Wikipedia

Sterna paradisaea

(Redirixío dende Garrochín árticu)

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El Sterna paradisaea ye una ave marina de la familia de los estérnidos. Esta ave tien una distribución circumpolar; cría en colonies nel Árticu y en rexones subártices d'Europa, Asia y Norteamérica, (con una llende meridional na Bretaña o Massachusetts). Esta especie ye una gran migradora, y vese sometida a dos branos per añu cuando migra de los sos terrenes de cría boreales hasta los océanos cercanos a L'Antártida, y mientres el so regresu (unos 38 600 km) cada añu; en dellos casos, esta distancia ye cimera a 80 000 km al añu.[3] Trátase de la migración regular más llarga de tolos animales conocíos.[4]

Sterna paradisaea
Estáu de caltenimientu
Esmolición menor (LC)
Esmolición menor (IUCN 3.1)[1]
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Aves
Orde: Charadriiformes
Familia: Sternidae
Xéneru: Sterna
Especie: S. paradisaea
Pontoppidan, 1763[2]
Distribución
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Los charranes árticos son aves de tamañu medianu. Miden 33-39 centímetros de llargu y tienen un valumbu de 76-85 cm. Les sos plumes son principalmente grises y blanques, con unes pates coloraes y un picu tamién coloráu, tan llargu como la cabeza, rectu, con una unión pronunciada de les cañes mandibulares; tien una frente blanca, una nuca y coroniella negros con rayes blanques, y unes mexelles blanques. El mantu gris mide 305 mm, y les escápules son marrones, con delles puntes blanques. La parte cimera de les ales ye gris con un cantu d'ataque blanca, y el pescuezu ye dafechu blancu, tal que el tueru. La cola, notablemente encruciada, ye ablancazada con delles plumes grises a la parte esterior. La parte posterior de la coroniella hasta los furos auditivos ye negra.[4][5]

Los charranes árticos son aves de gran llonxevidá y munchos lleguen a los venti años d'edá. Aliméntense principalmente de pexes y pequeños invertebraos marinos. Esta especie ye abondosa, y envalórase qu'esiste un millón d'exemplares. Entá cuando, polo xeneral, nun se conoz la evolución de les sos poblaciones, la esplotación que sufrió nel pasáu amenorgó la bayura d'esta ave especialmente con al respective de la so distribución nes zones más meridionales.[4]

Distribución y migración

editar

El garrochín árticu tien una distribución circumpolar y continua; nun se reconocen subespecies. Puede atópase en rexones costeres de les partes templaes fríes de Norteamérica y Eurasia mientres el branu septentrional. Mientres envierna nel branu meridional, puede atopar nel mar, llegando en cantu sur del xelu antárticu.[6] La distribución de la especie cubre una superficie d'aproximao dos millones de km².[7]

El garrochín árticu ye célebre pola so migración; vuela dende la so área de cría nel Árticu hasta Tierra del Fueu, y dempués vuelve, una vegada al añu.[8] Esti viaxe espón a l'ave a dos branos per añu, y por ello, a más lluz del día que cualesquier otra criatura del planeta.[9] Un garrochín árticu típicu va viaxar a lo llargo de la so vida una distancia equivalente a la de dir y volver a la Lluna (unos 800 000 km).[10] El siguimientu d'individuos por aciu xeollocalización indica que dalgunos percuerren distancies cimeres a 80 000 km añales.[3] Un exemplu de la gran capacidá de vuelu d'esta ave por cubrir llargues distancies ye'l d'un garrochín árticu que foi anillado cuando inda nun había emplumáu, nes islles Farne de Northumberland (Reinu Xuníu) nel branu de 1982, y que llegó a Melbourne (Australia), l'ochobre del mesmu añu; un viaxe por sobre'l mar de más de 22 000 km namái tres meses n'espenando.[11][12] Otru exemplu ye'l d'un pitucu anillado a Llabrador (Canadá) el 23 de xunetu del 1928. Foi atopáu en Sudáfrica namái cuatro meses más tarde.[13]

Los charranes árticos suelen empezar la so fazaña migratoria cuando'l día vuélvese más curtiu en direición al círculu polar antárticu onde los díes empezar a allargar,[14] volando a una gran distancia de la mariña.[4] Poro, fora de la dómina d'apareyamientu namái raramente ver dende tierra firme.[15]

Morfoloxía y taxonomía

editar
 
Un garrochín árticu esplegando les ales, en Finlandia.

El garrochín árticu ye una ave de medianu tamañu que mide aproximao 33-36 centímetros dende la punta del picu hasta la punta de la cola. Tien un valumbu de 76-85 cm[4] y pesa ente 86 y 127 gramos. El picu ye d'un colloráu escuru, igual que les pates, curties, y los pies, palmotiaos. Como la mayoría de miembros de la familia Sternidae, el garrochín árticu tien ales d'estremos afilaos, bien apuntaos; y una cola llarga, encruciada, con puntes llargues.[5]

El plumaxe de los adultos mayormente gris, con una nuca negra y les mexelles blanques. Les partes cimeres de les ales son d'un gris pálidu, y l'área cercana a la punta ye tresllúcida.[15] La cola ye blanca, y la parte inferior tamién ye d'un gris pálidu. Dambos sexos tienen una apariencia similar. El plumaxe d'iviernu ye paecíu, pero la coroneta ye más blanca y los picos más escuros.[4]

 
Un garrochín árticu entamando.

Los exemplares nuevos estremar de los adultos nel picu, les pates negres y un plumaxe coles puntes de les plumes escures; tamién tienen una barra carpal negra, y pequeñes plumes na cola.[4] Mientres el so primer branu, la parte anterior de la coroniella ye más blanca.[16]

La especie tien una bona variedá de vocalizaciones; les más comunes son les "voces d'alarma", emitíes cuando esisten posibles depredadores na redoma, como por casu humanos o otres mamíferos, qu'entren a les colonies; y la "voz d'avisu", emitida cuando l'ave vuelve a la colonia y tamién cuando se producen agresiones. Cada garrochín tien una voz d'avisu propia, y tien una función similar a la del cantu de los páxaros, yá que sirve pa identificar individuos. Describiéronse ocho vocalizaciones más, implicaes en conductes tan desemeyaes como nel apareyamientu o mientres l'ataque contra los intrusos.

Entá cuando'l garrochín árticu ye similar al garrochín común y el garrochín rosado, la so coloración, perfil y vocalizaciones son llixeramente distintes. En comparanza col garrochín común, tien una cola llarga y un picu monocolor, ente que les diferencies principales respetu al garrochín rosado son el so color llixeramente más escuru y les ales más llargues.[15] La voz del garrochín árticu ye más nasal y aspra que la del común, y puede estremase fácilmente de la del rosado.[17]

Los parientes más próximos d'esta ave son un grupu d'especies del polu sur: el garrochín suramericanu (Sterna hirundinacea), el garrochín de les islles Kerguelen (S. virgata) y el garrochín antárticu (S. vittata).[18] Ye bono d'estremar el garrochín árticu de los sos parientes dependiendo del área d'ivernada; la diferencia de seis meses nel cambéu de plumes ye'l meyor niciu, yá que los charranes árticos porten el plumaxe ivernizu mientres el branu austral. Les especies meridionales cuando vuelen tampoco presenten les puntes de les ales negres.

Reproducción

editar
 
Un garrochín árticu nel so nial a les islles Farne, Northumberland, Inglaterra.
 
Sterna paradisaea

Los charranes árticos son monógamos (empareyar cola mesma pareya tola vida), y en munchos casos vuelven a la mesma colonia cada añu.[19] Empiecen a empareyar a los trés o cuatro años d'edá.[20] El cortexu ye ellaboráu, especialmente n'exemplares que lu faen per primer vegada[21] Empieza col que se denomina "alto vuelu", nel cual la fema escuerre'l machu hasta una gran altitú y dempués baxa amodo; esti comportamientu ye siguíu por "vuelos de pesca", en qué'l machu ufierta pexe a la fema. Cuando llega'l cortexu a tierra se erizan amodo cola cola llevantada y les ales baxaes; dempués de lo que, los dos aves suelen volar en círculos l'unu alredor del otru.[21]

 
Un pitucu de garrochín árticu nes islles Farne, Northumberland, Inglaterra.

Nel so día, el machu y la fema pónense d'alcuerdu por escoyer l'allugamientu del nial, y dambos defenden el llugar. Mientres esti tiempu, el machu sigue alimentando la fema; l'apareyamientu tien llugar pocu dempués.[21] Con al respective de la reproducción, esta tien llugar en colonies allugaes nes mariñes, islles y, n'ocasiones, na tierra firme de la tundra, siempres qu'haya agua cerca; nestos llugares el garrochín árticu suel formar bandazos mistos col garrochín común. Cuando llega la puesta, la fema produz ente unu y trés güevos por puesta, de cutiu dos.[4]

 
Un xuvenil de garrochín árticu. Reparar el baxu contraste del plumaxe.

Trátase d'unu de los charranes más agresivos, y defende con ferocidá'l so nial y les sos críes. Ataca humanos y predadores grandes, picando de cutiu nes sos cabeces. Entá cuando ye demasiáu pequeñu pa causar mancadures graves, ye capaz de faer sangrar.[9] Les colonies reproductives suelen ser mistes, presentándose otres especies de estérnidos y láridos.[22]

El nial suel ser una depresión de la tierra, que puede tar forrada con cachos de yerba o materiales similares. Los güevos tán camuflaos.[4] El machu y la fema parten la incubación. Los pitucos nacen tres 22-27 díes y emplúmense tres 21-24 díes.[4] Si los padres son alteriaos y obligaos a fuxir del nial de cutiu, el periodu d'incubación puede enllargase hasta 34 díes.[23]

Cuando salen del güevu, los pitucos tienen plumón. Nun son altriciales nin precoces. Los pitucos empiecen a movese y esplorar en derredor ente unu y trés díes depués de nacer.[24] Nun suelen alloñar demasiáu del nial. Los pitucos son guaraos polos adultos mientres los primeros diez díes de vida,[25] y dambos padres curien de los pitucos.[4] La dieta de los pequeños siempres inclúi pexe, y los padres apurren preses más grandes a les sos críes que les que se comen ellos.[23] Tamién se reparó que los machos traen más alimentu que les femes. Dempués de mes y mediu alimentando a los pollos, los padres, gradualmente afálen-yos a que s'alimenten de forma independiente.[4] N'espenando, los exemplares nuevos aprienden a alimentase, con aiciones ente les que s'inclúi la difícil téunica de somorguiase.[26] Cuando llega l'iviernu, vuelen en direición al sur cola ayuda de los sos padres.[27]

Los charranes árticos son estrategues de la K yá que son aves de gran llonxevidá que pasen un tiempu considerable criando unos pocos pitucos.[28] Viven bastantes años; la máxima llonxevidá que se conoz d'un exemplar d'esta especie ye de trenta y cuatro años (l'exemplar, n'estáu montés, amosaba a esa edá un bon estáu salvu por una quebra nel picu),[29] y nun ye inusual que lleguen a los venti años.[19] Un estudiu nes islles Farne envaloró una tasa de sobrevivencia añal del 82%.[30]

Ecoloxía y comportamientu

editar
 
Un garrochín árticu posáu.

La dieta del garrochín árticu depende del llugar y de la estación del añu, pero suel ser carnívora. Na mayoría de casos, alimentar de pequeños pexes o de crustáceos marinos.[6][4] Los pexes representen la parte más importante de la so dieta, y en términos de biomasa superen a cualesquier otru alimentu. Les preses son pexes inmaduros (1-2 años d'edá) d'agües superficiales como por casu el sardina, el bacaláu, ammodítidos y osméridos como Mallotus villosus.[9] Ente los crustáceos de los cualos aliméntense, atópense los anfípodos, cámbaros y el krill. Dacuando, tamién s'alimenten de moluscos, viérbenes marinos, bayes o, a la so área de reproducción boreal, inseutos.[24]

N'ocasiones, los charranes llanzar a la superficie de l'agua pa cazar preses próximes a la superficie.[15] Cuando s'empareyar, tamién pueden escorrer inseutos nel aire.[24] Paez que los charranes árticos, magar el so pequeñu tamañu, dedicar n'ocasiones al cleptoparasitismo, llanzándose en picáu contra otres aves p'asustales y consiguir que dexen cayer les preses.[24] Al faelo, acosen a ciertes especies como: otros charranes (típicamente, al garrochín común) y a especies d'álcidos o de podicipédidos.[23]

Los charranes árticos añeren en colonies en llagunes na tundra y nes sableres costeres.[15] Cuando tán nos sos niales, los charranes son vulnerables a la depredación per parte de gatos y otros animales.[6] Larus argentatus, una gavilueta más grande, amás de ser un competidor polos llugares nos cualos nidifican, róba-yos güevos y pitucos. El camuflaje de los güevos contribúi a evitar esto, igual que construyir los niales en llugares aisllaos.[26] Mientres s'alimenten, los charranes árticos pueden ser acosaos por miembros de la familia Stercorariidae, gaviluetes y otres especies de garrochín, qu'intenten roba-yos la comida.[31]

Estáu de caltenimientu

editar

En ciertos estaos los charranes árticos son consideraos especies amenaciaes o vulnerables. Tamién son una de les especies incluyíes nel AEWA.[32] La especie entró en cayente a Nueva Inglaterra a finales del sieglu XIX por cuenta de la caza promovida pola industria testil.[23] Anguaño se continua esplotando al oeste de Groenlandia, ónde la especie menguó en población dende la década del 1950.[33]

Na zona más meridional del so ámbitu de distribución, les poblaciones de garrochín árticu fuéronse amenorgando. Gran parte d'esto debe a la falta d'alimentos.[16] Aun así, la distribución de gran parte d'estos páxaros estender por zones bien remotes, y nun paez haber nengún enclín de mengua na población global.[24]

Dende'l 1988, Birdlife International cataloga la especie nun nivel de riesgu baxo, y envalórase una población mundial d'aproximao un millón d'individuos.[2]

Filatelia

editar
 
Sello de les Islles Feroe amosando dos exemplares adultos en vuelu.

El garrochín árticu apaeció en sellos de dellos países y dependencies. Son exemplos de dependencies les islles Åland, Alderney y les islles Feroe. Ente los países, hai sellos propios de Canadá, Finlandia, Islandia y Cuba.[34]

Referencies

editar

Citaes nel testu

editar
  1. ↑ Sterna paradisaea (Arctic Tern) (n'inglés)
  2. ↑ 2,0 2,1 Birdlife International. «Arctic Tern - BirdLife Species Factsheet» (inglés). Consultáu'l 17 d'agostu de 2006.
  3. ↑ 3,0 3,1 Egevang, Carsten and Stenhouse, Iain J. and Phillips, Richard A. y Petersen, Aevar and Fox, James W. and Silk, Janet R. D., «Tracking of Arctic terns Sterna paradisaea reveals longest animal migration», Proceedings of the National Academy of Sciences, doi:10.1073/pnas.0909493107, http://www.pnas.org/content/early/2009/12/29/0909493107.abstract 
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 Josep del Hoyo: Handbook of the Birds of the World vuelo. 3. Lynx Ediciones, páx. 653. ISBN 84-87334-20-2.
  5. ↑ 5,0 5,1 Hume, Rob (2002). Guía de campo de las aves de España y Europa. Ediciones Omega. ISBN 84-282-1317-8.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Royal Society for the Protection of Birds. «Arctic tern» (inglés). Consultáu'l 17 d'agostu de 2006.
  7. ↑ Birdlife International. «Arctic Tern — BirdLife Species Factsheet» (inglés). Consultáu'l 2006.
  8. ↑ Martín Rodolfo de la Peña. Guía d'aves arxentines (n'español). Publicáu por L.O.L.A., (1988); páx.157. Procedente y digitilizado d'Universidá de Texas. ISBN 950-9725-16-1
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 (1985) S. Cramp: Birds of off the Western Palearctic, páx. 87–100. ISBN 0-19-857507-6.
  10. ↑ British Trust for Ornithology. «Terns (Family Sternidae)». Consultáu'l 2006.
  11. ↑ A. Heavisides; M.S. Hodgson & I Kerr (1983). Birds in Northumbria 1982. Tyneside Bird Club.
  12. ↑ A. Heavisides; M.S. Hodgson & Y Kerr (1983). Birds in Northumbria 1982. Tyneside Bird Club.
  13. ↑ «Birds ofoff Nueva Scotia: Arctic Tern». Nueva Scotia Museum ofoff Natural History. Consultáu'l 2006.
  14. ↑ Annabelle Stockton de Dod, José Osorio, Laura Rathe de Cambiaso. Aves de la República Dominicana Publicáu pol Muséu Nacional d'Historia Natural de la Institución Smithsoniana, (1987); páx.127. Procedente y digitalizado d'Universidá de Texas
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Kenn Kaufman, Hector Gomez de Silva. GUIA de Campu Kaufman a les aves de Norte-america: A les aves norteamericanes (n'español). Publicáu por HMCo Field Guides, 2005; páx.88. ISBN 0-618-57424-7
  16. ↑ 16,0 16,1 Steve N.G. Howell; Alvaro Jaramillo (2006). Jonathan Alderfer: National Geographic Complete Birds of North America. National Geographic Society, páx. 272–73. ISBN 0-7922-4175-4.
  17. ↑ Klaus Malling Olson; Hans Larsson (1995). Terns ofoff Europe and North America. Princeton University Press. ISBN 0-7136-4056-1.
  18. ↑ Y.S. Bridge. «A phylogenetic framework for the terns (Sternini) inferred from mtDNA sequences: implications for taxonomy and plumage evolution». Molecular phylogenetics and Evolution 35. páxs. 459–69. Consultáu'l 2006.
  19. ↑ 19,0 19,1 Christopher Perrins: Firefly Encyclopedia of Birds. Firefly Books, páx. 267. ISBN 0-307-13656-6.
  20. ↑ Oscar Hawksley. «Ecology ofoff a breeding population ofoff Arctic Terns». Bird-Banding 28. páxs. 57–92. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-25. Consultáu'l 2006.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Perrins p. 268
  22. ↑ Arctic 52 (4), http://pubs.aina.ucalgary.ca/arctic/Arctic52-4-325.pdf  Archiváu 2017-09-21 en Wayback Machine
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 J.J. Hatch (2002). A. Poole; & F. Gill: Arctic Tern (Sterna paradisaea). Philadelphia, PAN.: The Birds ofoff North America, páx. 707.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Kenn Kaufman. Lives ofoff North American birds. Houghton Mifflin, páx. 260. ISBN 0-395-77017-3.
  25. ↑ Klaassen, M; Bech, C; Masman, D; Slagsvold, G. «Growth and energetics ofoff Arctic tern chicks (Sterna paradisaea)». Auk 106. páxs. 240–48. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-25. Consultáu'l 2006.
  26. ↑ 26,0 26,1 Perrins p. 269
  27. ↑ National Audubon Society. «Arctic Tern (Sterna paradisaea)». Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 2006.
  28. ↑ Elizabeth A. Schreiber; Joanne Burger (2001). Biology ofoff Marine Birds. Boca Raton: CRC Press. ISBN 0-8493-9882-7.
  29. ↑ Jeremy J. Hatch. «Longevity record for the Arctic Tern». Bird-Banding Volume 45 páxs. 269–270. Archiváu dende l'orixinal, el 2007-10-25. Consultáu'l 2006.
  30. ↑ J.M. Collechen (1957). Plumage, age and mortality in the Arctic Tern 4, páx. 197–207.
  31. ↑ Perrins p. 271
  32. ↑ AEWA. «African Eurasian Waterbird Agreement Anexu II: Species list» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 2006.
  33. ↑ K. Hansen (2001). Threats tonu wildlife in Greenland, páx. 1–2.
  34. ↑ Chris Gibbons. «Arctic Tern stamps». Consultáu'l 2006.

Enllaces esternos

editar


Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterna_paradisaea&oldid=4295850»