Xeografía de la República Popular China

La República Popular China estender dende los 80 °O hasta los 120 °O, queriendo dicir que China abarca una doceava parte del llargor del mundu, siendo'l tercer país más estensu en superficie terrestre del mundu, y onde más habitantes hai (una sesta parte).

Xeografía de la República Popular China
Composición d'imáxenes de satélite de China. El país estender polos cordales más altos de la Tierra, pero tamién por vastos desiertos ya importantes valles onde creció la civilización Continente = Asia
Coordenaes	40°N 110°E
Rexón	Asia del Este
Carauterístiques xeográfiques
	9 596 960 (97.2 %) (3º del mundu) km² (tierra)
	2.8 % km² (agua)
Llinia de costa	14 500 km
Puntos estremos
Puntu más altu	8848 m (monte Everest)
Fronteres territoriales
• Mongolia	4673 km
•  Rusia	3645 km
• India	3380 km
• Birmania	2185 km
•  Kazakstán	1533km
•  Corea del Norte	1416 km
•  Vietnam	1281 km
• Nepal	1236 km
858 km
•  Paquistán	523 km
•  Bután	470 km
•  Laos	423 km
•  Taxiquistán	414 km
• Afganistán	76 km
[editar datos en Wikidata]

Les ciudaes más grandes de china atópense perbién estructuradas pero, sicasí, el restu de la rede urbana ta bien mal estructurada .Apenes esisten ciudaes medies, más allá de les capitales de los trenta provincies con que cunta: unes provincies bien grandes a les cualos nun sirven na so totalidá la mayoría de les capitales. Pero, nos últimos tiempos, empezó la emigración del campu a la ciudá y empiecen a sentise los primeros signos de superpoblación. Pa evitar esto, les autoridaes chines empezaron a primar a les capitales y a les ciudaes nueves como centru urbanu, con similares oportunidaes que les grandes urbes. Estes ciudaes medies traten d'enriar y ordenar el mundu rural inmediatu: apurriendo productos a los grandes centros urbanos. Cada ciudá lleva a cabu un fuerte programa de desenvolvimientu; lo que-y obliga a drenar fuercia de trabayu y capitales del campu. A lo postrero, esta política va favorecer un auténticu éxodu rural y desequilibrará, entá ye más, la distribución de la población. Tou esto ta, entá, controláu poles autoridaes comunistes chines, qu'entá deciden ónde tien de vivir la población.

En China atópense dalgunes de les ciudaes más grandes del mundu, como Beixín, Shanghai, Chongqing y Tianjin, toes elles con más de 5 000 000 d'habitantes. Nun apaez la macrocefalia d'otros países subdesendolcaos, pero namái porque ye un país bien grande y la población nun se concentra nuna sola ciudá.

Relieve

Relieve de China

Mapa de China.

El territoriu de China ye bien diversu pero ta, sobremanera, marcáu polos montes —el 40% del territoriu chinu tien más de 2000 metros d'altitú— y los desiertos (qu'ocupen el 11,4 % del país). Los xeógrafos estremen polo xeneral trés grandes conxuntos gradiaos, con un gradiente decreciente d'altitú d'oeste a este. Un escarpe continental que s'estiende dende'l Gran Khingan a la Pandu Yunnan-Guizhou pasando pelos Montes Taihang, dixebra les grebes planicies del norte y oeste de les fértiles llanures del este dicir, onde se concentra la gran mayoría de la población y l'agricultura intensiva.

L'oeste de China: montes, altos pandos y depresiones

Los montes en China atopar ente les más elevaes d'Asia y del mundu. Los principales ríos del país tienen ellí la so nacencia.

El Himalaya dixebra'l mundu chinu (al sur), del mundu indiu (al norte). La cadena algama un máximu de 8850 m nel Everest, asitiáu na frontera chinu-nepalesa. Escontra'l norte atopa la pandu tibetanu, bordiada pol Karakorum y los montes Kunlun. Estos postreros estremar en delles cañes según avancen escontra l'este dende'l pandu de Pamir. Les cañes norte, el Altyn Tagh y el Qilian Shan, formen el cantu del pandu tibetanu y bordien la cuenca de Qaidam, una rexón desértica y bien pantanosa que tien numberosos llagos de sal. La caña sur de los montes Kunlun estrema la cuenca del Huang He y la del ríu Yangtze.

Panorámica del Karakoram

El noroeste de China ta ocupáu por dos cuenques desérticas separaes pola cadena de Tian Shan: al sur, la cuenca de Tarim, la más grande del país, rica en carbón, petroleu y minerales y la Zungaria al norte. A lo último, la frontera con Mongolia ta marcada pol macizu d'Altái y el desiertu de Gobi, que s'estiende al norte de los montes Qinling. El corredor de Gansu, al oeste de la curva del Huang He, foi unu de les principales exes de comunicación col Asia central.

La diversidá del centru

Paisaxe de montes de Yunnan.

El centru de China ye, en permediu, menos eleváu que les rexones occidentales del país. El relieve ta formáu por montes medianos, pandos, llombes y depresiones. Sicasí, pueden estremase dellos subconxuntos de cutiu compartimentados.

Al norte de la Gran Muralla China ta'l pandu de Mongolia a una altitú media de 1000 metros; ta travesada d'este a oeste pelos montes Yin d'alredor de 1.400 metros d'altitú. Al sur atopa la pandu más grande de loess del mundu, con una superficie de 600 000 km² a caballu ente les provincies de Shaanxi, Gansu y Shanxi , según una parte de la rexón autónoma de Ningxia.

Al sur de los montes Qinling atópense les rexones densamente poblaes y altamente industrializaes de les llanures del Yangtze, según agües enriba la cuenca de Sichuan.

Secundaria a los montes Qinling en cuantes que ye una frontera interior, la cadena de Nanling ye la más meridional de toles cadenes que traviesen el país d'este a oeste. Al sur de Nanling, el clima tropical dexa dos colleches d'arroz al añu. Al sur atopa la cuenca del ríu Perlla. Al oeste, el pandu de Yunnan-Guizhou alzar en dos fases, llegando respeutivamente a 1200 y a 1800 metros sobre'l nivel del mar, en direición a los montes que marquen la frontera oriental del pandu tibetanu.

La parte sur d'esti conxuntu carauterizar pola so altitú: Yunnan carauterizar pola so topografía cárstica y los sos valles encajonados.

L'Este de poca altitú

Estreme'l mediu monte del sureste (Fujian), les rexones costeres consisten en llanures y llombes baxes, aptes pa l'agricultura y con una alta densidá humana. Ye nesta rexón onde los trés principales ríos chinos desagüen nel mar, formando deltes. La mariña sur ye más recortada que'l norte.

Desiertos

Vista de les dunes del desiertu de Kumtag

L'área ocupada por desiertos ye de 1 095 000 km², el 11,4% del país, con 637  000 km² de desiertos de sable y 458 000 km² de desiertos cascayosos. Los desiertos atópense principalmente nel noroeste y norte, nes provincies de Xinjiang, Qinghai, Gansu, Mongolia Interior y Shaanxi. La zona de desiertu en Xinjiang ye la más grande, con desiertos de sable y piedra, que suponen alredor del 60% de la superficie del desiertu de tol país. Estes zones tán allugaes lloñe de la mariña y tienen un típicu clima continental, carauterizáu pola seca, la escasez de precipitaciones, la lluz del sol siempres, les fluctuaciones estremes de temperatura y la frecuencia de fuertes vientos. Los principales desiertos son:

• desiertu de Taklamakán, allugáu al sur de los montes Tian Shan y nel centru de la cuenca del Tarim, en Xinjiang. El so llargor ye de 1000 km, el so anchor de 400 km y la so superficie 327 000 km². Non yá ye'l desiertu más grande en China, sinón tamién unu de los más grandes del mundu.

• desiertu de Lop Nor, allugáu tamién al sur de les Tianshan y nel estremu oriental de la cuenca del Tarim, en Xinjiang. Tien una superficie d'unos 50.000 km².

• desiertu de Gurbantunggut, asitiáu nel centru de la cuenca de Junggar, nel norte de Xinjiang, con una superficie de 47 300 km². La so precipitación añal algama 70-150 mm, polo que nun ye tan secu como nel desiertu de Taklimakan.

• desiertu de Badain Jaran, asitiáu na parte suroeste de les banderes de Alxa, nel oeste de la rexón autónoma de Mongolia Interior, nel centru de la zona del desiertu de Alxa, con una superficie de 47 100 km². Les dunes formen el 83% de la superficie total. Hai 144 pequeños llagos atópense esvalixaos poles grandes llanures ente los montes de sable. L'agua ye bien salada y el so conteníu mineral ye altu. Sicasí, nel cantu de delles d'estes cuenca produz agua duce potable.

• desiertu de Tengger, asitiáu na rexón sureste de Mongolia Interior, con una superficie de 36 700 km². Na so cuenca atópense esvalixaos banzaos, que representen el 7% de la so superficie total, según llombes, valles, y llanures. Hai 422 cuenques de llagos, grandes y pequeños, de los cualos 251 tienen agua que puede ser utilizada pal tresformamientu del desiertu.

• desiertu de Mu-Us, asitiáu na parte norte de la provincia de Shaanxi al norte de la Gran Muralla y na parte sur de Mongolia Interior. La so superficie ye de 25 000 km². La precipitación añal llega a 250-440 mm equí, polo qu'esta zona ye rica n'agües superficiales y soterrañes, que preve una bona y variada vexetación.

Hai otros desiertos importantes, como'l desiertu de Horqin, de 24 600 km², na parte oriental de Mongolia Interior; el desiertu de Kumtag, de 19 500 km², al sureste del desiertu de Lop Nor, en Xinjiang; el desiertu de Ulanbuh, de 10 300 km², na parte oriental del desiertu de Alxa, en Mongolia Interior y llinda al este col ríu Mariellu; o la zona desértica de la cuenca de Qaidam, na provincia de Qinghai, que cubre una área de 33 100 km².

Hidrografía

El territoriu chinu estremar en dos zones. Al oeste una zona endorreica, que toma ⅓ del territoriu chinu, con una hidrografía que nun desagua nel mar, y una zona exorreica, al Este, que toma los ⅔ del territoriu. Hai en China cerca de 50 000 ríos con una cuenca de más de 100 km² y más de 2800 llagos de más de 1 km².

Na zona endorreica hai 3 grandes cuenques principales. La cuenca del altu Tíbet con 1 000 000 de km² qu'abarca'l 0,1% del caudal chinu. La cuenca de Xinjiang, de 2 000 000 km² y el 0,3% del caudal de China. A lo último, la zona occidental de Mongolia, con 400 000 km², ye'l desiertu de Gobi y nun esisten corrientes permanentes.

L'área exorreica tien delles cuenques principales. Atópase la cuenca del ríu Amur, que toma una área de 1 000 000 km² y drena el 7% de tol caudal chinu, tien 3 afluentes principales. La China del Norte 650 000 km². Con unos caudales débiles, pero con crecíes desaxeradamente brutales debíes a la concentración de les precipitaciones que se producen en solu dos meses. Récor del mundu de turbidez. La rede del Sureste de 200 000 km². El cursu de los ríos ye fuerte, pero son curtios. Con gran alimentación (monzones, tifones)tienen un considerable caudal pero con una turbidez menor que nel Norte. La rede del Sur, tien un gran ríu'l Xi Jiang que naz en Yunnan y va desaguar nel ríu Perlla. Con una cuenca 2 vegaes menor que la del Ríu Mariellu, pero que tien un caudal 5 vegaes mayor, nel branu'l caudal puede llegar a 50 000 m³/s. Este ye unu de los ríos menos peligrosos de China. La rede del Suroeste componer de los ríos que nacen nel Tíbet y que, de siguío, flúin escontra la India y escontra la península d'Indochina. Los ríos escurren encajonados y son alimentaos pol monzón de Bengala y el destemple.

Ríos

El Huang He en Landzhou

El Yangtze ye'l ríu más llargu de China, el tercer ríu más llargu del mundu dempués del Nilu y del Amazones. Ye navegable na mayor parte del so percorríu y nél atopa la presa de les Tres Foces. Naz nel Tíbet y percuerre 6300 km travesando'l centru de China, drena una cuenca de 1,8 millones de quilómetros cuadraos antes de desaguar nel mar de China. La cuenca de Sichuan, tien un clima templao y húmedo y una llarga temporada de crecedera, polo que ye aparente pa numberosos cultivos. La provincia ye una importante productora de seda y una importante rexón minera ya industrial.

El Ríu Mariellu (Huang He) tien el so orixe nel altiplanu tibetanu, aína flúi al traviés de les llanures del norte de China, centru históricu de la espansión de la cultura china. Los sos suelos aluviales bien ricos fueron cultivaes dende la Prehistoria. La llanura ye una continuación de la llanura de Manchuria escontra'l suroeste, a pesar de que ta dixebrada pol Mar de Bohai.

El Hai He como'l ríu Perlla y otros grandes ríos, cuerre d'oeste a este. El so cursu, agües enriba, formar con hasta cinco ríos que conflúin en Tianjin. De siguío, percuerre 70 km antes de desaguar nel mar de Bohai. El ríu Huái naz na provincia de Henan y alimenta dellos llagos antes de desaguar nel Yangtze, cerca de Yangzhou.

Ver tamién: Ríos de China

Mares

Les agües territoriales chines son principalmente los mares del Océanu Pacíficu que bañen alredor de 5.000 islles a lo llargo de los 14.000 km de mariña. La mariña ye predresa, principalmente al sur de la Badea de Hangzhou, más arenosa nel norte.

Clima

Mapa de precipitaciones añales.

El clima de China ye bien variáu, subtropical (dacuando llamáu «clima chinu») nel sur (de la islla de Hainan en Shanghai) hasta'l subárticu nel norte (provincia de Heilongjiang),^{[ensin referencies]} y marcáu pol monzón. Ye'l monzón el responsable d'una gran parte de l'agua recibida poles distintes rexones del país. La distribución de la población de China ta rellacionada coles zones climátiques.

Si la diferencia de temperatura ente'l norte y el sur ye bien alzada pel hibiernu, ye enforma menor pel branu. Con éses la máxima media en xineru ye inferior a 0 ° nel norte de Heilongjiang y la temperatura puede baxar hasta 30– °C. Les medies del mes de xunetu superen los 20 °C. En comparanza, la media de xineru ye cimeru a 10 °C nel centru y nel sur de Guangdong lleguen a 28 °C en xunetu. La mariña sureste ta bien espuesta a riesgu de furacanes de xunetu a setiembre. Estes nubes tropicales provoquen cada añu importantes desastres causaos por violentos vientos y por hinchentes.

Les variaciones rexonales de les precipitaciones son más importantes que les de les temperatures. Al sur de los montes Qinling, les precipitaciones son abondoses, especialmente mientres el monzón de branu. El nordeste, sicasí, ye muncho más ensugo por cuenta de la presencia d'un anticiclón nel iviernu. Nel centru-norte, el desiertu de Gobi ta consideráu un desiertu fríu y sometíu a nubes de sable. Al noroeste, el desiertu de Taklamakán ye un desiertu onde l'agricultura ye posible solamente nos oasis. Al suroeste, les tierres altes del Tíbet tamién son bastantes seques, por cuenta de la barrera del Himalaya que bloquia l'aire húmedo procedente del sur.

Fusu horariu

Magar que China estender nel sentíu esti oeste a lo llargo de 61°36' paralelos (ente'l llargor 134°46ʼ79ʼʼ Y y 73°33ʼ27ʼʼY) el país tien un solu fusu horariu. Esto implica que nel estremu oeste'l sol atopar nel so máximu altor a les 3 pm, mientres nel estremu este ello asocede a les 11 am. Por cuenta de esto, los habitantes del estremu oeste atrasaron la vida pa nun empezar les actividaes de nueche.

Recursos naturales

Mapa de la superficie cultivada

Los principales recursos naturales de China son: carbón, mineral de fierro, petroleu, gas natural, mercuriu, estañu, wolframiu, antimoniu, manganesu, molibdenu, vanadiu, magnetita, aluminiu, plomu, cinc, uraniu, enerxía hidroeléctrica.

La esplotación de la tierra:

• Les tierres arables: 14%;
• Cultivos permanentes: 0%;
• Camperes permanentes: 43%;
• Los montes: 14% (est. 1993).

Los recursos n'agua xuben a 2.711,5 millones de metros cúbicos nos ríos y 828,8 millones estrayíos de les capes soterrañes. El total de recursos disponibles ye de 2.821,4 millones de metros cúbicos de los cualos el 80,9% atópase na cuenca del Ríu Yangtze. En 1993, 498.720 km² yeren tierres de regadío.

Desastres naturales

Ciclones

Los furacanes son frecuentes, cinco per añu, por permediu, a lo llargo de les mariñes oriental y meridional, y causen hinchentes en combinación coles agües del monzón.

Urbanización

China enfrentar a un masivu éxodu rural provocáu pola industrialización de l'agricultura, esti éxodu aumentó'l númberu d'habitantes de les ciudaes de los 77 millones en 1953 a 190 millones en 1980 y 470 millones en 2000 a unos 650 millones en 2008 (incluyida una población flotante» de 150 millones de trabayadores emigrantes).

Creáronse 246 nuevos pueblos a partir de 1990 hasta'l 2008, y tán previstes 400 nueves ciudaes antes de 2020 p'acoyer a los nuevos llabradores llegaos a la ciudá. Antigües ciudaes, como Shenzhen o Chongqing superaron los 10 millones d'habitantes. Ente 89 ciudaes chines de más d'un millón d'habitantes, 49 fueron creaes ente finales del deceniu de 1980 y 2008. Namái'l 45% de los ciudadanos chinos vivíen en ciudaes en 2008, pero esta tasa va ser del 60% en 2020, acordies colos estudiosos que creen que l'éxodu rural va llegar a los 300 millones d'habitantes nes ciudaes. Ta en desenvolvimientu un primer proyeutu de ciudá ecolóxica pa 1 millón d'habitantes.

Estos fenómenos de periurbanización y d'urbanización acompañar d'un gran desenvolvimientu automovilísticu y de la rede de carreteres, fontes de contaminación, de perda d'árees naturales y agrícoles, lo mesmo que de fragmentación ecolóxica del territoriu.

Reclamaciones de tierres y zones alministratives especiales

China tamién tien fronteres comunes con dos zones alministratives especiales: Ḥong Kong (30 km) y Macáu (0,34 km).

Disputes territoriales:

• Taiwán;
• Islles Diaoyu (Senkaku en xaponés), reclamaes pol Xapón y China;
• Caxmir;
• Arunachal Pradesh;
• Islles del Mar de la China Meridional (islles Spratly y Islles Paracel).

Ver tamién

• Puntos estremos de China

Referencies

Bibliografía

• Chun Lin, Hans Hendrischke, The Territories of the People's Republic of China. Europa Publications, First edition, 2002, London. 264 pages. ISBN 1-85743-149-9 (After an overview, each region is presented in 5-8 pages, with : physical Geography, History, Economy, Directory).
• Jean-Pierre Larivière, Jean-Pierre Marchand, Géografía de China, Colin, Paris, 1999, ISBN 2200251181
• Yves Guermond, China, Belin, Paris, 2007, ISBN 9782701139807
• « Ecoloxía. China sollértase por fin ! », en Courrier international n°853, du 8 au 14 mars 2007, dossier páxs.32-38
• Chun Lin, Hans Hendrischke, The Territories of the People's Republic of China. Europa Publications, First edition, 2002, London. 264 pages. ISBN 1-85743-149-9 (Cada rexón presentada en 5-8 páxines, con : Xeografía física, Hestoria, Economía).
• Cédric Basset, Les fleurs des montagnes chinoises et himalayennes, 7/05/2008, 288 pages, édition de l'auteur (voir asianflora.com)
• Thierry Sanjuan, Atles de China Paris, Autrement, 2007, 80 pages

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Xeografía de la República Popular China.
• Ilustraciones de montes famosos

• Datos: Q839778