delles persones alcuerden pa llamar a una cosa”.

Dende finales del sieglu XVIII el llinguaxe y la diversidá de les llingües atraxeron l'atención d'un númberu d'especialistes cada vez mayor. Esti enfoque foi conocíu primero como “Filoloxía” centrándose nel estudiu del desenvolvimientu históricu del llinguaxe. Los llingüistes consideraron frecuentemente'l so trabayu como científicu y esperimental n'oposición a les especulaciones de les tradiciones filosófico y teolóxico. Pero, de forma creciente dende la llingüística vien encetándose nos últimos años l'estudiu de los fundamentos de la llingüística y la determinación de la naturaleza de les teoríes llingüístiques que yeren oxetu d'atención al llinguaxe relixosu y les sos formes típiques d'espresión. D'esta miente, nos nuesos díes cada vez paez más conveniente l'aproximamientu ente aquellos trés tradiciones d'estudiu del llinguaxe.

La filosofía del llinguaxe actual ocúpase davezu de les espresiones llingüístiques, los enunciaos y les oraciones, familiares a tolos seres humanos. N'ocasiones estúdiase'l llinguaxe matemáticu o los llinguaxes científicos especializaos, pero lo normal dende la posguerra europea ye que l'atención centrar nel llinguaxe ordinariu. Somos capaces d'operar col llinguaxe nos contestos habituales nos que pelo normal atopamos, pero somos (describió Dummett) como soldaos metanes una batalla, que vemos lo suficiente pa poder desempeñar el papel que se nos asignó, pero coles mesmes tamos totalmente a escures alrodiu de lo que ta pasando a escala xeneral.

Gottlob Frege, Un lóxicu, fixo delles contribuciones a la filosofía d'influencia de la llingua. Les investigaciones sobre cómo'l llinguaxe interactúa col mundu son llamaos les teoríes de referencia de Gottlob Frege, yera un defensor de la teoría de referencia mediada. Frege estremó'l conteníu semántico de cada espresión, incluyíes les condenes, en dos componentes: Sinn (xeneralmente traducíu como "sentíu") y Bedeutung (traducíu como "significáu", "denotación", "nominatum" y "de referencia", ente otros). El sentíu d'una oración ye'l pensamientu qu'espresa. Tal pensamientu ye astractu, universal y oxetiva. El sentíu de cualesquier sub-espresión proposicional consiste na so contribución a la idea de que la so sentencia ye incrustación espresa. Los sentíos de referencia y determinar tamién les formes de presentación de los oxetos a que se refieren les espresiones. Los referentes son los oxetos nel mundu que les pallabres escueyen. Poro, los referentes de "la estrella de la tarde" y "la estrella de la mañana" son los mesmos, el planeta Venus. Pero son dos maneres distintos de presentar el mesmu oxetu y polo tanto tienen dos sentíos distintos. Los sentíos de les sentencies son pensamientos, ente que los sos referentes son los valores de verdá (verdaderu o falsu). Los referentes de les oraciones enllastraes n'actitú proposicional adscripciones y otros contestos opacos son los sos sentíos habituales.

John Stuart Mill propón un analís distintu de la rellación ente'l significáu y referencia. Pa él, anque hai dos elementos a considerar pa la mayoría de los términos d'una llingua (connotación y denotación), Nomes propios, como Bill Clinton, Bismarck o John Hodgman namái tienen una denotación. Poro, vista de Mill ye lo qu'agora se llama referencia direuta teoría.

Bertrand Russell, Nos sos escritos posteriores, y por razones rellacionaes cola so conocencia de la teoría d'en epistemoloxía, Sostuvo que les espresiones referenciales son namái direutamente, lo qu'él llapada, "lóxicamente los nomes propios". Lóxicamente, los nomes propios términos tales como I, agora, equí y otros deícticos. Consideraba que los nomes propios del tipu descritu enantes como "embrivíu descripciones definíes". Polo tanto Barack H. Obama puede ser una abreviatura de "l'actual Presidente de los Estaos Xuníos y l'home de Michelle Obama". Descripciones definíes son espresiones que denotan (vease El Designando), que son analizaos por Russell en construcciones lóxiques existencialmente cuantificados. Estes frases denotan nel sentíu de qu'hai un oxetu que satisfai la descripción. Sicasí, estos oxetos nun se consideren significativos por sigo mesmos, pero namái tienen sentíu na proposición espresaes poles oraciones de los que formen parte. Poro, nun son direutamente referencial de la mesma manera como los nomes lóxicamente propios, pa Russell.

Por causa de Frege, cualquier espresión que fai referencia tien un sentíu, según un referente. Esa "referencia mediada" puntu de vista tien delles ventayes teóriques sobre la vista de Mili. Por casu, los nomes co-referencial, como Samuel Clemens y Mark Twain, Causen problemes pa llograr una vista direuta de referencia, porque ye posible que daquién escuche "Mark Twain ye Samuel Clemens", y va sorprendese - poro, el so conteníu cognitivo paez distintu. Puntos de vista de Mill tamién en problemes al tratar con nomes ensin porteadores. La frase "Pegasu ye'l caballu aláu de la mitoloxía griega" paez ser perfectamente útil, nin siquier ciertu, sentencia. Pero, según la opinión de Mill, "Pegasus" nun tien sentíu porque nun tien referente. Poro, siguiendo'l principiu de composicionalidad, la frase en sí nun ye nin verdadera nin falsa y nun tien sentíu. Delles otres dificultaes tamién se repararon na lliteratura.

A pesar de les diferencies ente les opiniones de Frege y Russell, polo xeneral arrexuntar como descriptivistas Alrodiu de los nomes propios. Descriptivismo Tal foi criticáu en Saul Kripke's Nomar y la necesidá.

Kripke poner alantre lo que aportó a conocíu como "l'argumentu modal" (argumentu o "de la rixidez"). Considere'l nome Aristóteles y les descripciones de "el mayor discípulu de Platón", "el fundador de la lóxica" y "el maestru d'Alejandro". Aristóteles obviamente, cumple toles descripciones (y munchos otros que comúnmente s'acomuñar con él), pero nun ye necesariamente ciertu que si esistía entós Aristóteles, Aristóteles foi cualesquier, o toes, d'estes descripciones. Aristóteles bien pue esistir ensin faer una sola de les coses poles que se-y conoz a la posteridá. Ye posible qu'esistiera y nun llegaron a conocer a la posteridá n'absolutu o que pueden morrer na infancia. Supongamos que Aristóteles acomuñar por María cola descripción "el postreru gran filósofu de l'antigüedá" y (el real) de Aristóteles morrió na infancia. De siguío la descripción de María, paez faer referencia a Platón. Pero esto ye fondamente contradictoriu. Poro, los nomes son designadores ríxidos, Acordies con Kripke. Esto ye, refiérense a la mesma persona en tolos mundos posibles nos qu'esa persona esiste. Na mesma obra, Kripke articuláu dellos otros argumentos en contra "de Frege-Russell" descriptivismo.

Relativismu llingüísticu

Llinguaxe y cultura

Artículu principal: Hipótesis de Sapir-Whorf

Ente llinguaxe y cultura dase una rellación d'intercambiu recíprocu. Per una parte el llinguaxe ye un productu cultural, que reflexa en parte una cultura, pero, per otra parte, el llinguaxe ye condición de la cultura y contribúi a creala. El llinguaxe ye una forma de cultura, quiciabes la más universal de toes y, seya comoquier, la primera qu'estrema inmediata y netamente al ser humanu de los demás seres.

La conexón ente llinguaxe y cultura foi acentuada especialmente nel ámbitu del idealismu alemán. El llinguaxe, a xuiciu de Hegel, ye l'actualidá de la cultura”. Humboldt y, darréu Karl Vossler sorrayaron que l'actividá llingüística representa un objetivarse del suxetu que, al actuar, da forma por sigo mesmu a un cosmos, y dempués d'actuar, contempla'l so productu como daqué distintu de sigo mesmu, llistu pa moldiase en nuevos actos espresivos. El llinguaxe ye consideráu como una creación, arte realizáu por un espíritu llibre.

El llinguaxe ye manifestación d'una cultura, pos cada llingua contién los saberes, idees y creencies alrodiu de la realidá que comparte una comunidá. El llinguaxe ye la primer forma de la que'l ser humanu dispón p'afitar y objetivar el conocencia de sigo mesmu y del mundu. Al traviés de la pallabra, que da un nome a les coses y a los oxetos, el mundu adquier la fisonomía d'un mundu humano y familiar.

En cuanto constitúi un saber transmisible, el llinguaxe ye un fechu cultural. Nel léxicu d'una llingua reflexen dichos y espresiones, que reflexen la cultura de les xeneraciones anteriores. Dientro de la llingüística estricta Sapir y Whorf formularon la llamada, hipótesis de Sapir-Whorf qu'afirmaba que'l mesmu pensamientu podría trate afeutáu poles categoríes astractes reflexaes na llingua del falante. Tres décades de discutiniu, esta noción ye refugada pola mayor parte de llingüistes ya investigadores en ciencia cognitiva.

Humboldt y el relativismu

La Idea de la relatividá llingüística nun yera una idea orixinal nos tiempos de Von Humboldt. Podía atopase implícita en munches teoríes sobre'l llinguaxe. Dende John Locke que yá caltenía la tesis de la intraducibilidad de les llingües y fuera más o menos espresada por diversos autores franceses (Condillac, Destutt de Tracy, Maupertuis, de Gernado) a lo llargo del sieglu XVIII. Pero solu en Von Humboldt adquier la tesis de la relatividá llingüística la función de nucleu central de toa una teoría sobre'l llinguaxe y sobre el ser humanu. Solo a partir de la so obra'l relativismu convertir nuna tema recurrente.

Una carauterística central de la filosofía llingüística de Von Humboldt ye la so considerancia del llinguaxe en conexón colos procesos psicolóxicos de perceición y conceptualización. Humboldt pensaba que'l llinguaxe desempeña un papel constitutivu nos procesos de pensamientu y tanto individual como colectivamente. Esta dimensión psicolóxica yera considerada previa a la dimensión social.

El llinguaxe ye concebíu como preséu del pensamientu más que como sistema de comunicación. Primero como ferramienta cognitivo, y depués, como sistema de tresmisión d'información. Primero que el llinguaxe descomponga'l pensamientu solo esiste un fluxu de sensaciones indiferenciadas, nes que s'entemecen perceiciones pures, sentimientos, deseos, etc. Trátase del pensamientu pre-articuláu, indetermináu, que Humboldt contrapone al pensamientu conceptualmente entamáu.

El llinguaxe ye'l preséu que dexa al individuu'l saltu cualitativu dende'l pensamientu pre-articuláu al pensamientu conceptualmente entamáu. Cuando se diz que Humboldt caltenía que'l llinguaxe yera condición del pensamientu referir al pensamientu articuláu. "El principiu qu'apodera la totalidá del llinguaxe ye l'articulación; la so cualidá más importante ye la disposición fácil y consistente, pero que presupon los elementos simples y en sí mesmos indixebrables. La esencia del llinguaxe consiste en moldiar el material del mundu fenoménicu pa da-y la forma de pensamientu" W. Humboldt.

L'orixe del llinguaxe

Artículos principales: Comunicación § Origen del llinguaxe, y Evolución del llinguaxe

Un problema oxeto de numberosa especulación filosófica foi'l del orixe del llinguaxe. Esto ye, el problema de cuándo surdió, a partir de qué surdió y cómo evolucionó nes sos primeres fases. Rellacionáu con esi problema ta'l si'l llinguaxe humanu aniciar nun pequeñu grupu d'individuos o se desenvolvió de manera independiente en diversos grupos humanos (ver Monogénesis y polixénesis llingüística).

Innatismu

Artículu principal: Innatismu del llinguaxe

El problema del innatismu ye si los seres humanos nacen con una capacidá innato y específico p'adquirir y desenvolver una llingua natural si reciben los estímulos fayadizos, o si pela cueta ye válida a hipótesis de la tabula rasa según la cual el celebru al nacer nun tien estructures específiques p'adquirir una llingua humana y, poro, l'adquisición del llinguaxe depende d'habilidaes cognitives xenerales non específiques del llinguaxe. Polo xeneral dientro del generativismo llingüísticu, con Noam Chomsky a la cabeza, defendiéronse tradicionalmente diverses posiciones de tipu innatista, anque dellos investigadores como'l psicólogu Michael Tomasello presentaron oxeciones contra delles d'estes idees.

Historia

Edá Antigua

Les entrugues sobre'l llinguaxe llévennos tras a los empiezos de la filosofía occidental con Platón, Aristóteles, y los Estoicos.

Nel Crátilo, Platón considera si la entruga de nomar les coses ta determinada por convenciones o pola naturaleza. Él criticaba los convencionalismos porque lu dirixíen a estrañes consecuencies, una y bones nenguna cosa puede ser nomada convencionalmente por nengún nome. Asina que el convencionalismu nun tien de tomar se en cuenta pa la correuta o incorreuta aplicación de los nomes. Platón afirmaba que yera una propiedá natural de los nomes. Pa faer eso, apuntaba a que les pallabres compuestes y les frases tienen un rangu de propiedá. Por casu, ye obviamente erróneu dicir que'l términu “casa del llagu” ta bien, cuando se refier a dicir un gatu, porque los gatos nun tienen nada que faer nuna casa o en botes. Tamién mentaba que los nomes primitivos (o morfemes) tienen una natural propiedá, porque cada fonema representa idees básiques o sentimientos. Por casu, el soníu de la lletra L, pa Platón representa la idea de suavidá. Sicasí, a la fin de Crátilo tien qu'almitir que les convenciones sociales taben arreyaes y qu'había defectos na idea de que los fonemes teníen significáu individual.

Aristóteles ocupar de temes de lóxica, categoríes y la creación del significáu. Él dixebraba les coses en categoríes d'especies y xéneru. Pensaba que'l significáu del predicáu yera establecíu al traviés d'una astracción de les semeyances ente delles coses individuales. Esa teoría darréu llamóse nominalismu.

Los filósofos estoicos fixeron una contribución importante al analís gramatical, estremando cinco partes na fala: el suxetu, el verbu, el apellativu, les conxunciones, y los artículus. Ellos tamién desenvolvieron una importante doctrina del lektón acomuñada a cada signu d'un llinguaxe, pero distintu tanto del signu en sí mesmu y del signu como referíu a ésti. Lekton yera'l significáu (o sentíu) de cada términu. El Lekton d'una oración ye lo que güei podríamos llamar proposición. Solo les proposiciones considerar “productores de verdaes” (por ex. podríen ser consideraes verdaderes o falses, ente que les oraciones yeren a cencielles los vehículos d'espresión). Distintu Lekton podría tamién espresar coses amás de proposiciones, como órdenes, entrugues y exclamaciones.

Edá Media

Esta dómina vien marcada pola obra de San Agustín y pola traducción del De interpretatione per parte de Boecio. Tocantes a San Agustín, dellos aspeutos de la so teoría del llinguaxe merecen ser destacaos, bien pola so importancia en sí o pola so influencia nos escolásticos posteriores. Tien una filosofía del signu qu'inclúi la definición d'esti como realidá material que remembra nel entendimientu una realidá ayena (De doctrina cristiana). El signu llingüísticu ta constituyíu por una unión intrínseca de soníu y significación (De Magistro). Nun ye concebible un signu ensin significáu (soníu vacuo). Nel significáu mora'l nucleu del valor o la fuercia (vis) del signu llingüísticu, anque nun s'identifica con elles. La fuercia del signu ye una noción más amplia qu'inclúi tanto la significación como les distintes formes en que tal significación afecta a una audiencia (principia dialectae). La impresión que produz la teoría de signu de San Agustín ye la que defende una conexón direuta ente'l signu y la cosa significativa. Saber el significáu d'una pallabra ye saber indicar la realidá qu'invoca nel espíritu. Pero hai que tener en cuenta qu'estrema ente dos planos nos cualos puede considerase al signu: unu, el planu esterior, en cuanto realidá fónica (vox verbi); otru en cuanto realidá interior, auténticu signu. Les pallabres pertenecientes a esti llinguaxe interior son comunes a toles llingües ya independientes de la so traducción verbal a una llingua concreta. En realidá, la rellación que guarden ente sí los dos niveles del llinguaxe ye una rellación semiótica: les pallabres esteriores son signos de les pallabres interiores.

La conocencia de les obres d'Aristóteles nel sieglu XIII animó les reflexones llingüístiques de los filósofos medievales. Impulsó les investigaciones sobre les propiedaes terminorum y los sincategoremata, esto ye sobre la naturaleza semántica de los términos y sobre la función y significáu de les carauterístiques llingüístiques (William de Shyreswood, Pedro Hispanu, Guillermo de Ockham). Esti autores estremaron dos propiedad fundamentales nos términos: la significatio y la supossitio.

La significatio ye una propiedá esencial de los términos categoremáticos. Consiste na capacidá que tien el términu pa presentar l'entendimientu una cosa sol aspeutu formal. Puede ser mediata (o al traviés de la imaxe mental) o inmediata (representando propiedaes reales de lo significao). La suppositio puede ser considerada una noción tanto sintáctica como semántica.

Ente que nel sieglu XIII la filosofía del llinguaxe que sofitaba les nociones gramaticales yera fundamentalmente realista (el Modus essendi de les coses determina'l Modus intelligendi y este el Modus significando), aristotélica, nel sieglu XIV el nominalismu de Guillermo de Ockham introdució un nuevu sesgu nes investigaciones lóxicu-semántiques. (Los conceutos son ejemplificados o instanciados polos individuos, pero nun van constituyir realidaes amás de estos individuos).

Los filósofos medievales taben francamente interesaos nes sotileces del llinguaxe y nel so usu. Pa munchos intelectuales, esi interés yera provocáu pola necesidá de traducir los testos griegos al llatín. Había dellos notables filósofos del llinguaxe nel periodu medieval. Acordies con Peter King, había discutinios y disputes, Pierre Abelard antemanaba les idees modernes de sentíu y referencia mientres aldericaba la cuestión de los universales. Tamién la Summa Logicae de Guillermo de Ockham llevó alantre una de les primeres propuestes series na codificación del llinguaxe mental.

Los académicos del periodu medieval como Ockham y John Duns Scot, consideraben lóxicu faer una Scientia Sermocinalis (ciencia del llinguaxe). La resultancia de los sos estudios foi la ellaboración de nociones filosóficu-llingüístiques, que la so complexidá y sutilidad foi solo apocayá apreciada.

Munchos de los más interesantes problemes de la filosofía del llinguaxe modernu fueron antemanaos polos pensadores medievales. El fonema de vaguedad y l'ambigüedá fueron analizaos intensamente y lleva a un aumentu del interés nos problemes rellacionaos al usu de pallabres.

Sía comoquier, los filósofos han siempres aldericáu sobre'l llinguaxe, y tomaron un papel central na filosofía nos empiezos del sieglu diecinueve, especialmente nel mundu de fala inglesa y en partes d'Europa. La filosofía del llinguaxe enfusó tanto que por un tiempu, en círculos filosóficos analíticos, la filosofía nun tou yera considerada una cuestión de filosofía del llinguaxe.

Nel sieglu venti, el llinguaxe tresformar en daqué entá más central, dientro del les mayoría de la diverses tradiciones de la filosofía. La frase “l'entorno llingüísticu”, foi usada pa describir el pervalible énfasis qu'en díes modernos los filósofos diéron-y al llinguaxe.

Filosofía continental

Nel senu de la filosofía continental la filosofía del llinguaxe nun ye estudiada, como sí asocede dientro de la filosofía analítica, como una disciplina independiente. Sicasí, les reflexones en redol al llinguaxe son fundamentales n'ensame de cañes filosófiques tradicionalmente etiquetaes como pertenecientes a la filosofía continental, por casu, la semiótica, la fenomenoloxía, la ontoloxía, l'heideggerianismo, la hermenéutica, la deconstrucción, l'estructuralismu, l'esistencialismu o la teoría crítica de la Escuela de Frankfurt. En cuasi toes estes disciplines la idea de llinguaxe ye unviada al conceutu de logos desenvueltu na filosofía griega antigua entendida como discursu o dialéutica. El llinguaxe y los conceutos son reparaos como formando parte de la historia cultural. Los ancestros denominen al llinguaxe como parte fundamental d'una vida llargo y provechoso. Anguaño siguimos teniendo esa mesma concepción.

Nel campu de la hermenéutica, esto ye, la teoría de la interpretación polo xeneral, les reflexones en redol al llinguaxe xugaron un papel fundamental nel senu de la filosofía continental a lo llargo de tol sieglu XXsobremanera dientro de la llinia de reflexón empecipiada por Martin Heidegger cola so propuesta de xiru ontolóxicu de la comprensión. Martin Heidegger combinó la fenomenoloxía desenvuelta pol so maestru Edmund Husserl, la hermenéutica de Wilhelm Dilthey y gran cantidá de conceutos heredaos de la filosofía d'Aristóteles pa desenvolver la so concepción particular del llinguaxe. Heidegger consideraba que'l llinguaxe anguaño ta cosificado pol sobreuso de los conceutos más fundamentales y, por ello, estos conceutos yá nun son aptos pa entamar l'estudiu en fondura del Ser. Por casu, la mesma pallabra ser cargóse con ensame d'acepciones que la faen desaparente pa la espresión. Ye por ello que Heidegger se vale de la ductibilidad del so idioma maternu, nel qu'escribió toles sos obres, l'alemán pa crear nueves pallabres que nun tuvieren cosificadas pol so usu que fueron emplegaes nel desenvolvimientu de la so filosofía. Nesti trabayu de reinvención llingüística Heidegger arrenunció a conceutos fundamentales de la tradición filosófiques como, por casu, conciencia, ego, humanidá, naturaleza. Dientro de los conceutos más importantes xeneraos por Heidegger atópense'l de Ser-en-el mundu In-der-Welt-Sein, Seyn o Exsistencia (conforme coles traducciones habituales). Na so célebre obra El ser y el tiempu (Sein und Zeit, tamién traducida como Ser y tiempu, prescindiendo de los artículos) Heidegger constrúi les sos filosofía del llinguaxe en redol al conceutu fundante de Ser-en-el mundu, tal filosofía centrar na fala, esto ye, nel emplegu que se realiza del llinguaxe de forma cotidiana. Heidegger considera que la escritura nun ye más qu'un suplementu de la fala (nesto sigue la considerancia platónica contenida nel Fedro), esto debe a que'l llector constrúi la so propiu fala interna mientres llee. La carauterística fundamental del llinguaxe ye qu'ésti ye anterior a la fala, cuando somos refundiaos al mundu'l llinguaxe yá ta ende, colos sos significaos culturalmente establecíos. Por cuenta de esti sucesu Heidegger puede falar d'una cierta precomprensión del mundu contenida, a priori, nel llinguaxe. Sicasí, esta precomprensión namái remanez una vegada nomóse la cosa o articuláu'l so intelegibilidad.

El filósofu alemán, y discípulu de Martin Heidegger, Hans Georg Gadamer popularizó estes idees na so obra Verdá y métodu (Wahrheit und Methode, 1960) na que proponía una ontoloxía hermenéutica completa. Nesta obra Gadamer considera que'l llinguaxe ye "la esencia del ser humanu" y que como tal ye'l mediu al traviés del cual ye posible que la comprensión tenga llugar nel ser humanu, ye más, tou lo que puede ser entendíu ye llinguaxe. Pa Gadamer el mundu ye constituyíu lingüísticamente y nun puede esistir namás allá del llinguaxe.

N'otru sentíu, el filósofu Paul Ricoeur propón una hermenéutica que enfatiza el descubrimientu de los significaos ocultos nos términos equívocos que s'empleguen nel llinguaxe ordinariu. Otros filósofos que trabayaron, dientro de la filosofía continental, cuestiones relatives al llinguaxe con gran ahínco y fondura son: Jacques Derrida, Gilles Deleuze, Michel Foucault, Julia Kristeva, Walter Benjamin, Theodor Adorno o Herbert Marcuse.

Bibliografía

• Carnap, R., (1956). Meaning and Necessity: a Study in Semantics and Modal Logic. University of Chicago Press.
• Collins, John. (2001). http://www.sorites.org/Issue_13/collins.htm
• Devitt, Michael and Hanley, Richard, eds. (2006) The Blackwell Guide to the Philosophy of Language. Oxford: Blackwell.
• Greenberg, Mark and Harman, Gilbert. (2005). Conceptual Role Semantics. http://www.princeton.edu/~harman/Papers/CRS.pdf
• Hale, B. and Crispin Wright, Ed. (1999). Blackwell Companions To Philosophy. Malden, Massachusetts, Blackwell Publishers.
• Isac, Daniela (2013). Oxford University Press: I-language: An Introduction to Linguistics as Cognitive Science, 2nd edition. ISBN 978-0-19-953420-3.
• Lepore, Ernest and Barry C. Smith (eds). (2006). The Oxford Handbook of Philosophy of Language. Oxford University Press.
• Lycan, W. G. (2000). Philosophy of Language: A Contemporary Introduction. New York, Routledge.
• Miller, James. (1999). https://web.archive.org/web/20051112134830/http://archives.econ.utah.edu/archives/pen-l/1999m12.1/msg00185.htm
• Searle, John (2007). Philosophy of Language: an interview with John Searle.
• Stainton, Robert J. (1996). Philosophical perspectives on language. Peterborough, Ont., Broadview Press.
• Tarski, Alfred. (1944). The Semantical Conception of Truth.
• Turri, John. (2016). Open Book Publishers: Knowledge and the Norm of Assertion: An Essay in Philosophical Science.
• Umberto Eco. Semiotics and the Philosophy of Language. 1986 Indiana University Press, ISBN 9780253203984.

Ver tamién

• Semiótica
• Filosofía analítica
• Efeutu bouba/kiki

• Datos: Q484761
• Multimedia: Philosophy of language