Neodimiu

El neodimiu ye un elementu químicu de la tabla periódica que'l so símbolu ye Nd y el so númberu atómicu ye 60.

Praseodimiu ← Neodimiu → Prometiu
60 Nd
Tabla completa • Tabla enantada
Blancu platiáu, amarellentáu
Información xeneral
Nome, símbolu, númberu	Neodimiu, Nd, 60
Serie química	Lantánidos
Grupu, periodu, bloque	n/a, 6, f
Masa atómica	144,24 u
Configuración electrónica	[Xe]4f46s2
Durez Mohs	ensin datos
Electrones per nivel	2, 8, 18, 22, 8, 2
Propiedaes atómiques
Radiu mediu	185 pm
Electronegatividá	1,14 (Pauling)
Radiu atómicu (calc)	206 pm (Radiu de Bohr)
Estáu(aos) d'oxidación	3
Óxidu	Llevemente básicu
Propiedaes físiques
Estáu ordinariu	Sólidu
Densidá	6800 kg/m³
Puntu de fusión	1297 K (1024 °C)
Puntu de bullidura	3373 K (3100 °C)
Entalpía de vaporización	273 kJ/mol
Entalpía de fusión	7,14 kJ/mol
Presión de vapor	6,03·10-3 Pa a 2890 K
Varios
Estructura cristalina	Hexagonal
Nᵘ CAS	7440-00-8
Nᵘ EINECS	231-109-3
Calor específica	190 J/(K·kg)
Conductividá llétrica	1,57·10⁶ S/m
Conductividá térmica	16,5 W/(m·K)
Velocidá del soníu	2330 m/s a 293,15 K (20 °C)
Isótopos más estables
Artículu principal: Isótopos del neodimiu
iso AN Periodu MD Ed PD MeV 142Nd Estable con 82 neutrones 143Nd Estable con 83 neutrones 144Nd 2,29 × 1015 años 1,905 140Ce 145Nd Estable con 85 neutrones 146Nd Estable con 86 neutrones 148Nd Estable con 88 neutrones 150Nd 1,1 × 1019 año β-β- 3,367 150Sm
Valores nel SI y condiciones normales de presión y temperatura, sacante que se diga lo contrario.
[editar datos en Wikidata]

A la temperatura ambiente, atopar n'estáu sólidu. Ye parte del grupu de tierres rares. Foi afayáu en 1885 pol químicu austriacu Carl Auer von Welsbach.

Carauterístiques principales

Ye una tierra rara que compón el metal de Misch aproximao nun 18% siendo una de les tierres rares más reactives. Tien un rellumu metálicu-plateado y brillosu. Escurez rápido al contautu col aire formando un óxidu. Pertenez a la familia de los elementos de transición interna y contién na so forma estable 60 electrones y el so isótopu más conocíu ye Nd-142

Aplicaciones

Delles aplicaciones del neodimiu:

• Ye un componente del didimio, usáu pa colorear cristales y la fabricación de gafes de proteición pa los soldadores, pos absuerben la lluz ámbare de la llapada, y otros tipos de cristales.

• Confier delicaos colores a los cristales que varien dende'l violeta puru, hasta'l gris claru. La lluz tresmitida al traviés d'estos cristales presenta bandes d'absorción inusualmente agudes. Estos cristales son usaos polos astrónomos pa cubicar unos dispositivos llamaos espectrómetros y filtros de radiación infrarroxo. El neodimiu utilízase tamién pa esaniciar el color verde causáu polos contaminantes del fierro.

• Dellos tipos de cristal que contienen neodimiu son utilizaos pa producir rubinos sintéticos utilizaos en láser. Ciertos materiales pueden contener pequeñes concentraciones d'iones de neodimiu que pueden ser utilizaos nos láseres de radiación infrarroxo (1054-1064 nm). Dellos láser de Nd son, por casu, el Nd: YAG (cristal d'itriu y aluminiu) usáu n'odontoloxía y medicina, Nd: YLF (fluoruru del itriu y litiu), Nd: YVO (vanadato del itriu), etc.

• Ye bien bon sustitutu de la pintura metalizada de los coches.

• Sales de neodimiu son usaes como colorantes d'esmaltes.

• El neodimiu utilizar nos imanes de neodimiu permanentes del tipu de Nd₂Fe₁₄B, de gran intensidá de campu. Estos imanes son más baratos y potentes que los imanes de samariu-cobaltu.

• Probablemente por cuenta de la semeyanza col Ca²⁺, el Nd³⁺ foi sopelexáu como elementu pa promover la crecedera vexetal. Los compuestos d'elementos de les tierres rares utilizar con frecuencia en China como fertilizantes.

• Apocayá fabricáronse fonocaptores de guitarra con esti material pol so bon comportamientu electrónicu

• Esiste, dende años, nel mercáu llibre per correspondencia, internet y otres presentaciones semi-públiques, cobertores, colchonetes y otros artiluxos qu'espublicen que'l neodimiu usáu en dichos productos, arriendes del so potente efeutu magnéticu, tienen propiedaes milagroses frente a un ensin fin de dolencies. La magnetoterapia polo xeneral, y la basada nel neodimiu en particular, nun tien la mínima base científica y, en nengún casu sacante bien contaes patoloxíes tópiques, tendría de ser utilzada ensin consulta y prescripción facultativa. Inclusive, en munchos casos sería totalmente contraproducente.

Historia

El neodimiu foi afayáu por Carl Auer von Welsbach, un químicu austriacu, en Viena nel añu 1885. Dixebró'l neodimiu, según el praseodimiu, d'un material denomináu didimio per mediu d'analís espectroscópicos. Sicasí, esti metal nun foi aislláu enantes de 1925. El nome neodimiu provién de les pallabres griegues neos didymos, que signifiquen nuevu ximielgu (neos, nuevu) (didymos, ximielgu). El praseodimiu y el neodimiu afayáronse xuntos y por eso llamóse-yos ximielgos; a esti llamóse-y nuevu yá que al otru diérase-y el nome de ximielgu verde.

El neodimiu anguaño ye llográu por un procesu d'intercambiu iónicu del sable monacita ((Ce, La, Th, Nd, Y) PO₄), un material rico en tierres rares, y por electrólisis de les sos haluros.

Bayura y llogru

El neodimiu nunca s'atopa na naturaleza como elementu llibre. Atópase en minerales como l'arena de monacita ((Ce, La, Th, Nd, Y) PO₄) y bastnasita ((Ce, La, Nd, Y) (CO₃) F), que presenten na so composición pequeñes cantidaes de tolos metales de les tierres rares. Tamién puede atopase nel metal de Misch. Ye difícil dixebralo d'otros elementos de les tierres rares.

Graos de neodimiu

Los imanes de neodimiu clasificar según el material col que tea combináu (N35, N38, N42, N38SH...). Como regla xeneral, cuanto más altu ye'l grau (el númberu que sigue a la “N "), más fuerte ye l'imán. El grau más altu de dichu imán, anguaño, ye'l N52. Les lletres que siguen ésti grau, pertenecen al grau de temperatura del imán. Si nun sigue nenguna lletra, quier dicir que la temperatura del imán ye l'estándar. Dellos graos de temperatura pueden ser: - M - H - SH - UH - EH.

Compuestos

Los compuestos de neodimiu inclúin:

• Fluoruros
  • NdF₃
• Cloruros
  • NdCl₂
  • NdCl₃
• Bromuros
  • NdBr₂
  • NdBrs₃
• Ioduros
  • NdI₂
  • NdI₃
• Óxidos
  • Nd₂O₃
• Sulfuros
  • NdS
  • Nd₂S₃
• Seleniuros
  • NdSe
• Teluros
  • NdTe
  • Nd₂Te₃
• Nitruros
  • NdN

Isótopos

El neodimiu natural ta compuestu por 5 isótopos estables: ¹⁴²Nd, ¹⁴³Nd, ¹⁴⁵Nd, ¹⁴⁶Nd y ¹⁴⁸Nd, siendo'l más abondosu (con un 27.2%) el ¹⁴²Nd, y dos radioisótopos, ¹⁴⁴Nd y ¹⁵⁰Nd. Caracterizáronse en total 31 radioisótopos del neodimiu, siendo'l más estable'l ¹⁵⁰Nd con un periodu de semidesintegración (T_½) de más de 1.1×10¹⁹ años, el ¹⁴⁴Nd con unu de 2.29×10¹⁵ años, y el ¹⁴⁷Nd con unu de 10.98 díes. Los demás isótopos radiactivos tienen periodos de semidesintegración per debaxo de los 3.38 díes, y la mayoría son inferiores a los 71 segundos. Esti elementu tamién presenta 4 estaos metaestables, siendo los más estables: el ¹³⁹Nd^m (T_½ = 5.5 hores), el ¹³⁵Nd^m (T_½ = 5.5 minutos) y el ¹⁴¹Nd^m (T_½ = 62 segundos). La manera principal de desintegración al isótopu estable más abondosu, el ¹⁴²Nd, ye la captura electrónica y la principal manera tres ésti, ye la emisión beta. El principal productu de desintegración del ¹⁴²Nd ye'l (praseodimiu) y el principal productu siguiente ye'l (prometiu).

Procuros

• El metal en polvu de neodimiu presenta peligru de combustión y esplosión.

• Ye unu de los elementos químicos raros, que puede ser atopáu nes cases n'equipos tales como televisiones en color, auriculares tipo casco, llámpares fluorescentes y cristales. Tolos compuestos químicos raros tienen propiedaes comparables.

• Raramente atópase na naturaleza, yá que se da en cantidaes bien pequeñes. De normal alcuéntrase solamente en dos tipos distintos de minerales. L'usu del neodimiu sigue aumentando, debíu al fechu de que ye útil pa producir catalizadores y p'apolazar cristales.

• Ye más peligrosu nel ambiente de trabayu, debíu al fechu de que los mugores y los gases pueden ser esneldaos col aire. Esto puede causar embolia pulmonar, especialmente mientres esposiciones al llargu plazu. Tamién puede ser una amenaza pal fégadu cuando s'atropa nel cuerpu humanu.

• Ye arramáu al mediu ambiente en munchos llugares distintos, principalmente por industries productores de petroleu. Tamién puede entrar nel mediu ambiente cuando se tiren los equipos domésticos. D'esta miente va atropase gradualmente nos suelos y nes agües soterrañes y esto va llevar finalmente a amontar la concentración n'humanos, animales y partícules del suelu.

• Nos animales acuáticos provoca daños a la membrana celular, lo que tien delles influencies negatives na reproducción y nes funciones del sistema nerviosu.

Referencies

• Los Alamos National Laboratory - Neodymium

Enllaces esternos

• EnvironmentalChemistry.com - Neodymium
• It's Elemental - Neodymium
• L'Elementu Neodimiu (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).

• Datos: Q1388
• Multimedia: Neodymium