Soda Stereo foi una banda de rock arxentina, formada en Buenos Aires nel añu 1982 por Gustavo Cerati (voz, guitarra), Héctor «Zeta» Bosio (baxu) y Carlos Alberto Ficicchia «Charly Alberti» (batería), considerada una de les más influyentes ya importantes bandes iberoamericanes de tolos tiempos y una lleenda de la música llatina. La banda tuvo un papel bien importante nel desenvolvimientu y l'espardimientu del rock iberoamericanu, rock en castellanu mientres les décades de 1980 y 1990. Fueron el primer grupu de fala hispana en consiguir un ésitu masivu en Llatinoamérica. Soda Stereo encabezó les llistes de tolos tiempos na so nativa Arxentina, onde s'establecieron dellos récores de ventes de discos y asistencies a conciertos. [1] [2]

Soda Stereo
Orixe Buenos Aires
Xéneru(os) rock latino (es) Traducir
Miembros
Gustavo Cerati, Zeta Bosio y Charly Alberti
Enllaces esternos
Sitiu web oficial https://sodastereo.com/
Discogs 467153
Facebook sodastereo
Twitter sodastereo
IMDb nm5330009
[editar datos en Wikidata]

Cuatro de los sos álbumes fueron incluyíos na llista de los 250 meyores discos de tolos tiempos del rock iberoamericanu según la revista En cantu: Cantar animal (nᵘ 2), Comfort y música pa volar (nᵘ 15), Signos (nᵘ 40) y Suañu Stereo (nᵘ 41).[3] Amás, la edición n'inglés de Rolling Stone consideró a Suañu Stereo como'l cuartu meyor álbum de la historia del rock llatín.[4] El so cantar «De música llixera» foi considerada la meyor del rock hispanoamericanu y la cuarta de tolos tiempos, tantu del rock llatinoamericanu,[5] como del rock arxentín en particular. [6] Los cantares «Te faen falta vitamines» y «Nada personal» fueron consideraes la nᵘ 73 y nᵘ 74 respeutivamente ente les meyores temes del rock arxentín.[6] Los videos de «Na ciudá de la roxura» y «Ella usó la mio cabeza como un revólver» fueron finalistes y ganadores respeutivamente del entós únicu premiu MTV a la música llatina. El video «Cuando pase'l temblón» foi nomáu finalista del 12.° World Festival of Video and TV n'Acapulco.[7] En 2002 recibieron el Premiu Lleenda de MTV Llatinoamérica pola so trayeutoria musical, el primeru qu'apurrió la entidá.[7] Nos sos catorce años d'esistencia siguida realizaron 1488 recitales en 97 ciudaes de países d'América y Europa.[ensin referencies] La banda vendió aproximao 20 millones de copies en tol mundu.[8][9]

En 1997 eslleir por problemes personales y por diferencies de criterios artísticos ente los sos integrantes, realizando una curtia y emotiva xira de despidida terminada'l 20 de setiembre de 1997 nel estadiu de River Plate, conocíu como L'últimu conciertu. A mediaos de 2007 la banda anunció el so regresu pa realizar una única xira continental llamada Vas Veme Volver na qu'axuntó a más d'un millón de siguidores, rompiendo dellos récores d'asistencia y númberu de conciertos.

Historia

editar

De Los Estereotipos a Soda Stereo (1982-1984)

editar
 
Cruceru Xeneral Belgrano, fundíu na Guerra de Malvines de 1982, causando 323 muertos. La guerra impactó fuertemente nos mozos y promovió el rock en castellanu, fuertemente controláu hasta entós. La derrota fixo colapsar a la dictadura, abriendo pasu a la democracia en 1983. Nesi momentu naz Soda Stereo.

A empiezos de los años 80, Gustavo Cerati, de 22 años, y Héctor «Zeta» Bosio, de 23 años, compartíen los mesmos gustos y suaños musicales y empezaron una busca pa integrar un grupu punk rock inspiráu en The Police, que visitó Arxentina en 1980, y The Cure, con temes propies n'español. Primero, Cerati integrar a The Morgan y depués formaron sucesivamente'l grupu Stress, xunto a Charly Amato, Sandra Baylac y el batería Pablo Guadalupe, y Proyeutu Erekto xunto a Andrés Calamaro, que nun cubrir les sos mires.

Nel branu de 1982, dambos coincidieron en Punta del Este (Uruguái): Cerati col so grupu Sauvage[10] y Bosio con The Morgan, una banda integrada tamién por Sandra Baylac, Hugo Dop, Christian Hansen, Pablo Rodríguez,[11] Charly Amato, Osvaldo Kaplan y Andrés Calamaro.[12] Por cuenta de una serie de peripecies, Cerati y Bosio establecieron un estrechu venceyu musical y d'amistá que los llevó a empezar a tocar xuntos.[13]

Cerati comentaba d'esta miente esos primeros intres:

La fecha ye l'añu 82, Guerra de les Malvines. Yo trabayaba nuna axencia como junior. Estudiara Publicidá na Facultá y con Zeta teníamos asignatures de mancomún, pero nun conocíamos enforma. Yo taba tocando con una banda de blues y rock de la zona de Flores, al oeste de Buenos Aires y él con un grupu que faía covers. Nel branu fui a Punta del Este con un grupu de música discu, un grupu pa ganar dineru. Faía coses de The Commodores, de guitarrista rítmicu y cantaba con un par d'ingleses que faíen les voces. El llugar onde tocábamos quebró y quedamos ensin un pesu en Punta del Este. Intentamos vender tou lo que taba na discoteca, porque la dueña fugóse. Mandónos unos cheques ensin fondos, asina qu'empezamos a vender tou. Arrendamos el pianu pa poder quedanos, porque taba bonu esi branu. Unu de los pocos bonos, porque había xente ensin plata, como nós. N'otru llugar de Punta del Este taba Zeta tocando con un grupu que se llamaba The Morgan. Como nun tenía ónde quedame, fui con ellos, y ende empezó la mio rellación con Zeta. Entamamos la idea de tener un grupu, y depués nes clases dedicábamos a buscar nomes de grupos, a escuchar música y cualquier cosa menos a lo que teníamos que faer.
Pasamos llargu tiempu buscando otres persones pa faer daqué, y finalmente quedamos Zeta y yo colos teclaos d'Andrés Calamaro, con quien formamos una banda que se llamó Proyeutu Erekto, que yera un grupu de tecno. Pero la nuesa idea yera armar un grupu de rock. Había llegáu The Police, una de les nueses mayores influencies, a Arxentina (n'avientu de 1980) y teníamos que dir toos a velos.[14]

Daquella Carlos Ficcichia, nome llegal de Charly Alberti, llamaba insistentemente per teléfonu a María Laura Cerati, la hermana de Gustavo a quien conociera nes piletas de River Plate, pa convidala a salir, pero ésta pensaba que yera un «pesáu» (cafiante) y non quería atender.[15] Nuna oportunidá foi Gustavo quien atendió una llamada de Charly pa la so hermana y entablaron una conversación de compromisu na que Carlos cuntó que tocaba la batería y que yera fíu d'un famosu batería de jazz, Tito Alberti, autor amás del conocíu cantar infantil «L'elefante trompita».[16] A la selmana, Gustavo y Zeta decidieron visitar a Charly Alberti (cuatro años más nueva que Cerati) pa escuchalo tocar na batería del so padre. Depués de que Gustavo dixéra-y a Charly «¡el pelo te lo cortás!» la banda quedó formada.[15]

Dempués d'esaminar dellos escurrimientos (Aerosol, Side Car) adoptaron el nome de Los Estereotipos, por cuenta de un cantar de The Specials[17] que-yos apasionaba a los trés y qu'utilizaron unos meses.[18] D'esa primerísima dómina data un demo onde grabó guitarres Richard Coleman que foi integrante oficial de la banda mientres bien pocu tiempu naquellos díes de 1982. Les temes del demo fueron los siguientes: «¿Por qué nun puedo ser del Jet-Set?», «Dime Sebastián» y «Tengo De suañar» (de Ulises Furaca), acompañaos por Daniel Melero en teclaos y Ulises Furaca en guitarra.[18] Depués surdieron los nomes «Soda» y «Estéreo», dando como resultáu «Soda Stereo», y calteniendo asina parcialmente'l nome inicial.[15][19]

Sobre l'orixe y sentíu de la pallabra «soda» esplicaba un periodista:

Ellos dicen que faen música con burbuyes. Pero en llugar de tratase de luxoses burbuyes de champagne, afirmen asumir la representatividá cotidiano y popular del sifón.[20]

Tito Alberti cuntó la siguiente anéudota:

Un día pregunté-yos cómo diben llamase y dixéronme: Soda Stereo. Yo taba mediu enchíu y díxi-yos: ¿Por qué nun-y ponen Sifón Drago?[21] Nun me falaron por seis meses. Y aú llegaron, ¿non?.[16]

Tocaron per primer vegada con esi nome'l 19 d'avientu de 1982 nel cumpleaños d'Alfredo Lois, compañeru d'universidá y quien sería futuru direutor de la mayoría de les sos videos y creador de tolos aspeutos rellacionaos cola presentación visual de la banda (peñaos, vistimienta, tapes, escenarios, etc.).[18] Lois sería reconocíu por el mesmu Cerati como «el cuartu Soda».[22]

Coles mires de da-y más fuercia a la banda llamaron a Richard Coleman por qu'ocupara el rol de segundu guitarrista, pero al poco tiempu'l mesmu Richard reconoció que sonaben meyor antes de la so incorporación y arrenunció al so puestu en bonos términos, confirmándose definitivamente como tríu: Gustavo Cerati, Zeta Bosio y Charly Alberti.[15]

En xunetu de 1983 debutaron en públicu na discoteque Airport, nel barriu de Nuñez, en Buenos Aires Arxentina:

El nuesu debú foi un desfile de modelos na discoteque Airport, que quedaba cerca d'onde ensayábamos en Buenos Aires. Naide dionos boluca. Tocamos nós trés, con un sistema d'amplificación bien deficiente. Pero dionos gustu, anque naide escucháranos. Paecíamos realmente un grupu punk, nun sabíamos tocar y sonaba bien fuerte, anque namái fuera eso.[14]

A partir d'esi momentu Soda Stereo empezó a percorrer el circuitu underground de Buenos Aires faciéndose conocer xunto a otres bandes emerxentes como Sumo, Los Twist, Los Encargaos de Daniel Melero, etc., instalándose como banda estable nel tradicional y deterioráu cabaré Marabú, allugáu en Maipú 359.[15] Neses primeres actuaciones interpretaben temes como «Héroes de la serie», «Ver parada ellí» (cover n'español del cantar de The Beatles, I Saw Her Standing There) y «Vamos a la sablera», nunca grabaes, amás de delles otres que depués apaeceríen nel segundu demo.[23] Nuna ocasión nel Café Einstein, Luca Prodan, enfrentáu con Cerati a quien consideraba «un chetito»,[24] sumar a Soda Stereo pa cantar a dúu una tema de The Police.[15]

En 1983, Lalo Mir empezó a espublizar un segundu demo de la banda nel so programa 9PM de Radio De la Plata, onde taben «¿Por qué nun puedo ser del Jet-Set?», «Dietéticu» y «Te faen falta vitamines».[15] La banda empezaba a adquirir un pocu de notoriedá. Una nueche fueron llamaos d'un pub pa suplir al grupu Nylon, que nun diba poder tocar. Asina empezó un periodu de constantes presentaciones que los conducieron al Chigre Zero, llugar escluyente del under porteño, xunto al Café Einstein. Nel tercer show, Horacio Martínez, un históricu productor «cazatalentos» del rock arxentín, escuchar y llevar a grabar profesionalmente para CBS, fechu que nun se concretó sinón hasta mediaos de 1984, integrándose a l'axencia de Rodríguez Ares.[25]

Pa esi entós Soda Stereo yá se caracterizaba por ser la banda que más trabayaba sobre la so imaxe y muncho primero de grabar el so primer álbum decidieron realizar un videoclip financiáu con fondos propios. Alfredo Lois convertir nel encargáu de les producciones visuales y del diseñu gráficu de los volantes y afiches de les sos presentaciones en vivu. Foi él quien suxirió la idea d'editar el videoclip antes del llanzamientu del discu, daqué corriente anguaño, pero totalmente atípicu por aquella dómina. La tema escoyida foi «Dietéticu». La filmación foi realizada con equipos emprestaos» de Cablevisión, onde Zeta Bosio trabayaba como asistente de producción.[18]

Primer álbum y el Chateau Rock '85 (1984-1985)

editar
 
«Sobredosis de TV» foi'l cantar escoyíu pa presentar el so primer álbum el 14 d'avientu de 1984: Soda Stereo.

El videoclip «Dietéticu» foi espublizáu pol programa Música Total de Canal 9 y tuvo un impautu considerable.[18] Poco dempués, na segunda metá de 1984, la banda grabó'l so primer álbum, Soda Stereo, cola producción de Federico Moura, vocalista de Virus, quien estableciera una estrecha rellación artística con Cerati que s'espresó nel acercamientu ente dambes bandes. La grabación realizar nos obsoletos estudios de CBS na cai Paraguay y magar la resultancia llograda foi un soníu más fríu que'l de les presentaciones en vivu, los músicos quedaron conformes. El tríu foi acompañáu por Daniel Melero en teclaos (autor de Trátame selemente») y Gonzo Palacios en saxo, cola categoría de músicos invitaos», una práutica qu'adoptaríen en delantre y qu'en dellos casos resultaron ser verdaderos miembros de la banda, denominaos polos fanes y los medios col títulu de «cuartu Soda».[20][26]

La presentación oficial del álbum realizó'l 1 d'ochobre y foi entamada por Ares como si tratar d'un espectáculu, daqué que nunca se fixo na Arxentina hasta entós. El llugar escoyíu foi un local céntricu de comida rápida de la cadena Pumper Nic (Suipacha ente Corrientes y Lavalle), la más popular ente los mozos arxentinos de los 80, y proyeutóse el videoclip.[20] La repercusión na prensa foi bona, anque momentanea. A otru día el diariu Clarín publicaba les siguientes declaraciones de la banda:

Somos un conxuntu dietéticu, buscando'l paraísu estéticu, La nuesa música ye dietética. Fai endelgazar comiendo, pero ante cualquier dulda consulte al so médicu. Tratamos de caltener los cuerpos sanos y les mentes desaceleradas.[15]
 
Soda Stereo en 1984. De izq. a derecha: Charly Alberti, Zeta Bosio y Gustavo Cerati.

La creciente adhesión del públicu foise manifestando na so actuación n'escenarios cada vez más amplios: primero La Esquina del Sol en Palermo; el Recital de Los Llagos (1 y 2 d'avientu), el so primer escenariu multitudinariu, xunto a otres bandes de primer llinia[27] y conducción de Badía; y finalmente la so primer actuación nel teatru Astros del 14 d'avientu de 1984 onde'l discu foi presentáu per primer vegada en vivu. La estética foi preparada por Alfredo Lois, quien pa la ocasión decidió asitiar 26 televisiones prendíes y fora de sintonía col fondu musical de la tema «Sobredosis de TV». Esto, sumáu a una gran cantidá de fumu, dio un inusual y atrapante efeutu visual.[28] Pa fin d'añu Soda Stereo yá yera aceptáu como la revelación del añu, anque figuraron segundos na revista Pulgo.[15] Daquella apaecen los primeros grupos de fanes y detractores, según una supuesta confrontación que, na Arxentina, resultaría clásica: Soda vs. Redondos.[20][24]

A empiezos de 1985 la banda camudó d'axencia, dexando la de Rodríguez Ares por Ohanián Producciones, dirixida por Alberto Ohanián ya incorporaron como convidáu en teclaos a Fabián «Vön» Quintiero (quien depués tocara con Charly García y Los Ratones Paranoicos), unu de los músicos invitaos» qu'habría de recibir el títulu de «cuartu Soda».[26]

El 26 de xineru salieron de Buenos Aires pa tocar nel Festival Rock In Bali de Mar del Plata y el 17 de marzu nel Festival Chateau Rock '85 realizáu nel Estadiu Chateau Carreras de la provincia de Córdoba. La biografía oficial de la banda concede gran importancia a esta presentación indicando qu'actuaron ante 15 mil persones y que fueron la revelación del mesmu.[29] Sicasí les fontes cordobeses indiquen qu'hubo la metá de xente y que «Raúl Porchetto foi'l más ovacionado y los Soda pasaron casi inalvertíos porque'l so primer discu llevaba apenes unos meses d'editáu».[30] Sía comoquier l'actuación nel Chateau empecipió una rellación personal de la banda colos mozos cordobeses y marcó el momentu en que la banda empezó a desapegar escontra l'estrellalgu nacional.[31]

L'ésitu del grupu empezaba nun momentu bien particular, rellacionáu, per una parte col torna a la democracia n'Arxentina (10 d'avientu de 1983) y pol otru coles nociones de posmodernidad y la manera en que los mozos de la década del 80 intentaben pensar el so papel nuna sociedá democrática, que salía d'una cruenta dictadura y d'una guerra. Años más tarde Zeta Bosio cavilgaba d'esta miente sobre esi momentu:

La democracia producía l'adrenalina de daqué nuevu, daqué que taba asocediendo, que sabía que nos diba a modificar ensin saber bien cómo. Había más aire pa faer coses y parolar, y nós yéramos una banda de pibes que teníamos ganes de faer llíu. La nuesa atención taba nel punk y en tratar d'amosar qu'había otra cosa que yera más direuta.[32]

Los díes 21, 22 y 23 de xunu de 1985 volvieron presentase nel Teatru Astros de Buenos Aires, adelantrando delles temes de lo que meses más tarde sería'l so segundu discu d'estudiu, tituláu Nada personal.

El 13 d'ochobre d'esi añu presentáronse ante'l gran públicu de Buenos Aires nel marcu de la tercer nueche del Festival Rock & Pop realizáu nel Estadiu José Amalfitani del club Vélez Sarsfield, compartiendo cartelu con INXS, Nina Hagen, Charly García, Virus y Sumo, ente otros. Pa esi entós Fabián «Vön» Quintiero y el Gonzo Palacios yá yeren «convidaos estables».

Nada Personal y primeres Obres (1985-1986)

editar
 
Soda Stereo nuna semeya de prensa pa Nada personal. Buenos Aires, 1986.

El so segundu álbum, Nada Personal, foi editáu n'ochobre de 1985. Mientres el branu'l grupu realizó una xira de conciertos pelos centros turísticos arxentinos, tocando en Mar del Plata, Villa Gesell, Pinamar, Los Covarones, y Lomas de Zamora (Salón Go-ye) sumando amás un conciertu consagratorio nel Festival de La Falda, en Córdoba, nel que cuntaron cola participación d'Andrés Calamaro y Charly García como convidaos en teclaos na tema Jet-set.

N'abril decidieron presentar oficialmente l'álbum con un conciertu nel Estadiu Obres Sanitaries de Buenos Aires. Realizaron cuatro históriques funciones a llenu total sumando 20 000 espectadores, el 11, 12 y 13 d'esi mes. Mientres la primera de los trés funciones se filmó un videu en direuto de llarga duración editáu pocos meses dempués. Bobby Flores, el conocíu críticu musical y cofundador de la revolucionaria radio Rock & Pop de Buenos Aires, terminaba d'esta manera la so crónica del recital:

Topamos frente a la más poderosa agrupación del país... El meyor parámetru pa midir esta presentación ye que me fixo curtiu, paecía durar diez minutos; y la xente quedar con ganes de más. La salida del estadiu foi un murmuriu xeneral de los cantares de Soda Stereo. L'agua, el tráficu cortáu na Avenida Llibertador polos que salíen y polos qu'entraben, el postreru panchu de la nueche y una saludable sensación de bienestar, nun dexen llugar pa les duldes esistenciales. Volví asitiar el mio quexal nel so llugar, y fui cantando bajito Toi Azuláu, ente l'agua por Llibertador.[33]

A partir d'esos conciertos les ventes del discu empezaron a crecer aceleradamente, pasando del discu d'oru, que consiguieren mientres el branu, hasta'l platino, y llegando a doblar esa cifra nos meses siguientes. Ensin abandonar los ritmos bailladeros», esti segundu LP llogró más fondura nes lletres y maduror nes melodíes. El discu significó la consagración definitiva de Soda Stereo ante'l públicu arxentín.

En xunu de 1986, depués d'una xira nacional, el tríu grabó'l so segundu video-clip cola tema «Cuando pase'l temblón», nuevamente so la direición d'Alfredo Lois, nes ruines del Pucará de Tilcara, na provincia de Jujuy. El video, que completó la filmación de la presentación nel Estadiu Obres, foi nomáu como finalista del 12.° World Festival of Video and TV n'Acapulco unos años dempués.[34]

La conquista d'América (1986-1989)

editar
 
En 1986 los mozos chilerecibiéronnos a Soda Stereo como ídolos populares. El cantar qu'espresó esi primer contautu foi «Nada personal», que se convirtió nun ésitu radial. Poco dempués, en febreru de 1987, y nuevamente en Chile, el so ésitu nel Festival Internacional del Cantar de Viña del Mar abrió-yos les puertes d'América.[35]

A fines de 1986 Soda Stereo realizó la so primer xira llatinoamericana, entá dientro de la presentación de Nada Personal. La banda presentar en Colombia (6-7-9-18 de payares en Bogotá y 8 de payares en Medellín), Perú (12 de payares n'Arequipa y 14-15-16 de payares en Lima) y Chile, coles temes de Nada Personal y con un ésitu considerable. Daquella'l rock llatín tenía escasa adhesión ente los mozos d'América Llatina y les bandes de cada país nun acostumaben realizar xires internacionales.[36]

L'ésitu foi especialmente masivu en Chile, onde realizaron cuatro recitales en Santiago (21-23-24-25 de payares) y unu en Valparaíso (22 de payares), mientres la dictadura d'Augusto Pinochet. Un testigu recordar asina:

Alcordanza casi como si fuera ayeri esi día, payares 25 de 1986. Nesa dómina los conciertos faíen los díes vienres o sábados. Vienres, yera esi día. Faía un calor de mierda, y la fila pa entrar l'estadiu diba yá en cuatro cuadres. Col mio meyor pantalón Smile amasáu y les mios Plumes del color de moda, fumábame un Advance curtiu que compartíamos col mio primu y un compañeru de cursu, con pará de cancheros buscando dalguna mina pa' engrupir. A les 19 abrióse l'estadiu y empezamos a entrar. Una mina pidiónos que la dexáramos colase qu'andaba con dos amigues, !!!llistu trés pa' trés!!!, y camudábamos cigarros. Toos teníamos galería y quedamos darréu enriba del escenariu. Adientro, los vendedores trataben de pasar cola bandexa llena de vasos de Free, xera casi imposible. Yera'l segundu de los Free Concert, el primeru fuera G.I.T., pero nada se comparaba cola fervencia qu'enllenaba l'entós Estadiu Chile. Apagar les lluces y a les 20:30, Gustavo, Zeta y Charly, empezaben a tocar. Créanme que foi increíble.[37]

Cerati cunta la historia dende'l so propiu puntu de vista:

El casu de Chile foi bien sorpresivu, porque vinimos dos o tres meses antes de tocar per primer vegada, y lo qu'asocedió nesi tiempu foi terrible. Inclusive antes de Viña del Mar (en febreru'l 87), que foi como la esplosión final. Pa nós yera bien interesante porque yera la primer vegada que salíamos del país. N'Arxentina la cosa foi muncho más progresiva, tocamos en munchos llugares y vivimos la escena under. Depués de Chile tábamos bien felices, porque queríamos la fama, vender munchos discos y creíamos que yéramos el meyor grupu del mundu. No fondero ye bien raru nun poder salir del hotel y toa esa llocura, unu pensaba que taba viviendo como una película de The Beatles, y prestábamonos.[14]

En Perú'l grupu tamién llogró un ésitu sorprendente pa una banda de rock:[38]

En payares de 1986 Soda Stereo llegó a Perú per primer vegada y revolucionó el mercáu. Les sos ventes fueron enormes y les sos (trés) presentaciones nel Coliséu Amauta, inolvidables. Aquella vegada escuché berros, gritíos, berríos y hasta gañíos. Vi lloros, esmorecimientos ya innumberables besos volaos. Histeria coleutiva creo que lu llamen. Foi, verdaderamente, una llocura namái comparada a la de The Beatles nel Shea Stadium.[38]

El 10 de payares de 1986 la banda llanzó'l tercer álbum, Signos («Persiana Americana», «Signos», «Prófugos», «Nun esistes»). Foi un pasu clave porque de la mano col ésitu creciente aumentaben les mires, les presiones, el riesgu de fracasu y les tensiones internes. Nel discu'l tríu ye acompañáu por Fabián Vön Quintiero (teclaos), Richard Coleman (guitarra) y Celsa Mel Gowland (coros). Amás, «Signos» foi'l primer discu del rock arxentín n'editase en discu compactu. Foi fabricáu nos Países Baxos y distribuyíu en toa Llatinoamérica.[39]

Escribí toles lletres d'una tirada. Vivíamos al palu, paecía que tábamos lloñe del arte y sicasí foi unu de los nuesos discos más fondos, quiciabes porque nun la tábamos pasando bien. (Gustavo Cerati)[39]

Yá dientro de la Xira Signos, el 3 d'avientu fixeron la so primer presentación n'Ecuador y el 9 y 10 de xineru de 1987 n'Uruguái (Punta del Este y Montevidéu).

Los díes 11 y 12 de febreru de 1987 Soda Stereo volvió presentase en Chile, esta vegada na edición númberu 28 del Festival Internacional del Cantar de Viña del Mar, onde ganaron el premiu Antorcha de Plata y sorprendieron a los medios de comunicación pola cantidá y pasión de les sos fanes. El Festival de Viña, tresmitíu per televisión a munchos países llatinoamericanos, espandió la fama de la banda por tol continente, que nun tardó en tresformase nuna masiva adhesión incondicional que dio en llamase «sodamanía». La presentación nel Festival de Viña foi siguida por una estensa xira per Chile: Puerto Montt (17/2), Valdivia (19/2), Talcahuano (21/2), Chillán (22/2), Temuco (23/2), nuevamente en Viña del Mar (28/2) y cuatro funciones más en Santiago en dos díes (1 y 2 de marzu). En total asistieron 150 000 espectadores.[40]

Dos meses dempués, el 23 d'abril, batió récores de públicu nun recital de rock en Paraguái cola so presentación nel Yacht y Golf Club Paraguayu. Mentanto, Signos foi discu de platinu n'Arxentina, triple discu de platinu en Perú y doble platín en Chile.

El 2 de mayu presentar na discoteca Highland Road de San Nicolás, Buenos Aires, cuando asocedió un derrumbe nel que morrieron cinco nuevos y hubo más de 100 mancaos, mientres taben tocando «Persiana Americana».[30] Con una carga emocional bien fuerte tocaron n'Obres el 8 y 9 de mayu pa presentar Signos en Buenos Aires. Como espresión de duelu'l grupu nun utilizó la escenografía nin los xuegos de llume que teníen preparaos.[40]

Esi mesmu añu entamaron una segunda xira pol continente con una repercusión entá mayor. El grupu presentar en Perú, Bolivia, Ecuador, Chile, Colombia, Venezuela, Costa Rica y Méxicu (la primer presentación en Méxicu foi'l 4 d'agostu de 1987, nel Magic Circus del D.F.). Realizaron 22 conciertos en 17 ciudaes frente a casi 350 000 persones, abriendo asina la idea mesma d'un «rock llatín», más allá de la nacionalidá de cada banda, que fructificaría na siguiente década. Col material grabáu nos distintos puntos del viaxe realizó'l discu en direuto Ruido Blanco (1987), entemecíu na isla de Barbados y que foi consideráu pola revista Rolling Stone {Arxentina} como'l 5ᵘ ente los meyores álbumes en direuto del rock arxentín.[41]

Cuando llegaba 1988, Soda Stereo yá yera la banda más importante del pop/rock llatinoamericanu[42] y disponíense a grabar el so nuevu álbum, que la so producción artística tuvo a cargu del puertorriqueñu Carlos Alomar, quien trabayara con David Bowie, Mick Jagger, Simple Minds, Iggy Pop y Paul McCartney ente otros. Doble Vida («Picnic nel 4to B», «Na Ciudá de la Roxura», «Lo que Sangra (La Cúpula)», «Corazón delator»), grabáu dafechu en Nueva York, convertir nel primer discu d'una banda arxentina grabáu íntegramente fuera del so país. La corte d'espardimientu del discu, «Na ciudá de la roxura», foi finalista del MTV Music Awards na categoría de Meyor video estranxeru, nuna dómina na que MTV Llatinoamérica nun naciera entá.

Depués de más d'un añu ensin presentaciones en Buenos Aires, Soda presentó l'álbum Doble Vida na cancha de ḥoquei d'Obres Sanitaries ante 25 000 persones. Pa coronar un gran añu, cerraron el Festival Trés Díes pola Democracia que se realizó en Buenos Aires nel encruz de l'Avenida del Llibertador y la 9 de xunetu ante 150 000 persones y xunto a Spinetta, Fito Páez, Los Ratones Paranoicos, Man Ray y otros.

Cola cifra d'un millón de discos vendíos Soda Stereo empecipió una xira de presentación del nuevu discu qu'entendió 30 shows en casi toa Arxentina ante 270 000 espectadores mientres los primeros díes de 1989, que foi siguida por una nuevu xira llatinoamericana (la tercera) que, ente otres coses, terminó de consagrar masivamente a la banda en Méxicu. A fines de 1989 grabaron una nueva versión de «Languis» (cantar incluyíu en Doble vida) y una tema nueva llamáu «Mundu de quimeras», los que fueron editaos nel maxi-simple Languis (1989) xunto a versiones remixadas de «Nel cantu» y «Lo que sangra (la cúpula)». Depués d'editáu'l discu Soda realizó dos presentaciones con entraes escoses en The Palace de Los Angeles, convirtiéndose na segunda banda de rock n'español en presentar un espectáculu n'Estaos Xuníos con entraes escosaes el 8 d'avientu de 1989, solu trés meses dempués de que'l tamién arxentín Miguel Mateos fixera lo propio'l 7 de setiembre d'esi añu.

La consagración: Cantar animal (1990-1991)

editar
 
L'álbum Cantar Animal, llanzáu en 1990, ta consideráu unu de los meyores del rock llatín de tolos tiempos. N'Arxentina, Chile, Méxicu y Venezuela, l'álbum tenía una portada con fondu naranxa y les imáxenes de dos elementos artísticos y de un lleón n'apareyamientu con una lleona. Nel restu d'América Llatina, namái un fondu azul.

A principios de 1990 la banda presentar nel Estadiu José Amalfitani, compartiendo cartelu n'igualdá de condiciones xunto al dúu inglés Tears For Fears nun show ante 32 000 persones. En dichu conciertu cuntaron cola presencia de David Lebón, ex guitarrista de Pexe Rabioso y Serú Girán, que los acompañó en guitarra na tema «Terapia d'amor intensivo».

L'ésitu continental llevó a la cadena MTV News europea a poner atención a lo que taba asocediendo n'América Llatina col rock n'español, dedicándo-y un programa especial al grupu, fechu ensin antecedentes pa un grupu de rock que nun cantara n'inglés.[43]

En xunu Soda Stereo viaxó a Estaos Xuníos pa rexistrar una nueva placa nos Estudios Criteria de Miami. Pa ello cuntaron col apurra conceptual de Daniel Melero y la participación d'Andrea Álvarez y Tweety González (toos importantes músicos de la escena roquera arxentina del momentu) en calidá d'invitaos.

La resultancia foi l'álbum Cantar Animal (1990), consideráu generalizadamente como unu de los meyores de la historia del rock iberoamericanu.[3] Ellí atópase'l so cantar más conocíu: «De música llixera», amás d'otros clásicos de la banda como «Cantar animal», «Cai'l sol», «Un millón d'años lluz», «(En) El séptimo día» y «Té pa trés».

El nuevu álbum significó pa la banda l'accesu al públicu español, que s'afiguraría en mayu de 1992 con presentaciones nes ciudaes de Madrid, Uviéu, Sevilla, Valencia y Barcelona.

La resultancia de la xira española, comparáu col fervor qu'acostumaben en Llatinoamérica, dexó-yos un ciertu sabor amargoso, anque sirvió como una sólida esperiencia válida pa permediar los elevadísimos puntos llatinoamericanos qu'implicaben el peligru de dexalos colgaos nos altores, lloñe del contautu colo terrestre. Dichu en poques pallabres: España nun foi pa nada un fracasu, pero tuvo lloñe a los ésitos a los que los Soda taben tan acostumaos en Llatinoamérica, y eso viéno-yos bien.[43]

La Xira Animal (1990-1991) foi una xira maratónica y nunca repitida por nengún artista. N'Arxentina tomó trenta ciudad, incluyendo llugares onde nunca se presentó una banda del valumbu de Soda Stereo (San Juan: Santa Fe de la Vera Cruz, Junín, Clorinda, Puerto Iguazú, Corrientes, Posadas, Chascomús, Mar del Plata, Comodoro Rivadavia, Trelew, Neuquén, Santa Rosa, Trenque Lauquen, Mendoza, Córdoba, Río Cuarto, Santiago del Estero, San Miguel de Tucumán, Salta, Rosario, Buenos Aires, Olavarría, Pergamín). Internacionalmente: Santiago de Chile, Asunción del Paraguay, Punta del Este, Bogotá, Medellín, Cali, Barranquilla, Barquisimeto, Caraques, Valencia, Mérida, San Cristóbal, Méxicu, D. F., Monterrey, Guadalaxara, Mexicali y Tijuana. La Xira Animal cerró con catorce funciones nel teatru Gran Rex de Buenos Aires, con capacidá pa 3.300 persones, entós un récor notable.[44] En cada llugar respetó la mesma infraestructura de show, que pa esi momentu yera inédita pa un artista llocal.[45]

De los shows nel Gran Rex surdió'l EP Rex Mix (1991) qu'incluyía versiones en direuto grabaes nel postreru d'esos recitales, na nueche del 9 de xunetu de 1991, y versiones remixadas xunto a la tema nueva «Nun preciso vierti (pa sabelo)».

 
L'Avenida 9 de Julio en Buenos Aires. Ellí Soda Stereo realizó un históricu recital gratuitu pa 250 000 persones el 14 d'avientu de 1991, la mayor cantidá enxamás axuntada nel país pa escuchar música.

El 14 d'avientu de 1991 producióse l'históricu recital de l'Avenida 9 de Julio, en Buenos Aires. Soda Stereo sorprendió y viose sorprendíu axuntando a más de doscientes cincuenta mil persones pa escuchar a la banda nel marcu del ciclu de recitales gratuitos realizaos pola Municipalidá de Buenos Aires llamaos El mio Buenos Aires Queríu II, qu'amás foi televisáu en direutu. La xente bailló alloriada cada tema y los músicos fueron captaos por una sensación de llegar a lo máximo, de que yá nun quedaba nada por conquistar. «Aquello de la 9 de Julio foi una enerxía bien fuerte», suel recordar Bosio, «y gracies a Dios pasónos na nuesa ciudá. Creo que foi una suma de factores lo que nos llevó a sentir que yá nun quedaba nada por conquistar...»[46]

Tres esi raxón sobrevieno un periodu de dispersión. Cerati esplicaba daquella:

Ye bien difícil atopar oxetives escamplaes dempués d'asemeyada receición. Tar paráu ante tanta xente que coria'l to nome ye una esperiencia bien fuerte. Agora hai qu'empezar de nuevu dende embaxo.[28]

Nesi momentu Cerati empezó, paralelamente al so trabayu con Soda, la producción d'un álbum en xunto con Daniel Melero, Color Santos, que cuntó con apurras de músicos convidaos como Flavio Etcheto y Carola Bony.

La esperimentación: Dynamo (1992-1994)

editar

A partir d'esti momentu los miembros de Soda tomaron conciencia de que s'atopaben nel centru de la escena, polo que decidieron dar llugar a la esperimentación musical ya impulsar abiertamente lo que sería conocíu como la movida sónica». A fines de 1992 Soda Stereo llanzó'l so sestu álbum, Dynamo, presentáu con seis recitales realizaos nel Estadiu Obres a fines d'esi mesmu añu. Cada show cuntó con una banda distinta como convidaos y asina tuvieron de soporte Babasónicos, Juana La Lloca, Martes Menta y Tida Newton. La movida sónica», de la que tamién formaríen parte Demonios de Tasmania y Los Bruxos, por casu, derivaría depués escontra'l llamáu Nuevu Rock Arxentín», con Massacre, Attaque 77 y L'Otru Yo.[47]

Depués vien Dynamo (1992) que consistió en tomar Cantar Animal y destruyilo. Ye como si a Cantar Animal lo metiéramos dientro de l'agua. Y, a nivel sonoru, quixímos producir eso, los cantares teníen más que ver con daqué hipnóticu. La idea yera remixarlo, entemecelo con daqué más dance ya incluyir daqué más trance na nuesa música. Sé que quien adoptaron esi discu querer y a mi pásame lo mesmo. (Gustavo Cerati)[14]

Dynamo nun vendió como s'esperaba, en gran midida porque'l grupu decidió camudar de compañía discográfica darréu dempués de grabáu. Sony entós, nun tenía intenciones de sofitar un grupu qu'emigraba y BMG nun podía promocionar un productu d'otra empresa.

En payares de 1992 los Soda fueron protagonistes d'un fechu inéditu na Arxentina: la tresmisión de TV en stereo. Los trés músicos más Tweety González (teclaos) y Flavio Etcheto (trompeta) tocaron casi tol álbum nel programa Fax en conciertu, presentáu por Nicolás Repetto pela El Trece de Buenos Aires. Con una puesta de lluces y un soníu impecables Cerati cantó sobre pistes primeramente grabaes de los cantares y reforzaron en direuto guitarres, baxu y batería.[48]

En xineru de 1993 entamaron la so sesta xira llatinoamericana, visitando Méxicu, Chile, Paraguay y Venezuela. Xusto metanes la xira, el Dynamo Tour, el tríu tomó un llargu descansu que fizo crecer los rumores de separación de la banda. Falárase de feches n'Estaos Xuníos, España y otros países pa esta xira, pero diversos factores a finales de 1993 y en 1994 obligaron al grupu a dase esi descansu» de ser Soda Stereo.

1994 foi'l peor añu de Soda. El 4 de xunetu nun absurdu accidente de tráficu morrió Tobías, el pequeñu fíu de Zeta, fechu que lo afectaría fondamente, personal y profesionalmente. Por decisión unánime tomaron distancia del mitu y evaluaron la posibilidá de dixebrase definitivamente. Gustavo encaró'l so primer proyeutu dafechu solista: Amor Mariello (anque Gustavo dixo que nun tenía la intención de siguir una carrera en solitariu); Zeta dedicar a la producción d'otres bandes (Peligrosos Gorriones, Aguirre) y Charly sumió del ambiente musical pa dedicase a proyeutos personales. A finales d'añu editóse Zona de Promeses, un compilado de remixes de clásiques temes de la banda y la inclusión d'un cantar inéditu que dio títulu al álbum.

Suañu stereo (1995-1996)

editar
 
En 1995 llancen Suañu Stereo, postreru de los sos 7 álbumes d'estudiu. Nesti álbum el altavoz foi utilizáu como un poderosu símbolu: la tapa diseñada por Alejandro Ros,[49] tien tres altavoces (el del mediu más grande), asimilaos a óvulos arrodiaos d'espermatozoides-micrófonos. L'altavoz como símbolu vuelve apaecer nel video del primer corte, Ella usó la mio cabeza como un revólver, con dos homes-altavoz ximielgos omnipresentes y nuna especie de paré-piel d'altavoces latientes.[50]

En 1995, depués de trés años de silenciu discográficu, el tríu volvió con Suañu Stereo, el so séptimu y últimu álbum d'estudiu. Llanzáu'l 29 de xunu, velozmente tresformar en discu de platinu col ésitu de la tema «Zoom» y el videoclip de la tema «Ella usó la mio cabeza como un revólver», escoyíu pola MTV como Video de la Xente (llatín) en 1996, máxima reconocencia continental del rock llatinoamericanu primero que s'establecieren los Premios MTV Llatinoamérica en 2002. Llograron en 1995 el Premiu Konex de Platino pola so trayeutoria nesa última década como la meyor banda de rock de l'Arxentina.

Suañu Stereo precisó dos años y mediu pa concebise. Sería ilóxicu dicir qu'esti álbum ye la obra maestra de Soda Stereo, pero yera lo más real del grupu nesi momentu, porque tábamos desaposiaos de la necesidá de tener un futuru de grupu, o de ser el meyor mientres otros diez años. Yá pasáramos por munches coses y el grupu sentir a sigo mesmu como clásicu. Per otru llau tábamos bien arguyosos de lo qu'había promovíu Dynamo y la so llectura posterior. Entós, Suañu Stereo tenía la presión del nun priminos. El grupu yera un proyeutu que tenía que dar daqué importante, nun podía ser un disquito. Amás, yera volver atopanos dempués d'un tiempu y dexar que la música fluyera, ensin pensar demasiáu en que teníamos que dar un pasu o daqué asina. A la fin, Suañu Stereo ye una de los discos más innovadores dientro de la nuesa carrera, ensin habe-y lo propuestu. Pola so combinación sonora, poles sos lletres, pola so sonoridá. (Gustavo Cerati)[51]

L'álbum foi la exa de la estensa Xira Suañu Stereo, empecipiada'l 8 de setiembre nel Teatru Gran Rex de Buenos Aires, percorriendo Venezuela, Colombia, Perú, Panamá, Méxicu y Estaos Xuníos (Los Angeles, Chicago, Nueva York y Miami), y cerrándola el 24 d'abril de 1996 nel Teatru Teletón de Santiago de Chile. Realizaron un recital gratuitu pal festexu del 113° aniversariu de la ciudá de La Plata (capital de la provincia de Buenos Aires) ante 367.294 persones, con Julio y Marcelo Moura (ex Virus) como convidaos.

Buscamos formes de volver a ensamblarnos, porque tábamos fuera del training y del vértigu que teníamos... yo creo qu'a nós nos pasó como a eses pareyes que tuvieron una pasión bien grande y que dempués queda solo'l sexu.[52]
 
Cerati nel programa de radio ¿Cuál ye?, de Mario Pergolini na Rock & Pop. Dende ellí Soda Stereo realizó'l primer conciertu d'una banda llatinoamericana por Internet el 30 d'ochobre de 1996.

A mediaos de 1996 fueron convidaos pola cadena MTV pa les sos famoses sesiones «unplugged» (desenchufaes) en Miami. Depués de refugar la invitación delles vegaes, Soda Stereo llogró que la cadena aceptara la so propuesta de tocar colos sos preseos llétricos «enchufados», pero re orquestando y modificando les versiones clásiques pa faeles más lentes y musicalmente más complexes, amestando la voz femenina d'Andrea Echeverri d'Aterciopelaos nuna notable interpretación de «Na ciudá de la roxura». Amás d'esta los cantares que se desenvolvieron fueron: Un misil nel mio placard, Ente Caníbales, Pasos, Zoom, Cuando pase'l temblón, Té pa trés, Ángel llétricu, Terapia d'amor intensivo, Discu Eternu, Ella usó la mio cabeza como un revólver, Pasiando por Roma y Xénesis. Esta presentación foi rexistrada parcialmente na placa Comfort y Música Pa Volar (1996) y de manera completa nuna nueva versión del álbum editáu en 2007. L'álbum incluyó amás cuatro temes nuevos que quedaren fora de Suañu Stereo y un track interactivo con historietes ya imáxenes en video de la presentación en MTV.

El 30 d'ochobre Soda Stereo foi la primer banda llatinoamericana en realizar un conciertu pa ser tresmitíu per Internet, nel programa ¿Cuál ye?, presentáu por Mario Pergolini na radio arxentina Rock & Pop, dende l'auditoriu de la tienda de preseos musicales Promúsica en Buenos Aires.[53]

El final (1997)

editar

Un llargu silenciu antecedió a la despidida final, salvo la participación de la banda nel discu Tributu a Queen: Los Grandes del Rock en castellanu que sería llanzáu n'ochobre de 1997, pal cual graben «Dalgún Día», cover n'español de la tema «Some day, one day» de Queen, publicada nel so respeutivu álbum Queen II en 1974. El 1 de mayu de 1997 Soda Stereo anunció oficialmente la so separación por aciu un comunicáu de prensa. A otru día tolos diarios fixeron ecu de la noticia y el diariu Clarín dedicó un gran espaciu na so portada pa ello. Gustavo publicó a otru día nel suplementu «Sí» (xuvenil) del diariu Clarín lo que sería «La carta del adiós»:

Estes llinies surden de lo que percibí estos díes na cai, nos fans que se m'averen, na xente que m'arrodia, y na mio propia esperiencia personal. Comparto la murnia que xenera en munchos la noticia de la nuesa separación. Yo mesmu toi somorguiáu nesi estáu porque poques coses fueron tan importantes na mio vida como Soda Stereo. Cualesquier sabe que ye imposible llevar una banda ensin ciertu nivel de conflictu. Ye un fráxil equilibriu nel bracéu d'idees que bien pocos consiguen caltener por quince años, como nós orgullosamente fiximos. Pero, últimamente, distintos desentendimientos personales y musicales empezaron a comprometer esi equilibriu. Ende mesmu xenérense escusa pa nun enfrentanos, escuses finalmente pa un futuru grupal en que yá nun creíamos como lo faíamos nel pasáu. Cortar polo sano ye, valga la redundancia, faer valir nuesa salú mental por sobremanera y tamién el respetu escontra toos nuesos fans que nos siguieron por tanto tiempu. Un fuerte abrazu.[54]

Terminaron con un conciertu'l 20 de setiembre nel estadiu de River Plate, que remató cola épica y emocionada interpretación de la tema «De música llixera». Ensin entá acabar de tocar y estendiendo el final del cantar, un emocionáu Gustavo Cerati casi hasta les llárimes, dedicó'l so recordáu pequeñu discursu, inmortalizando esti momentu como unu de los más emocionantes na historia de la música iberoamericana:

Non yá nun fuéramos nada ensin ustedes, sinón con tola xente que tuvo al nuesu alredor dende l'empiezu; dalgunos siguen hasta güei. ¡Gracies totales![55]

Acabáu esto, los trés músicos bien emocionaos despídense.

La banda encaró la so última xira, que foi bien curtia y emotiva. Pasaron per Chile, Méxicu y Venezuela. Mientres el Últimu Conciertu el 20 de setiembre de 1997 nel estadiu de River Plate, grabóse'l conciertu en vivu, que foi editáu en dos CD separaos, sol nome de L'Últimu Conciertu «A» y «B». Años dempués, en 2005, publicóse l'esperáu DVD del históricu conciertu Soda Stereo: L'últimu conciertu.

Post-Soda

editar

A pesar de los constantes rumores de xunta, que irónicamente empezaron al poco tiempu de la separación, poques noticies hubo sobre Soda, salvo un especial pa TV de L'últimu conciertu producíu pola cadena HBO y un documental llamáu Soda Stereo: La Lleenda, producíu por MTV. Finalmente nel añu 2002 volvió vese al tríu aconceyáu nos premios MTV Llatinoamérica pa recibir el premiu Legend pola so trayeutoria musical.

A siete años de la separación yera bien raru'l fechu que nun esistieren llanzamientos oficiales, polo qu'a finales del 2003 anuncióse que Sony Music llanzaría'l primer DVD de Soda Stereo y que contendría enforma material inédito, apurríu por Gustavo, Zeta y Charly, amás de persones bien allegaes a la banda. Taba claru dende un principiu que la producción sería per parte de Sony y la productora Cuatro Cabezas (con Mario Pergolini al frente).

La resultancia salió a la cai en payares de 2004 y foi tituláu Soda Stereo: Una parte de la Euforia (1983-1997) . Un documental que resumía la historia de la banda al traviés d'escenes de conciertos, backstage, entevistes, ensayos, pruebes de soníu, presentaciones en TV, etc. Sicasí dichu DVD namái contenía la historia de Soda en Sony/CBS, escluyendo la etapa en BMG, correspondiente a Suañu Stereo y Comfort y Música Pa Volar (de 1994 a 1996), lo que lo faía un documentu incompletu.

El 20 de setiembre de 2005 editar n'Arxentina un DVD sobre'l conciertu final que diera Soda Stereo esautamente ocho años antes nel Estadiu de River Plate, col títulu de L'Últimu Conciertu (En Vivu). El DVD, a diferencia del especial que produció HBO, taba centráu nel conciertu de Buenos Aires n'audiu 5.1 ya incluyía dos tarrezas que quedaren fuera enantes: «Xuegu de seducción» y «Sobredosis de TV». Amás, incluyó una opción multi cámara pa una sesión d'ensayu de «Primavera 0» y un documental de 25 minutos de la xira de despidida con imáxenes de los conciertos y pruebes de soníu de Méxicu, Venezuela, y Arxentina. Tamién s'incluyó una entrevista al desapaecíu «cuartu Soda» Alfredo Lois, autor d'esi trabayu, unu de los postreros que fixera antes de finar.

Vas Veme Volver (2007)

editar
 
«vas veme Volver». Entrada pal recital en Bogotá (Colombia). Soda Stereo convocó un millón de persones nel so regresu.

La reunificación de Soda Stereo yera la tema obligada en cualquier entrevista colos sos integrantes depués de la separación. Tantu que Zeta Bosio declaró una vegada:

¡Un día suañé que nun me preguntar más pola vuelta de Soda![56]

En 2007, al cumplise 10 años de la so separación, la banda decidió axuntase por una vegada col fin de realizar una gran xira continental. El 6 de xunu de 2007 conocióse la noticia y el 9 oficializóse: Soda Stereo volvería a los escenarios por aciu una única xira americana llamada Vas Veme Volver (frase emblemática del grupu tomada de la estrofa final del cantar «Na ciudá de la roxura»). La xira empezaría'l 19 d'ochobre nel Estadiu Monumental de River Plate de la ciudá de Buenos Aires y orixinalmente contemplaba la realización de 2 recitales en Buenos Aires, siguíos de presentaciones en dellos países americanos. Sicasí desque punxéronse en venta les entraes quedó n'evidencia que'l programa orixinal quedaría dafechu enchíu y que se taba frente a un xigantescu acontecimientu cultural d'algame continental. Darréu programóse una tercer presentación en Buenos Aires.

 
"Te vimos volver": primer conciertu de Soda nel Estadiu Nacional de Chile, el 24 d'ochobre de 2007.

Darréu amestáronse 2 feches más en Buenos Aires, y depués sumóse-y una fecha d'aparente zarru pal 15 d'avientu na Ciudá de Córdoba, anque na presentación de Buenos Aires del 3 de payares el grupu anunció'l zarru de la xira previstu nesa mesma ciudá pal día 21 d'avientu; polo que finalmente se doblaron los recitales previstos en River y ampliáronse los programaos n'otres partes incluyendo nueves ciudaes pa programar presentaciones en Chile (2), Ecuador, Colombia, Venezuela y Panamá (1), Méxicu (4), Estaos Xuníos (3), Perú (2), nun total de 13 ciudaes.

A principios de julio Sony-BMG llanzó un nuevu álbum llamáu Vas Veme Volver (Hits & +), un CD con 18 reediciones de temes n'estudiu los cualos fueron remasterizados en 2007. El discu nun contién temes nueves, pero inclúi un códigu p'aportar a conteníos esclusivos nel so sitiu web, ente ellos grabaciones de les temes executaes na xira. L'álbum algamó'l primer puestu en ventes n'Arxentina y Chile.[57]

El 20 de setiembre, a esautamente diez años del so últimu conciertu, Soda Stereo realizó la so esperada conferencia de prensa na discoteca Club Museum, instalada nun históricu edificiu del barriu de San Telmo diseñáu por Gustave Eiffel nel qu'años antes habíen filmado el video «Na ciudá de la roxura».[58][59] La sorpresa foi que al empiezu ufiertaron un mini-recital de dos tarrezas, lo que significó la so vuelta formal a los escenarios. Les temes escoyíes fueron «Sobredosis de TV» y «Na ciudá de la roxura», que s'esfrutaron nes sos versiones orixinales. Les temes fueron interpretaos solamente por ellos trés y los sos preseos. En dicha conferencia esclariaron qu'a partir de 2008 tienen previstu retornar a les sos respeutives actividaes individuales. A la entruga d'una periodista sobre cual sería l'equivalente en 2007 de la gracies totales» con que cerraron el recital de 1997, Cerati contestó:

 
Logo de la Xira Vas Veme Volver (2007)
Nun tengo idea de qué voi dicir agora: perhí sía un “Foles totales”, tsunami pel mediu.[58]

N'ochobre de 2007 Sony-BMG llanzó Confort y música pa volar na so versión de DVD. La diferencia que tien dichu DVD con respectu al CD editáu en 1996 ye que s'inclúi'l unplugged completu.

Frente a la conmoción continental (nomáu como «el temblón») que produció la vuelta de Soda Stereo, productores de tolos oríxenes, incluyíos los responsables del Festival de Viña del Mar, empezaron los contactos pa contratar nuevos conciertos del grupu. En tolos casos atopar con una frase terminante de Gustavo Cerati:

La unión ye una burbuya nel tiempu.[60]
 
27 d'ochobre de 2007. Estadiu Modelu Alberto Spencer en Guayaquil (Ecuador). El públicu espera'l regresu de Soda Stereo.

Finalmente'l 19 d'ochobre producióse la esperada torna de Soda Stereo nel Estadiu de River Plate. Na oportunidá un enorme cartelu contenía una frase compuesta con títulos de los sos cantares:

La banda presentóse acompañada d'unu de los principales «cuartos soda» de la so historia, Tweety González (teclaos), según con Leandro Frescu (teclaos, percusión y coros) y Leo García (guitarra y voz). El recital duró más de tres hores y tocaron 28 temes, abriendo cola reproducción d'un estractu de «Dalgún Día» (el cantar que grabaren 10 años antes pal discu Tributu a Queen) mientres s'amosaben imáxenes de la historia musical de Soda Stereo, hasta l'apaición de Gustavo, Zeta y Charly sobre l'escenariu pa empezar a tocar «Xuegu de seducción» y cerrando con «Nada Personal» y «Te faen falta vitamines», trés de les sos temes más antigües, un set-list que caltuvieron en tolos recitales de la xira.

Depués de tres recitales en Buenos Aires (19, 20 y 21 d'ochobre) Soda presentar en Santiago de Chile (24 y 31 d'ochobre), con una presentación entemedia en Guayaquil (27 d'ochobre) xunto con Daniel Sais na tema «Prófugos», volviendo realizar dos conciertos más en Buenos Aires (2 y 3 de payares) y depués viaxar a Méxicu onde actuaron en Monterrey (9 de payares), Zapopan (12 de payares), el D.F. (15 y 16 de payares), Los Angeles (21 de payares), Bogotá (24 de payares), Panamá (27 de payares), Caraques (29 de payares), Miami (4 y 5 d'avientu), Lima (8 y 9 d'avientu) y Córdoba, Arxentina (15 d'avientu); en tolos casos con entraes escoses salvu en Los Angeles.[62] En total el regresu de Soda Stereo convocaría un millón de persones.[9]

Ente los diálogos que Gustavo Cerati caltuvo en nome de la banda colos siguidores mientres los recitales destacáronse los momentos en qu'aquel estimó los aplausos con una gracies» y la xente respondió «totales!», según cuando cantaba «Un millón d'años lluz» («nun vuelvas ensin razón») y dixo:

Nós tenemos una gran razón pa volver: ¡ustedes![63]

El 21 d'avientu de 2007 realizóse l'últimu recital nel Estadiu de River na ciudá de Buenos Aires, incluyendo trés tarrezas que nun tuvieron nel restu de la xira: «Si non fora por...», «Terapia d'amor intensivo» y «Lo que sangra (La cúpula)». A la banda y los trés músicos invitaos que realizaron la xira amestáronse Andrea Álvarez («Pic-nic nel 4to B»), Richard Coleman («Nun esistes»), Fabián «Zorrito Vön» Quintiero («Danza rota» y «Prófugos»), Carlos Alomar («Lo que sangra (La cúpula)» y «Terapia d'amor intensivo») y Gillespi («Signos» y «Foi»). Cerati volvió pronunciar la so famosa espresión, «gracies totales», depués de tocar la tema «De música llixera» y rompió la guitarra al terminar el solu final en «Sueles dexame solo».[64]

Los críticos fueron coincidentes en destacar l'altu nivel d'ensayos y el bon ensamble de la banda, según un ambiente d'entendimientu ente los músicos, daqué que tamién destacó Gustavo Cerati dende l'escenariu, al empar que se despidió con un «hasta dientro de diez años».[65]

N'agostu de 2008 el sellu Sony BMG llanzó a la venta'l DVD de la xira «Vas Veme Volver», que contién les temes interpretaes pela banda nos conciertos amás de los testimonios de Gustavo Cerati, Charly Alberti y Zeta Bosio y de los invitaos especiales.[66] Amás, el 18 de xunetu de 2008 llanzóse un CD doble colos mesmos cantares, y comercializóse por separáu. En marzu de 2010, Zeta Bosio dixo nuna entrevista que Soda Stereo tenía entamáu tornar a los escenarios con un nuevu discu d'estudiu. Sicasí, Gustavo Cerati sufrió un ACV del que lamentablemente nun llogró recuperase. Depués de cuatro años de permanecer en coma, finó finalmente'l 4 de setiembre de 2014, atayando para siempres la idea de volver axuntar al grupu.

Estilu musical

editar

Influencies

editar

Soda Stereo foi una banda particularmente esploradora de nuevos soníos, especialmente inspiraos nel enfotu creativu de Gustavo Cerati; y siempres buscaron que nengún de los sos discos sonara igual al anterior. Una de los sos principales y más clares influencies mientres tola carrera musical del grupu, foi la que recibía permanentemente del new wave. Ente los artistes qu'influyeron a Soda mientres la so carrera atópense The Smiths, Fine Young Cannibals y los trabayos en solitariu de George Harrison, Paul McCartney y John Lennon; The Police, New Order, The Cure, Depeche Mode, Television, Echo & The Bunnymen, Talking Heads, Elvis Costello, David Bowie, Deep Purple, Virus, XTC, The Specials, Squeeze, Pink Floyd, Queen (como se ve nel cantar tributo «Dalgún Día»), My Bloody Valentine y Cocteau Twins.[67][68] No que fai a cada unu por separáu, dalgunos de los más grandes ídolos de Cerati yeren Sting (vocalista de The Police) y Luis Alberto Spinetta. Asina mesmu, el cantar Purple Haze de Jimi Hendrix y el virtuosismu de Ritchie Blackmore fueron el so motivación pa dar los sos primeros pasos cola guitarra llétrica; Zeta aprendió a tocar el baxu viendo al so ídolu Paul McCartney; y Charly aprendió enforma del so padre Tito Alberti y amás almiraba a Stewart Copeland, baterísta de The Police.

Años 80

editar

Nel so empiezu, teníen un soníu New Wave abondo pop y antroxador, lo que s'oi nel so primer trabayu homónimu Soda Stereo, tributariu de bandes como The Police y The Specials. Col pasar del tiempu, el soníu new wave foi maureciendo y yá nun yera tan antroxador; amás, influyíos por agrupaciones como The Cure y Television, añadieron el crudu soníu post-punk. Foi según nos discos Nada Personal y Signos convivíen ésitos pop («Xuegu de seducción», «Persiana americana», «El ritu») con cantares más escuros («Nun esistes», «Ecos», «Final Caxa Negra»).

Escontra fines de la década, el grupu decidió camudar l'aldu. Pa ello, Gustavo Cerati contrató al esperimentáu músicu Carlos Alomar (ente otros, mientres munchos años guitarrista de David Bowie) como productor musical y fueron vivir a New York por más d'un mes pa trabayar nel so cuartu discu Doble Vida. Gracies a esto, añadieron al soníu new wave, influencies de la música norteamericana, especialmente del funk y del soul, xunto con un soníu más pop. Anque había esceiciones, como ye'l casu del soníu alternativu de «Na ciudá de la roxura».

Años 90

editar

El cambéu de década, tamién marcó un antes y un dempués nel estilu musical de la banda. Dexaron tras al soníu new wave y post-punk y adoptaron un estilu muncho más basáu nel protagonismu de la guitarra. Foi según en 1990 vio la lluz Cantar Animal, que se convertiría tamién nel so discu más esitosu. Y pa sorpresa de munchos, el cambéu más radical taba entá por venir.

En 1992 y depués de rematar la estensa y esitosa Xira Animal, volvieron al estudiu de grabación. Influyíos pol naciente movimientu alternativu n'Inglaterra, la banda decide escaecese de la masividad, la radio y los soníos pop pa dar un xiru completu a la so música, llanzando esi mesmu añu Dynamo, con un potente y escuru soníu de shoegazing y rock alternativu.[69] Amás, inclúin delles creaciones esperimentales.

En 1995 y depués de casi dixebrase, deciden volver a los sos oríxenes col que sería'l so últimu álbum d'estudiu, Suañu Stereo. Magar calteníen un soníu alternativu predominante, facer más melódicu y anidiáu. Amás, apreciábase una notable influencia de la música electrónica. Esto traducióse nun ésitu atayante del álbum, especialmente de hits como l'alternativa «Ella usó la mio cabeza como un revólver» y l'allegre y pop «Zoom». Tamién la banda dio'l tiempu d'esperimentar, especialmente coles últimes trés cantares del discu.

El camín que quería siguir la banda si hubieren siguíu xuntos ye un misteriu, anque paecía tar empobináu a la música electrónica, como amosaría Gustavo Cerati en 1999 col so álbum Bocanada, el primeru depués del quebre del grupu.

Legáu

editar
 
Soda Stereo xunto a la presidenta d'Arxentina, Cristina Fernández de Kirchner, 2007.

Soda Stereo foi considerada como una de les bandes pioneres del rock iberoamericanu.[70][57][71] [1]

Foi la primer banda en salir decididamente de les llendes locales del so país d'orixe y considerar a Iberoamérica como un espaciu cultural unificáu pol idioma.[72][73] La resultancia foi una popularidá y una identificación xeneralizada de la mocedá llatina, percima de los países, que yá yera un fechu pal rock anglosaxón, pero nun lu yera pal rock llatín, el rock n'español y el rock iberoamericanu, distintes variantes d'un mesmu fenómenu cultural-musical.[72][73]

Soda Stereo abrió camín a la masividad del rock llatín al atopar la manera de romper la disyuntiva «rock vs pop» qu'esgañó tradicionalmente la música popular llatinoamericana, el primeru sofitáu nos sectores sociales medios y acomodaos con fuertes influencies del rock anglosaxón y el segundu enllantáu nos amplios sectores populares y de trabayadores amestaos a los ritmos llatín y bailladeru»; unos y otros despreciándose mutuamente.[74] A esi dilema refirióse Gustavo Cerati en 1996 cuando declaró:

Somos un grupu pop con una fuerte y absorbida cultura rock.[75]

Soda Stereo significó l'empiezu d'una internacionalización qu'incorporó a los músicos locales nuna gran corriente roquera continental, hasta'l puntu de llevar a los analistes locales a preguntar si «¿tien sentíu siguir falando de rock nacional?».[36] En munches partes d'América Llatina, como Colombia, Soda Stereo espresó la musicalidá y posar d'una nueva xeneración, que buscó estremase de los «treintones ochenteros» que gustaben del merengue dominicanu, pa empezar a escuchar y cantar rock n'español.[76][74] En Chile, Soda non solo marcó a toa una xeneración cola so «look», les sos lletres y la so música,[77] sinón que la intensa rellación emocional establecida ente la banda y los sos siguidores resultó un factor determinante pa «desnacionalizar» al grupu y volvelo una espresión, yá non solo de los mozos d'un país determináu, sinón de la mocedá como sector social uniforme con problemátiques y llinguaxes comunes, daqué que'l rock and roll nun pudiera llograr hasta esi momentu nos países de fala hispana por cuenta de la barrera idiomática.[36][78]

Nós salimos d'Arxentina y empezamos a dir a Chile, a Perú, empezamos a xubir y en dellos países daba la casualidá de que llegábamos nós y nunca fora una banda de rock. Dicíennos qu'acá eso yera una cosa del otru mundu y nun diba funcionar... Agora ye una allegría ver que funciona y que tien fuercia propio.[79]

De xacíu que'l fenómenu musical-cultural qu'espresó Soda Stereo n'América Llatina entepasa a la mesma banda y inxertar nes razones fondes rellacionaes cola identidá xuvenil, que fixeron del rock and roll un movimientu cultural global, según nes condiciones socioculturales de la mocedá llatinoamericana a partir de la década del 80 (salida de les dictadures, globalización, posmodernismu, sociedá de la información, exacerbación de les desigualdaes sociales). Cuando Soda Stereo protagonizó la esplosión continental del rock llatín, cada país d'Iberoamérica yera un caldu de cultivu formáu por un movimientu de nueves bandes», como-y lo denominó en Venezuela.[79]

La influencia decisiva de Soda Stereo sobre la música rock llatina de les décades del 90 y primer viose reflexada na opinión de los músicos más destacaos del continente:

Tola mio vida fui fan de Cerati cuando él formaba parte de Soda Stereo y antes de conocelo yá fora a trés de los sos conciertos. Tanto Gustavo como Santana arriqueciéronme, son los mios pequeños milagros. (Shakira)[80]
Soda Stereo ye una de les bandes más emblemátiques n'América Llatina. (Gustavo Santaolalla)[81]
'El 'temblón' foi'l primer cantar que yo escuché d'ellos, foi la que sonó en Colombia de primera. Encántame (que s'axunten). ¿Por qué non, si tán vivos? Son una lleenda total. Marcaron una historia bien importante pa tolos mozos llatinoamericanos y volvelos a ver xuntos pos, va ser un gran, gran eventu. (Juanes)[82]
Soda Stereo ye un maraviyosu grupu. Allégrome enforma (pola nuevu xira). Ye unu de los meyores grupos de rock llatín. (Juan Luis Guerra)[82]

Récores, llogros y datos

editar
  • Primer artista de Llatinoamérica n'utilizar el formatu de discu compactu (CD) col álbum Signos.[83]
  • Primer grupu llatinoamericanu en tener una tresmisión por TV con soníu stereo, mientres la presentación del so discu Dynamo nel programa Fax, nel añu 1992.[ensin referencies]
  • Primer grupu de rock en castellán en presentase nos Estaos Xuníos como únicu grupu del eventu.[83]
  • Más feches siguíes nel Teatru Gran Rex de Buenos Aires; 14 presentaciones mientres la Xira Animal de 1991.[84] En 1993 la marca sería superada por Sandro con 40 presentaciones.[85] Nel añu 2004 el récor foi superáu pela banda pop arxentina Bandana, con un total de 180 presentaciones (+590 000 espectadores).
  • Primer banda n'español en realizar una xira per Llatinoamérica. D'antiguo los grupos de rock n'español escasamente salíen del so país d'orixe y si facer nun llograben enforma ésitu. Soda Stereo foi'l primer grupu n'esplotar la idea d'espansión por tola rexón.[ensin referencies]
  • Primer banda iberoamericana n'incluyir un track interactivo nel so material discográfico. Nesti casu col so álbum del Unplugged de MTV, Comfort y Música Pa Volar, del añu 1996.[ensin referencies]
  • Primer banda iberoamericana en tresmitir un conciertu vía internet (1996), nel programa arxentín de radio Cuál ye? de la Rock & Pop.[53]
  • Na so xira Vas Veme Volver 2007 algamó'l récor de realizar seis recitales nel Estadiu Monumental de River Plate na mesma xira, superando la marca anterior de cinco, que solamente algamaren los Rolling Stones y que depués sería superada por Roger Waters nel 2012, con nueve recitales.
  • Antes de la Xira Vas Veme Volver, Robbie Williams sostenía'l récor de más boletos vendíos n'Arxentina en menos tiempu (escosó un estadiu River Plate en cinco díes), pero'l récor foi superáu por Soda Stereo en 2007 al vender dos estadios River Plate en menos de 24 hores.
  • En Perú, llogróse'l «SOLD OUT» en tan solo 5 díes de puestes a la venta les entraes, abrir una nueva presentación en Lima pal 9 d'avientu del 2007. El grupu de rock axuntó 100 mil almes, nos dos feches que se presentaron, siendo asina'l conciertu pagu más multitudinariu nel país.[86]
  • Mientres la xira vas veme volver 2007 tuvieron presentes n'Ecuador 55 000 espectadores nel estadiu Modelu Alberto Spencer en Guayaquil. El conciertu más grande que se diera na historia del Ecuador.
  • En Chile ye la banda internacional que más xente llevó al Estadiu Nacional de Chile, superáu solo por Los Prisioneros, qu'ostenten esi récor colos sos dos presentaciones nel 2001.[87]
  • Récor d'asistencia a un conciertu pago en Venezuela al axuntar a más 65 000 fanáticos nel Hipódromu de la Requexada en Caraques, en 2007, mientres la xira Vas Veme Volver.[88]
  • Una de les mayores asistencies a un conciertu pago en Colombia al axuntar 70 000 persones nel Parque Simón Bolívar de Bogotá, en 2007, mientres la xira Vas Veme Volver, anque'l récor d'asistencia en Colombia tener Metallica.[89]
  • Récor d'asistencia a un conciertu pago nel Estadiu Nacional de Panamá, Panamá, con 22.000 espectadores, el 27 de payares de 2007.[89]
  • Récor d'asistencia a un conciertu pago en Estadiu Chateau Carreras de Córdoba, con 65.000 espectadores, el 15 d'avientu de 2007. Con esti fechu arrampuñó-y a la banda Patricio Rey y sus Redonditos de Ricota el récor qu'había consiguíu años tras naquel estadiu cordobés.[90]
  • L'añu 2007 foi un añu suañáu pal mundu del Rock en castellanu, yá que retornaron dos llexendaries bandes que se dixebraren n'años anteriores Soda Stereo y Héroes del Silencio.

Premios

editar
  • 1985 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina
  • 1985 | NADA PERSONAL | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina *

1986 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1986 | SIGNOS | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1986 | PRÓFUGOS | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1986 | SODA STEREO | Meyor Grupu en Vivu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1986 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1986 | SIGNOS | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1986 | SODA STEREO | Meyor Actuación del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1986 | CUANDO PASE EL TEMBLÓN Meyor Videoclip del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1987 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1987 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1987 | SODA STEREO | Meyor Actuación en Vivu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1987 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1988 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1988 | SODA STEREO N'OBRES Meyor Show del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1988 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1988 | DOBLE VIDA | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1988 | LO QUE SANGRA (LA CÚPULA) | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1988 | SODA STEREO | Meyor Actuación en Vivu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1988 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1989 | SODA STEREO | Meyor Look del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1989 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1989 | NA CIUDÁ DE LA ROXURA Meyor Videoclip del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1989 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1990 | CANTAR ANIMAL | Meyor Discu del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1990 | SODA STEREO EN VÉLEZ | Meyor Show del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1990 | CANTAR ANIMAL | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1990 | DE MÚSICA LLIXERA | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Grupu en Vivu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Look del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | CANTAR ANIMAL | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | DE MÚSICA LLIXERA | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | DE MÚSICA LLIXERA | Meyor Videoclip del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Actuación en Vivu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1990 | SODA STEREO | Meyor Grupu Estranxeru del Añu, Encuesta Suplementu Rock de primera, Uruguái * 1990 | DE MÚSICA LLIXERA | Meyor Tema del Añu, Encuesta Suplementu Rock de primera, Uruguái * 1991 | SODA STEREO | Meyor Grupu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Grupu en Vivu del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Look del Añu, Encuesta Revista Rock and Pop, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | REX MIX | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | NUN PRECISO VIERTI (PA SABELO) | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | CAI EL SOL Meyor Videoclip del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Actuación en Vivu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1991 | SODA STEREO | Meyor Grupu Estranxeru del Añu, Encuesta Suplementu Urbe, Venezuela * 1991 | SODA STEREO | Meyor Show de Grupu del Añu, Encuesta Suplementu Urbe, Venezuela * 1991 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1991 | SODA STEREO NA 9 DE XUNETU Meyor Show del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1992 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1992 | DYNAMO | Meyor Album del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1992 | PRIMAVERA 0 | Meyor Tema del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1992 | PRIMAVERA 0 | Meyor Videoclip del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1992 | SODA STEREO | Meyor Imaxe del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1995 | SUAÑU STEREO | Meyor Discu del Añu, Encuesta Revista Pulgo, Arxentina * 1997 | SODA STEREO | Meyor Banda del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * 1997 | SODA STEREO EN RIVER | Meyor Show del Añu, Encuesta Revista Xeneración X, Arxentina * 2007 | SODA STEREO | Meyor Artista del Añu, Encuesta Revista Rolling Stone, Arxentina * 2007 | SODA STEREO EN RIVER | Meyor Show del Añu, Encuesta Revista Rolling Stone, Arxentina * 2007 | SODA STEREO | Meyor Regresu del Añu, Encuesta Revista Rolling Stone, Arxentina * 2007 | SODA STEREO EN RIVER | Meyor Recital del Añu, Encuesta Suplementu Sí, Arxentina * Soda Stereo

  • 1986 | NADA PERSONAL | Producción Musical del Añu, Premiu Ripley, Buenos Aires, Arxentina *

1987 | SODA STEREO | Premiu Antorcha de Plata nel Festival de Viña del Mar, Chile * 1987 | SIGNOS | Meyor Discu Exito Pop del Añu, Premiu Bravo!, Estaos Xuníos

  • 1987 | SODA STEREO | Meyor Conxuntu Rock del Añu, Premiu Prensario, Méxicu *

1989 | SODA STEREO | Premiu Copa CBS de Plata, Arxentina * 1989 | SODA STEREO | Meyor Conxuntu Pop del Añu, Premiu Bravo!, Estaos Xuníos

  • 1991 | SODA STEREO | Meyor Artista Comunicativu del Añu, Premiu Prondec, Arxentina *

1995 | SODA STEREO | Meyor Conxuntu Rock del Añu, Premiu Konex, Arxentina * 1995 | SODA STEREO NEL GRAN REX | Meyor Diseñu Afiche d'Espectáculu del Añu, Premiu Meca, Arxentina * 1996 | ELLA USÓ LA MIO CABEZA COMO UN REVÓLVER | International Choice Award, Premiu MTV, Estaos Xuníos

  • 2002 | SODA STEREO | Premiu Lleenda, Premiu MTV Llatinoamérica, Estaos Xuníos
  • 2005 | UNA PARTE DE LA EUFORIA Meyor DVD del Añu, Premiu Gardel, Arxentina *

2006 | L'ÚLTIMU CONCIERTU | Meyor Show de la Historia, Premiu Rock and Pop, Arxentina * 2006 | CANTAR ANIMAL | Meyor Album de la Historia, Premiu Rock and Pop, Arxentina * 2006 | L'ÚLTIMU CONCIERTU | Meyor DVD del Añu, Premiu Gardel, Arxentina * 2007 | SODA STEREO | Meyor Figura Rock del Añu, Premiu Clarín, Arxentina * 2008 | SODA STEREO | Personalidá del Añu, Premiu Capif, Arxentina * 2008 | VAS VEME VOLVER | Meyor Xira Realcuentru del Añu, Premiu MTV Llatinoamérica, Méxicu * 2009 | VAS VEME VOLVER | Meyor DVD del Añu, Premiu Gardel, Arxentina * 2017 |SODA STEREO | Los 10 arxentinos del añu 2017

  • Soda Stereo
  • 1987 | CUANDO PASE EL TEMBLÓN Meyor Videoclip del Añu, World Festival of Video and TV, Méxicu *

1996 | ELLA USÓ LA MIO CABEZA COMO UN REVÓLVER Meyor Videoclip del Añu, Premiu MTV, Estaos Xuníos

  • 1996 | ZOOM | Meyor Videoclip de Grupu Rock del Añu, Premiu MTV, Estaos Xuníos
  • 1998 | SODA STEREO | Meyor Grupu de Rock del Añu, Premiu El nuesu Rock, Méxicu *

2008 | COMFORT Y MÚSICA PA VOLAR | Meyor DVD del Añu, Premiu Gardel, Arxentina * 2009 | VAS VEME VOLVER EN VIVU | Meyor Album Grupu Rock del Añu, Premiu Gardel, Arxentina * 2018 | SODA STEREO | Meyor álbum conceptual, Premiu Gardel, Arxentina

Miembros

editar

«El cuartu Soda»

editar

Ye habitual, tantu ente los fanes como na prensa especializada, referise al cuartu Soda» pa calificar a ciertes persones que resultaron bien importantes na obra de Soda Stereo. Tanto'l teclista Tweety González[91] como'l fináu Alfredo Lois,[92] encargáu de la imaxe y los videos, destacáronse ente los collaboradores y recibíu reiteradamente'l llamátigu de «el cuartu Soda». Pero otros músicos recibieron la reconocencia de «cuartu Soda» como Daniel Melero, Fabián «Vön» Quintiero, Richard Coleman y Daniel Sais.

Escepcionalmente, falar de quintu y sestu Soda, pa referise a los demás músicos acompañantes principales. La revista Rolling Stone destacó como «quintu Soda» a los saxofonistas Gonzo Palacios y Marcelo Sánchez, la percusionista Andrea Álvarez según a Axel Krygier, Alejandro Terán y Flavio Etcheto.[26]

Músicos collaboradores

editar

Soda Stereo adoptó un métodu de contratar «músicos convidaos» pa completar la banda tanto al momentu de grabar discos como de realizar presentaciones en vivu. La siguiente ye la llista d'esos músicos ordenada cronológicamente.

Músicu style="background:
  1. ccccff"|Preséu
style="background:
  1. ccccff"|Participación en
Añu |-yaritza

d'urdir - la guitarra | style="text-align: left;"|Daniel Melero

Teclaos
Teclaos
Sampler y sintetizador
Soda Stereo (A)
Cantar Animal (A)
Dynamo (A)
1984
1990
1992
Gonzalo Palacios («Gonzo») Saxo Soda Stereo (A)
Nada personal (A)
Vélez Sarsfield (C)
1984
1985
1990
Fabián «Vön» Quintiero Teclaos Nada personal (A)
Signos (A)
Estadiu Nacional Chile (C)
L'Últimu Conciertu (C)
Vas Veme Volver (G)
1985
1986
1997
2007
Richard Coleman Guitarra |

style="text-align: center;"|Signos (A)
L'Últimu Conciertu (C)
Vas Veme Volver (G)

1986
1997
2007
Juan «Pollu» Raffo Arreglos orquestales y vientos en tecláu |

style="text-align: center;"|Signos (A)

1986
Pablo Rodríguez (saxofonista) Trompeta |

style="text-align: center;"|Signos (A)

1986
Sebastián Schon Trompeta |

style="text-align: center;"|Signos (A)

1986
Celsa Mel Gowland Coros Signos (A) 1986
Sandra Baylac Coros Obres Sanitaries (C) 1987
Daniel Sais Teclaos Ruido Blanco (A)
Doble Vida (A)
Languis (A)
1987
1988
1989
Lenny Picket Saxofón Doble Vida (A) 1988
Chris Botti Trompeta |

style="text-align: center;"|Doble Vida (A)

1988
Carlos Alomar Guitarra y voz Doble Vida (A)
Vas Veme Volver (G)
1988
2007
Marcelo Sánchez Saxo Doble Vida (A) 1988
Tweety González Teclaos América del Norte y Central (C)
Vélez Sarsfield (C)
Cantar Animal (A)
Dynamo (A)
Comfort y Música Pa Volar (C&A)
L'Últimu Conciertu (C)
Vas Veme Volver (G)
1989
1990
1990
1992
1996
1997
2007
Pedro Aznar Arreglos corales Cantar Animal (A) 1990
Andrea Álvarez Percusión Vélez Sarsfield (C)
Cantar Animal (A)
L'Últimu Conciertu (C)
Vas Veme Volver (G)
1990
1990
1997
2007
Flavio Etcheto Trompeta |

style="text-align: center;"|Dynamo (A)
Suañu Stereo (A)

1992
1995
Sanjay Bhadoriya Tabla y padanthvoice Dynamo (A) 1992
Y. Blacher Lambura Dynamo (A) 1992
Roberto Kuczer Cítara |

style="text-align: center;"|Dynamo (A)

1992
Janos Morel 1er violín Suañu Stereo (A) 1995
Mauricio Alvez 2do violín Suañu Stereo (A) 1995
Pablo Flumetti Violonchelu |

style="text-align: center;"|Suañu Stereo (A)

1995
Roy Málaga Pianu rhodes Suañu Stereo (temes 2&4) (A) 1995
Alejandro Terán Viola |

style="text-align: center;"|Suañu Stereo (A)
L'Últimu Conciertu (C)

1995
Diego Fainguersch Violonchelu |

style="text-align: center;"|Comfort y Música Pa Volar (C&A)

1996
Pedro Fainguersch Viola |

style="text-align: center;"|Comfort y Música Pa Volar (C&A)

1996
Ezequiel Fainguersch Fagó |

style="text-align: center;"|Comfort y Música Pa Volar (C&A)

1996
Andrea Echeverri Cantar Comfort y Música Pa Volar (C&A)
Na ciudá de la roxura»)
1996
Axel Krygier Dellos L'Últimu Conciertu (C) 1997
Leandro Frescu Teclaos, percusión y coros vas veme volver (G) 2007
Leo García Guitarra y voz vas veme volver (G) 2007
(A): Álbum; (C): Conciertu; (G): Xira

Llinia del tiempu

editar

Discografía

editar

Xires musicales

editar
# Títulu de la xira Álbum promocionáu Años de duración
1. Xira Under N/A 1983 - 1984
2. Xira 84'-85' Soda Stereo 1984 - 1985
3. Xira Nada Personal Nada Personal 1985 - 1986
4. Xira Signos Signos
Ruido Blanco
1986 - 1988
5. Xira Doble Vida Doble Vida 1988 - 1990
6. Xira Languis Languis 1989 - 1990
7. Xira Animal Cantar Animal
Rex Mix
1990 - 1992
8. Xira Dynamo Dynamo 1992 - 1993
9. Xira Suañu Stereo Suañu Stereo 1995 - 1996
10. Xira Comfort y Música Pa Volar Comfort y Música Pa Volar 1996
11. Xira L'Últimu Conciertu L'Últimu Conciertu 1997
12. Xira Vas Veme Volver Xira Vas Veme Volver 2007

Videografía

editar
VHS Fecha de llanzamientu
Nada personal n'Obres 1986
Ruido Blanco 1987
Cantar Animáu 1992
DVD Fecha de llanzamientu
Una Parte De La Euforia 16 de payares de 2004
L'Últimu Conciertu 20 de setiembre de 2005
Comfort y Música Pa Volar 6 d'ochobre de 2007
Xira Vas Veme Volver 6 d'ochobre de 2008

Videoclips

editar
Añu Videoclip Direición y grabación
1984 Dietéticu Dir: Alfredo Lois. Video demo
1984 Te faen falta vitamines Dir: Alfredo Lois. Grabáu en Música Total
1986 Cuando pase'l temblón Dir: Alfredo Lois
1989 Na ciudá de la roxura Dir: Alfredo Lois
1990 De música llixera Dir: Alfredo Lois
1991 Té pa trés Dir: Ralph Rothschild.[93] Grabáu nun programa piloto que nun salió al aire.
1991 Cai'l sol Dir: Lorenzo / Guebel. Grabáu en direuto nel Teatru Gran Rex
1992 Nun preciso vierti (Pa sabelo) Dir: Eduardo Capiya
1992 Primavera 0 Dir: Boy Olmi
1995 Ella usó la mio cabeza como un revólver Dir: Stanley
1995 Zoom Dir: Eduardo Capiya / Galperín
1997 De música llixera Dir: Alfredo Lois.[94] Grabáu en direuto nel Estadiu de River Plate y l'Estadiu Nacional de Chile mientres el Peracabo Conciertu
2008 Prófugos Dir: Luis Santos. Grabáu en direuto mientres la Xira vas veme volver (19/10/2007)
2008 Persiana americana Dir: Luis Santos. Grabáu en direuto mientres la Xira vas veme volver (03/11/2007)

Llarga Duración

editar
Añu Video Direición y grabación
1985 Teatro Astro Grabáu en direuto en Buenos Aires nel Teatru Astros (11 temes)
1987 Signos en Perú Grabáu en direuto en Perú nel Coliséu Amauta
1992 Faciendo Dynamo Dir: Boy Olmi Especial Emitíu Por HBO OLÉ

Ver tamién

editar

Notes y referencies

editar
  1. 1,0 1,1 Infobae. «La vuelta de la mítica banda Soda Stereo, con día y hora». Infobae, 9 de xunu de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-07-19. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007.
  2. [1] Video: "La verdadera historia de Soda Stereo", Hestories Verdaderes, Canal Y!.
  3. 3,0 3,1 J. L. Mercado. «Los 250: Essential Albums of All Time Latin Alternative - Rock Iberoamericanu». Revista AlBorde. Consultáu'l 22 d'ochobre de 2009.
  4. meyores-10-discos-llatinos-de-rock-segun-rolling-stone-semeya_546037_7.html#semeya Los meyores 10 discos llatinos de rock según Rolling Stone
  5. Satélite Musical. «Top 20 del rock llatín». Satélite Musical. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  6. 6,0 6,1 Rock.com.ar. «Les 100 de los 40». Rock.com.ar. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  7. 7,0 7,1 Indyrock. «Gustavo Cerati». Indyrock. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  8. «Soda Stereo». Fundación Konex.
  9. 9,0 9,1 Sandra Commisso. «Soda Stereo: vas ver volver». diariu Clarín, 19 d'ochobre de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-08-01. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007.
  10. La Capital editorial = La Capital. «L'empiezu y el primer final». Consultáu'l 8 d'avientu de 2007. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  11. Depués integrante de la banda Los Auténticos Decadentes.
  12. Imagen Animal. «Biografía de Zeta Bosio». Imaxe Animal. Archiváu dende l'orixinal, el 22 de payares de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  13. Entrevista
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Subte. «Entrevista a Gustavo Cerati». Revista Subte. Archiváu dende l'orixinal, el 9 d'avientu de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Direutor: Lernoud, Pipo (1996). Enciclopedia Rock Nacional 30 Años. De l'A a la Z. Buenos Aires: Mordigañu, p. 206. ISBN 987-96104-0-7.
  16. 16,0 16,1 García, Fernando. «Tito Alberti: l'otru batería». diariu Clarín, 18 d'abril de 1998. Archiváu dende l'orixinal, el 2009-07-07. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  17. El cantar «Stereotype» de The Specials atopar nel álbum «More Specials» (1980).
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 El Temblón. «.com/eltemblor/Historia/1982.html Historia de Soda Stereo. Los Estereotipos». El Galeón. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  19. Planeta Stereo. «¿Cómo surdió'l nome de la banda?». Planeta Stereo. Archiváu dende l'orixinal, el 17 de mayu de 2007. Consultáu'l 14 d'avientu de 2007.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 Imagen Animal. «Soda Stereo. Biografía. España'l sifón.». Imaxe Animal. Archiváu dende l'orixinal, el 25 de payares de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  21. «Drago» ye una conocida marca de sifones de l'Arxentina.
  22. Nun reportaxe del periodista Sebastián Feijoo, Gustavo Cerati afirmó que «esti trabayu (por "Una parte de la historia") en particular movilízame enforma porque lo fixo Alfredo Lois. Alfredo foi -de dalguna manera- el cuartu Soda Stereo y finó pocu dempués d'encargase del material.» Entrevista nel Pepsi Music Cerati: Dacuando'l rock nun quier crecer, entrevista de Sebastián Feijoo, Terra, 13 d'ochobre de 2005
  23. Jose Y. Peña. «Historia de Soda». Páxina de Soda Stereo en Chile. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de marzu de 2000. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  24. 24,0 24,1 "Cheto" ye un términu despreciatible arxentín pa referise a una persona de clase alta. Pablo Andisco y Bruno Lazzaro. «El rock de los cuatro esquines». El Bondi, 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 20 de febreru de 2008. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  25. Horacio Martínez foi'l productor que «afayó» a Tanguito, Los Gatos y Moris. Enciclopedia del Rock Nacional
  26. 26,0 26,1 26,2 Revista Rolling Stone {Arxentina} (2007). «cuartu_soda-480/%26tipu%3DNota%26relacion%3DSoda%20Stereo El cuartu Soda». Zona de Promeses. Archiváu dende l'cuartu_soda-480/&tipu=Nota&relacion=Soda%20Stereo orixinal, el 13 de payares de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2010.
  27. Virus, Juan Carlos Baglietto, GIT, Suéter, Zas, Los Abuelos de la Nada, Marilina Ross, Celeste Carballo, Sandra Mihanovich, etc.
  28. 28,0 28,1 Rock.com.ar. «Soda Stereo». Rock.com.ar. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  29. Soda Stereo. «Páxina oficial de Soda Stereo. Historia». Soda Stereo. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-08-18. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  30. 30,0 30,1 La Voz del Interior editorial = Diariu La Voz del Interior, 9 d'avientu de 2007. «Fernet con Soda». Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  31. La Voz del Interior editorial = Diariu La Voz del Interior. «Tres los pasos de Soda Stereo en Córdoba». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-12-30. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
  32. Dende Embaxo. «Informe Especial: Soda Stereo». Dende Embaxo. Archiváu dende l'orixinal, el 11 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  33. Bobby Flores. «Temblón n'Obres». revista Rock & Pop, 11 d'abril de 1986. Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'avientu de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  34. Imagen Animal. «América a los sos pies». Imaxe Animal. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2007. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  35. El Temblón. «.com/eltemblor/Historia/1986.html 1986: America ye de Soda». El Galeón. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  36. 36,0 36,1 36,2 Zeiger, Claudio. «Libro: "Baillando sobre los escombros" de Carlos Polimeni». Páxina/12, 12 de mayu de 2002. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  37. Dragon el Mar. «Soda Stereo - Free Concert 1986 (Primer Show de la banda en Chile)». mp3.ideaweb.cl. Consultáu'l 9 d'avientu de 2007.
  38. 38,0 38,1 Terra. «1986: Perú acueye a Soda Stereo como los sos nuevos héroes». mp3.ideaweb.cl. Archiváu dende l'orixinal, el 2010-04-06. Consultáu'l 9 d'avientu de 2007.
  39. 39,0 39,1 Zona de Promeses editorial = Zona de Promeses. «Sitio Non Oficial de Soda Stereo. Discografía Signo». Archiváu dende l'orixinal, el 5 de xineru de 2008. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  40. 40,0 40,1 El Temblón. «.com/eltemblor/Historia/1987.html 1987: Siempres nel Visu». El Galeón. Consultáu'l 8 d'avientu de 2007.
  41. Rolling Stone Arxentina. «Top 10 discos en direuto arxentinos». Rolling Stone Arxentina. Consultáu'l 9 d'avientu de 2007.
  42. Doble Vida - AllMusic.com
  43. 43,0 43,1 Daniel Kon y Roberto Mariña. «Soda Stereo: 1982 - 2007, Vas Veme Volver». Aerosoda. Archiváu dende l'orixinal, el 11 d'avientu de 2007. Consultáu'l 9 d'avientu de 2007.
  44. Dos años dempués Sandro realizó cuarenta shows siguíos nel teatru Gran Rex.
  45. Zona de Promeses editorial = Zona de Promeses, páxina 3. «Sitio Non Oficial de Soda Stereo. Discografía Signo». Archiváu dende l'orixinal, el 18 d'avientu de 2007. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  46. The Wild Children Journal. «Historia de Soda Stereo». The Wild Children Journal, Ecuador, 2007. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  47. Martín Pérez. «Muncho más que cero». Páxina/12. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  48. Equí puede trate esa tresmisión
  49. «mozu-de-les tapes-vien-alejandro-ros-cordoba El mozu de les tapes: vien Alejandro Ros a Córdoba». La Voz (Suplementu Vos) (5 de mayu de 2017).
  50. Coveralia. «Tapa de Suañu Stereo». Coveralia. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  51. «Entrevista a Cerati I (Subte)»
  52. Suplementu «Non» de Páxina/12, 29/06/95
  53. 53,0 53,1 Rock.mx. «A una década de la so despidida vamos ver volver». Rock.mx. Archiváu dende l'orixinal, el 22 d'avientu de 2007. Consultáu'l 10 d'avientu de 2007.
  54. Cerati, Gustavo. «La carta del adiós». Diariu Clarín, 2 de mayu de 1997. Archiváu dende l'orixinal, el 9 d'avientu de 2007.
  55. Cerati, Gustavo. «Gracies totales». YouTube. Consultáu'l Setiembre, 20, 1997.
  56. Zeta Bosio: Nun atopé nuevos socios, Clarín, 18 de febreru de 2007
  57. 57,0 57,1 ""vas veme volver" marca'l regresu del míticu grupu arxentín Soda Stereo, non yá a los escenarios, sinón a les llistes de producciones discográfiques preferíes d'América Llatina",. «Soda Stereo torna a llista de discos más vendíos d'América Llatina». RPP Noticias, 8 de payares de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 12 d'avientu de 2007. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007.
  58. 58,0 58,1 Germán Arrascaeta. «Holas totales». La Voz del Interior, 22 de setiembre de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 29 d'ochobre de 2014. Consultáu'l 11 d'avientu de 2007.
  59. Club Musseum. «Club Musseum». Sitiu Oficial del Club Musseum. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'avientu de 2007. Consultáu'l 11 d'avientu de 2007.
  60. Xestiones tán realizándose, pero costaría un güeyu de la cara. Sodamanía: Ochenteros faen manda pa' que vaigan a Viña, La Cuarta, Chile, 2007 Archiváu el 9 de xunetu de 2009 na Wayback Machine.
  61. Diez años dempués… foi un temblón na ciudá de la roxura, Radio Universu, Chile
  62. Terra. «Soda Stereo nun enllenó estadiu n'EEUU». Terra, 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-29. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  63. La Nación editorial = La Nación, 5 de payares de 2007. «Por qué volvió la 'sodamanía' al país». Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  64. Varios. «Soda Stereo despidióse ante un ensame». Imaxe Animal, 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2007. Consultáu'l 24 d'avientu de 2007.
  65. «Hasta dientro de diez años». Despidida de Gustavo Cerati nel recital de Soda Stereo en River Plate, Buenos Aires, el 2 de payares de 2007.
  66. Soda Stereo: viense'l so CD / DVD
  67. http://www.allmusic.com/artist/soda-stereo-mn0000753507/awards AllMusic.com - Soda Stereo
  68. iTunes - Música - Soda Stereo
  69. Dynamo by Soda Stereo - Rate Your Music
  70. El Comercio.pe. «sos-cantares Soda Stereo y los covers más inusuales de los sos cantares». El Comercio.pe, 15 de mayu de 2013. Consultáu'l 26 d'agostu de 2013.
  71. Zayra Mo. «Soda Stereo reivindícase como'l grupu míticu del rock llatinoamericanu». EFE, 7 Díes, 12 de mayu de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 7 d'avientu de 2007. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007.
  72. 72,0 72,1 «Cómo Soda Stereo marcó al rock llatinoamericanu». BBC (4 de setiembre de 2014). Consultáu'l 30 de xineru de 2016.
  73. 73,0 73,1 Farinelli, Víctor (9 de mayu de 2014). «Soda Stereo: cuatro años ensin la gran lleenda del rock llatín». Rede Latinoamerica. Consultáu'l 30 de xineru de 2016.
  74. 74,0 74,1 Javier Aguirre. «Grases totales». Páxina/12 (Suplementu NON), 26 de marzu de 2007. Consultáu'l 23-01-2010 d'avientu de 2007.
  75. La Nación editorial = diariu La Nación, 3 d'ochobre de 1996. «Soda Stereo, ente'l suañu y el confort». Archiváu dende l'orixinal, el 14 d'avientu de 2007. Consultáu'l 12 d'avientu de 2007.
  76. Pirata Soterrañu (1 de setiembre de 2007). "Soda Stéreo en Bogotá", na revista virtual Bogotá Soterraña, Bogotá, Colombia.
  77. Saborizante, Chile
  78. «El rock nacional ye parte d'un movimientu más ampliu que pudi llamase de distintes maneres –rock llatinoamericanu, rock cantáu en castellán, rock hispanu– pero que no fondero, sábese, ye namái rock & roll».
  79. 79,0 79,1 El mundu del rock en Venezuela. «Historia del Rock en Venezuela». El mundu del rock en Venezuela. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  80. Crónica de Güei. «Confirma Shakira la so participación en MTV Llatinoamérica». Crónica de Güei, Méxicu, 4 d'agostu de 2006. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  81. Los Tiempos editorial = Los Tiempos, 20 de setiembre de 2007. «Santaolalla: 'Soda Stereo ye emblemática'». Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2007. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  82. 82,0 82,1 AP. «Juanes, Santaolalla y otros esperen ansiosos por Soda Stereo». Yahoo Noticies, AP, 19 de setiembre de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de setiembre de 2007. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  83. 83,0 83,1 Rock.com.mx. «A una década de la so despidida vamos ver volver. Cinco disco básicos de Soda Stereo». Rock.com.mx. Archiváu dende l'orixinal, el 26 de febreru de 2011. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  84. New Rock. «Historia del rock nacional». New Rock, 2005. Archiváu dende l'orixinal, el 25 d'avientu de 2007. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  85. Pablo Zamora. «L'ídolu imbatible». Clarín, 28 de febreru de 1999. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-14. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  86. América Noticies. «conciertos-m-s-multitudinarios-realizados-en-lima-cure-podr-superalos-2013 Estos son los conciertos más multitudinarios realizaos en Lima ¿The Cure va poder superalos?».
  87. Soda Stereo.com. «Primeros shows de xirar». Soda Stereo, Noticies, 1 de payares de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-12-04. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  88. Blogue del Arcánxel editorial = Blogue del Arcánxel, 10 d'avientu de 2007. «Soda Stereo bate récor históricu». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-12-27. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  89. 89,0 89,1 Soda Stereo.com. «Soda Stereo bate records históricos, en Bogotá y Panamá». Soda Stereo, Noticies, 29 de payares de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-12-04. Consultáu'l 17 d'avientu de 2007.
  90. Soda Stereo.com. «Soda Stereo bate récores históricos.». Soda Stereo, Noticies, 18 d'avientu de 2007. Archiváu dende l'orixinal, el 2016-12-04. Consultáu'l 18 d'avientu de 2007.
  91. Llegó'l día `Stereo´, con Tweety González, el cuartu Soda´, Urxente 24, 19 d'ochobre de 2007; Tweety González: El Cuartu Soda, Qué Pasa
  92. Nun reportaxe del periodista Sebastián Feijoo, Gustavo Cerati afirmó que «Esti trabayu (por "Una parte de la historia") en particular movilízame enforma porque lo fixo Alfredo Lois. Alfredo foi -de dalguna manera- el cuartu Soda Stereo y finó pocu dempués d'encargase del material.» Entrevista nel Pepsi Music Cerati: "Dacuando'l rock nun quier crecer", entrevista de Sebastián Feijoo, Terra, 13 d'ochobre de 2005
  93. http://www.youtube.com/watch?v=3eDug5Q5y3c&feature=share
  94. https://www.youtube.com/watch?v=KpiY999wHTM

Enllaces esternos

editar