Wikipedia

Comerciu transaḥariano

(Redirixío dende Comerciu transahariano)

El comerciu transahariano referir al tráficu de mercancíes al traviés d'El Sáḥara hasta algamar África Subsaḥariana dende la mariña del Norte d'África, Europa o'l Llevante. Magar esistió dende tiempos prehistóricos, l'apoxéu d'esta ruta comercial producir ente los sieglos VIII hasta'l XVI.

Desertificación creciente ya incentivu económicu

editar
 
Djenné, fundada en 800, yera un centru comercial importante, agora Patrimoniu de la Humanidá.

El Sahara tuvo una vegada un mediu ambiente bien distintu. Nes actuales Libia y Arxelia, dende siquier el 7.000 A de C, yá esistía llendo, curiáu d'oveyes y cabres, ya importantes asentamientos onde se trabayaba la cerámica. El ganáu foi introducíu nel Sahara Central (Ahaggar) ente los años 4000 y 3500 A de C. Pintures rupestres significatives (fechaes ente'l 3500 y el 2500 A de C), en llugares anguaño desaxeradamente secos, amuesen vexetación y presencia animal en llugares onde nun s'esperaría na actualidá.[1]

Como ermu, el Sahara ye güei una estensión contraria que dixebra la economía del Mediterraneu de la economía de la Cuenca del Níxer. Como indica Fernand Braudel, cruciar esta zona (especialmente ensin tresporte mecanizado) val la pena solo cuando unes circunstancies escepcionales aseguren la mira de llograr una ganancia estraordinaria que compense'l costu y el peligru de tal travesía.[2] El Sahara siempres foi llar de pueblos que practicaben el comerciu, pero nuna redolada llocal.[ensin referencies]

El comerciu na dómina pre colonial foi lideráu poles caravanes de camellos. Estos camellos yeren engordaos mientres dellos meses nes planicies del Magreb o del Sahel, antes de xunise a una caravana. D'alcuerdu a Ibn Battuta, esplorador qu'acompañó una d'estes caravanes, el tamañu mediu por caravana yera de 1.000 camellos. Delles caravanes podíen llegar a una estensión d'hasta 12.000 camellos.[3][4] La caravana yera empuesta por un bereber perbién pagu, quien conocía'l desiertu y podía asegurar una travesía segura al traviés de la so bien conocíu desiertu. La sobrevivencia d'una caravana yera precaria y dependía d'una bien cuidada coordinación. Unviábense "corredores" adelantraos hasta los oasis, de cuenta que l'agua pudiera ser unviada a la caravana cuando esta taba inda a dellos díes de llegar al manantial, yá que les caravanes nun podíen tresportar abonda agua pa tola travesía.[ensin referencies]

Entamos del comerciu transahariano

editar
 
Un edificiu en Oualata, nel sureste de Mauritania.
 
Oasis de Bilma, nel nordeste de Níxer, col macizu del Kaouar al fondu.

El comerciu prehistóricu s'espansión na esquina nordés del Sahara na era Naqada. Los exipcios del periodu predinástico del periodu Naqada I comerciaron con Nubia nel sur del so territoriu, colos oasis del desiertu occidental escontra l'oeste y coles cultures del Mediterraneu oriental escontra l'oeste.[5] Tamién importaben obsidiana d'Etiopía pa dar forma a cuchielles y otros oxetos.[6]

La ruta al traviés del Uadi Hammamat dende'l Nilu hasta'l Mar Roxu foi conocida en periodos tan tempranos como la yera predinástica.[7] Esisten pintures describiendo barco de blima exipcios siguiendo esta ruta con feches anteriores al 4.000 A de C.[8] Antigües ciudaes de la Dinastía I d'Exiptu surdieron nes desaguaes tantu del Nilu como del Mar Roxu,[7] atestiguando la popularidá d'esta antigua ruta. Llueu se convirtió nuna ruta principal dende Tebas hasta'l puertu del Mar Roxu d'Elim, dende onde los viaxeros dirixíense o bien escontra Asia, o Arabia, o escontra'l Cuernu d'África.[7] Esisten rexistros documentando la conocencia d'esta ruta per parte de Sesostris I, Seti, Ramsés IV y tamién, darréu, l'Imperiu Romanu, especialmente pa productos derivaos de la minería.[9]

La ruta comercial de Darb el-Arbain, pasando por Kharga nel sur y Asiut nel norte, empezó a ser utilizada en dómines tan tempranes como l'Imperiu Antiguu d'Exiptu pal tresporte y comerciu d'oru, marfil, especies, trigu, animales y plantes.[10] Darréu, los antiguos romanos protexeríen esta ruta arrodiándola de dellos fuertes y pequeños puestos, dalgunos de los cualos protexíen importantes asentamientos y zones de cultivos. Descrita por Herodoto como una carretera "que se traviesa... en cuarenta díes", convertir nel so tiempu nuna importante ruta terrestre de comerciu ente Nubia y Exiptu,[11] pasando a conocese darréu como la Carretera de los Cuarenta Díes. Dende Kobbei, 25 milles al norte d'al-Fashir, la ruta pasaba al traviés del desiertu por Bir Natrum, otru oasis y mina de sal, hasta Wadi Howar, antes d'entrar n'Exiptu.[12] La ruta de Darb el-Arbain yera la más oriental de toles rutes centrales.

La más occidental de los trés rutes centrales yera la Carretera de Ghadames, qu'escurría dende'l Ríu Níxer en Gao escontra'l norte hasta Ghat y Ghadames antes d'algamar Trípoli. Próxima a esta taba les más accesible de los trés rutes, conocida como Carretera de Garamanteana, denominada asina polos antiguos gobernantes de la tierra pola qu'escurría y tamién llamada la Travesía de Bilma. Esta ruta trescurría escontra'l sur pol desiertu cercanu a Murzuk antes de xirar escontra'l norte pa pasar ente los montes d'Alhaggar y Tibesti, algamando finalmente l'oasis de Kawar. Dende Kawar, les caravanes pasaben poles grandes dunes de sable de Bilma, onde sal de roca estrayer en grandes cantidaes de distintes mines pal so comerciu. Finalmente, algamábase la sabana norte del Llagu Chad. Esta yera la ruta más meridional, y el so principal oxetu de comerciu yeren esclavos y marfil del sur en cuenta de sal.

Les rutes occidentales yeren la Carretera de Walata, a partir del Ríu Senegal, y la Travesía de Taghaza, a partir del Ríu Malí, que teníen la so terminación norte nel importante centru comercial de Sijilmasa, allugáu en Marruecos, xusto na frontera norte del desiertu.[12] La crecedera de la ciudá d'Aoudaghost, fundada nel sieglu V A de C, foi incentiváu pola so posición nel estremu sur de la ruta transahariana.[ensin referencies]

Escontra l'este, los trés antigües rutes conectaben el sur col Mediterraneu. Los pastores del Fezzan de Libia, conocíos como los Garamantes, controlaben estes rutes en feches tan remotes como'l 1.500 A de C. Dende la so capital de Germa nel Wadi Ajal, l'Imperiu Garamanteano enfusar escontra'l norte hastsa el mar y escontra el sur hasta'l Sahel Escontra'l sieglu IV A de C, les ciudaes estáu independientes de Fenicia espandieren el so control hasta'l territoriu y rutes controlaes nel so díes polos Garamantes.[12] Shillington afirma que los contactos col Mediterraneu amontáronse gracies a l'apertura de la ciudá portuaria de Cartago. Fundada hacia l'añu 800 A de C, Cartago convertir nun nuedu central pal comerciu d'África Occidental d'oru, marfil y esclavos. África Occidental recibía a cambéu sal, teles, moblame y oxetos de metal. Shillington identifica esta ruta comercial como la fonte del fierro fundíu d'África Occidental.[13] El comerciu siguió nos tiempos de Roma. Anque esisten referencies clásiques al comerciu direutu ente'l Mediterraneu con África Occidental (Daniels, p.22), la mayor parte d'esti comerciu foi lleváu a cabu por intermediarios qu'habitaben la zona y conocíen les rutes de camín al traviés de les zones seques.[14] La Lexón III Augusta darréu aseguró estes rutes en beneficiu del Imperiu Romanu escontra'l sieglu I D de C, protexendo la frontera sur del imperiu mientres los siguientes dos sieglos y mediu.[12]

Introducción del camellu

editar
 
Caravana en tiempos modernos de camellos cerca d'Ahaggar nel Sahara central, en 2006.

Herodoto mentó como los Garamantes cazaben a los troglodites etíopes colos sos carros. Esti rellatu acomuñar con descripciones de caballos tirando carro de guerra en pintura rupestre contemporaneu nel sur de Marruecos y nel Fezán, dando orixe a la teoría de que los garamantes, o otru pueblu del Sahara, crearía rutes de carros p'aprovir a Roma y Cartago con oru y marfil. Sicasí, argumentóse en contra d'esta tesis que nun se toparon cadarmes de caballos datando d'esta dómina, y que los carros seríen vehículos pocu apropiaos pa comerciar dada la so pequeña capacidá y tamañu.[15]

La evidencia más temprana de camellos adomaos na rexón remontar al sieglu III. Utilizaos polos bereberes, dexaben un contautu regular al traviés de tol Sahara, magar les rutes comerciales regulares nun se desenvolvieron hasta l'empiezu de les conversiones al Islam n'África Occidental nos sieglos VII y VIII.[15] Desenvolviéronse principalmente dos rutes comerciales. La primera escurría pol desiertu occidental dende l'actual Marruecos hasta'l Ríu Níxer, ente que la segunda diba dende l'área ocupada pol Tunicia actual hasta l'área del Llagu Chad. Estes travesíes yeren relativamente curties y cuntaben cola esistencia d'una rede esencial d'oasis ocasionales qu'afitaben la ruta como inesorables puntos nun mapa. Más escontra l'este de Fezán, Libia yera intraspasable de resultes de la so falta d'oasis y les dures nubes de sable.[16] Una ruta dende'l Níxer hasta Exiptu foi abanadonada nel sieglu X de resultes de los peligros qu'implicaben.[ensin referencies]

Comerciu transahariano na Edá Media

editar
Artículu principal: Comerciu árabe d'esclavos

L'ascensu del Imperiu de Ghana, allugáu no que l'área qu'anguaño ocupen Malí, Senegal y el sur de Mauritania, foi al par de la crecedera del comerciu transahariano. Les economíes mediterránees teníen escasez d'oru pero podíen ufiertar sal, que se extaía de llugares como la mina de sal africano de Taghaza, ente qu'estaos d'África Occidental como Wangara disponíen d'importantes reserves d'oru pero escarecíen de sal. El comerciu transahariano d'esclavos tamién foi importante, al esistir un importante tráficu d'africanos escontra'l norte, onde solíen sirvir como sirvientes o concubinas esclaves.[17] Los estaos d'África Occidental importaben a cambéu soldaos esclavos con elevada formación. Envalórase qu'ente los sieglos X y XIX tresportar ente 6.000 y 7.000 esclavos escontra'l norte cada añu.[18] Calcúlase, de manera averada, qu'un númberu d'unos 9 millones d'esclavos fueron esportaos al traviés de la ruta de caravanes transahariana norte.[19] Estableciéronse delles rutes comerciales, de les cualos quiciabes les más importantes yeren les que terminaben en Sijilmasa y Ifriqiya, no que ye anguaño Marruecos, escontra'l norte. Nestos puntos, según n'otres ciudaes del norte d'África, los bereberes aumentaren el so contautu col Islam, lo que fizo qu'estos se fueren convirtiendo progresivamente. Escontra'l sieglu VIII, ensame de musulmanes viaxaben yá escontra Ghana, lo que supunxo que tamién en Ghana munchos convirtiérense al Islam. Ye posible qu'esti Imperiu recibiera privilexos por esta conversión. Alredor del añu 1050, Ghana prindó Aoudaghost, magar nueves mines d'oru alredor de Bure amenorgaron el comerciu al traviés d'esta ciudá, beneficiando d'esta manera a Sosso, que darréu formaría'l Imperiu de Malí.

 
Rutes comerciales del Sahara hacia l'añu 1400, col modernu territoriu de Níxer señaláu.

A diferencia de Ghana, Malí foi un reinu musulmán, y baxu este, el comerciu d'oru y sal siguió. Otros artículos de comerciu menos importantes fueron los esclavos, les nueces de kola del sur, y los abalorio d'esclavu y conches de caurí del norte (utilizaes como moneda). Foi sol Imperiu de Malí que les grandes ciudaes en redol al marxe del Ríu Níxer, como Gao y Djenné, espolletaron, algamando Tombuctú una elevada conocencia en toa Europa pol so gran riqueza. Desenvolviéronse importantes centros comerciales nel sur d'África Occidental, nuna zona de transición ente'l monte y la sabana. Ente los exemplos más significativos destaquen Begho y Bono Manso (na actual Ghana) según Bondoukou (na actual Costa de Marfil). Les rutes de comerciu occidentales siguieron siendo importantes, siendo los principales centros comerciales Ouadane, Oualata y Chinguetti, llocalidaes allugaes toes elles na actual Mauritania, ente que les ciudaes tuareg d'Assodé y darréu Agadez crecieron en redol a la ruta oriental no que ye anguaño Níxer.

El desenvolvimientu de la ruta transahariana del este condució al ascensu del Imperiu Kanem-Bornu, allugáu nel área del Llagu Chad. Esta ruta comercial yera de dalguna manera menos eficiente, y solo algamó un usu intensivu cuando se producieron disturbios y baturiciu nel oeste mientres les conquistes almohades.

Historia

editar

A partir del sieglu V el comerciu resurdió por cuenta de la formación del reinu de Ghana nel oeste d'El Sáḥara. L'establecimientu d'una nueva clase social superior na zona de Níxer-Senegal fixo aumentar la demanda de bienes de luxu. Amás el comerciu viose favorecíu pola proteición estatal ufiertada por Ghana. Un factor adicional yera l'apertura de les mines de sal en Taghaza y Ijil na actual Arxelia, una y bones el sal yera un bien bien cotizáu nel oeste d'África. El puntu final de la ruta de comerciu yera hasta'l sieglu XI la ciudá de Sijilmasa.

Col establecimientu del Imperiu songhai a partir de 1400, Tombuctú, nes veres del ríu Níxer, convertir nel centru comercial más importante de la zona de Sahel. La desintegración del imperiu tres una invasión marroquina alterió sustancialmente el comerciu col Sahara central una y bones faltaba'l gobiernu central que podía protexer les rutes de les caravanes. Por esto a partir del sieglu XVII la principal ruta del comerciu transahariano treslladar al camín ente'l llagu Chad y Trípoli ("ruta del bornus").

Esti treslláu causó la puxanza económica de los reinos Ḥausa y del Imperiu de Bornú na zona del Chad. Una y bones la importancia del comerciu d'oru al traviés del Sahara había ablayáu por cuenta de les rutes mercantiles per mar establecíes polos europeos, amontóse la importancia del comerciu d'esclavos col mundu islámicu sobre la ruta ente'l Chad y Trípoli.

Anque la ruta principal del comerciu treslladóse repitíes vegaes a lo llargo de la historia siguía utilizándose y establecíense nueves rutes secundaries. Tan solo cola colonización francesa nel sieglu XIX, el comerciu empezó a dirixise a les rexones costeres del océanu Atlánticu.

El futuru del comerciu transaharaniano

editar

La Xunión Africana y el Bancu Africanu de Desarrollu sofiten la Carretera Transahariana que va dende Alger hasta Lagos vía Tamanrasset y que tien por oxetivu aguiya'l comerciu transahariano. La ruta ta asfaltada sacante 200km nel norte de Níxer. Sicasí, les restricciones aduaneru y fronterizu enzanquen el tráficu. Solo unos pocos camiones realicen el comerciu transahariano, fundamentalmente de carburante y sal. Propunxéronse otros trés autopistes al traviés del Sahara.

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ Shillington, Kevin (1989, 1995). History of Africa, Second Edition. St. Martin's Press, Nueva York. Páxina 32.
  2. ↑ Braudel, Fernand (1984). The Perspective of the World. (Vol III of Civilization and Capitalism). (Publicáu en francés en 1979).
  3. ↑ David Rouge, Saharan salt caravans ply ancient route, Reuters, 21 de febreru de 2007
  4. ↑ An African Pilgrim-King and a World-Traveler: Mansa Musa and Ibn Battuta
  5. ↑ Shaw, Ian (2002). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford, Inglaterra: Oxford University Press, páx. 61. ISBN 0-500-05074-0.
  6. ↑ Barbara G. Aston, James A. Harrell, Ian Shaw (2000). Paul T. Nicholson and Ian Shaw editors. "Stone", en Ancient Egyptian Materials and Technology, Cambridge, 5-77, páxs. 46-47. Vease tamién: Barbara G. Aston (1994). "Ancient Egyptian Stone Vessels", Studien zur Archäologie und Geschichte Altägyptens 5, Heidelberg, páxines 23-26. (vease online en [1] y [2].)
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Vease Uadi Hammamat#Ruta comercial.
  8. ↑ Vease Uadi Hammamat#Inscripciones.
  9. ↑ Please refer to Uadi Hammamat#Canteres.
  10. ↑ Jobbins, Jenny. "The 40 days' nightmare", en Al-Ahram, 13–19 de payares de 2003, Issue Non. 664. Publicáu n'El Cairo, Exiptu.
  11. ↑ Smith, Dr. Stuart Tyson. Nubia: History, University of California Santa Barbara, Department of Anthropology, <http://www.anth.ucsb.edu/faculty/stsmith/research/nubia_history.html>.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Burr, J. Millard and Robert O. Collins, Darfur: The Long Road to Disaster, Markus Wiener Publishers: Princeton, 2006, ISBN 1-55876-405-4, páxs. 6-7.
  13. ↑ Shillington (1995). Páxina 46.
  14. ↑ Daniels, Charles (1970). The Garamantes of Southern Libya. Oleander, North Harrow, Middlesex. Páxina 22.
  15. ↑ 15,0 15,1 Masonen, P: "Trans-Saharan Trade and the West African Discovery of the Mediterranean World. Archiváu 2013-05-28 en Wayback Machine"
  16. ↑ Lewicki, T. (1994). "The Role of the Sahara and Saḥarians in Relationships between North and South". Na "Historia Xeneral d'África" d'UNESCO, volume 3. University of California Press, ISBN 92-3-601709-6.
  17. ↑ Ibn Battuta's Trip: Part Twelve - Journey to West Africa (1351-1353)
  18. ↑ Fage, J.D. A History of Africa. Routledge, 4ª ed. 2001. p. 256
  19. ↑ The impact of the slave trade on Africa

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar




Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Comerciu_transaḥariano&oldid=4314683»