Wikipedia

Xeografía de Serbia

Serbia (nome llocal, Republika Srbija) ye un estáu que s'atopa na Europa suroriental, ente Macedonia y Hungría. Ta allugada nos Balcanes, una rexón histórico y xeográfico del sureste d'Europa. Comparte fronteres con Albania, Bosnia-Herzegovina, Bulgaria, Croacia, Hungría, Macedonia, Montenegru y Rumanía. Nun tien estáu ensin mariña salida al mar.

Xeografía de Serbia
Llocalización
Continente Europa
Rexón Europa suroriental
Carauterístiques xeográfiques
Superficie 88 361[1] km²
  88 361 km² (tierra)
  0 km² (agua)
Llinia de costa 0 km
Puntos estremos
Puntu más altu Gjeravica/Deravica, 2 656 m
Fronteres territoriales
 • Bosnia-Herzegovina 302 km
 •  Bulgaria 318 km
 • Croacia 214 km
 • Bandera d'Hungría Hungría 151 km
 •  Macedonia del Norte 221 km Montenegru Montenegru 203 km
 •  Rumanía 476 km Bandera d'Albania Albania 112 km
 
[editar datos en Wikidata]
Ríos principales de Serbia y les sos cuenques hidrográfiques.
Belgráu: confluencia del Save nel Danubiu.

Xeografía física editar

Relieve editar

L'estremu norte del país forma parte de la llanura panónica. Son les riques y fértiles llanures de la Voivodina.

El restu de Serbia ye montascosu. Nel centru, oeste y suroeste atopen los Alpes Dináricos. Los macizos montascosos más importantes del sector occidental son los montes Zlatibor y Kopaonik. El suroeste del país componer de montes antiguos y llombes. Los montes Tara algamen los 1.591 metros nel monte Kozji rid.

Na Serbia Central, el terrén componer de llombes y montes baxos y medianos, dixebraes per numberosos ríos y regueros.

Al este alcen los Cárpatos. Son cadenes montascoses caliares dixebraes por llanura fluviales: Montes Balcanes (Stara Planina) y montes Homolje, onde la población ye escasa. Tamién a esta rexón pertenecen les los montes Ródope.

El cume más altu de Serbia ye'l monte Djeravica, que tien 2.656 m: ta asitiáu nos montes Prokletije en Kosovu. El puntu culminante de la Serbia Central ye'l monte Midžor nos Balcanes, de 2.169 m, ente que los montes Vršac (Vršački Breg, 641 m) son la máxima altitú na provincia autónoma de la Voivodina. Finalmente, pol so interés artísticu y natural, tien de mentase'l macizu montascosu de Fruška Gora, asitiáu al norte de Sirmia, na provincia autónoma de Voivodina. La so superficie ye en gran parte un parque nacional y ye igualmente célebre polos dieciséis monesterios ortodoxos edificaos equí ente los sieglos XV y XVI. El visu ye Crveni Čot con 539 m.

Ríos y llagos editar

Ríos editar

Práuticamente tol territoriu (92%) de Serbia pertenez a la cuenca hidrográfica del Danubiu (serbiu Dunav), qu'apodera'l norte del país. Apurre navegación al interior d'Europa y al Mar Negru. Una pequeña zona de Kosovo (5%) pertenez a l'aguada adriática, principalmente al traviés del ríu Drin Blanco, y el restu (3%) en Kosovo y el sur de Serbia pertenez a l'aguada exea, principalmente al traviés del ríu Vardar.

Aparte del Danubiu, que percuerre 588 km al traviés de Serbia o como un ríu fronterizu (con Croacia nel noroeste y Rumanía nel sureste), los principales ríos son los sos afluentes el Save (que vien del Oeste, 206 km en Serbia d'un total de 945 km), el Tida (que vien del norte), el Drina (procede del sur, forma una frontera natural con Bosnia y Herzegovina y percuerre 220 km en Serbia, d'un total de 346 km) y el Morava (Zapadna Morava, 308 km d'un total de 308 km y Južna Morava, 295 km d'un total de 295 km); namái esti postreru flúi (casi) dafechu per Serbia, nes rexones más montascoses del sur, coles sos cañes madre (Morava Occidental y Oriental). Los sos afluentes formen una trupa rede de ríos y regueros menores, cubriendo la mayor parte del país.

Otros ríos: Ibar 272 km (total 272 km), Timok 202 km (total 202 km), Tibisco (serbiu Tisa, 168 km d'un total de 966 km), Nišava 151 km (total 218 km), Tamiš 118 km (total 359 km), Kolubara 110 km (total 110 km) y Begej 75 km (total 244 km).

La bayura de superficies d'agua relativamente poco contaminaes y numberoses agües naturales y minerales soterrañes d'alta calidá de l'agua representa una oportunidá d'esportar y meyora económica; sicasí, una esplotación más estensiva y producción d'agua embotellada empezó namái apocayá. A pesar d'esto, munches ciudaes serbies inda carecen problemes de suministru d'agua, por cuenta de la mala alministración y a la baxa inversión nel pasáu, según contaminación hídrica (como la contaminación del ríu Ibar del combináu plomu-cinc de Trepča, afectando a la ciudá de Kraljevo, o la presencia d'arsénicu natural n'agües soterrañes en Zrenjanin).

El potencial hidroenergético de Serbia ta alredor de 17.000 GWh, de los cualos alredor de 10.000 GWh (60%) utilizar en plantes d'enerxía, principalmente les grandes. El restu de potencial ensin utilizar puede ser realizáu usando plantes d'enerxía de tamañu pequeñu y medianu (<25 MW), que la so construcción pol sector priváu vese como una oportunidá p'ameyorar la economía de Serbia y la so capacidá enerxética.[2]

Serbia tamién tien un gran potencial geotermal, que ye usáu namái parcial y esporádicamente. L'usu d'agües geotermales ye principalmente con propósitos balnearios: hai alredor de 60 balnearios, que se ven como una gran oportunidá p'ameyorar el sector turísticu.[3]

Llagos editar

Por cuenta de la configuración del terrén, los llagos naturales son escasos y esvalixaos; la mayor parte d'ellos atópense en Vojvodina, como'l llagu glaciar Palić o numberosos brazos muertos a lo llargo del ríu. Sicasí, hai numberosos llagos artificiales, na so mayor parte por cuenta de banzaos hidroeléctricos, siendo'l mayor d'ellos Đerdap (Đerdapsko jezero 163 km²; total 253 km²) nel Danubiu, Perućac (Perućačko jezero 12,4 km²) nel Drina y el llagu Vlasina (Vlasinsko jezero 16 km²). Otros trés llagos, de menor tamañu, son: llagu Gazivode (Gazivode jezero 11,9 km²), Llagu Zvorni (Zvorničko jezero 8,1 km²) y llagu Zlatar (Zlatarsko jezero 7,25 km²).

Clima editar

 
Climograma de Belgráu.

Falando en términos xenerales, el clima de Serbia ye continental moderáu con una diversidá a nivel llocal provocáu pol allugamientu xeográfica, el relieve, la esposición del terrén, la presencia de sistemes hídricos como un ríu o un llagu, la vexetación o'l grau d'urbanización. Inflúin la cercanía a los cordales de los Alpes, los Cárpatos, los Ródope, según al mar Adriáticu o la llanura panónica. El visu serbiu varia ente un clima más mediterraneu con influencia del Adriáticu nel sur con branos y serondes calientes, secos, ya iviernos relativamente fríos con fuertes nevaes nel interior, y nel norte hai un clima continental, con iviernos fríos y branos templaos y húmedos con agües bien distribuyíes. L'allugamientu de los ribayos y llanures de los ríos na zona septentrional del país dexen que dacuando se produza una fonda protusión en direición sur de mases d'aire polar nel iviernu, ente que'l templáu aire d'El Sáḥara de cutiu entra nel mar Mediterraneu nos branos.

La temperatura medio añal del aire pal periodu 1961-1990 pa la zona cola altitú d'hasta 300 m xube a 11 °C. Les zones coles altitúes de 300 a 500 m tienen unes temperatures medies añales d'alredor de 10,5 °C, y percima de 1.000 m d'altitú alredor de 6 °C.

La precipitación añal, xeneralmente, xube cola altitú. Nes rexones más llanes, va nel intervalu de 540 a 820, árees n'altitú percima de 1.000 m reciben una media de 700 a 1.000 mm, y dellos cumes montascosos nel suroeste de Serbia hasta 1.500 mm. La mayor parte de Serbia tien un réxime de precipitaciones continental, col puntu álgido a principios del branu, sacante nel suroeste, que recibe la so mayor precipitación na seronda. Mayu y xunu son el periodu más lluviosu, con una media de 12 a 13 % del total añal. Febreru y ochobre tienen la menor precipitación. La cubierta de nieve puede durar dende finales de payares hasta principios de marzu, y el mayor númberu de díes con cubierta de nieve ye xineru.

La suma añal de radiación solar atopar nel intervalu de 1.500 a 2.200 hores al añu.

La circulación del aire en superficie ta en gran midida influyida pola nube orográfica. Na parte más templada del añu, prevalecen los vientos del noroeste y del oeste. Na Voivodina y Sumadija, apodera na seronda ya iviernu un vientu del esti sureste, llamáu Košava. Los vientos del suroeste prevalecen na parte montascosa del suroeste de Serbia.[4]

 
Monte Fruška Gora, cerca del monesteriu de Petkovica.

Mediu ambiente editar

Dende 2001, Serbia cunta con una reserva de la biosfera, Golija-Studenica. 53.714 hectárees tán protexíes como güelgues d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, en total, nueve sitios Ramsar. Serbia tien cinco parques nacionales: Fruška Gora (250 km²), Kopaonik (120 km²), Tara (220 km²), Đerdap (Puertes de Fierro) (640 km²) y Sar-planina (390 km²).

Los parques naturales son: Prokletije (1000 km²), Gornje Podunavlje (100 km²), Stara Planina (1420 km²), Golija (750 km²) y Kučajske planina (1150 km²). Hai numberoses reserves naturales rexonales: Deliblatska peščllabra (300 km²), Llagu Ludaš (5,93 km²), Obedska bara (175,01 km²) y Stari Begej - Carska Bara (17,67 km²).

El principal riesgu natural de Serbia son los terremotos destructivos. Tocantes a los principales problemes medioambientales, atópense: la contaminación atmosférica alredor de Belgráu y otres ciudaes industriales; la contaminación de les agües por residuos industriales refundiaos al Save que flúi escontra'l Danubiu.

Xeografía política editar

 

La población de Serbia, incluyendo Kosovu, ye d'aproximao 9.200.000 habitantes. Los grupos étnicos principales en Serbia son: 82,9% de serbios, 3,9% húngaros, 1,4 romaninos (xitanos), yugoslavos 1,1%, bosnios 1,8%, montenegrinos 0,9%, otros 8% (censu de 2002). En Kosovo predominen los albaneses (88%), siendo los serbios el 7% de la población y otros 5%,

Tocantes a la relixón, la mayoritaria ye la ortodoxa serbia 85%, hai un 5,5% de católicos, 1,1% protestantes, 3,2% de musulmanes, ensin especificar 2,6%, otros, desconocíu o ateos 2,6% (censu de 2002). L'idioma oficial ye'l serbiu 88,3%, pero fálase amás húngaru 3,8%, bosniu 1,8%, romanín (xitanu) 1,1%, otros 4,1%, desconocíu 0,9% (censu de 2002). Na Voivodina son cooficiales el rumanu, l'húngaru, l'eslovacu, l'ucraín y el croata.

La capital ye Belgráu con 1.182.000 habitantes (2007). Otres ciudaes qu'entepasen de 100.000 habitantes son: Novi Sad, Niš y Kragujevac. La mayoría de les grandes ciudaes tán alcontraes a lo llargo de la exa del país.

Serbia estrémase alministrativamente en conceyos (opcstine, singular - opcstina). En Serbia puramente dicha:

Na Provincia Autónoma de Voivodina:

Kosovo ta estremáu en 30 conceyos (komunat, singular - komuna n'albanés; opstine, singular - opstina en serbiu): Decan (Decani), Dragash (Dragues), Ferizaj (Urosevac), Fushe Kosove (Kosovo Polje), Gjakove (Dakovica), Gjilan (Gnjilane), Gllogovc/Drenas (Glogovac), Istog (Istok), Kacanik, Kamenice/Dardana (Kamenica), Kline (Klina), Leposaviq (Leposavic), Lipjan (Lipljan), Malisheve (Malisevo), Mitrovice (Mitrovica), Novoberde (Novo Brdo), Obiliq (Obilic), Peje (Pec), Podujeve (Podujevo), Prishtine (Pristina), Prizren, Rahovec (Orahovac), Shterpce (Strpce), Shtime (Stimlje), Skenderaj (Srbica), Suhareke (Suva Reka), Viti (Vitina), Vushtrri (Vucitrn), Zubin Potok y Zvecan.

El gobiernu de Kosovo anunció l'establecimientu d'ocho municipios adicionales acordies con l'unviáu especial de les Naciones Xuníes qu'impulsó un procesu de descentralización; les llendes de dellos conceyos esperen la so aprobación final; los conceyos son: Gracanice (Gracanica), Hani i Elezit (Dzeneral Jankovic), Junik, Kllokot-Verboc (Klokot-Vrbovac), Mamushe (Mamusa), Partes, y Ranillug (Ranilug); amás, l'actual conceyu de Mitrovice (Mitrovica) va estremar en Mitrovice (Mitrovica) norte y Mitrovice (Mitrovica) sur.

Xeografía económica editar

Serbia controla una de les principales rutes terrestres dend'Europa occidental a Turquía y Oriente próximu. Los sos recursos naturales son: petroleu, gas, carbón, mineral ferroso, cobre, cinc, antimoniu, cromita, oru, plata, magnesiu, pirita, caliar, mármol, sal y tierra arable.

La mayor parte del PIB (est. 2007) provién del sector servicios (63,5%), ente que la industria produz el 24,2% y l'agricultura el 12,3%. En cuanto al emplegu, la población activa estremar en: 30% agricultura, 46% industria y 24% servicios (2002).

La mala xestión de la economía de la dómina de Milosevic, un dilatáu periodu de sanciones económiques internacionales y el dañu a la infraestructura ya industria de Yugoslavia mientres los bombardeos aéreos de la OTAN nel añu 1999 amenorgó la economía a la metá del tamañu que tenía nel añu 1990. Dempués del derrocamientu de Milosevic en setiembre del añu 2000, el gobiernu de la oposición democrática de Serbia implementó midíes de estabilización y embarcóse nuna reforma del mercáu. Avanzóse na lliberalización del mercáu, según na privatización y la reestructuración de tolos sectores, incluyíes les telecomunicaciones y firmes de pequeñu y medianu tamañu.

La principal exa de comunicaciones y de desenvolvimientu económicu estender dende'l sureste de Belgráu escontra Niš y Skopie (na República de Macedonia), a lo llargo de los valles de la Velika Morava y de la Juzna Morava.

Los principales productos de l'agricultura son: trigu, maíz, remolacha azucrera, xirasoles y artimores. La ganadería produz carne de vacunu, de gochu y lleche. La industria produz azucre, maquinaria agrícola, equipamientu llétricu y de comunicaciones, papel y magaya, plomu y equipamientu de tresporte.

Tien 1.921 km de gasoductos y 323 km d'oleoductos. La exa principal del país ta travesáu pela principal vía ferrial del país (la vía ferroviaria Belgráu-Chigre) y pela carretera europea E75. Tien 3.379 km de víes ferriales y 36.875 km de carreteres. Les víes fluviales son 587 km, principalmente nel Danubiu y el Save.

Referencies editar

Notes
  1. ↑ Incluyendo Kosovu, d'aldericáu estatus.
  2. ↑ Energetski potencijali Srbije, Elektroprivreda Srbije (en serbiu)
  3. ↑ Utilization of Geothermal Hydrology in Serbia", M. Milivojević y M. Martinović, International Geothermal Conference, Reykjavik 2003.
  4. ↑ Serviciu hidrometeorológico de Serbia

Enllaces esternos editar


 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Xeografía_de_Serbia&oldid=4156797»