Punica granatum

L'almingranal (Punica granatum) ye un pequeñu árbol frutal caducifoliu de la familia Lythraceae, y que'l so frutu ye la granada.

Punica granatum almingranal
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Myrtales
Familia:	Lythraceae
Subfamilia:	Punicoideae
Xéneru:	Punica
Especie:	Punica granatum L., Sp. Pl., 1: 472, 1753[1]
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
[editar datos en Wikidata]

Vista xeneral en floriamientu (Albatera, Alicante, España).

Flor, detrás frutu incipiente.

Granada abierta amosando les sos granes o "granos" nos lóculos y les tastanas membranoses que dixebren estos postreros.

Grana: morfoloxía interna.

Descripción

Arbustu o pequeñu árbol d'hasta de 5 m d'altor, caducifoliu, más o menos espinosu, bien ramificáu. Tueru derechu, cola corteza arciada y cañes opuestes, patentes; les moces tetrágonas y dacuando péndulas. Les fueyes, simples, de 1,5-7 por 0,8-2 cm, son ente llanceolaes y oblongues, opuestes o subopuestas –en cañes nueves– o bien axuntaes en fascículos alternos o subopuestos, caduques, subcoriacees, polenques pol fexe, glabres, d'un verde amarellentáu, atenuaes en curtiu peciolu con un ápiz obtusu, de cutiu arredondiáu –por esceición emarginado–, con glándula terminal (nectariu) pocu evidente. Les flores miden 3-4 cm de diámetru, solitaries, más raramente geminaes o ternaes con un pedicelo d'hasta de 3 mm, acrescente al fructificar. El mota tien 2-4 por 1,5-2 cm; ye campaniforme, coriáceo, gruesu, persistente, granate, glabro, brillosu y segmentos triangulares soldaos, valvares na prefloración, persistentes nel frutu y en númberu variable de cinco a ocho. Los pétalos, de 2-2,5 por 1-1,5 cm, son obovaos, corrugaos, caedizos, de color coloráu intensu (por esceición arrosaos); pueden ser dobles, o más, nos cultivos. El androcéu tien estames de filamentus llargos, acolorataos con anteres marielles. El xinecéu tien ovariu ínfero, totalmente soldáu al hipanto, col estilu filiforme y l'estigma capitáu. El frutu ye en balausta de 5-12 cm, esféricu, coriáceo, acoloratáu o mariellu-acoloratao, coronáu polos restos de los segmentos de la mota, con lóculos en dos verticiloss (raramente trés), d'ordinariu l'inferior con seis lóculos y el superior con trés, toos ellos separaos pol endocarpu membranosu y amarellentáu (tastanas). Les granes, madures y fresques, tienen unos 12-15 por 5-7 mm, cola capa superficial del episperma (exotesta) que ye una sarcotesta -anque hai autores que lu describen como un arilo- constituyida por célules columnares carnoses, tresllúcíes, anguloses, prismátiques, d'un color que va dende'l blancu hasta'l colloráu granate, y ye duce y comestible. Al contrariu, la capa interna de dichu episperma (endotesta) que, n'ausencia d'endosperma, arrodia al embrión (oleaxinosu y con cotiledones convolutos) ye esclerosu-cristalifero, calter del orde de los Myrtales. La dispersión de los propágulos ye de tipu endozoocoría, pos les pebíes» de les granes, que contienen l'embrión, nun son digeribles y pártense coles fiecessobremanera de les aves.

Hábitat y distribución

Subespontánea nos ribazos, cunetes y sebes; indiferente edáfica; crez del nivel del mar hasta los 1100 m. Floria d'abril a xunu.

Orixinaria probablemente de la rexón irano-turania, naturalizóse na zona mediterránea ya introducíu en Sudamérica, Sudáfrica y Australia; cultivada n'árees templaes y subtropicales. Esvalixada, principalmente pel este y el sur de la Península Ibérica y Islles Baleares. Tamién nes Islles Canaries.

Historia

Granados monteses abandonaos, como s'amuesa pol descuidu de les plantes (ensin collechar nin podar) alredor del Castillo de Aledua en Llombai (provincia de Valencia), ye una talaya-fortaleza construyida polos árabes y fueron ellos, precisamente, los qu'introducieron el cultivu de granaos na Península Ibérica.

Madonna Salting d'Antonello da Messina, c.1460-1469, con una granada en manes del Neñu.

Esti árbol ye orixinariu de la rexón que toma dend'Irán hasta'l norte de los Himalayas n'India, y foi cultiváu y naturalizáu en tola rexón del Mediterraneu incluyida Armenia, dende l'Antigüedá. Bien apreciáu nes zones desérticas, yá que ta protexíu de la desecación pola so piel gruesa y coriácea, lo que dexaba que les caravanes pudieren tresportar la so fruta grande distancies, calteniendo les sos apreciaes cualidaes. Testimonios del so consumu recoyer en tolos documentos antiguos.
Saber del cultivu de la granada, dende hai siquier 5000 años n'Asia occidental y nel Norte d'África; llantar nos xardinos colgantes de Babilonia y alcuéntrase esculpíu nos baxorrelieves exipcios.

Los antiguos exipcios preparaben col so zusmiu un vinu llixeru con sabor a artimora.

Hipócrates encamentaba'l zusmiu de la granada contra la fiebre y como fortificante contra la enfermedá.
Los antiguos exipcios yeren soterraos con granaes. Los babilonios creíen que mazcar los sos granos enantes de les batalles facer invencibles.

Los romanos conocieron la granada gracies a los fenicios que la traxeron de Fenicia (aproximao n'El Líbanu actual) a Roma, d'ende'l so nome científicu de Punica.

La Biblia fai referencia en numberoses ocasiones a esti frutu, y siempres nel so defensa.^{[ensin referencies]}

La granada tien un mota con forma de corona. Na tradición xudía foi'l diseñu orixinal, qu'inspiró pa faer les corones.

Son los bereberes quien traen la fruta a Europa, y la ciudá de Granada, fundada nel sieglu X, recibió'l so nome por esta fruta.

Munchos pueblos vieron la granada como un símbolu d'amor, de fertilidá y prosperidá:

• Según la mitoloxía griega, el primer granáu foi llantáu por Afrodita, la diosa griega del amor y de la guapura, ente que'l dios del infiernu Haes, ufiertó-y el so frutu a la bella Perséfone pa seducila.
• En Xava, ta acomuñada a ciertos ritos qu'acompañen l'embaranzu.
• Según Shakespeare, so la so xamasca despintóse Romeo pa canta-y una serenata a Julieta.
• En China, tiense'l costume d'ufierta-y una granada a los recién casaos como auspicio d'una descendencia numberosa (el color coloráu d'esta fruta ye consideráu pola tradición china un color qu'atrai la bona fortuna).
• Nel Islam considérase unu de los árboles del Paraísu, conforme a referencies corániques y de les tradiciones del profeta Mahoma.
• Por tener la granada gran cantidá de pebíes, yera considerada na antigüedá como un símbolu de fertilidá y fecundidá. Yera atributu de Hera, Deméter y Afrodita. En Roma yera habitual que les novies llevaren un tocáu de cañes de granáu. Tien especial relevancia nel mitu de Perséfone y Haes.

La granada forma parte del escudu de la ciudá de Tacna, al sur de Perú
Dende 1492 una granada forma parte del escudu d'España. Tamién del de Colombia. Son los únicos estaos del mundu con una granada nos sos emblemes nacionales.
Granada, antigua capital del Reinu Nazarí de Granada na Edá Media, ye'l nome de l'actual ciudá española, lo mesmo que de la so provincia. El so frutu ta incluyíu nel escudu d'armes de la ciudá.

Simboloxía xudía

La granada ye unu de los símbolos de Rosh Hashaná (añu nuevu xudíu). Ye tradicional el consumu de granaes nesta festividá, yá que, coles sos numberoses granes, simboliza la fecundidá. Coles mesmes, créese que la granada ye unu de los frutos que más granes contién, con alredor de 613 granes, simbolizando les 613 mitzvot, deseyando que se multipliquen como les granes d'esti frutu.

Simboloxía cristiana

Detalle de la Virxe de la granada de Sandro Botticelli, c. 1487 (Galería de los Uffizi, Florencia).

La so simboloxía principal de fructificación y fecundidá ye vista dende'l cristianismu na so aguada espiritual, asimilando les sos munches granes a los innumberables efeutos de les perfecciones divines.

La granada tamién ta presente en motivos relixosos cristianos, especialmente nes vestidures de los sacerdotes pa les funciones relixoses.

Delles pintures de temática relixosa de Sandro Botticelli y Leonardo da Vinci, utilicen la tema de la granada o del so frutu, como na Virxe de la granada de Botticelli. En munches pintures, el Neñu Jesús tien na so mano una granada, como símbolu precursor del so pasión y resurrección. Sicasí, en manes de la Virxe María, representa la castidá.

Pol color del so zusmiu paecíu a la sangre, na iconografía cristiana va convertir nun símbolu del martiriu. Un martiriu granible, como'l so frutu, llenu de granes. Y por los sos innumberables granes, envolubraes con una dura piel, tener como la mesma representación de la Ilesia que sol so mantu acueye y protexe a innumberables naciones.

Producción

Los principales países productores de granada fresca nel mundu alcuéntrase n'Oriente Mediu, destacando como principales productores India, China, Indonesia, Bangladex y Exiptu; de toos estos l'únicu principal productor que nun esporta ye China que destina la so producción al so consumu local; otros países que tán amontando la so producción, pero puramente pa la esportación, son Perú, Chile, Arxentina y España, yá que nos sos mercaos internos nun hai vezu de consumu de la granada fresca; n'España, que ye'l principal país productor d'Europa, esisten más de 2500 hectárees cultivaes con una producción de 20 000 tonelaes al añu.

Usos

Punica granatum, o bien, una granada abierta.

Anque la especie nun ye nativa del Xapón, cultívase llargamente nesti país y desenvolviéronse numberosos cultivares. Utilízase llargamente nos bonsái, por cuenta de les sos guapes flores y los tueros retorcigañaos qu'adquieren los exemplares más vieyos.
El zusmiu de la granada utilízase como tinte natural nes fábriques de productos non-sintéticos.

Culinarios

Granados, crudos
Tamañu de porción
Enerxía 83 kcal 346 kJ
Carbohidratos	18.7 g
• Zucres	13.67 g
• Fibra alimentaria	4 g
Grases	1.17 g
Proteínes	1.67 g
Tiamina (vit. B1)	0.067 mg (5%)
Riboflavina (vit. B2)	0.053 mg (4%)
Niacina (vit. B3)	0.293 mg (2%)
Ácidu pantoténicu (vit. B5)	0.377 mg (8%)
Vitamina B6	0.075 mg (6%)
Ácidu fólicu (vit. B9)	38 μg (10%)
Vitamina C	10.2 mg (17%)
Vitamina E	0.6 mg (4%)
Vitamina K	16.4 μg (16%)
Calciu	10 mg (1%)
Fierro	0.3 mg (2%)
Magnesiu	12 mg (3%)
Manganesu	0.119 mg (6%)
Fósforu	36 mg (5%)
Potasiu	236 mg (5%)
Sodiu	3 mg (0%)
Cinc	0.35 mg (4%)
% de la cantidá diaria encamentada p'adultos.
Fonte: Granados, crudos na base de datos de nutrientes del USDA.
[editar datos en Wikidata]

Granos de granada aliñaos con llimón y azucre.

La fruta cómese fresca, granu a granu, estremando la corteza y les laminuques amargoses (tastanas) que dixebren les celdes (lóculos) onde s'atopen. Ye bien apreciada polos neños. Puede utilizase pa faer sorbetes, bebíes, xarabe de granadina y como ingrediente en platos cocinaos.

Les granaes madures presenten un color coloráu fondu a marrón. Les granaes pequeñes de normal tán seques, maderices, acres y incomibles. Cuanto más grande sía'l frutu, la magaya va ser más jugosa. La epidermis debe de tar bien llisa y brillante, exenta de marques. Dizse que la fruta ta madura cuando primiéndola un pocu emite un ruiu metálico.

• Na cocina libanesa, el xarabe de granadina, llamáu dibs a el'ruman iguar a partir de les variedaes acedes que-y dan un sabor duce y llixeramente acedáu.

El so xarabe utilizar en numberosos platos salaos pa da-yos un toque d'acidez, tal como les mutabbal, berenxenes enfornaes a la crema de sésamu o ajonjolí, puré de berenxena enfornada al ayu (baba ganush) y la (lahm b'ajin) pizza libanesa con guarnición.

• Na cocina de Panyab, al norte de la India, los sos granos secos utilícense como especie nos platos vexetarianos, a los qu'apurren un gustu agriduz.

• La cocina iranina acútalu asina mesmu un llugar importante.

• Ye un ingrediente nel platu mexicanu de los chiles en nogada, onde'l color de los granos coloraos oldea col color verde de los chiles rellenos y el mueyu de nuez blanca, resultando un platu colos colores de la bandera nacional. Nel occidente de Méxicu (estaos de Colima, Jalisco y Michoacán), prepárase una bébora embriagante a base de zusmiu de granada, tequila o mezcal, azucre, cacahuates, nueces y, delles vegaes mazana llamáu "ponche de granada".^{[ensin referencies]}

Vista del árbol

Melecinales

Ta bien espublizada en tiempos recién y ye una de les llamaes "superfrutas" polos compuestos químicos d'aición positiva que tien: ye rica en antioxidantes y potasiu, calciu, magnesiu y vitamina C.

La granada utilizar en paramedicina tradicional:
Dellos trabayos d'investigación recién suxeren que'l consumu de granaes podría tener efeutos beneficiosos pa la salú cardiovascular y la prevención de ciertos tipos de cáncer.
En gargarismos, sollivia la tos persistente, y ye eficaz en casu de fiebre, de fories, de cólicu y puede sirvir tamién de vermífugo. Tien llixeres propiedaes diurétiques y antihipertensivas, Investigaciones recién demuestren que los estractos de granada inhiben el desenvolvimientu de celulas canceroses en cultivos "in vitro", la granada y los sos componentes son usaos como terapia alternativa en cáncer de próstata"(9)

Les fibres de la granada, mayoritariamente insolubles, son irritantes y tán contraindicaes nes persones que carecen de divertículos o d'irritación cólica anque son bien beneficioses pa quien son propensos a los estriñimientos o fories y al tránsitu intestinal lentu.

De los granos roses de la granada estrayi una bébora, el «sambu», utilizada nes cures de rexeneración y de llimpieza interna que, según los sos preparadores, dexa amás ayudar a perder sobrepesu.

Taxonomía

Punica granatum describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 472. 1753.

Etimoloxía

El nome xenéricu, Punica, provién del llatín pūnĭcum y alude a los fenicios, activos impulsores del so cultivu, ente que granatum, l'epítetu específicu, deriva del axetivu llatín grānālos tos, que significa 'con abondosos granos'. Na Antigua Roma denominar al granáu como punicum arbos (árbol púnicu) y al frutu como malum granatum (mazana granada) o punicum malum (mazana púnica). Pliniu'l Vieyu, a mediaos del sieglu i, menta nel so Naturalis historia: «N'África, pela redolada de Cartago, esiste la mazana púnica que dalgunos llamen granatum».

Variedaes

Granada negra, Saveh, Irán.

• “Bedana” - ye media a grande, con corteza ablancazada a parduza y magaya duce arrosáu-blanca.
• “Kandhari” - ye grande, de color coloráu escuru, con magaya de color rosa escuru o sangre-colorao, subácida y granes dures.
• “Alandi” (“Vadki”) - de tamañu medianu, cola magaya colorada o rosada, carnuda, granes bien dures.
• “Dholka” - grande, mariellu-colorao, de corteza gruesa y magaya carnuda, purpurín-blancu o blanca, duce; granes dures. Ye árbol de fueya perenne.
• “Kabul” - grande, cola corteza coloráu escuru y mariella claro; magaya carnuda, colloráu escuru, dulce, llevemente amargosa.
• “Colloráu del Muscat” - cola corteza fina o abondo gruesa, carnudes, jugosas, mediu-dulces de la magaya, nidies. La planta ye un portador moderadamente prolíficu.
• “Shell de papel” - redonda, mediu grande, mariellu claro amermeyáu con color de rosa; cola magaya carnuda, acoloratada o rosada, dulce, bien jugosa, la corteza bien fina, y granes nidies.
• “Pune” - grande, cola corteza coloráu escuru, gris o buxu-verde, enllordiada dacuando, y la magaya naranxa-colorada o rosado-y-colorada.
• “Rubín español” - redonda, pequeñu-mediu o grande; brillante-coloráu, cola corteza fina, la magaya arumosa les y granes pequeñes-medies, abondo nidies.
• Mediu de “Vellodu” - tien magaya grande, cola corteza mediu-gruesa, carnuda, jugosa.
• “Blanco” - grande, color crema del Muscat tiñida con color de rosa; corteza fina; magaya carnuda, crema-coloriada, duce.
• “Maraviyosu” - aniciáu en Florida y arrobináu en California en 1896. La fruta ye'l púrpura coloráu bien grande, escuru, cola corteza mediu-gruesa; de color coloráu escuru, jugosa.

N'España les más conocíes y comerciales son les siguientes:

• “Mollar d'Elx” - Árbol bien brengosu, de rápidu desenvolvimientu, frutu de tamañu grande, granu gruesu, colloráu escuru y granes bien amenorgaes y blandies. Maurez ente ochobre y payares; presenta mayor posibilidá de raxáu y d'ataque de plagues.
• “Mollar valenciana” - Árbol brengosu, frutu de tamañu grande, forma arrondada y esplanada, granáu gruesu y grana bien amenorgada. Carauterizar por ser de recoyida temprana.
• “Wonderfull” - Trátase d'una fruta más grande de lo normal, con un sabor más prestoso. Colorada la so carne, xugosa con un sabor agudo. Crez bien nel suelu alcalín que mataría a la mayoría de les plantes. Crez hasta cerca de 6 m d'altu.

Sinonimia

• Punica florida Salisb.
• Punica grandiflora hort. ex Steud.
• Punica añada L.
• Punica spinosa Lam.
• Punica granatum var. granatum L.
• Punica granatum var. sativum K.Malý
• Rhoea punica St.-Lag.
• Granatum puniceum St.-Lag.

Nomes vernáculos

• Castellán: agrauz, agrios (3), albar, almegranas, alvarés, balaustia (2), balaustra (2), balaustria, balaustrias, balustia, cagines, de pasa, de piñón tienru, engranao, granada (11), granada agria, granada agria colorada, granada agriduz, granada albar, granada cagina, granada de vilba, granada diente de perru, granada duce, granada duce ensin piñón, granada fina, granada frailera, granada herreña, granada miniatura, granada mollar ensin güesu, granada montesa, granada aceda, granaes (2), granáu (39), granáu agriu (2), granáu cantu (2), granáu bravíu, granáu común, granáu llocu, granáu montés (2), granao (9), graná (3), granás, magrano (2), manglanera, manglano (2), mangranero, mengranera, mengranero, migraña, milgrano (2), minglanera, mingranera (2), mingrano, mollar (3), piñonenca, román. Ente paréntesis, la frecuencia del vocablu n'España.

Intereses

• La granada representa pola so estructura lo uno y lo múltiple, polo que los cristianos considerar como símbolu de la so propia Ilesia, que xune sol so mantu, distintos pueblos. Tamién representaría pa ellos, pol so color, el sangre de los sos mártires y la vida eterna.
• El zusmiu de la granada vender nos EE.XX. con etiquetes de delles marques, tando disponible en tiendes d'alimentación y supermercaos de tol país.
• Granada ye'l nome d'una ciudá y la so provincia española amás de delles ciudaes en dellos países d'América (EE.XX., Méxicu, Colombia,..).
• Granada ye una islla nel Mar del Caribe de Suramérica.
• La pequeña bomba llamada granada de mano debe'l so nome al frutu pola semeyanza de la so forma y tamañu (y recuerda a les granes del frutu nos fragmentos que produz). En numberoses llingües (incluyíos búlgaru, español, francés, y hebréu) les pallabres son esautamente les mesmes.
• Úsase tamién como indicador acedu-base natural, tornándose rosa en solución aceda y verde en solución básica.
• Na nueche de Yalda iranina (Solsticiu d'iviernu) ufiértense granaes fresques.
• Dio-y orixe al nome del color granate y al mineral granate cuando ye coloráu escuru.
• N'España, mientres el mes d'ochobre de 2014, desenvolvióse una operación policial anticorrupción llamada "Operación Púnica" debíu al apellíu del principal implicáu en felicidá entama corrupta, Francisco Granados

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Historia de la botánica
• Carauterístiques de les litracees

Bibliografía

1. Graham, S. A., J. Hall, K. Sytsma & S. Shi. 2005. Phylogenetic analysis of the Lythraceae based on four gene regions and morphology. Int. J. Pl. Sci. 166: 995–1017.
2. CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. Méxicu. CONABIO, Mexico City.
3. Correa A., M.D., C. Galdames & M. Stapf. 2004. Cat. Pl. Vasc. Panamá 1–599. Smithsonian Tropical Research Institute, Panamá.
4. Cronquist, A.J., N. H. Holmgren & P. K. Holmgren. 1997. Vascular plants of the intermountain west, U.S.A., subclass Rosidae (except Fabales). 3A: 1–446. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J. L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
5. Davidse, G., M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera. 2009. Cucurbitaceae a Polemoniaceae. 4(1): i–xvi, 1–855. In G. Davidse, M. Sousa Sánchez, S. Knapp & F. Chiang Cabrera (eds.) Fl. Mesoamer.. Universidá Nacional Autónoma de Méxicu, Méxicu.
6. Flora of China Editorial Committee. 1988-2013. Flora of China (Checklist & Addendum). Unpaginated. In C. Y. Wu, P. H. Raven & D. Y. Hong (eds.) Fl. China. Science Press & Missouri Botanical Garden Press, Beijing & St. Louis.
7. Gibbs Russell, G. E., W. G. M. Welman, E. Retief, K. L. Immelman, G. Germishuizen, B. J. Pienaar, M. Van Wyk & A. Nicholas. 1987. List of species of southern African plants. Mem. Bot. Surv. S. Africa 2(1–2): 1–152(pt. 1), 1–270(pt. 2).. Te odio.
8. Hamilton, C. W. 2001. Punicaceae. En: Stevens, W.D., C. Ulloa, A. Pool & O.M. Montiel (eds.). Fl. de Nicaragua. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 85(3): 2186–2187.
9. Wang L, Martins-Green M. Pomegranate and its components as alternative treatment for prostate cancer. Int J Mol Sci. 2014 Aug 25;15(9):14949-66)

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Punica granatum.

• Punica granatum n'Árboles Ibéricos
• Pomegranate Fruit Facts. Archiváu 2012-06-19 en Wayback Machine
• Pomegranates: Jewels in the Fruit Crown.
• How many seeds does a pomegranate have? (analís estadísticu). Archiváu 2006-11-04 en Wayback Machine
• El mayor descubrimientu n'alimentación funcional del sieglu XXI.
• El cultivu del granáu. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

• Datos: Q13188
• Multimedia: Punica granatum
• Especies: Punica granatum