Comunidá Iberoamericana de Naciones
La Comunidá Iberoamericana de Naciones (CIN) ye un conceutu qu'identifica al conxuntu de países iberoamericanos. Con esti términu de cutiu faise alusión a les Cumes Iberoamericanes.
| Comunidá Iberoamericana de Naciones | |
|---|---|
| organización internacional | |
 |
Trátase d'un conceutu políticu, yá que nun esiste una organización xurídica con tal nome. Sicasí, como conceutu humanísticu ye bien utilizáu polos ciudadanos ya instituciones. El conceutu foi recoyíu nel primer párrafu de la Declaración de Salamanca de 2005 de la XV Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu:
"Los Xefes d'Estáu y de Gobiernu de la Comunidá Iberoamericana de Naciones axuntaos nel so XV Cume en Salamanca, España, los díes 14 y 15 d'ochobre de 2005, ratificamos la totalidá del mancomún iberoamericanu integráu polos valor, principios y alcuerdos qu'aprobemos nos anteriores Cumes."
La Rede Iberoamericana de Cooperación Xurídica Internacional define asina Comunidá Iberoamericana de Naciones: Estaos participantes nos procesos de cumes iberoamericanos de Xefes d'Estáu y de Gobiernu.
Un conceutu n'espansión
editarEl términu de Comunidá Iberoamericana de Naciones ye emplegáu na producción científica y académica. Dende la I Cume Iberoamericana de Guadalaxara, iniciadora de les Cume Iberoamericana, asocediéronse los artículos d'espertos y políticos que se faen ecu de la Comunidá Iberoamericana de Naciones.
Los artículos y monografíes sobre'l conceutu de la Comunidá Iberoamericana de Naciones son abondoses. Ye emplegáu en reseñes científiques qu'utilizaron esti conceutu como en Medina Núñez y en monografíes.
Estatus xurídicu
editarEl conceutu de Comunidá Iberoamericana de Naciones inda nun tien estatutu llegal, por cuenta de que nun ta recoyíu en nengún tratáu internacional que suscribieren los países que lu componen. Sicasí, la Declaración de Salamanca de 2005 aprobada na Cume Iberoamericana recoyer, anque esti documentu nun tien calter venceyante, sinón declaratorio.
Na actualidá esisten cinco declaraciones de los Cumes Iberoamericanes que fixeron referencia a la Comunidá Iberoamericana de Naciones:
- Declaración de los Xefes d'Estáu y de Gobiernu de los Países Iberoamericanos sobre la Canal de Panamá, en Panamá (X Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu).[1]
- Declaración de San José (XIV Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu).[2]
- Declaración de Córdoba (VI Conferencia Iberoamericana de Cultura de Córdoba, XV Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu)
- Declaración de Salamanca (XV Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu).[3]
- Declaración de Guadalupe (II Conferencia Iberoamericana d'Educación, II Cume Iberoamericana de Xefes d'Estáu y de Gobiernu).
Per otru llau, el conceutu foi recoyíu nel "Decretu, 105/2008, 16 d'ochobre, pol que se regula la concesión d'ayuda direuta pa la execución d'actuaciones empobinaes al desenvolvimientu de programes en materia de mocedá, con países miembros de la Comunidá Iberoamericana de Naciones", de la Comunidá Autónoma de Cantabria.[4]
Miembros
editarLa Secretaría Xeneral Iberoamericana indica na so páxina oficial que la Comunidá Iberoamericana ta compuesta por 22 países,[5] a saber: Andorra, Arxentina, Bolivia, Brasil, Chile, Colombia, Costa Rica, Cuba, República Dominicana, Ecuador, El Salvador, España, Guatemala, Hondures, Méxicu, Nicaragua, Panamá, Paraguái, Perú, Portugal, Uruguái y Venezuela.
Toos estos países participen nos Cumes Iberoamericanes y son miembros de los cinco organismos iberoamericanos que componen el Sistema iberoamericanu. Amás, Puertu Ricu ye miembru de la OEI, y Guinea Ecuatorial ye miembru de la OEI y la OISS.
Los países de llingua oficial portuguesa d'África y Asia, Cabu Verde, Guinea-Bisáu, Angola, Mozambique, Timor Oriental y Santu Tomé y Príncipe, participen xunto con unu de los organismos iberoamericanos, la OEI, nel proyeutu Iberofonía,[6] y autores como Durántez Praos reconocen la posibilidá de qu'estos países acaben venceyándose formalmente a la Comunidá Iberoamericana de Naciones.[7]
Al respective de los requisitos de membresía plena nel Cume iberoamericanu y, por tanto, al respective de la posible espansión de la Comunidá Iberoamericana de Naciones, na incorporación d'Andorra'l Cume impunxo como única condición d'ingresu que los países candidatos adoptaren el "mancomún cultural" iberoamericanu, lo que na práctica traducir en participar nos Cumes n'español o portugués.[8]
La posibilidá de llograr l'estatus d'Observador de la Conferencia Iberoamericana abrir a otros ámbitos. Fernando García Casas, responsable de Planificación y Comunicación de la Secretaría de Cooperación Iberoamericana (SECIB), precursora de la SEGIB, apuntaba como principales ámbitos o posibles candidatos a esti estatus "los países del Caribe non iberoamericanu [...] y aquellos países que, de Timor a Angola, de Guinea Ecuatorial a Mozambique, comparten l'español y el portugués como llingües vehiculares, oficiales y de comunicación humana",[9] ensin escaecer el casu especial d'Estaos Xuníos como país con "más de cuarenta millones d'iberoamericanos nel so territoriu". Numbera tamién como rexones d'interés el casu d'otros países d'Europa y aquellos del área d'Asia Pacíficu.
Nel Consensu de San Salvador,[10] dizse que "van poder solicitar la categoría d'Observador Acomuñáu a la Conferencia Iberoamericana aquellos Estaos que compartan afinidaes llingüístiques y culturales colos países miembros de la Conferencia Iberoamericana, o que puedan realizar aportaciones significatives a la mesma." Asina mesmu, repitir que "los Estaos solicitantes tendrán d'asumir espresamente'l mancomún integráu polos valor y principios orientadores de la Conferencia Iberoamericana."
Carta Cultural Iberoamericana
editarLa Comunidá Iberoamericana de Naciones dotóse d'una declaración rexonal que trata d'atopar un marcu común nos asuntos culturales: la Carta Cultural Iberoamericana (CCI).
Según el Ministeriu de Cultura d'España, "el principal elementu constitutivu de la Comunidá Iberoamericana de Naciones constituyir el so mancomún cultural común: el conxuntu d'afinidaes culturales que nos xunen y que favorecieron l'aprobación de la Carta Cultural Iberoamericana, adoptada nel XVI Cume Iberoamericana celebrada en Montevideo, en 2006."[11]
La Carta, por tanto, refuerza'l sustratu cultural de la Comunidá Iberoamericana de Naciones.[12] Amás, ente los sos principios, indica tamién que "la solidaridá ente los pueblos y países promueve la construcción de sociedaes más xustes y equitativas, nuna Comunidá Iberoamericana con menores asimetríes".[13]
La Carta ta publicada[14] n'español, portugués, gallegu, euskera, catalán, aimara, quechua, quechua ayacucho, guaraní, inglés, francés y árabe.
El Sistema Iberoamericanu
editarLos miembros de la Comunidá Iberoamericana de Naciones presentes na XXIV Cume Iberoamericana de Veracruz, Méxicu, n'avientu de 2014, tomaron la decisión de reorganizar los cinco organismos rexonales iberoamericanos esistentes no que se vien llamando Sistema Iberoamericanu[15] col enfotu de definir estratexes comunes y coordinar y planiar les sos actuaciones.
El Sistema Iberoamericanu o Sistema Iberoamericanu Intergubernamental ta compuestu polos ventidós países miembros[nota 1] y la Secretaría Xeneral Iberoamericana (SEGIB) de la Conferencia Iberoamericana, según polos cuatro "Organismos Iberoamericanos Sectoriales" que pretendíen incorporar: la Organización d'Estaos Iberoamericanos pa la Educación, la Ciencia y la Cultura (OEI), la Organización Iberoamericana de Seguridá Social (OISS), l'Organismu Internacional de Mocedá pa Iberoamérica (OIJ) y la Conferencia de Ministros de Xusticia de los Países Iberoamericanos (COMJIB).[16][17][18]
Los Secretarios Xenerales de la COMJIB, OIJ, OEI, OISS y SEGIB integren el Comité de Direición Estratéxica d'Organismos Iberoamericanos (CoDEI o CODEI), que se constituyó formalmente'l 24 de febreru de 2015. El CoDEI ta presidíu y coordináu pola SEGIB, la so Secretaría Executiva, y cuenta con tres equipos permanentes de trabayu con representantes de cada unu de los cinco organismos pa ellaborar la so funciones.[19][20][21]
Crítiques
editarEl conceutu Comunidá Iberoamericana de Naciones ye cuestionáu por dellos autores, como Hugo Gómez. Sicasí, anque les declaraciones de los Cumes que se menten nun desenvolvieron el conceutu sobre la Comunidá Iberoamericana de Naciones, hai delles señales qu'indiquen qu'hai d'una toma de conciencia distinta:
- El fechu de que'l conceutu tea en mayúscules apunta a una categoría conceptual estremada. Si'l conceutu Comunidá Iberoamericana de Naciones (en mayúscules) nun fuera un conceutu sustantivu aludiérase a una comunidá iberoamericana de naciones.
- El fechu de que fueren hasta l'actualidá 5 declaraciones de los Cumes Iberoamericanes les que fixeron referencia a esti conceutu: Declaración de Panamá, Declaración de Guadalupe, Declaración de San José, Declaración de Córdoba y Declaración de Salamanca.
Datos básicos de los países de la Comunidá Iberoamericana
editarRecuéyese equí l'enfoque apaecíu en dellos artículos periodísticos[22] [23][24] nos cualos numbérense datos básicos de los 22 países de la Comunidá Iberoamericana como la superficie, el PIB o la población.
| Clasificación | País | Superficie en km²[25] | Población (2014)[26] | PIB nominal (2014) en millones de dólares[27] |
|---|---|---|---|---|
| 1 |  Brasil |
8 514 877 | 202 656 788 | 2 353 000 |
| 2 |  Arxentina |
2 780 400 | 43 024 374 | 540 200 |
| 3 |  Méxicu |
1 964 375 | 120 286 655 | 1 283 000 |
| 4 |  Perú |
1 285 216 | 30 147 935 | 202 900 |
| 5 |  Colombia |
1 138 914 | 46 245 297 | 384 900 |
| 6 |  Bolivia |
1 098 581 | 10 631 486 | 34 430 |
| 7 |  Venezuela |
916 445 | 28 868 486 | 205 800 |
| 8 |  Chile |
756 102 | 17 363 894 | 256 000 |
| 9 |  España |
505 370 | 47 737 941 | 1 407 000 |
| 10 |  Paraguái |
406 752 | 6 703 860 | 29 700 |
| 11 |  Ecuador |
283 561 | 15 654 411 | 100 800 |
| 12 |  Uruguái |
176 215 | 3 332 972 | 55 140 |
| 13 |  Nicaragua |
130 370 | 5 848 641 | 11 710 |
| 14 |  Hondures |
112 090 | 8 598 561 | 19 510 |
| 15 |  Cuba |
110 860 | 11 047 251 | 77 150 |
| 16 |  Guatemala |
108 889 | 16 647 083 | 60 420 |
| 17 |  Portugal |
92 090 | 10 813 834 | 230 000 |
| 18 |  Panamá |
75 420 | 3 608 431 | 43 780 |
| 19 |  Costa Rica |
51 100 | 4 755 234 | 48 140 |
| 20 |  República Dominicana |
48 670 | 10 349 741 | 64 080 |
| 21 |  El Salvador |
21 041 | 6 125 512 | 25 310 |
| 22 |  Andorra |
468 | 85 458 | 4 800 |
| Total | 20 577 806 | 648 533 845 | 7 437 770 |
Los datos de los países asociaos[28] a los cumes iberoamericanos son:
| País | PIB nominal 2012 (mill. $) | Población |
|---|---|---|
 Filipines |
250.436 | 94.013.200[29] |
 Puertu Ricu |
93.520[30] | 3.725.789[31] |
 Guinea Ecuatorial |
17.206 | 1.170.308[32] |
Ver tamién
editarNotes
editar- ↑ Andorra, Arxentina, Bolivia, Brasil, Colombia, Costa Rica, Cuba, Chile, Ecuador, El Salvador, España, Guatemala, Honduras, Méxicu, Nicaragua, Panamá, Paraguay, Perú, Portugal, República Dominicana, Uruguái y Venezuela
Referencies
editar- ↑ http://www.oei.es/xcumbredec.htm
- ↑ http://www.oei.es/xivcumbredec.htm
- ↑ http://www.oei.es/xvcumbredec.htm
- ↑ http://boc.cantabria.es/boces/verAnuncioAction.do?idAnuBlob=140697
- ↑ http://segib.org/quien-somos/
- ↑ http://www.oei.es/forms/contratacion/documentos/COT_07_15_adjudicacion_provisional.pdf
- ↑ http://eprints.ucm.es/24644/1/T35176.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20100830052910/http://www.cumbre-iberoamericana.org/cumbreiberoamericana/YE/actualidad/noticias/20051011belice.htm
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-11-13.
- ↑ http://segib.org/wp-content/uploads/Consensu-de-San-Salvador.pdf
- ↑ http://www.mecd.gob.es/cultura-mecd/areas-cultura/cooperacion/promocion-esterior/l'espaciu cultural-iberoamericanu.html
- ↑ http://www.oei.es/publicaciones/detalle_publicacion.php?id=114
- ↑ http://www.oei.es/xvicumbrecarta.htm
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-09-08.
- ↑ http://segib.org/wp-content/uploads/BCT_folletu_CoDEI_Paginas-Separaes.pdf
- ↑ http://segib.org/organismos-iberoamericanos
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-03-01.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-06-29.
- ↑ http://segib.org/organismos-iberoamericanos
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-03-01.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2017-06-29.
- ↑ http://noticias.lainformacion.com/politica/diplomacia/datos-basicos-de-los-22-paises-de-la comunidá iberoamericana_powQHeXlO6qFfxpF3MgF01/
- ↑ https://www.lavanguardia.com/politica/20141202/54420453724/datos-basicos-de-los-22-paises-de-la-comunidad-iberoamericana.html
- ↑ http://noticias.terra.com/mundo/europa/espana/datos-basicos-de-los-22-paises-de-la-comunidad-iberoamericana,3a6b57406deda310VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-02-09.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2011-09-27.
- ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-12-27.
- ↑ https://web.archive.org/web/20111203092726/http://www.mre.gov.py/cume-iberoamericanu/Conferencia-Cume-Iberoamericana-introduccion.html
- ↑ Estimación del censu pa 2010
- ↑ PIB pa 2010 según CIA World Factbook [1] Archiváu 2018-12-27 en Wayback Machine
- ↑ Estimación del U.S. Census Bureau p'abril del 2010
- ↑ «population-statistics.com». Archiváu dende l'orixinal, el 27 de setiembre de 2007. Consultáu'l 27 de setiembre de 2007.
Bibliografía
editar- El futuru de la Comunidá Iberoamericana de Naciones y la política esterior d'España, Celestino del Arenal Moyúa, América llatina güei: Revista de ciencies sociales, ISSN 1130-2887, VOL. 4, 1992, páxs. 17-26
- La Comunidá Iberoamericana de Naciones na política mundial, István Szilágyi, Revista d'Historia Actual N. 4 - Vol. 2006
- Valores, principios y seguridá na Comunidá Iberoamericana de Naciones (Cuadiernos d'estratexa 126), VV.AA, Ministeriu de Defensa, 2004.
- La Comunidá Iberoamericana de Naciones na casa d'América: l'alderique sobre los cumes, Levaggi Mendoza, Eduardo (Comp.), Casa d'América, 1997.
- Guadalaxara y Madrid. Por una Comunidá Iberoamericana de Naciones, Silva Herzog Jesus, América Llatina Güei, ISSN 1130-2887, Númberu 004, Vol ( ), añu 1992
- El futuru de la Comunidá Iberoamericana de Naciones y la política esterior d'España, Del Arenal Celestino, América Llatina Güei, ISSN 1130-2887, Númberu 004, Vol ( ), añu 1992
- La Comunidá Iberoamericana de Naciones, Ignacio Medina Núñez, Espiral, Vol. V, nº 16, setiembre/avientu, 1999
- La Comunidá Iberoamericana de Naciones: ente la utopía y la realidá, Del Arenal Celestino, Revista d'Occidente, ISSN 0034-8635, Nº 131, 1992
- Idees ya intereses: el proyeutu d'una Comunidá Iberoamericana de Naciones, Juan Gabriel Valdés, , América Llatina Güei, ISSN 1130-2887, Númberu 004, Vol ( ), añu 1992
- Enrique V. Iglesias, Iberoamericana Global The Hebrew University of Jerusalem, Vol I. Nº I, 2008.
Datos: Q5780539
