Teluriu

El teluriu ye un elementu químicu que'l so símbolu ye Te y el so númberu atómicu ye 52. Ye un metaloide bien conocíu, que s'atopa nel grupu 16 y el periodu 5 de la tabla periódica de los elementos. Afayólu en 1782 en minerales d'oru Franz-Joseph Müller von Reichenstein, inspeutor xefe de mines en Transilvania, Rumanía. En principiu confundióse col antimoniu. Foi Martin Heinrich Klaproth, en 1798, quien aislló'l metal y llamólo teluriu, pero'l descubrimientu acreditóse-y a Müller.

Antimoniu ← Teluriu → Yodu
52 Te
Tabla completa • Tabla enantada
Gris platiáu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Teluriu, Te, 52
Serie química	Metaloides
Grupu, periodu, bloque	16, 5, p
Masa atómica	127,6 u
Configuración electrónica	[Kr]4d10 5s2 5p4
Durez Mohs	2,25
Electrones per nivel	2, 8, 18, 18, 6 (imaxe)
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	140 pm
Electronegatividá	2,1 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	123 pm (Radiu de Bohr)
Radiu covalente	135 pm
Radiu de van der Waals	206 pm
Estáu(aos) d'oxidación	±2, 4, 6
Óxidu	Llevemente ácidu
1ª enerxía d'ionización	869,3 kJ/mol
2ª enerxía d'ionización	1790 kJ/mol
3ª enerxía d'ionización	2698 kJ/mol
4ª enerxía d'ionización	3610 kJ/mol
5ª enerxía d'ionización	5668 kJ/mol
6ª enerxía d'ionización	6820 kJ/mol
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Sólidu (non-magnéticu)
Densidá	6240 kg/m³
Puntu de fusión	722,66 K (450 °C)
Puntu de bullidura	1261 K (988 °C)
Entalpía de vaporización	52,55 kJ/mol
Entalpía de fusión	17,49 kJ/mol
Presión de vapor	23,1 Pa a 272,65 K
Varios
Estructura cristalina	Hexagonal
Nᵘ CAS	13494-80-9
Nᵘ EINECS	236-813-4
Calor específica	202 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	200 S/m
Conductividá térmica	2,35 W/(m·K)
Velocidá del soníu	2610 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del teluriu
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 120Te 0,09% Estable con 68 neutrones 122Te 2,55% Estable con 70 neutrones 123Te 0,89% >1013a ε 0,051 123Sb 124Te 4,74% Estable con 72 neutrones 125Te 7,05% Estable con 73 neutrones 126Te 18,84% Estable con 76 neutrones 128Te 31,74% 2,2·1024a β- 0,867 128Xe 130Te 34,08% 7,9·1020a β- 2,528 130Xe
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

El teluriu ye un elementu relativamente estable, insoluble n'agua y ácidu clorhídrico, pero soluble n'acedu nítricu y n'agua regia. Reaiciona con un escesu de cloru formando dicloruru de teluru, TeCl₂ y tetracloruru de teluru, TeCl₄. Oxídase con ácidu nítrico produciendo dióxidu de teluru, TeO2, y con ácidu crómico dando ácidu telúrico, H₂TeO₄. En combinación con hidróxenu y ciertos metales forma telururos, como telururu d'hidróxenu, H₂Te, y telururu de sodiu, Na₂Te. El teluru tien un puntu de fusión de 452 °C, un puntu de bullidura de 990 °C y una densidá relativa de 6,25. La so masa atómica ye 127,60.

Referencies

• Datos: Q1100
• Multimedia: Tellurium