Bután[11](འབྲུག་ཡུལ་ 'Druk Yul'), oficialmente Reinu de Bután (འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ Druk Gyal Khap), ye una nación pequeña y montañosa del sur d'Asia, allugada na cordelera del Himalaya ente India y China. Llenda al norte cola Rexón Autónoma del Tibet, en China, col estáu indiu de Sikkim y el valle de Chumbi en Tibet, al oeste, col estáu indiu d'Arunachal Pradesh al este, y colos estaos indios d'Assam y Bengala occidental al sur. Bután pertenez xeopolíticamente al Asia meridional, y ye'l segundu país más pequeñu de la rexón tres de Maldives. La so capital, y ciudá principal, ye Thimphu, y el so centru financieru ye la ciudá de Phuntsholing.

Bután
འབྲུག་ཡུལ
Druk Yul
Reinu de Bután
estáu soberanu
Bandera de Bután Escudu de Bután
Lema nacional nun tien
Himnu nacional Druk tsendhen
Alministración
Nome oficial Kingdom of Bhutan (en)
Capital Thimphu
Forma de gobiernu Monarquía constitucional
Druk Gyalpo Jigme Khesar Namgyel Wangchuck (dende 6 payares 2008)
Primer Ministru de Bután Lotay Tshering
Llingües oficiales Idioma dzongkha
División
Rellaciones diplomátiques
Miembru de
Xeografía
Coordenaes 27°27′N 90°30′E / 27.45°N 90.5°E / 27.45; 90.5
Superficie 38394 km²
Costes 0 km
Llenda con 1.075 km
Puntu más altu Gangkhar Puensum
Puntu más baxu Drangme Chhu (en) Traducir
Demografía
Población 807 610 hab. (2017)
Densidá 21,03 hab/km²
Xentiliciu butanés[9]
butanesa[10]
Esperanza de vida 71,5 años
IDH 0,666 (2021)
Tasa de fertilidá 1,8 (2021)
Economía
Moneda Ngultrum butanés
PIB nominal 2 539 551 327 $ (2021)
Bancu central Autoridá Monetaria Real de Bután
Más información
Dominiu d'Internet .bt
Códigu telefónicu +975
Códigu ISO 064 / BTN / BT
Estaya horaria UTC+06:00 y Hora de Bután (es) Traducir
bhutan.gov.bt
Cambiar los datos en Wikidata

Bután tien sío independiente dende hai munchos sieglos, ya inxamás foi colonizáu na so historia. Asitiáu na antigua Ruta de la Seda ente Tibet, el subcontinente indiu y l'Asia suroriental, l'estáu butanés tien desarrollao una identidá nacional distintiva basada nel budismu. Dirixíu por un dirixente espiritual nomáu el Zhabdrung Rinpoche, el territoriu butanés comprendía dellos feudos, y gobernábase como una teocracia budista. Nel sieglu XIX, tres d'una guerra civil, la dinastía Wangchuck xunificó'l país y estableció rellaciones col Imperiu británicu. Bután estableció una alianza estratéxica con India na dómina del ascensu del comunismu en China, país col que caltién una disputa sobre llendes. En 2008 el país entamó la transición dende una monarquía absoluta a una monarquía constitucional, y celebráronse les primeres eleiciones a l'Asamblea Nacional de Bután, que ye una de les dos cámares del parllamentu bicameral del país.

La orografía del país ye variada, y compriende dende llanures cubiertes de viesca trupo y clima sotropical nel sur a montes subalpinos del pre-Himalaya nel norte, con picos de más de 7.000 m d'altor. El picu mayor del país ye'l Gangkhar Puensum, que quiciás seya tamién la montaña más alta del mundu qu'entá nun s'escaló. La fauna del país ye bayurosa.

El país ye'l de mayor llibertá económica d'Asia meridional, el país nel que ye más fácil facer negocios, el más pacíficu y el menos corruptu. Sicasí, sigue siendo un país sodesarrolláu. La mayor parte de los sos ingresos por esportaciones vienen de la lletricidá, d'orixe hidráulicu. El so réxime políticu ye la democracia parllamentaria, col rei de Bután, conocíu como Rei Dragón, como xefe del estáu. El país caltién rellaciones diplomátiques con 52 países y cola Xunión Europea, pero nun tien llazos diplomáticos formales colos cinco miembros permanentes del Conseyu de Seguridá de les Naciones Xuníes. Ye miembru de les Naciones Xuníes, l'Asociación Sudasiática pa la Cooperación Rexonal, la Iniciativa de la Badea de Bengala pa la Cooperación Téunica y Económica Multisectorial y el Movimientu de Países Ensin Alliniar. El so exércitu collabora estrechamente col exércitu indiu.

Bután ye tamién un país pioneru en desarrollar el conceptu de felicidá nacional bruta.

Historia editar

Xeografía editar

Economía editar

Referencies editar

  1. URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  2. URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.
  3. URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
  4. URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  5. URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.
  6. URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/bhutan. Data de consulta: 26 mayu 2020.
  7. URL de la referencia: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consulta: 21 xunetu 2020.
  8. URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 9. Supports qualifier: data de principiu.
  9. Aplícase a esta parte: masculín singular.
  10. Aplícase a esta parte: femenín singular.
  11. (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.

Enllaces esternos editar


Países d'Asia
Afganistán | Arabia Saudita | Armenia | Azerbaixán | Baḥréin | Bangladex | Brunéi | Bután | Camboya | China | Corea del Norte | Corea del Sur | Emiratos Árabes Xuníos | Filipines | India | Indonesia | Iraq | Irán | Israel | Kazakstán | Kirguistán | Kuwait | Laos | El Líbanu | Malasia | Maldives | Mongolia | Myanmar | Nepal | Omán | Paquistán | Qatar | Rusia | Singapur | Siria | Sri Lanka | Tailandia | Taxiquistán | Timor Oriental | Turkmenistán | Uzbequistán | Vietnam | Xapón | Xeorxa | Xordania | Yeme