Sarre
Sarre (n'alemán: Saarland) ye unu de los dieciséis estaos federaos d'Alemaña, el cuartu de menor estensión tres Bremen, Hamburgu y Berlín. El so nome deriva del ríu Sarre y ta asitiáu ente Luxemburgu y la rexón francesa de Lorena, territorios colos que ta esperimentando una creciente converxencia gracies al espaciu de cooperación tresfronteriza denomináu Saar-Lor-Lux.
| Sarre | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Alemaña | ||||
| ISO 3166-2 | DE-SL | ||||
| Tipu d'entidá | estáu federáu d'Alemaña | ||||
| Capital | Saarbrücken | ||||
Minister-President of the Saarland (en)  | Anke Rehlinger | ||||
| Nome oficial | Saarland (de) | ||||
| Nome llocal | Saarland (de) | ||||
| División |
ver
| ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 49°23′N 6°53′E / 49.38°N 6.88°E | ||||
 | |||||
| Superficie | 2570 km² | ||||
| Llenda con |
Renania-Palatináu, Moselle, Lorena (es) , Luxemburgu y Alemaña | ||||
| Puntu más altu | Dollberg | ||||
| Demografía | |||||
| Población | 986 887 hab. (31 avientu 2019) | ||||
| Densidá | 384 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Estaya horaria | UTC+01:00 y UTC+02:00 | ||||
| Fundación | 17 avientu 1947 | ||||
| saarland.de | |||||
 | |||||
Historia
editarAntes de la Primer Guerra Mundial
editar
El Sarre ye la resultancia d'una regulación del tratáu de Versalles y foi creáu en 1919. Antes de la so creación, nunca esistió una unidá alministrativa comparable nin un sentimientu d'unidá.
La rexón del Sarre foi territoriu onde s'asitiaron les tribus céltiques de los tréveros y los mediomátricos. El restu más impresionante d'esta dómina son los restos d'una fortaleza d'abellugu n'Otzenhausen nel norte del Sarre. Nel sieglu I e.C. l'Imperiu romanu fixo d'esta rexón parte de la so provincia de la Galia Belgica, tres la conquista por Xuliu César nel añu 58 e.C.
La población celta entemecer colos inmigrantes romanos. La rexón llogró riqueza, que puede trate entá nos restos de les villes y poblaos romanos. El dominiu romanu terminó cuando los francos conquistaron el territoriu nel sieglu V. Mientres los siguientes 1300 años, la rexón compartió la historia del reinu de los francos, l'Imperiu carolinxu y del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. Mientres la Edá Media, perteneció a Francia cola dinastía merovinxa (sieglos V al VIII), según mientres la dinastía carolinxa (sieglos VIII ya IX) hasta'l 843, en que de resultes del Tratáu de Verdún conformó (xunto con otros territorios) l'Estáu recién creáu llamáu Lotaringia. Desintegrada la Lotaringia, el territoriu del Sarre foi apostáu ente franceses, alemanes, borgoñonos francófonos y austriacos germanófonos.
La rexón del Sarre estremar en dellos territorios menores, dalgunos de los cualos fueron gobernaos por soberanos de rexones cercanes. El más importante de los gobernantes locales fueron los condes de Nassau-Saarbrücken. Dientro del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu estos territorios ganaron un ampliu grau d'independencia, amenaciaos, sicasí, polos reis franceses, quien buscaron, del sieglu XVII d'equí p'arriba, incorporar tolos territorios de la vera occidental del ríu Rin y repetidamente invadieron la zona en 1635, en 1676, en 1679 y en 1734, ampliando'l so reinu hasta'l ríu Sarre y estableciendo la ciudá y fortaleza de Sarrelouis en 1680 (palaciu, fortificación y ciudá diseñaos pol inxenieru francés Vauban), qu'entá güei testifiquen col so nome la solmenada historia del Sarre.
Tres la Guerra de Socesión española, na que los franceses consiguieron imponer la dinastía Borbónica nel tronu d'España, el Sarre pasó nuevamente a ser territoriu alemán.
Nun foi'l rei de Francia, sinón los exércitos de la Revolución francesa quien acabaron cola independencia de los estaos na rexón del Sarre. Dempués de 1792 conquistaron la rexón y fixeron d'ella parte de la República francesa. Sería la primer vegada que camudara de dependencia nos últimos doscientos años. Siguiríen-y otros siete cambios, productu de les disputes fronterices ente Francia y Alemaña. Producida la Revolución francesa, los exércitos europeos invadieron Francia. La contraofensiva francesa non solo espulsó a los invasores que pretendíen intervenir n'asuntos internos, sinón qu'amás los exércitos revolucionarios franceses cruciaron les fronteres y ocuparon los territorios axacentes, ente ellos el Sarre.
Mientres una tira nel oeste pertenecía al departamentu de Moselle, el centru en 1798 pasó a formar parte del departamentu de Sarre, y l'este foi parte del departamentu de Mont-Tonnerre. El segundu cambéu de dependencia producir en 1814, cuando'l Sarre volvió a Alemaña tres les Guerres Napoleóniques, dempués del Congresu de Viena. La mayor parte d'ella convirtióse en parte de la provincia del Rin prusiana. Otra parte nel este, que se correspuende colo que ye l'actual distritu de Saarpfalz, foi axudicada al reinu de Baviera. Una pequeña parte nel nordeste foi gobernada pol duque d'Oldemburgu.
El 31 de xunetu de 1870, l'emperador francés Napoleón III ordenó la invasión cruciando'l ríu Sarre pa tomar Saarbrücken. Los primeros tiros de la guerra franco-prusiana de 1870/71 disparar nos altos de Spichern, al sur de Saarbrücken. Producir nesti periodu'l tercer y cuartu cambéu de dependencia de la rexón. Asina, en 1870 el Sarre foi ocupáu polos franceses con mires de hostigar a los alemanes, pero non por enforma tiempu: les fuercies alemanes desallugaron a los franceses y acabaron ganando esa guerra. La rexón del Sarre pasó a formar parte del Imperiu alemán que la so esistencia empezó'l 18 de xineru de 1871.
Periodu d'enteguerres y SGM
editar
En 1919 producióse'l quintu cambéu de dependencia del Sarre. Tres la derrota d'Alemaña na Primer Guerra Mundial, el territoriu pasó a ser alministráu pola Sociedá de Naciones. En 1920 el Saargebiet foi ocupáu pol Reinu Xuníu y Francia so les previsiones del Tratáu de Versalles. La zona ocupada incluyía porciones de la provincia del Rin prusiana y el Palatináu Renano bávaru. Na práutica, la rexón yera alministrada per Francia, que se dedicó a la esplotación económica del territoriu. En 1920 esto foi formalizáu por un mandatu de quince años de la Lliga de Naciones.
En 1933, un considerable númberu de comunistes y otros oponentes políticos al Nacionalsocialismu fuxeron al Sarre, pos yera la única parte d'Alemaña que quedaba fora de l'alministración nacional tres la Primer Guerra Mundial. Como resultancia, grupos anti-nazis movilizáronse por que'l Sarre siguiera so alministración francesa. Sicasí, cola mayor parte de la so población étnicamente alemana, tales puntos de vista yeren consideraos sospechosos o inclusive susceptibles de ser consideraos como traición, y polo tanto atoparon poco sofitu.
Cuando terminó'l plazu de quince años orixinal, celebróse un plebiscitu nel territoriu'l 13 de xineru de 1935: el 90.8% de los que votaron favorecieron la vuelta a Alemaña. Asina se produció'l sestu cambéu de dependencia en doscientos años. El Sarre ye devueltu a Alemaña (dempués de 15 años alministración francesa por fideicomiso de la Sociedá de Naciones).[1]
Tres el referendu, Josef Bürckel foi nomáu'l 1º de marzu de 1935 como'l comisionado del Reich alemán pa la reintegración (Reichskommissar für die Rückgliederung des Saarlandes). Cuando se consideró terminada la reincorporación, camudóse'l so títulu (dempués del 17 de xunu de 1936) pol de Reichskommissar für das Saarland. En setiembre de 1939, en respuesta a la invasión de Polonia per Alemaña, fuercies franceses invadieron el Sarre nuna tibia ofensiva, ocupando dellos pueblos y atopando poca resistencia, antes de retirase. Fízose otru cambéu dempués del 8 d'abril de 1940 a Reichskommissar für die Saarpfalz; finalmente, dempués del 11 de marzu de 1941, foi Reichsstatthalter na "Westmark" (nuevu nome de la rexón, que significaba "Marca o frontera occidental"). Josef Bürckel morrió'l 28 de setiembre de 1944 y asocedió-y Willi Stöhr, que siguió nel cargu hasta que la rexón foi ocupada pola meyora de fuercies estauxunidenses en marzu de 1945.
El séptimu y últimu cambéu de dependencia del Sarre producir en 1945. Tres la Segunda Guerra Mundial y la invasión de Francia polos exércitos alemanes, los franceses ocuparon nuevamente'l territoriu[2] (por mandatu de les Naciones Xuníes).
Historia posterior a la Segunda Guerra Mundial
editar.svg)
Dempués de la Segunda Guerra Mundial, el Sarre pasó por ocupación y alministración francesa de nuevu, como'l Protectoráu del Sarre.
Nel so discursu "Reafirmación de la política sobre Alemaña", realizáu nel 6 de setiembre de 1946, el Secretariu d'Estáu de los Estaos Xuníos James F. Byrnes afirmó que'l motivu estauxunidense de dixebrar al Sarre d'Alemaña: "Los Estaos Xuníos nun sienten que pueda negase a Francia, que foi invadida tres veces per Alemaña en 70 años,[Note 1] la so pretensión al territoriu del Sarre". (Ver tamién plan Morgenthau pa los propósitos de los EE. XX. y el Reinu Xuníu en rellación col Sarre.)
De 1945 a 1951, siguióse una política de desarme industrial n'Alemaña polos Aliaos (vease los planes industriales p'Alemaña). Como parte d'esta política, punxéronse llendes nos niveles de producción, y les industries del Sarre fueron desmantelaes, como nel Ruhr, anque principalmente nel periodu anterior a la so separación (vease tamién la carta de 1949 del ministru d'asuntos esteriores británicu Ernest Bevin al so homólogu francés Robert Schuman, apurando que se reconsiderara la política d'esmantelamientu).
En 1948, el gobiernu francés estableció la universidá del Sarre so los auspicios de la universidá de Nancy. Ye la principal universidá nel Bundesland, siendo la otra la HTW.
El protectoráu del Sarre foi dirixíu por un gobernador militar dende'l 30 d'agostu de 1945: Gilbert Yves Édmond Grandval (n. 1904 - m. 1981), que permaneció, el 1 de xineru de 1948, como Alto Comisionado, y de xineru de 1952 a xunu de 1955 como'l primeru de los dos embaxadores franceses, siendo'l so socesor Eric de Carbonnel (n. 1910 - m. 1965) hasta 1956.
Pero dexar al Sarre una alministración rexonal dende bien llueu. Del 31 de xunetu de 1945 al 8 de xunu de 1946, hubo un presidente del gobiernu, Hans Neureuther, ensin adscripción a nengún partíu. Les primeres eleiciones llibres del conseyu municipal celebráronse en setiembre de 1946, cuando la formación de partíos políticos ye autorizada poles autoridaes militares franceses. Al añu siguiente, los conceyales adoptaron una constitución del Sarre. Hubo un presidente de la comisión d'alministración (hasta'l 15 d'avientu de 1947, provisional), Erwin Müller (1906-1968), ensin adscripción a nengún partíu, que desenvolvió'l so cargu ente'l 8 de xunu de 1946 hasta 20 d'avientu de 1947. La rexón conviértese de fechu nun verdaderu Estáu soberanu, pero próximu a los intereses de Francia (vease Protectoráu del Sarre). Tamién ye l'añu en que se reemplazó'l Reichsmark pol Marcu del Sarre. En 1948 creóse'l Franco del Sarre, moneda que circuló nesti llugar hasta 1959.
Asocediéronse ministros presidentes (como en cualesquier otru Bundesland):
- 20 d'avientu de 1947 - 29 d'ochobre de 1955 Johannes Hoffmann (1890-1967), CVP
- 29 d'ochobre de 1955 - 10 de xineru de 1956 Heinrich Welsch (1888-1976), independiente :*10
de xineru de 1956 - 4 de xunu de 1957 Hubert Ney (1892-1984), CDU
Según el Plan Monnet Francia intentó llograr control económicu de les zones industriales alemanes con grandes depósitos de carbón y de minerales que nun taben en manes soviétiques: el Ruhr y la zona del Sarre. Intentos de llograr el control de, o internacionalizar permanentemente, la rexón del Ruhr (Vease Autoridá internacional pal Ruhr) abandonar en 1951 col alcuerdu alemán de poner de mancomún los sos recursos de carbón y minerales (Vease la Comunidá Europea del Carbón y del Aceru) en cuenta de plenu control políticu del Ruhr. L'intentu francés de ganar el control sobre'l Sarre tuvo más ésitu naquella dómina, nun terminando les últimes muertes de la influencia económica francesa hasta 1981. Francia non se anexonó el Sarre, nin espulsó a la población llocal alemana, n'oposición a lo qu'asocedió na Alta Silesia cuando foi anexonada per Polonia en 1949 acordies con el tratáu de paz ente Polonia y l'Alemaña Oriental (vease tamién Ocupación aliada d'Alemaña).
En 1953 La FIFA autoriza a la seleición sarrena de fútbol a enfrentase al equipu nacional d'Alemaña nel marcu de les eliminatories del mundial de fútbol del añu siguiente.
L'alcuerdu de París del 23 d'ochobre de 1954 axusta'l final del réxime d'ocupación sobre Alemaña Occidental y define l'estatutu del Sarre como territoriu européu en referencia a les - nesi entós - nacientes instituciones europees anguaño entendíes na Xunión Europea (XE).[3] Foi robláu como un alcuerdu ente los dos países (Alemaña y Francia) el 23 d'ochobre de 1954 como unu de los Alcuerdos de París. Sicasí, en 1955, los habitantes del Sarre refugaron l'estatutu vía referendo,[4] celebráu'l 23 d'ochobre, por un 67,7%, colo que Saarbrücken pierde toa posibilidá de convertise en capital europea, dexando a Bruxeles dicha condición.
El 27 d'ochobre de 1956, el Tratáu del Sarre declaró que'l Sarre tenía de poder xunise a la República Federal d'Alemaña, lo que fixo'l 1 de xineru de 1957. Producióse asina l'octavu cambéu de dependencia en doscientos años. Conforme a los alcuerdos de Luxemburgu, roblaos per Francia y Alemaña, el Sarre vuelve a Alemaña (trescurríos 12 años so alministración francesa por mandatu de les Naciones Xuníes).[5]
Esta foi la última frontera significativa internacional que camudó n'Europa hasta la cayida del Comunismu. A la reunificación del Sarre cola República Federal d'Alemaña llámase, dacuando, la Kleine Wiedervereinigung ("pequeña reunificación"), en contraste cola absorción posterior a la guerra fría, de la RDA). Inclusive dempués de la reunificación, el francu del Sarre permaneció como moneda del territoriu hasta que foi reemplazada pol marcu alemán el 7 de xunetu de 1959. El tratáu del Sarre estableció que'l francés, y non l'inglés como nel restu d'Alemaña, tenía de siguir siendo la primer llingua estranxera enseñada nes escueles del Sarre; esto siguió cumpliéndose inclusive cuando dexó de ser obligatoriu.
Dende 1971, el Sarre foi miembru del SaarLorLux, una eurorrexón creada col Sarre, Lorena, Luxemburgu, Renania Palatináu, y Rexón valona.
Xeografía
editarL'estáu de Sarre bordia cola frontera francesa (el departamentu de Moselle, que forma parte de la rexón francesa de Lorena) al sur y al oeste, bordia con Luxemburgu al oeste y con Renania-Palatináu al norte y al este.
Recibe'l so nome pol ríu Sarre, tributariu del ríu Moselle (de la mesma afluente del Rin), que percuerre esti estáu dende'l sur hasta'l noroeste. Una tercer parte de la superficie del Sarre ta cubierta por montes, unu de los mayores porcentaxes n'Alemaña. L'estáu ye mayormente montascosu; el so monte más altu ye'l Dollberg con un altor de 695,4 m.
La mayor parte de los sos habitantes viven en redol a la aglomeración urbana que forma la so capital, Saarbrücken, xunto a la frontera francesa.
Ta estremáu en 6 distritos:
Agrupación Rexonal de Sarrebruck (Regionalverband Saarbrücken)
- Sarreluis (Saarlouis)
- Palatináu del Sarre (Saarpfalz)
- Sankt Wendel.
Demografía
editarLes ciudaes más importantes son Saarbrücken, Saarlouis, Neunkirchen, Homburgu (Homburg), Völklingen, Sankt Ingbert y Merzig.
Son católicos un 64,1 % de la población,[6] y evanxélicu-luteranos, un 19,6 %.[7]
Economía
editarEn 2003, Sarre rexistró'l dinamismu económicu más puxante d'Alemaña.[8] Tamién rexistró la crecedera económica más brengosu del país ente 2004 y 2006.[9]
Cultura
editar
La ciudá de Völklingen ta marcada pola industria siderúrxica fundada en 1873, que la convirtió n'unu de los principales productores d'aceru del Imperiu alemán. La fábrica foi desactivada en 1986 y tresformada nun muséu industrial, y en 1995 foi clasificada na llista de Patrimoniu de la Humanidá de la Unesco.[10]
Nel Sarre, la población emplega l'alemán estándar y una variante llocal dialeutal alemana asemeyada al luxemburgués y a los dialeutos xermanos del departamentu del Moselle (o Lorena Moselana). Coles mesmes, un porcentaxe significativu de la población ye billingüe col francés, llingua d'usu oficial nos dos países colos que llinda.
A principios de la década de 1950, Sarre participó nos Xuegos Olímpicos de 1952 cola so propia delegación. En tantu, la seleición de fútbol del Sarre apostó'l tornéu de clasificación a la Copa Mundial de Fútbol de 1954
Ver tamién
editarNotes
editarReferencies
editar- ↑ «III Reich: Dictadura Nacionalsocialista (1933-1945)» (castellanu). Deutsche Welle 13.01.2007. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «1945: Sarre tornou-se francês» (portugués). Deutsche Welle. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «1954: Assinatura dos Trataos de Paris» (portugués). Deutsche Welle. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «Sarre comemora 50 anos de plebiscitu» (portugués). Deutsche Welle 23.10.2005. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «Los lleones de Sarrebruck» (castellanu). Deutsche Welle 05.11.2003. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ Ilesia Católica. http://www.dbk.de/imperia/md/content/kirchlichestatistik/bev-kath-l__nd-2008.pdf
- ↑ Ilesia Evanxélica n'Alemaña (EKD). http://www.ekd.de/download/kirchenmitglieder_2007.pdf
- ↑ «Baviera tien el meyor nivel económicu» (castellanu). Deutsche Welle 29.07.2003. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «¿Ónde se vive meyor n'Alemaña?» (castellanu). Deutsche Welle 19.08.2007. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
- ↑ «Sarre» (portugués). Deutsche Welle 13.06.2003. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-01-14. Consultáu'l 5 d'abril de 2008.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Sarre.- Estadístiques
