Museos Vaticanos

Los Museos Vaticanos son les galeríes y el conxuntu d'estancies de valor artísticu propiedá de la Ilesia y accesibles al públicu na Ciudá del Vaticanu.

Museos Vaticanos
Musei Vaticani (it)
muséu d'arte y muséu nacional
Llocalización
País	Ciudá del Vaticanu
Coordenaes	41°54′23″N 12°27′16″E
Museos Vaticanos Museos Vaticanos (Ciudá del Vaticanu)
Historia y usu
Apertura	1506
Direición	Barbara Jatta
Díes d'apertura	lunes a sábado (es) last Sunday of the month (en)
Visitantes añales	1 612 530
Instalaciones
Formáu por	Museo Chiaramonti (en) , Pinacoteca Vaticana (es) , Pio-Clementino museum (en) , Anima Mundi (es) , Gregorian Egyptian Museum (en) , Gregorian Etruscan Museum (en) , Gregoriano Profano Museum (en) , Museo Pio Cristiano (es) , Museo filatelico e numismatico (en) , Vatican Historical Museum (en) , Colección de Arte Religioso Moderno (es) y Museum of Vatican Apostolic Library (en)
Web oficial

Amuesen obres d'una estensa coleición de la Ilesia católica. La so base fundacional foi la coleición privada de Xuliu II, que foi escoyíu papa nel añu 1503; más tarde otros papes fueron aumentando les estenses coleiciones de que consten estos museos. Esti conxuntu museísticu componer de distintos edificios de museos temáticos, edificios pontificios, galeríes, monumentos y xardinos. A esti conxuntu d'edificios tamién pertenez la Biblioteca Vaticana, una de los meyores del mundu.

Orixe

Entrada antigua del muséu, anguaño emplegada como salida

Grupu escultóricu de Laocoonte y los sos fíos

L'orixe de los museos vaticanos configurar a partir de les obres d'arte que de manera privada tenía'l cardenal Giuliano della Rovere, que cuando foi escoyíu papa en 1503, col nome de Julio II, treslladó la so coleición al Patiu del Belvedere d'Inocencio VIII nun gran xardín que s'afató con delles escultures, güei conocíu sol nome de Patiu Octógonu: el Apolo de Belvedere, la Venus Feliz, el Ríu Nilu, el Ríu Tíber, la Ariadna dormida y el grupu de Laocoonte y los sos fíos, escultura atopada'l 14 de xineru de 1506 na Domus Aurea de Nerón, na llomba romana del Esquilino; foi l'arquiteutu Giuliano da Sangallo quien identificó la escultura, adquirida pol papa Julio II. Construyéronse nuevos edificios y tamién pasadizos xunto con galeríes pa xunilos con otros, enantes edificaos; col pasu del tiempu y l'accesu al poder de nuevos papes, fuéronse desenvolviendo y ampliando hasta formar los actuales museos.

Los fondos d'arte tamién fueron creciendo gracies a la tradición de les grandes families italianes de formar coleiciones, una y bones estes families yeren les que teníen ente los sos miembros cardenales que llegaben al pontificáu. Per otru llau, les coleiciones d'obres d'arte arriqueciéronse y aumentaron gracies a toles ayalgues de les catacumbes romanes, les obres de la basílica de San Pedru y de les de San Xuan de Laterano, lo mesmo que de toles escavaciones arqueolóxiques realizaes en suelu romanu, una y bones los terrenes onde ta asitiada la Ciudá del Vaticanu, fueron ocupaos polos etruscos y darréu pol Imperiu romanu en tiempos d'Augustu. Nesta zona llamada Xardinos de Nerón sufrió martiriu san Pedru, y Constantín I el Grande, dempués de la so conversión al cristianismu, fixo construyir una basílica hacia l'añu 326.

Creación de los Museos Vaticanos

La gran etapa constructiva del Vaticanu empecipiar en 1447 col papa Nicolás V qu'encargó al arquiteutu Bernardo Rossellino el diseñu de la nueva basílica de San Pedro y al pintor Fra Angelico la decoración de la capiya Nicolina; foi'l fundador de la Biblioteca Vaticana. Sixto IV, en 1471, fixo construyir una nueva capiya, la Sixtina, cola decoración pictórica de diversos artistes, ente ellos Sandro Botticelli y Pietro Perugino. Nel antiguu palaciu d'Inocencio VIII, construyóse como accesu a les plantes cimeres, dende un estremu del xardín de Belvedere, una rampla helicoidal diseñada por Donato Bramante, que la realizó na dómina de Julio II (escontra'l 1505), con un puntu de fuga únicu na parte cimera ente les columnes que son socesivamente dóriques, xóniques y corinties, con una forma cilíndrica vacida, que van perdiendo gruesu y aceleren la sensación d'accesu. El papa Benedicto XIV nel añu 1740, reorganizó les nueves sales de los museos Sacro y Profano según el gabinete de Medayes. Creáronse dempués los museos Pio-Clementino, proyeutáu polos papes Clemente XIV y el so socesor Pio VI mientres la dómina de los sos papaos, entendida ente los años 1769 y 1799.

Vista del patiu de la Piña, de los Museos Vaticanos

La ilustración y los descubrimientos arqueolóxicos de Johann Joachim Winckelmann, nomáu conservador de les antigüedaes romanes y bibliotecariu del Vaticanu en 1756, dieron como resultáu un gran impulsu pa la esposición de les grandes coleiciones que tenía'l Vaticanu; a partir d'entós y ensin interrupción fixeron trabayos de catalogación pa la esposición pública de los sos fondos. El siguiente papa, Pio VII, en 1800 encargó a Antonio Canova la organización del muséu que lleva'l so nome: Muséu Chiaramonti, creando la primer seición de la pinacoteca. Foi en 1837 cuando Gregorio XVI inauguró'l Muséu Gregorianu Etruscu; poco dempués fundóse'l Muséu Gregorianu Exipciu (1839). Fundóse tamién nel Palaciu de Laterano el Muséu Gregorianu Profanu (1844).

A partir de 1870, col fin del Estáu Pontificiu, reorganizóse la esposición de les obres d'arte na Ilesia católica y tomáronse nueves midíes pa encarar los siguientes años, hasta que pasaos 60 años empezó a haber cambeos significativos.

Les escaleres de Giuseppe Momo, dan salida a los Museos Vaticanos.

Pío XI en 1932 abrió la Pinacoteca, na qu'espunxo cuadros sustraíos por Napoleón col Tratáu de Tolentino (1797) y devueltos a raigañu del Congresu de Viena (1815) y otres obres de la coleición del Vaticanu. Fundóse amás el muséu Misioneru-Etnolóxicu (Pío XI, 1927). Unes décades dempués treslladáronse al Vaticanu les antigües coleiciones lateranenses: los museos Gregorianu Profanu y Pío Cristianu (1970) y el Muséu Misioneru-Etnolóxicu (1973), colos nuevos criterios de renovación del Conceyu Vaticanu II, en 1973, fundóse la coleición d'Arte Relixoso Modernu sol pontificáu de Pablo VI según tamién el Muséu de los Xarrés. Tamién se reorganizaron los museos Gregorianu Exipciu (1989, 2000) y gregorianu Etruscu (1992, 1994, 1996). Nesta reorganización puédese tamién incluyir la creación del Muséu Históricu, que darréu sería estremáu en 1985, teniendo la so sede nel Palaciu de Laterano.

En febreru del añu 2000 inauguróse la entrada monumental, nel fuerte norte de les muralles vaticanes, cerca de l'antigua entrada realizada en 1932 por Giuseppe Momo con una escalera de cascoxu en rampla, que la so balaustrada foi diseñada por Antonio Maraini y qu'anguaño sirve de salida del muséu.

Biblioteca Vaticana

Cubierta de marfil del Codex Aureus de Lorsch

El Rollu de Josué, un exemplar manuscritu probablemente del sieglu X, espuestu nel Salón Sixtino

Artículu principal: Biblioteca Vaticana

Foi fundada por Nicolás V (1447-1455), gran amante del arte, con estudios de teoloxía y arte realizaos en Boloña. Esti papa empecipió una gran etapa de renovación. Pa la Biblioteca Vaticana mercó un gran númberu de manuscritos, que s'añedir a los que s'axuntaren enantes; encargóse la organización a Bartolomeo Platina, quien ellaboró'l primer catálogu nel añu 1481. El papa Sixto V, en 1587, encargó al arquiteutu Domenico Fontana la construcción d'un nuevu edificiu.

La biblioteca curia unos 75 000 manuscritos y más de 1 100 000 llibros, de los cualos 8000 son incunables.

Obres representatives

• Codex Vaticanus, unu de los manuscritos más antiguos de la Biblia griega.
• Codex Aureus de Lorsch, evanxeliu miniado de la dómina de Carlomagno.
• Cancioneru de la Biblioteca Vaticana, unu de los trés cancioneros que recueyen les cántigues de la poesía medieval galaicoportuguesa.
• La Hestoria Secreta de Procopio de Cesarea.

Incorporóse'l Salón Sixtino, dedicáu principalmente a esponer exemplares bibliográficos como los códices de Virgilio y el Rollu de Josué, ente otros.

La biblioteca permanez cerrada al públicu dende l'añu 2007 por obres de restauración, con una duración prevista d'unos trés años.

Muséu Sacru

Como yera habitual d'antiguo nes biblioteques, amás de llibros calteníen otros oxetos de coleición, nesti Muséu Sacru espónense obres d'arte menor medieval, como'l Dípticu de Rambona del sieglu IX. Esti muséu foi un proyeutu del papa Benedicto XIV (1740-1758), según reza nuna inscripción que puede lleese na entrada:

P'amontar la rellumanza de la Urbe y atestiguar la verdá de la relixón por aciu los monumentos sagraos de los cristianos.

Benedicto XIV

Muséu Profanu

Benedicto XIV dispunxo d'una nueva sala pa la coleición d'arte profano, coles mires d'axuntar les obres menores de l'Antigüedá, tal como fixera coles d'arte sacro. La coleición consta d'importantes pintures romanes del sieglu I como les Bodes aldobrandinas, copia romana de principios del Imperiu d'un orixinal griegu del pintor Etión, y unos frescos con rellatos de la Odisea.

Gabinete de Medayes

Como los anteriores, esta coleición vien de la Biblioteca Vaticana y contién más de 100.000 pieces, estremaes ente les monedes romanes y les pontificies, siendo una de les más estenses que se conocen dientro de la so especialidá.

Muséu Pío-Clementino

Torso de Belvedere, pieza neoática (sieglu I e.C.); na inscripción del pedestal lléese: "Fechu por Apolonio, fíu de Néstor, ateniense".

Detalle del Apoxiomenos, copia romana del orixinal griegu del escultor Lisipo.

Foi'l primer muséu vaticanu, fundáu pol papa Clemente XIV en 1771. Al cargu de los arquiteutos: Alessandro Dori (fináu en 1772), Michelangelo Simonetti y más tarde por Camporesi.

Orixinalmente contenía obres del Renacimientu y antigüedaes clásiques. Tres la muerte de Clemente XIV, el muséu y la so coleición fueron ampliaos pol papa Pío VI (1775-1799).

Pio VI encargar de construyir una entrada, l'atriu de los Cuatro Atayes, dende'l cual aportábase xubiendo pola escalera Simonetti hasta la Sala en forma de Cruz Griega, por onde s'aportaba a la Sala Redonda, dempués la Sala de les Muses, la Sala de los Animales y d'últimes al antiguu Patiu de les Estatues del Belvedere, agora llamáu Patiu Octógonu. El percorríu anguaño "obligáu" ye en sentíu contrariu, dende l'Antepar Cuadráu hasta la Sala I (Sala en forma de Cruz Griega).

Foi nel añu 1797 cuando les obres maestres del muséu fueron llevaes a París según el Tratáu de Tolentino. Estes tornaríen al muséu ente les feches 4 de xineru y 11 d'agostu de 1816, según la orde del Congresu de Viena, yá mientres el papáu de Pío VII.

Tres la muerte de Pío VI, dióse-y el so nome actual, por aumentar considerablemente'l númberu d'obres d'arte qu'esti muséu contenía, a pesar de perder les obres maestres de resultes del Tratáu de Tolentino.

Mientres el papáu de Pablo VI el muséu volvió tener cambeos (mientres los años 1972-75) col allugamientu de delles obres de distinta forma pa facilitar les visites de los turistes, instalóse amás (tamién nel restu del Vaticanu) un sistema de vixilancia televisivu y de telecomunicaciones. Nun recibiría nel futuru grandes cambeos qu'afectaren significativamente al númberu d'obres.

Esti muséu amuesa escultures romanes y grieges nos dolce sales que dispón, según nel Patiu Octógonu. L'orixe de bona parte de les escultures deber a la coleición privada del papa Julio II, qu'hasta final del sieglu XVIII caltener nos xardinos del palaciu de Belvedere.

Obres representatives

• Laocoonte y los sos fíos, copia romana en mármol del sieglu I realizada por Agesandro, Polidoro y Atenodoro de Rodas, d'un orixinal griegu del sieglu II e.C.
• Apolo de Belvedere, copia romana del sieglu II d'un orixinal griegu del 330 e. C. aproximao.
• Apoxiomeno, copia romana d'un orixinal griegu del escultor Lisipo, del 320 e.C. aproximao.
• Apolo Sauroktonos, copia d'un orixinal de Praxíteles del añu 350 e. C. aproximao.
• Torso de Belvedere, orixinal del sieglu I e.C. del escultor Apolonio.
• Sarcófagu de Helena de Constantinopla, del sieglu IV.
• Sarcófagu de Constantina, fía de Constantín I el Grande.
• Sarcófagu de Sabinus.

Muséu Chiaramonti

Toma'l nome del so fundador Barnaba Chiaramonti, el papa Pío VII (1800-1823), que lu encargó al escultor Antonio Canova la organización y la reforma del mesmu. Atópase estremáu en tres galeríes:

• Galería Chiaramonti, nel corredor de Bramante, onde s'esponen numberoses escultures y sarcófagos.
• Galería Lapidaria, que consta d'una coleición de más de trés mil pieces, con gran variedá d'epígrafes.
• Galería del Braccio Nuovo, constituyida pol arquiteutu italianu Raffaele Stern en 1817, onde se presenten importantes obres d'escultura antigua.

Obres representatives

• Atenea Giustiniani, copia romana del sieglu II.
• Doríforo, copia romana del bronce griego del escultor Policleto del sieglu V e.C.
• Augustu de Prima Porta, copia en mármol del añu 20 d'una anterior en bronce y oru.

Heracles col pequeñu Télefo, copia romana en mármol d'un orixinal griegu del sieglu IV e.C.	Galería del Braccio Nuovo, perteneciente al Muséu Chiaramonti	Ganimedes con Zeus tresformáu en águila, en mármol de la dómina del imperiu romanu.

Muséu Gregorianu Etruscu

Muyeres en cantu d'un altar nel interior d'un kílix con figures coloraes atribuyíu al pintor de Comacchio escontra'l 450 e.C..

Estatua de Antinous, (117 a 138 d. C.)

En 1837, foi fundáu'l muséu etruscu, pol papa Gregorio XVI (1831-1846). Esti muséu tien descubrimientos arqueolóxicos qu'apaecieron mientres les escavaciones que se llevaron a cabu a partir de 1828 nel sur d'Etruria hasta'l 1870, añu nel que los Estaos Pontificios tuviéronse que llindar al perímetru del Vaticanu. Darréu, incorporar al muséu obres de gran importancia:

• En 1898, producióse la compra de la coleición Falcioni
• En 1935, recibió donaciones de parte de Benedetto Guglielmi
• En 1967, recibió donaciones de Mario Astarita
• En 1987, producióse la compra de la coleición de Giacinto Guglielmi

El muséu contién material del sieglu IX  e. C. hasta'l sieglu I, y abarca dende la edá del fierro hasta material atopao nes ciudaes etrusques. La hestoria milenaria de los etruscos ta cuntada per mediu de cerámiques, y oxetos de bronce, oru y plata que demuestren qu'esta yera una civilización particularmente artística. Tamién cunta con una coleición de vasos griegos, que fueron atopaos en campusantos etruscos. Axacente a esti muséu, atópase una seición dedicada a antigüedaes romanes, provenientes de la mesma Roma y de Lazio.

Obres representatives

• Pectoral d'oru de la tumba Regolini Galassi, Cerveteri, mediaos sieglu VII e.C.
• Acroterio con caballu aláu de Cerveterio, sieglu V e.C.
• Ánfora ática de cerámica de figures negres d'Exequias, datada ente 540 y 530 e.C.
• Kílix atribuyíu al pintor de Comacchio, escontra'l 450 e.C.
• Monumentu funerariu con Adonis agonizante de Tuscania, sieglu III e.C.

Esti muséu atópase alcontráu dientro del Palaciu d'Inocencio VIII (1484-1492) y nun edificiu allegante de la dómina de Pío IV (1559-1565), onde pueden reparase frescos de Federico Baroci y de Federico Zucari, ente otros pintores. Ta compuestu por 22 sales.

Muséu Gregorianu Exipciu

En 1839 establecióse'l Muséu Exipciu, con antiguos oxetos estrayíos d'escavaciones d'esa rexón, xunto a otres pieces que s'atopaben tremaes nel Vaticanu y nel Muséu Capitolino. Esti muséu tamién foi fundáu por Gregorio XVII. Les pieces qu'equí s'atopen provienen d'Exiptu, de Roma y de Villa Adriana de Tívoli, proviniendo dalgunes d'elles de coleiciones privaes como la coleición de Carlo Grassi, vencida a Pío XII y que consiste en bronces exipcios de los sieglos X al IV e.C., según el famosu Llibru de los muertos.

L'interés de los papes poles obres d'Exiptu taba rellacionáu al rol fundamental atribuyíu a esti país coles Sagraes Escritures na Hestoria de la Salvación. El muséu ocupa nueve sales estremaes por un semicírculu abiertu escontra una terraza que cunta con numberoses escultures. En dos d'estes sales atopen oxetos atopaos na antigua Mesopotamia y nel Llevante mediterraneu.

Obres representatives

• Mázcara d'una momia (656 a 332 e. C.)
• Estatua d'Antínoo (117 a 138 d. C.)
• Torso del faraón Nectanebo I (380 a 362 e. C.)

Muséu Gregorianu Profanu

El Muséu Gregorianu Profanu, foi fundáu en 1844 pol papa Gregorio XVI nel Palaciu de Laterano, fueron darréu tresferíes, sol pontificáu de Xuan XXIII (1958-1963), escontra'l so actual allugamientu dientro del Vaticanu.

Contién estatues, baxorrelieves, escultures y mosaicos de la era romana. Foi ampliáu en 1854, sol pontificáu de Pío IX (1846-1878), cola adición del Muséu Cristianu Pío, que contién antigües escultures, especialmente sarcófagos, ordenaos pola temática, con inscripciones con conteníu cristiano.

Ente 1856 y 1869 abriéronse dos sales qu'agospiaron monumentos provenientes de les escavaciones d'Ostia, ente otres. En 1910, sol pontificáu de San Pío X (1903-1914), foi establecíu'l Lapidario Hebréu. Esta seición contién 137 inscripciones n'Hebréu antiguu provenientes de campusantos en Roma, la mayoría d'un campusantu allugáu na Vía Portuense, de les catacumbes de Monteverde al llau del ríu Tíber, afayaes en 1602, magar nun fueron esploraes hasta los años 1904-1906. Estes inscripciones fueron donaes polos marqueses Pellegrini-Quarantoti, quien yeren los dueños del terrén.

Neños xugando con nueces, panel d'un sarcófagu, obra romana del sieglu III.

Muséu Misioneru Etnolóxicu

Foi fundáu nel añu 1927 pol papa Pío XI (1922-1939), y si asitió en principiu nel Palaciu de Laterano, al llau de la basílica de San Xuan de Laterano, hasta l'añu 1963, cuando'l papa Xuan XXIII (1958-1963) treslladar al Vaticanu.

Mientres unos años permaneció zarráu al públicu por obres de reforma y caltenimientu. Tuvo reestructuráu en cuatro seiciones y con subdivisiones dedicaes a les práutiques relixoses de cada estáu d'Asia, Oceanía, África y América. Cifrar nunes 80.000 pieces la coleición d'esti muséu. Munches d'estes obres fueron cedíes al papa con ocasión de la Esposición Universal Misionera del Añu Santu de 1925, contién tamién, importantes mandaos como'l de la coleición del antiguu Muséu Borgiano de Propaganda o les semeyes en yelsu d'amerindios, realizaos pol escultor alemán Ferdinand Pettrich (1798-1872).

Pinacoteca Vaticana

Artículu principal: Pinacoteca Vaticana

Dempués de la invasión de Roma poles tropes de Napoleón, un importante númberu d'obres d'arte fueron treslladaes al Muséu del Louvre de París, según el Tratáu de Tolentino. Nel añu 1815, establecióse una clausa nel Congresu de Viena na que s'alcordaba la torna d'estes obres, cola esixencia al papa Pío VII (1800-1823) d'esponeles públicamente, yá que mientres el sieglu XVIII, solo entamárense esposiciones puntuales.

Les obres, una vegada recuperaes, fueron espuestes primero nos departamentos Borgia, pero por causa de les males condiciones en que s'atopaben dar# en treslladáseles nuevamente. Pío X (1903-1914) fixo acondicionar los establos de Belvedere, que tamién resultaron poco fayadizos poles condiciones térmiques desfavorables; esto y l'aumentu constante del númberu d'obres pa esponer fixo que'l papa Pío XI ( 1922-1939), encargara la construcción d'un nuevu edificiu al arquiteutu milanés Luca Beltrami l'añu 1932.

Son cerca de quinientes les obres que s'esiben na Pinacoteca Vaticana. Les pintures tán espuestes en dieciocho sales, ordenaes cronológicamente del sieglu XII hasta finales del sieglu XIX, con una representación de les meyores escueles italianes: la sienesa (Perugino), la florentina (Giotto di Bondone, Leonardo da Vinci), la veneciana (Giovanni Bellini, Ticianu) y la boloñesa (Guido Reni).

Obres representatives

Pintura !width="15 %" | Títulu y midida	Autor y fecha	Descripción
	Trípticu Stefaneschi pintura al oleu sobre madera 223 × 255 cm	Giotto di Bondone 1320	Encargáu pol cardenal Stefaneschi pal altar mayor de la basílica de san Pedro del Vaticanu, ta pintáu dientro d'una estructura gótica con un fondu doráu propiu del arte medieval, a pesar que'l naturalismu de les figures yá s'avera al Renacimientu. Na tabla central atópase'l Cristu entronizado, ente que na predela apaez la Virxe colos dolce apóstoles.
	San Nicolás salvando'l barcu oleu sobre madera 34 × 60 cm	Fra Angelico 1437	Les Hestories de san Nicolás de Bari son una de les obres más importantes de Fra Angelico, realizada por encargu del obispu Guidalotti pa la capiya de San Nicolás de la ilesia de San Domomingo en Perusa, onde se narren los fechos de la vida del santu. Na Pinacoteca Vaticana caltiénense dos tables.
	Los milagros de san Vicente Ferrer (detalle) Pintura al temple sobre madera 300 × 215 cm	Ercole Ferrarese 1473	Detalle de la parte derecha, onde puede reparase influyir miniaturista del postreru góticu. Narrar en diverses escenes los milagros de san Vicente Ferrer, santificáu nel añu 1455 y que se tenía gran veneración n'Italia mientres el postreru cuartu del Quattrocento, razón pola cual representóse en munches pintures.
	Ángel tocando'l llaúd fragmentu de frescu 93,5 × 117 cm	Melozzo da Forlì 1480	Trátase d'un fragmentu de la decoración pal ábside de la ilesia de los Santos Apóstoles de Roma; espónense otros fragmentos con distintos ánxeles. Esti ánxel presenta un magníficu dibuxu de la perspeutiva, con un acusáu escorzo. Amuesa un trazu puru de la cara, retayada sobre los pelos. El fondu ye azul y el restu de la gama de colores recuerda al so maestru Piero della Francesca.
	San Jerónimo oleu sobre madera 103 × 74 cm	Leonardo da Vinci 1482	Obra inacabada de Leonardo, realizada en Florencia. La representación de san Jerónimo ente roques fai crecer el misteriu de la escena; el dramatismu provocar pola anatomía del cuerpu y la espresión de la cara del santu. El lleón que s'aprecia suxeríu en primer términu na parte derecha representa un de los atributos de san Jerónimo. Cúntase que'l cardenal Fesch atopó la pintura partida en dos metaes, una d'elles sirvía como fondu d'una arca y la otra utilizábase como la parte cimera del tamborete d'un zapateru.
	Santa Flavia temple sobre madera |el Perugino 1496-1499	La tabla de santa Flavia, xunto coles dedicaes a san Benitu y a san Plácido, ye una parte de les trés que formaben la predela pera'l altar mayor de la ilesia de San Pedro de Perusa: La cara de la santa, tratáu con un ciertu idealismu y cola mirada empobinada escontra'l cielu, paez pidir clemencia ante'l so próximu martiriu. Estos tipos de facciones influyeron en gran manera en Rafael, que trabayó d'aprendiz col Perugino.
	Tresfiguración temple sobre madera 410 × 279 cm	Raffaello Sanzio 1516-1520	Rafael estrema esta obra en dos partes: la cimera ye la celestial, cola presencia de Cristu arrodiáu per una gran lluz, al llau de los apóstoles llexando nel cielu; la parte inferior ye la terrenal, con un neñu na parte derecha, representáu como teníu pol demoniu, con una mirada d'horror na cara. Sobresal la figura de la muyer arrodillada, que paez más una escultura clásica qu'un ser humanu.
	Descendimiento de la cruz oleu sobre tela 300 × 203 cm	Caravaggio 1602-1604	Pintáu mientres el maduror del artista pa una capiya de Santa María in Vallicella en Roma, amuésase'l desconsuelu de los personaxes frente la muerte de Cristu. La cara de María, xunto colos sos brazos llevantaos escontra'l cielu, potencia'l dramatismu del momentu.
	Crucifixón de san Pedro oleu sobre madera 305 × 171 cm	Guido Reni 1604-1605	Esta pintura inspirar n'otra del mesma tema realizada por Caravaggio. Les piernes de san Pedro, llívíes pola poca regación sanguínea, son el puntu central de la pintura. El xuegu de los colores blancu i coloráu da puxanza al ambiente murnio. Otru puntu de composición ye l'ángulu rectu que formen los brazos de san Pedro.
	Martiriu de san Erasmo oleu sobre tela 320 × 186 cm	Nicolas Poussin 1628-1629	Esti pintor francés ye un importante representante del clasicismu francés. La composición de la pintura basar en llinies diagonales que converxen na figura que representa san Erasmo nel so cruel martiriu: sáquen-y l'intestín del cuerpu, entá en vida, y endolcar nun tornu. La lluz resalta la escena, tratada con un aire clásicu y con gran contraste con el color de les vestidures sol cuerpu del santu.

Coleición d'Arte Relixoso Modernu

Artículu principal: Coleición d'Arte Relixoso Modernu

La coleición inaugurada por Pablo VI (1963-1978), l'añu 1973, realizar so los criterios de renovación del Conceyu Vaticanu II y ta compuesta por 800 pieces distribuyíes en 55 sales. Representen los movimientos artísticos del sieglu XX y los fondos provienen de donaciones realizaes por coleicionistes o polos mesmos artistes.

Ente los artistes espuestos hai, ente otros, Auguste Rodin, Vincent van Gogh, Paul Gaugin, Maurice Denis, Odilon Redon, Vasili Kandinski, Marc Chagall, Paul Klee, Ernst Barlach, Max Beckmann, Otto Dix, Maurice Utrillo, Giorgio de Chirico, Giorgio Morandi, Georges Rouault, Oskar Kokoschka, Bernard Buffet, Renato Guttuso, Giacomo Balla, Francis Bacon, Giacomo Manzù, Pablo Serrano, Eduardo Chillida, Salvador Dalí y Pablo Picasso.

Consagración de san Lorenzo como diácano, frescu de la Capiya Nicolina.

Detalle de la Resurrección del Pinturicchio cola semeya del papa Alexandru VI.

Capiya Nicolina

Artículu principal: Capiya Nicolina

Construyida sol pontificáu de Nicolás V (1455-1588) nel segundu pisu del palaciu papal, encargóse la decoración pictórica a Fra Angelico, quien lo realizó ente los años 1447 y 1451, en plenu maduror de la so carrera artística. El pintor pintó al frescu la vida de los santos Esteban y Lorenzo; les divisiones facer por aciu elementos arquiteutónicos netamente clásicos con arcos de mediu puntu y colores pasteles, los texíos de les vestidures fueron ricamente trabayaos. Amás, tamién representó a ocho Padres de la Ilesia (griega y romana) y a los cuatro evanxelistes nes esquines de la bóveda.

Fra Angelico, pintó les diverses escenes de la vida de san Esteban nel rexistru cimeru, y nel inferior la vida de san Lorenzo, un diáconu natural de Huesca, que foi nomáu tesoreru papal nel sieglu III y que, al negase apurrir les ayalgues de la ilesia a los romanos, foi martirizáu. El pintor fai una narración de gran naturalismu, qu'enmarca la obra dafechu nel renacencia.

Aposentos Borgia

Artículu principal: Apartamentos Borgia

Rodrigo de Borgia, cuando foi nomáu papa col nome d'Alexandru VI (1492-1503), foi quien encargó al Pinturicchio, discípulu del Perugino, la decoración de les sos estancies, compuestes por seis sales. Pa caúna d'elles, escoyó una tema distinta:

• Sala de la Sibilia: temes sobre apóstoles y profetes.
• Sala del Credo: igual que l'anterior con temes sobre apóstoles y profetes.
• Sala de les Artes Lliberales: alegoríes de la Retórica, la Música, la Gramática, l'Astroloxía, la Dialéutica y l'Aritmética.
• Sala de los Santos: la Disputa de santa Catalina, san Antonio y san Pablo Ermitañu, la Visitación, el martiriu de san Sebastián, santa Bárbara, santa Susana y la Virxe y el Neñu.
• Sala de los Misterios: l'Anunciación, la Epifanía, la Natividá, l'Ascensión, el Pentecostés, l'Asunción y la Resurrección na qu'apaez Alexandru VI retratáu con gran luxu.
• Sala de los Pontífices: temes d'astroloxía, esaniciándose les antigües semeyes papales esistentes realizaos por Giotto y Giovanni da Udine.

El decoráu del techu ta realizáu con moldures y doraos tratando d'eponderar los símbolos del comitente con un gran emblema pontificiu col escudu de los de Borja o Borgia.

A la muerte d'Alexandru VI les sales fueron cerraes, hasta qu'en 1897, mientres el pontificáu de Lleón XIII, restauráronse y fueron abiertes al públicu.

Estancies de Rafael

La Escuela d'Atenes.

La disputa del Sacramentu.

El Parnasu.

Artículu principal: Estancies de Rafael

Apenes llegó a Roma, Rafael foi presentáu por Donato d'Angelo Bramante al papa Julio II. Trátase de cuatro estancies qu'escoyó'l papa como residencia privada; encargó la decoración pictórica al mozu Rafael, que foi ayudáu polos sos discípulos ente ellos Giulio Romanu, Giovanni da Udine y Perin de la Folgazana. Empezaron a trabayar en 1508 hasta 1524. Cuando morrió Julio II en 1513, el siguiente papa Lleón X (1513-1521), siguió col encargu por que Rafael siguiera los dos sales que-y faltaben; dempués de la muerte del pintor en 1520, acabaron los frescos de la última sala los sos ayudantes.

Estancia de la Signatura

Ye una sala de planta rectangular, de 10 x 8 metros, ta cubierta totalmente por pintura al frescu, con una iconografía, propuesta pol mesmu Julio II, cola tema central de la Verdá, del Bien y de la Guapura, los trés trascendentales de la filosofía clásica.

• La escuela d'Atenes. Datada en 1510 y con una base de 770 cm, ta asitiada delantre de La disputa del Sacramentu y tien un formatu similar. El centru de la composición ta configuráu pola presencia de Platón y Aristóteles, nel interior d'un gran edificiu con bóveda de cañón, inspirada nuna arquiteutura romana tardida. Representa la busca de la Verdá. Munchos espertos considerar la obra maestra de Rafael; con un gran rigor compositivo, ye la espresión del orde del pensamientu humanu.
• Les virtúes cardinales. Datada del 1511, tien un anchor de 660 cm y representa les virtúes de la Fortaleza, la Prudencia y la Templanza. La Fortaleza suxeta un tueru d'árbol, en clara alusión al papa Julio II, que pertenecía a la familia Della Rovere (lliteralmente, n'italianu, "Del Carbayu"). La Prudencia atopar nel centru de la composición y tien a la so derecha la Templanza.
• La disputa del Sacramentu. Del añu 1509, mide 770 cm d'anchu y representa el trunfu de la Fe cristiana. Na parte cimera, la zona celestial, col dogma de la Eucaristía al traviés de la representación de la Santísima Trinidá, con Jesús nel centru ente María y san Juan Bautista, y toos ellos arrodiaos polos apóstoles y los santos; nel rexistru inferior reparar l'ámbitu terrenal, nel centru del cual atópase un altar con una custodia que guarda'l Santu Sacramentu, en dambos llaos los teólogos y los doctores de la ilesia, aldericando la transubstanciación.
• El Parnasu. La representación del Parnasu, o llomba de les Muses, foi realizada ente 1510 y 1511, con una midida na so base de 650 cm. Apondérase la poesía, cola imaxe central d'Apolo, tocando la llira, arrodiáu poles nueve muses y con personaxes como Homero, Dante Alighieri y Virgilio. La composición ta bien equilibrada, tantu pol númberu de figures como pola combinación de colores.
• La bóveda. Datada ente 1509 y 1511, cada medallón mide 180 cm de diámetru. La decoración foi realizada polos ayudantes y los medallones por Rafael, que representen les alegoríes de la Filosofía, la Teoloxía, la Poesía y, finalmente, la Xusticia. Nos ángulos de la bóveda hai pintaos cuatro compartimientos coles representaciones d'Adán y Eva; el xuiciu de Salomón; l'astronomía y Apolo y Marsias.

Estancia de Heliodoro

Nesta estancia haber de confirmar l'autoridá del papáu y los intereses de Julio II, que naquel momentu enfrentar col Conceyu cismáticu de Pisa. Rafael empezó los frescos nel añu 1511 y rematar en 1514. Nos sos murios atópense narraos cuatro episodios y na bóveda cuatro más bíblicos, sobre la proteición de Dios al pueblu escoyíu. Percuerre tola sala un frisu, decoráu con dolce cariátides, pintaes en color monocromu.

La espulsión de Heliodoro del templu

Alcuentru de Lleón Magno con Atila

• La espulsión de Heliodoro del templu. Realizáu cola téunica de la pintura al frescu mientres los años 1511 y 1512, mide na base 750 cm. La hestoria ta representada nel interior d'un edificiu clásicu con bóveda de cañón, narra'l milagru que realizó Dios, unviando un caballeru a caballu que, xunto con dos nuevos más, azoten a Heliodoro ( tesoreru de Seleuco IV Filopátor), como castigu por intentar apoderase de l'ayalga del Templu de Xerusalén. En primer términu na parte izquierda de la pintura, Rafael representó a Julio II; ye la única parte que se fixo con un esquema estáticu. El restu de la narración pictórica tien una tipoloxía dramática, con un gran movimientu de tolos sos personaxes.
• Alcuentru de Lleón Magno con Atila. Esti frescu fai referencia al alcuentru ente'l papa Lleón I y Atila, rei de los hunos, asocedíu nel añu 452 a la vera del ríu Mincio, cerca de Mantua. Amosar al papa con gran dignidá y al so caballu blancu serenu, mientres el de Atila ta nerviosu y a puntu de llanzar al suelu al caballeru. Apréciense les figures armaes, de san Pedro y san Pablo, con espaes. Esta pintura ye una clara alusión a les lluches de Julio II contra les invasiones franceses.
• La misa de Bolsena. El milagru representáu tuvo llugar en Bolsena l'añu 1263, mientres el papáu d'Urbanu IV; dizse que'l sangre brotó de la hostia consagrada, mientres la celebración d'una misa per parte d'un sacerdote que duldaba de la transubstanciación. Nesti frescu, Julio II ta retratáu nel momentu del rezu delantre del altar. Detrás del papa atopen cuatro personaxes que gustaron especialmente a Vasari, que comentó de Rafael «Tien cualidaes almirables pa la semeya». Hai que resaltar el contraste qu'ufierta un llau de la pintura, coles vestidures coloraes y nel opuestu coles vestidures blanques, de los otros personaxes.
• Lliberación de San Pedro.Representa la tema milagrosa inspiráu nos Fechos de los Apóstoles de la lliberación del primer papa de la historia de la ilesia, san Pedro. Rellatar en tres episodios: na parte central, detrás de les rexes de la prisión, resalta l'ánxel llibertador con una gran rellumada al so alredor. A la derecha, l'ánxel acompaña a Pedro fora de la prisión; sigue siendo l'ánxel la figura con más visibilidá. Na tercer seición, narrar na parte esquierda, cuando los soldaos espiértense; tán nuna tenue claridá llunar y cola lluz d'una antorcha que resalta la brillantez de les armadures.
• La bóveda. Ta estremada en cuatro partes de forma triangular, col vértiz alredor del centru, ocupáu por un escudu d'armes de la familia papal. Los episodios narraos son hestories bíbliques teofánicas: l'artu encesu, la escalera de Jacob, l'apaición de Dios a Noé y el sacrificiu de Isaac, trataes con gran paecíu cola pintura de Michelangelo.

Estancia de la Quema del Borgo

Pintada en tiempos de Lleón X (1513-1521), esta sala faíase sirvir de comedor (anque más tarde destinóse a sala de música), polo tanto les pintures realizar en tonos áuricos y la decoración tien una iconografía d'episodios rellacionaos con anteriores papes que se llamaron Lleón y que tuvieron dalguna conexón con Lleón X.

• La quema del Borgo. La tema ta basáu nel Liber Pontificalis y trata d'una quema nel barriu del Borgo, delantre de la basílica de San Pedro, asocedíu nel añu 847 y que cola bendición del papa Lleón IV apagóse milagrosamente. La rellación alusiva a Lleón X ye la so función pacificadora, en contraste cola dómina anterior de Julio II.
• Coronación de Carlomagno. La escena recueye'l momentu de la coronación de Carlomagno pol papa Lleón III nel añu 800. Rellacionar col tratáu ente Lleón X y el rei Francisco I de Francia, pol cual el rei francés decidió defender la ilesia como antes habíalo fechu Carlomagno.
• Batalla de Ostia. Esta escena tamién se basa nel Liber Pontificalis y representa la victoria del papa Lleón IV sobre los sarracenos, nel añu 849, na batalla d'Ostia. Esta tema alude a la esperanza de Lleón X de ganar a los turcos. El diseñu de la obra ye de Rafael, pero la so execución deber a Giulio Romanu.
• Xustificación de Lleón III. La tema ye'l papa Lleón III delantre de Carlomagno y de los clérigos, xustificándose de les acusaciones de los sobrinos d'Adrianu I, fai alusión a la bulda papal Unam Sanctam de Bonifacio VIII del añu 1515, concedida pol quintu conceyu del Laterano. La pintura atribuyir al taller de Rafael.
• Bóveda y zócalo. Caltener na bóveda les pintures realizaes en tiempos de Julio II pol Perugino en 1508, alusives a la función d'esta sala como tribunal. Son cuatro medallones: la Trinidá, el Creador ente ánxeles y querubinos, Cristu Xusticieru y Cristu tentáu pol demoniu, y finalmente Cristu ente la Misericordia y la Xusticia. Nel zócalo de tola sala, Rafael diseñó la representación d'emperadores y soberanos nun tonu monocromu mariellu; tán retrataos Carlomagno, Arnulfo de Carintia, Godofredo de Bouillón, Lotario I y Fernando'l Católicu, ente ellos tán asitiaes unes cariátides en clarescuru.

• 
  La quema del Borgo.
• 
  Coronación de Carlomagno.
• 
  Batalla de Ostia.

Estancia de Constantino

Encargada a Rafael per Lleón X nel añu 1517, según Vasari solo dio-y tiempu, antes de la so muerte, a realizar los diseños de los frescos. La execución de les pintures deber aparte de los sos discípulos, cuantimás a Giulio Romanu.

• Visión de la Cruz. La composición ta llena de figures y la so inspiración claramente ye de los relieves romanos. Representa la visión de la Cruz xunto cola inscripción ἐν τούτῳ νίκα ("con esti signu vas vencer"), visión que tuvo Constantín I el Grande, cuando preparaba'l so enfrentamientu con Majencio.
• Batalla de Constantino contra Majencio. Representa'l momentu de la batalla de Constantino contra Majencio, el 28 d'ochobre del 312 na Batalla de la Ponte Milvio. La pintura, una clara alusión a la victoria del cristianismu sobre'l paganismu, ye obra de Giulio Romanu.
• Bautismu de Constantino. Vese'l momentu nel que l'emperador Constantino se arrodilla delantre'l papa Silvestre I pa recibir el sacramentu del Bautizu nel bautisteriu de l'Archibasílica de San Xuan de Laterano. Les pintures tienen unos tonos ensin grandes contrastes, a diferencia de los colores emplegaos por Rafael; atribúyese esti frescu a Giovanni Francesco Penni.
• Donación de Roma. La tema constantiniano conclúi con esti episodiu, que representa al emperador ufiertando al papa Silvestre (cola fisonomía pintada de Clemente VII), tal como se rellata nel documentu de la Donación de Constantín, una estatua de la diosa Roma, símbolu del poder.

• 
  Detalle de Visión de la Cruz, de Giulio Romanu.
• 
  Bautismu de Constantino. Atribuyir a Giovanni Francesco Penni.

Capiya Sixtina

Artículu principal: Capiya Sixtina

Capiya Sixtina

Bóveda de la Capiya Sixtina (Miguel Ángel)

La Separación de la Lluz de la Escuridá

La creación d'Adán de Michelangelo, na Bóveda de la Capiya Sixtina, col Creador a puntu de tocalo con un deu pa da-y la vida.

Pecáu Orixinal y Espulsión del Paraísu

El Diluviu

El Sacrificiu de Noé

La Embriaguez de Noé

Foi construyida ente 1471 y 1484, na dómina del papa Sixto IV, del cual procede'l nome pol que ye conocida. Nel so interior tienen llugar los cónclaves y otres ceremonies oficiales, como los nomamientos papales. Ye célebre pola so decoración pictórica, obra de Michelangelo.

Nel centru de la bóveda represéntense nueve escenes rectangulares sobre la creación y la cayida del home, arrodiaes por profetes y sibiles, los antepasaos de Jesús y arquitectures y escultures asonsañaes. El muriu sobre l'altar mayor, con una superficie de 13,7 × 12,2 m, ta ocupáu pol Xuiciu Final, encargáu pol papa Pablo III en 1535. La composición céntrase en redol a la figura de Cristu Xuez, que amuésase desaposiáu de los atributos de la iconografía tradicional, desnudu, con una anatomía atlética y un xestu de poderosa autoridá.

Muséu Filatélicu y Numismáticu

Esta ye la última coleición incorporada a los Muséu Vaticanos. Inauguróse'l 25 de setiembre de 2007.

Recuéyense tolos sellos y les monedes de la Ciudá del Vaticanu, dende'l momentu de la so nacencia (1929) hasta güei; contién tamién la gran coleición filatélica de los Estaos Pontificios, según pieces con dellos errores.

El muséu estremar en dos seiciones:

• La seición filatélica que consta de les emisiones vaticanes de sellos de correos, clasificaos según los diversos pontificaos (de Pío XII a Benitu XVI); tarxetes postales y aerogramas; les emisiones de los Estaos Pontificios (1852-1870), con sellos nuevos y los sobres usaos, lacres, cilindros, planches y material diverso utilizáu pa grabar los sellos; dellos diseños esponer nes parés.
• La seición de numismática consta de monedes de llires vaticanes dende 1929 hasta'l 2001; les monedes conmemorativas del 1979 al 2001; les monedes de dempués del 2001, n'euros; les monedes del Añu Santu y monedes y sellos emitíos mientres la sede vacante.

Otres coleiciones

Nos museos tamién ye posible atopar, ente otres, les siguientes coleiciones:

Galería de los Tapices

Una gran coleición de tapices del sieglu XV a XVII, principalmente son tapices flamencos de procedencia del taller de Pieter Coecke, de la dómina del papa Clemente VII, como Los Fechos de los Apóstoles que los sos cartones fueron realizaos por discípulos de Rafael pa la Capiya Sixtina, y que s'esponen nesta sala dende l'añu 1838.

Galería de los Mapes

Galería de los Mapes.

Artículu principal: Galería de los Mapes

Debe'l so nome a los cuarenta mapes pintaos al frescu sobre los murios, representando les rexones italianes y les posesiones de la ilesia na dómina del papa Gregorio XIII (1572-1585). Fueron realizaos ente los años 1580 y 1585 según los cartones de Ignazio Danti, famosu xeógrafu d'esi tiempu. Considerando los Apeninos l'elementu divisoriu, sobre una paré tán pintaes les rexones bañaes pelos mares Liguria y Tirrenu, sobre la otra les rexones bañaes pol Adriáticu. Cada mapa rexonal representa'l planu de la so ciudá principal. A destacar los frescos de Ignazio y Antonio Danti (1580-1583) qu'amuesen les belles posesiones del papa en Venecia. Fueron restauraos pol papa Urbanu VIII (1623-1644).

Coleición de carruaxes

Promovida pol papa Pablo VI l'añu 1973, caltién numberosos carruaxes usaos por distintos papes, ente ellos el construyíu pa Lleón XII, xunto con sielles de mano, xarrés de gala, automóviles y papamóviles. Trátase d'una de los dos seiciones del Muséu Históricu Vaticanu; la otra atopar nel Palaciu de Laterano.

Xeneralidaes

Mosaicu nel Muséu Vaticanu.

Dende l'añu 1929 tolos museos y galeríes pontificies dependen del Governatorato del Estáu de la Ciudá del Vaticanu.

El Vaticanu tien una política que prohibe vender les obres d'arte, ente les cualos inclúyense 460 pintures de maestros como Giotto, Caravaggio y Rafael.

Nel añu 2003 la Ciudá del Vaticanu tuvo ingresos pol costu de les entraes a estos museos de tres millones de visitantes.^{[ensin referencies]}

L'enorme fluxu de turistes enzanca entrar a los Museos cola puntualidá deseyada. Les coles apuerten a extraordinariamente llargues en Selmana Santa, yá que nos díes más señalaos (Vienres Santu y dalgún otru) los Museos Vaticanos cierren y los miles de turistes llegaos a Roma entainar a visitalos nos pocos díes de que disponen.

Los últimos domingos de cada mes, los Museos Vaticanos abren de baldre al públicu. Ye una ufierta d'enforma ésitu popular y ye bien común esperar coles de munches hores pa poder entrar. Les esperes son tamién grandes en Selmana Santa. Esta imaxe ye una vista panorámica d'un pequeñu cachu de cola n'abril de 2007, que continua nos dos direiciones más allá de la vista, llegando a mediu quilómetru de llargor.

Bibliografía

• Cirlot, Lourdes (2005). Museos del Mundo: Museos del Vaticano. Madrid, Planeta de Agostini. ISBN 84-674-2002-2.
• Girardi, Monica (2000). Rafael: La busca de la perfeición y la tenrura de la naturaleza. Madrid, Art Book, Electa. ISBN 84-8156-251-3.
• Hernández Perera, Jesús / dir. Milicua, José (1988). Història Universal de l'Art: 6. Renaixement (II) i Manierisme. Barcelona, Planeta. ISBN 84-320-8906-0.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Museos Vaticanos.
• Páxina oficial de los Museos Vaticanos, n'español
• Tesoro Biblioteca Vaticanu

• Datos: Q182955
• Multimedia: Vatican Museums