Bélxica
Bélxica[21] ye un país nel noroeste d'Europa asitiáu a la oriella del Mar del Norte y con llendes al sur con Francia y Luxemburgu, al norte colos Países Baxos y al este con Alemaña. Ye ún de los miembros fundadores de la Xunión Europea. Bélxica tien una población d'alrodiu diez millones y mediu de persones, esbillaes per un área de cerca de 30.000 quilómetros cuadraos.
Bélxica ta llingüísticamente dixebrada. Tien dos llingües principales: el 60% de la so población, principalmente na rexón de Flandes, fala neerlandés, mentantu qu'al rodiu del 40% fala francés (na rexón de Valonia, al sur, y na Rexón de Bruxeles-Capital, una rexón oficialmente billingüe qu'acueye tamién una minoría de falantes de neerlandés). Menos d'un 1% de los belxicanos vive na Comunidá xermanófona, al este del país. Davezu, esta bayura llingüística aporta a conflitos políticos y culturales, y asina s'espeya nel complexu sistema de gobiernu de Bélxica y na so historia política.
El nome de Bélxica remanez del so nome llatín de la parte más septentrional de la Galia, Gallia Belgica, y esti nome remanez d'una grea de tribes celtes, los belgues. Históricamente, Bélxica foi parte de los Países Baxos, que tamién comprenden los actuales Países Baxos y Luxemburgu, y cubríen una rexón daqué mayor que l'actual Benelux.
Dende caberos de la Edá Media hasta'l sieglu XVII, foi'l centru del comerciu y la cultura. Dende'l sieglu XVIII hasta la Revolución belxicana de 1830, Bélxica, n'aquella dómina denomada los Países Baxos del Sur, foi'l llugar d'alcuentru de munches batalles ente los poderes europeos, y ye por ello que tiense ganao el nomatu de "campu de batalla d'Europa"[22]
Más recién, Bélxica es miembro fundaor de la Xunión Europea y abelluga la so sé en Bruxeles, asina como munches otres organizaciones internacionales, como la OTAN.
Historia
editarDelles Naciones y cultures ocuparon el llugar qu'anguaño recibe'l nome de Bélxica dende celtes y romanos hasta franceses y neerlandeses.
Tres del colapsu del Imperiu Romanu los francos tomaren posesión del territoriu y col pasu del tiempu la rexón pasó a ser una parte de los Países Baxos hasta la so guerra d'independencia. La Bélxica independente remóntase a 1830, cuando la rexón foi desmembrada del Reinu de los Países Baxos, na secuencia del Congresu de Viena. Enantes de les guerres napoleóniques, la rexón consistía nos Países Baxos Españoles. Dempués d'un pequeñu arbitrax internacional pa que nun fore parte de Francia, el Reinu Xuníu propunxo que'l nuevu país fore encabezáu por una casa real d'un tercer país, nesti casu dexándo-y l'honor al Duque Leopoldu de Saxonia-Coburgu-Gotha d'Alemaña, que se convertería nel Rei Leopoldu I de Bélxica , y que foi socedíu pol so fíu Leopoldu II de Bélxica, que tres de la colonización del Congo, convitió a Bélxica nuna potencia imperialista.
La República Popular d'El Congo (ex-Zaire) foi colonia belxicana nos sieglos XIX y XX, y proclamó la so independencia nel añu 1960.
Dempués de la Segunda Guerra Mundial, Bélxica xunióse a la OTAN, tando la so sé en Bruxeles.
Política
editarDivisiones alministratives
editar Flandes |
 Valonia |
 Bruxeles-Capital |
 Comunidá flamenca |
 Comunidá francesa |
 Comunidá xermanófona |
L'Estáu Federal tien 3 niveles:
- 1. Les tres rexones (que difieren de ls comunidaes llingüístiques con respeutu a la Comunidá xermanófona y la rexón de Bruxeles):
- la Rexón de Flandes;
- la Rexón de Valonia; y
- la Rexón de Bruxeles-Capital.
- 2. El gobiernu federal, con sé en Bruxeles.
- 3. Les tres comunidaes llingüístiques:
- la Comunidá Flamenca (ye dicir, de llingua neerlandesa);
- la Comunidá francesa (ye dicir, de llingua francesa);
- la Comunidá xermanófona (ye dicir, de llingua alemana)
Los conflictos ente los desemeyaos muérganos resuélvense pol Tribunal d'arbitrax. Esta disposición permite un alcuerdu ente les diferentes cultures pa que puedan convivir en paz.
Xeografía
editarEl territoriu de Bélxica tien una estensión de 30.510 km² y dixébrase xeográficamente en 3 rexones: la planicie costera al noroeste, la meseta central y les altiplanicies de les Ardenas al sureste. Siguiendo l'exemplu de los Países Baxos, la planicie costera tien ganao dalgunos espacios del Mar del Norte per duana de diques y canales. La meseta central, nel interior, ye un área llano y de pocu altor, que tien munchos valles fértiles y ye irrigáu por numberoses víes ñavegables. Equí tamién hai cadarmes d'un relieve más ásperu, como cueves y pequeños beyos.
Clima
editarEl clima ye marítimu d'albadíu, con precipitaciones significatives durante tol añu (Clasificación climática de Köppen: Cfb; la temperatura media ye de 3°C en xineru y de 18 °C en xunetu, y la precipitación media ye 65 mm en xineru y 78 milímetros en xunetu).[23]
Pola mor de la so alta densidá de población y del so allugu nel corazón d'Europa Occidental, Bélxica enfréntase a dellos y serios problemes medioambientales. Un informe de 2003[24] conseña que l'agua de los ríos de Bélxica tinía la peor calidá d'Europa, y que s'allugaba na cola de los 122 países del estudiu.
Economía
editarDemografía
editarCultura
editarReferencies
editar- ↑ URL de la referencia: http://eatc-mil.com/8/About-us. Data de consulta: 8 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://mtcr.info/partners/. Data de consulta: 4 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: https://www.interpol.int/Member-countries/World. Editorial: Interpol. Data de consulta: 7 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1. Editorial: Grupu d'abastecedores nucleares. Data de consulta: 7 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/. Editorial: Organización pa la Prohibición d'Armes Químiques. Data de consulta: 7 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://mcce-mil.com/wp-content/uploads/glance/MCCE-AT-A-Glance-September-2017.pdf. Data de consulta: 8 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://www.occar.int/185. Editorial: Organización para la Cooperación Conjunta en Materia de Armamento. Data de consulta: 8 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en. Editorial: Organización Hidrográfica Internacional. Data de consulta: 8 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: https://www.iea.org/countries/membercountries/. Editorial: Axencia Internacional de la Enerxía. Data de consulta: 8 avientu 2017.
- ↑ URL de la referencia: http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp.
- ↑ URL de la referencia: http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html. Data de consulta: 4 mayu 2019.
- ↑ URL de la referencia: https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8. Data de consulta: 4 mayu 2019.
- ↑ URL de la referencia: https://www.touteleurope.eu/les-pays-membres-de-l-espace-schengen.html.
- ↑ URL de la referencia: https://www.gbif.org/country/BE/summary.
- ↑ URL de la referencia: https://www.dhs.gov/visa-waiver-program-requirements. Data de consulta: 7 marzu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://public.wmo.int/en/members/belgium. Data de consulta: 26 mayu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/. Data de consulta: 21 xunetu 2020.
- ↑ URL de la referencia: https://www.ats.aq/devAS/Parties?lang=e.
- ↑ URL de la referencia: https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf. Data de consulta: 16 marzu 2024. Páxina: 4. Supports qualifier: data de principiu.
- ↑ URL de la referencia: https://holocaustremembrance.com/countries/belgium. Data de consulta: 17 marzu 2024. Tipo de referencia: official member page. Supports qualifier: data de principiu.
- ↑ (2010) Cartafueyos Normativos. Nomes de los países del mundu y de les sos capitales y xentilicios. Uviéu: Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-500-8.
- ↑ http://www.diplomatie.be/fr/belgium/belgiumdetail.asp?TEXTID=49437 Commerce extérieur et Coopération au Développement
- ↑ Eurometeo: El clima en Bruxeles
- ↑ Pearce, Fred (3 de mayu de 2005). «Sewage-laden Belgian water worst in world». New Scientist. Consultáu'l 5 de setiembre de 2006.
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Bélxica.
