Wikipedia

Idioma español n'Estaos Xuníos

El español ye'l segundu idioma con mayor númberu de falantes n'Estaos Xuníos, dempués del inglés. Esti país, onde l'español ta oficialmente reconocíu en numberoses xurisdicciones del Suroeste, [ensin referencies] ye'l segundu país del mundu en númberu d'hispanofalantes (cuntando les persones con competencia llindada), con 58,2 millones, solo detrás de Méxicu; y el quintu país con mayor númberu de falantes nativos del español, con 42,1 millones, detrás de Méxicu, Colombia, Arxentina y España.[1] Según el censu de 2017, el 13,4 % de la población d'Estaos Xuníos mayor de 5 años fala español nos sos llares[4] (41 millones de persones).[5] Amás, hai más de 8 millones d'estudiantes d'español.[1]

Español d'Estaos Xuníos
Faláu en Bandera de Estaos Xuníos d'América Estaos Xuníos
Falantes Creciente 58,2 millones.[1][2][3]
Familia Indoeuropéu

  Itálicu
    Romance
      Iberorromance
        Idioma español

Alfabetu Alfabetu llatín
Estatus oficial
Oficial en en delles xurisdicciones del suroeste y en Puertu Ricu
Reguláu por Academia Norteamericana de la Llingua Española,
Academia Portorricana de la Llingua Española,
Asociación d'academies de la llingua española
Códigos
ISO 639-1 es
ISO 639-2 spa
ISO 639-3 spa
Español d'Estaos Xuníos
Mapa de los Estaos Xuníos amosando'l porcentaxe de falantes d'español per Estáu en 2013.

L'español de EE. UU. ye la segunda llingua más falada en 43 estaos y nel distritu de Columbia. Nuevu Méxicu ye unu de los pocos estaos onde la población hispanofalante formó comunidaes ininterrumpíes dende l'anexón a los Estaos Xuníos. L'español constitúi una de les señes carauterístiques más importantes de la personalidá cultural del estáu.[6]

Amás, gran parte de les instituciones tienen el billingüismu (inglés-español) como norma nes sos sitiu web oficiales, como'l Gobiernu, el FBI, Melecinara y la Biblioteca Nacional de Medicina.

L'Academia Norteamericana de la Llingua Española ta considerada como una de les instituciones con mayor influencia na actual normativa del idioma español;[7][8] foi fundada en 1973 y tien la so sede en Nueva York. Na isla de Puertu Ricu (una dependencia d'Estaos Xuníos) l'idioma español ye reguláu pola Academia Portorricana de la Llingua Española.

Historia

editar
 
Juan Ponce de León (Santervás de Campos, Valladolid, España) foi unu de los primeros europeos en llegar al actual EEXX y el descubridor de Florida,[9] a la que dio'l so actual nome.
 
El logotipu del Serviciu de Ciudadanía ya Inmigración de los Estaos Xuníos

La llingua española tuvo ininterrumpidamente presente nel territoriu de los actuales Estaos Xuníos dende'l sieglu XVI. En 1513, Juan Ponce de León formó parte de la primera gran espedición castellana que visitó diversos llugares de los actuales Estaos Xuníos, a él debe la primer esploración estensa de La Florida).[9] La ciudá más antigua en tol territoriu de los Estaos Xuníos a partir de 1898 (Guerra d'España y Estaos Xuníos) ye San Juan, capital de Puertu Ricu, onde Juan Ponce de León foi'l primer gobernador.[9]

En 1565, Pedro Menéndez de Avilés funda San Agustín, en La Florida, la ciudá europea de cutio ocupada más vieya d'Estaos Xuníos Continental. El testu de la primer gramática n'español n'Estaos Xuníos apaeció en Georgia en 1658.

Dempués de la guerra ente Méxicu y los Estaos Xuníos (1846-1848), Méxicu perdió más de la metá del so territoriu, que s'amestó Estaos Xuníos, incluyendo partes de los modernos estaos de Texas, Colorado, Arizona, Nuevu Méxicu, y Wyoming, y el conxuntu de California, Nevada, y Utah. Darréu, los millares de mexicanos residentes nesos territorios adquirieron nacionalidá d'Estaos Xuníos. El Tratáu de Guadalupe Hidalgo (1848) nun fixo nenguna referencia esplícita a los derechos de la llingua española. La primer constitución de California aprobó una reconocencia importante de los derechos de los hispanofalantes: «toles lleis, decretos, regulaciones, y provisiones que emanan de cualesquier de los trés poderes supremos d'esti estáu, que pola so naturaleza riquen la publicación, van ser publicaos n'inglés y español».[10]

 
Un póster del Serviciu Postal de los Estaos Xuníos en castellanu

Antes de 1870, los angloamericanos yeren mayoría en California. En 1879, California promulgó una nueva constitución so la cual tolos procedimientos oficiales teníen de ser conducíos n'inglés; siguía calteniéndose esta clausa a valir hasta 1966. En 1986, los votantes de California, por aciu referéndum, amestaron una nueva clausa constitucional qu'indicaben que l'inglés ye la llingua oficial del estáu de California». Sicasí, güei, el castellán fálase estensamente a lo llargo del estáu, y en munches actividaes del gobiernu, documentos, y los servicios tán disponibles n'español ya inglés.

L'español falóse alredor del Nuevu Méxicu nortizu, Coloriáu meridional y na frontera con Méxicu dende'l sieglu XVII.

En Texas, l'inglés utilízase convencionalmente, pero l'estáu nun tien nenguna llingua oficial. Texas heredó una población hispana dende la guerra ente Méxicu y los Estaos Xuníos, amás de tener una arribación constante de mexicanos y otros inmigrantes de fala hispana. El gobiernu al traviés de la seición 2054.116 del Códigu Gubernamental, ordena que les axencies estatales apurran la información nes sos páxines web n'español.

Esisten árees xeográfiques d'Estaos Xuníos onde l'español falóse de forma ininterrumpida dende'l sieglu XVIII. Nel Delta del Mississippi hai una comunidá conocida como los isleños de Luisiana que ta asitiada principalmente na parroquia de Saint Bernard. Los isleños de más edá caltienen vivu la fala española que los sos antepasaos llevaron dende les Canaries, ente los años 1778 y 1783. Hasta va pocos años había munchos isleños que nun sabíen falar inglés. Los actuales falantes siguen pronunciando les h como j nidia y utilizando vocablos antiguos como "cabucar" (fundise), asina (asina), etc. Nos últimos años, detéctense anglicismos, anque varien d'una familia a otra. Por casu, puede escuchase «espicar» por falar o «dir tras» por volver, deriváu del «comi back» inglés. El so acentu ye similar al de los llabradores canarios. Esti dialeutu español sumió va delles décades de les zones asitiaes pela redolada del Bayou Lafourche, nes contornes d'Ascensión y Asunción. El documental «Los canarios del Mississippi» (2006) de Manuel Mora Morales afonda nos raigaños canarios de l'actual fala de los isleños de Luisiana, según na so evolución y nel precariu estáu actual, próximu a la so desapaición. Un grupu de canarios realicen xestiones por que la comunidá isleña de Luisiana seya declarada Patrimoniu Intanxible de la Humanidá pola UNESCO, lo cual podría frenar la desapaición inmediata de l'ayalga llingüística que tien, similar al de los xudíos sefardites.

Estadístiques sobre la población hispana ya hispanofalante

editar

Según los datos del Censu d'Estaos Xuníos de 2017, había 58.846.134 hispanos,[11] el 18,1 % de la población de EE. XX., ensin incluyir la población de Puertu Ricu nin los inmigrantes indocumentados hispanos, colo que la cifra superaría los 60 millones d'hispanos.[12] Según el censu, en 2017 envalórase que falaben español nes sos cases 41 millones de ciudadanos d'Estaos Xuníos mayores de 5 años d'edá,[13] escluyendo Puertu Ricu, lo que supón un 13,4% del censu.[14] De los estudios del U.S. Census Bureau, tamién puede concluyise, que n'Estaos Xuníos cada vez se fala más español, pos en 1990 falar 17,3 millones nes sos cases (7,5%), nel 2000 28,1 millones (10,7%),[15] nel 2010 37 millones (12,8%), y nel 2017 falar 41 millones (13,4%).

De los 37,6 millones que falen español nes sos cases nel 2011, 2,8 millones nun son hispanos.[16] Depués hai 34,8 millones d'hispanos que falen español nes sos cases. Si había 52 millones d'hispanos en 2011, los 17,2 millones d'hispanos restantes, o son menores de 5 años, o falen l'español como segunda llingua, o namái falen inglés o otra llingua.

Según un estudiu del Centru Hispanu Pew en 2011, el 82 % de los hispanos d'Estaos Xuníos sabe falar perbién n'español.[17] Amás, el 76 % tienen l'español como primer llingua, d'ellos, la metá son billingües español ya inglés, y pa la otra metá l'español ye dominante. El 24 % restante tien l'inglés como llingua dominante sobre l'español.

Los Estaos onde más se fala español en casa, amás de Puertu Ricu con más del 94 %, son Texas y California, con un porcentaxe próximu al 30 %, siguíos de Nuevu Méxicu con casi'l 26%, y Nevada, Florida y Arizona con porcentaxes cimeros al 20 %. Nueva Jersey y Nueva York superen el 15 % y Illinois supera'l 13 %.[18]

 
Gráfica del porcentaxe de la población a partir de 5 años d'edá que fala español en casa n'Estaos Xuníos (escluyendo Puertu Ricu) ente 2007 y 2017.[19]
 
Mapa del porcentaxe de la población d'Estaos Xuníos de 5 o más años que fala español en casa en 2017, per Estaos.[19]
 
Estensión del castellán en Arizona
 
Porcentaxe d'hispanofalantes en Nuevu Méxicu por condáu.
(fonte).
Población de 5 o más años d'edá que fala epañol en casa en 2017
Estáu Porcentaxe[19] Total[20]
EE. XX. (ensin Puertu Ricu) 13,4 % 40 974 563
Texas 29,4 % 7 724 253
California 28,9 % 10 711 825
Nuevu Méxicu 25,9 % 507 621
Florida 21,8 % 4 326 494
Nevada 21,6 % 607 436
Arizona 20,9 % 1 375 013
Nueva Jersey 16,8 % 1 425 300
Nueva York 15,2 % 2 840 119
Illinois 13,6 % 1 635 940
Rhode Island 12,3 % 123 600
Connecticut 12,2 % 415 393
Colorado 11,6 % 611 430
Utah 10,5 % 298 896
Distritu de Columbia 9,4 % 61 000
Massachusetts 9,1 % 591 430
Oregón 9,0 % 351 613
Maryland 8,5 % 483 292
Washington 8,4 % 583 593
Georgia 8,1 % 791 294
Idaho 7,9 % 126 393
Kansas 7,8 % 212 159
Nebraska 7,8 % 139 387
Carolina del Norte 7,6 % 73 444
Delaware 7,3 % 66 207
Virxinia 7,2 % 573 001
Oklahoma 7,1 % 260 366
Wyoming 5,6 % 30 368
Arkansas 5,4 % 151 894
Pennsylvania 5,1 % 616 932
Indiana 4,8 % 299 791
Carolina del Sur 4,6 % 217 613
Wisconsin 4,5 % 245 682
Tennessee 4,0 % 252 294
Louisiana 3,9 % 170 520
Iowa 3,9 % 114 922
Minnesota 3,8 % 198 412
Alabama 3,1 % 142 017
Michigan 3,0 % 281 671
Alaska 2,9 % 19 886
Missouri 2,6 % 149 215
Kentucky 2,6 % 108 610
Ohio 2,4 % 263 036
Ḥawai 2,3 % 30 760
New Hampshire 2,3 % 29 401
Mississippi 2,2 % 61 532
Dakota del Sur 2,2 % 17 774
Dakota del Norte 2,2 % 15 430
Montana 1,8 % 17 770
Vermont 1,1 % 6530
Virxinia Occidental 0,9 % 15 456
Maine 0,9 % 11 443
Puertu Ricu 94,2 % 3 004 233


Nes 10 ciudaes con más población de EE. UU. los porcentaxes de población de más de 5 años que fala español en casa en 2017 son, en Nueva York el 24,3 %, en Los Angeles el 42,5 %, en Chicago el 24 %, en Houston el 39,1 %, en Filadelfia el 10,7 %, en Phoenix el 31,1 %, en San Antonio el 38,1 %, en San Diego el 22,9 %, en Dallas el 38 % y en San José el 23,2 %. Ente les ciudaes onde se fala más español n'Estaos Xuníos tán Santa Ana (68,5 %), Miami (67,7 %) y El Paso (66,5 %). Hai ciudaes onde holgadamente más de la metá son nativos d'español, en California nes ciudaes de Baldwin Park, Downey, El Monte, Fontana, Indio, Norwalk, Ontario, Oxnard, Pomona, Salinas, Santa María, Chula Vista y Jurupa Valley, en Nueva Jersey nes ciudaes d'Elizabeth y Paterson, y en Florida nes ciudaes de Kendall y Miami Beach.[21] En númberos absolutos, les ciudaes onde se fala más español ye en Nueva York con unos 2 millones de falantes, Los Ánxeles con unos 1,5 millones, y Houston con alredor de 1 millón. Dempués síguenlu San Antonio, y Chicago. Les mayores concentraciones de falantes d'español, son nel Este de Los Ánxeles (el 97 %).

Per otru llau, según Centru Hispanu Pew,[22] el 76 % de los 11,9 millones de indocumentados en EE. UU. son hispanos (9 millones), de los cualos dalgunos non se inscribieron nel censu inda.

Tamién hai que señalar, qu'hai 7,8 millones d'estudiantes d'español en EE. UU.,[23] d'ente los cualos, munchos nun son d'orixe hispanu.

En total, la cifra de falantes d'español como primer o segunda llingua, o como llingua estranxera, podría algamar los 50 millones de persones,[24][2][3] que ye más del 15 % de la población de EE. UU.

Población hispana por estaos

editar
 
Los Angeles (California), la segunda ciudá más estensa d'Estaos Xuníos dempués de Nueva York, ye la que concentra más hispanos nun país que la so primer llingua común nun ye l'español.
 
Distribución de los hispanos nos EE. XX. nel Censu de 2000.
 
Distribución de los hispanos nos EE. XX. nel Censu de 2010.
 
Camudo porcentual na población hispana o llatina per condáu: 2000 a 2010.
 
Orixe de los grupos hispanos más grandes refechamente por estáu: 2010.
 
Población hispana o llatina como porcentaxe total de la población por condáu: 2010.

Nota: La siguiente tabla contién los datos oficiales del Censu de los Estaos Xuníos de 2010 polo que nun tien de ser modificada[25]

Cabo notar que non tola población hispana n'Estaos Xuníos fala español. Esta tabla contién el númberu d'hispanos, non d'hispanofalantes.

Estáu/territoriu Población % Crecedera
2000-2010
Puertu Ricu 3 688 455 99 % -2 % 
Nuevu Méxicu 953 403 48,3 % 24,6 % 
California 14 013 719 39 % 27,8 % 
Texas 9 460 921 37,6 % 41,8 % 
Arizona 1 895 149 30,6 % 46,3 % 
Nevada 716 501 26,5 % 81,9 % 
Florida 4 223 806 22,5 % 57,4 % 
Colorado 1 038 687 20,7 % 41,2 % 
Nueva Jersey 1 555 144 17,7 % 39,2 % 
Nueva York 3 416 922 17,6 % 19,2 % 
Illinois 2 027 578 15,8 % 32,5 % 
Connecticut 479 087 13,4 % 49,6 % 
Utah 358 340 13 % 77,8 % 
Rhode Island 130 655 12,4 % 43,9 % 
Oregón 450 062 11,7 % 63,5 % 
Idaho 175 901 11,2 % 73 % 
Washington 755 790 11,2 % 71,2 % 
Kansas 300 042 10,9 % 59,4 % 
Massachusetts 627 654 9,6 % 46,4 % 
Nebraska 167 405 9,2 % 77,3 % 
Distritu de Columbia 54 749 9,1 % 21,8 % 
Oklahoma 332 007 8,9 % 85,2 % 
Wyoming 50 231 8,9 % 58,6 % 
Ḥawai 120 842 8,9 % 37,8 % 
Georgia 853 689 8,8 % 96,1 % 
Carolina del Norte 800 120 8,4 % 111,1 % 
Delaware 73 221 8,2 % 96,4 % 
Maryland 470 632 8,2 % 106,5 % 
Arkansas 186 050 6,4 % 114,2 % 
Indiana 389 707 6 % 81,7 % 
Wisconsin 336 056 5,9 % 74,2 % 
Pennsylvania 719 660 5,7 % 82,6 % 
Alaska 39 249 5,5 % 51,8 % 
Carolina del Sur 235 682 5,1 % 147,9 % 
Iowa 151 544 5 % 83,7 % 
Virxinia 631 825 4,7 % 91,7 % 
Minnesota 250 258 4,7 % 75,5 % 
Tennessee 290 059 4,6 % 134,2 % 
Michigan 436 358 4,4 % 34,7 % 
Louisiana 192 560 4,2 % 78,7 % 
Alabama 185 602 3,9 % 144,8 % 
Missouri 212 470 3,5 % 79,2 % 
Ohio 354 674 3,1 % 63,4 % 
Kentucky 132 836 3,1 % 121,6 % 
Montana 28 565 2,9 % 58 % 
New Hampshire 36 704 2,8 % 79,1 % 
Dakota del Sur 22 119 2,7 % 102,9 % 
Mississippi 81 481 2,7 % 105,9 % 
Dakota del Norte 13 467 2 % 73 % 
Vermont 9208 1,5 % 67, 3% 
Maine 16 935 1,3 % 80,9 % 
Virxinia Occidental 22 268 1,2 % 81,4 % 
Total 50 477 594
54 166 049 (+PR)		 16,3 % 43 % 

La nueva mayoría hispana

editar
Nuevu Méxicu
editar

Nel Estáu de Nuevu Méxicu, el 1 de xunetu de 2004 la población d'orixe hispanu pasó a ser mayoritaria. Ésta ye una mayoría consolidada al formar los hispanos la comunidá de mayor medría poblacional. Una situación asemeyada nun se diera dende 1850, dos años dempués de que Nuevu Méxicu fuera anexonáu per Estaos Xuníos.

La Comisión de Derechos Civiles de los EE. UU. reconoz qu'en 1912 "los neomexicanos tuvieron ésitu a la de protexer el so heriedu, inxertando provisiones na so Constitución que faen del español una llingua oficial igual que l'inglés".

Población hispana y composición étnica de los non hispanos en Nuevu Méxicu (2003-07).
Añu Hispanos Blancos Negros Amerindios Asiáticos De les islles del Pacíficu Dos o más races
2007 874 688 833 933 41 794 169 616 24 555 1358 23 971
2006 860 688 836 006 36 416 173 860 23 143 1315 23 171
2005 843 223 828 273 35 270 173 258 22 438 1283 22 240
2004 827.088 822.851 34 472 171 970 21 621 1249 21 69
2003 812.756 818 417 33 364 170 350 20 872 1197 20 642
Fonte: Oficina del Censu de los Estaos Xuníos, 17 de mayu de 2007.
California
editar

Según estimaciones realizaes con base nel Censu de 2010, en marzu de 2014, los hispanos representen el 39 % de los habitantes de California, ente que los blancos non hispanos el 38.8%.[26] Según les proyeiciones del propiu estáu, en 2020, los hispanos van representar el 40,7 % de la población y los blancos non hispanos van formar el 36,6 % y En 2030, la población va ser 43,9 % hispana y 34,1 % blanca non hispana.

En 2060, los hispanos van constituyir el 48 % de la población contra'l 30 % que van representar los blancos non hispanos.

California ye'l segundu tao d'Estaos Xuníos d'América onde los hispanos son el grupu racial o étnicu más grande, dempués de Nuevu Méxicu. Los blancos non hispanos yeren hasta agora minoría en namái dos estaos: Ḥawai y Nuevu Méxicu, pero la gran importancia de California como nuevu estáu de mayoría hispana, ye que se trata del estáu más pobláu y que'l so PIB ye'l mayor d'Estaos Xuníos.

La seición 1632 del Códigu Civil de California reconoz l'idioma español, d'ende que la llei Dymally-Alatorre sobre servicios billingües, instituya un billingüismu inglés-español, ensin escluyir necesariamente otres llingües.

Enseñanza del español

editar

Tres l'inglés, l'español ye l'idioma más estudiáu en EE. XX.[27] El 60% de los alumnos escoyer como llingua estranxera.[28] Según el censu de EE. XX., la cifra d'estudiantes de castellán xube a 7.820.000.[29] 3.600.000 en primaria, 3.220.000 en secundaria, y 1.000.000 na universidá.

Esisten anguaño cuatro Institutos Cervantes en EE. UU. (Nueva York, Chicago, Albuquerque y Seattle), amás del Observatoriu del Institutu Cervantes en Boston, pero nos próximos años, va amontase la presencia nesi país con centros en Los Ánxeles, San Francisco, y Houston,[30] colo que llueu va haber hasta ocho Institutu Cervantes nos EE. UU. Amás, la Universidá Autónoma de Méxicu dispón de cuatro sedes n'Estaos Xuníos, nes ciudaes de San Antonio, Los Ánxeles, Chicago y Seattle.[31]

Variaciones

editar

La influencia del inglés nel español de los Estaos Xuníos ye bien importante. En munches subculturas xuveniles llatines del país[32] (tamién llamaes hispanes), ta de moda entemecer de diverses maneres l'español y l'inglés, produciendo'l espanglish. Espanglish ye'l nome del amiestu de pallabres y frases n'inglés al español pa una comunicación efectiva.

L'Academia Norteamericana de la Llingua Española rastrexa los desarrollos del español faláu nos Estaos Xuníos, y les influencies del inglés sobre él.

Dialeutos del español

editar

Los espertos n'idiomes estremen les siguientes variedaes del español faláu nos Estaos Xuníos:

  • Español mexicanu: faláu na frontera ente los Estaos Xuníos y Méxicu, nel suroeste de los Estaos Xuníos dende California hasta Texas, según na ciudá de Chicago (faláu por comunidaes d'inmigrantes), pero ta estendiéndose por tolos Estaos Xuníos continentales una y bones l'español mexicanu úsase como'l dialeutu estandarizado del español nos Estaos Xuníos continentales .
  • Español caribeñu: español faláu por puertorriqueños, cubanos y dominicanos y en Venezuela, Panamá y la mariña caribeña de Colombia. Oyíu en gran parte en comunidaes d'inmigrantes en Florida, principalmente na ciudá de Miami, como tamién nel nordeste de los Estaos Xuníos, especialmente na ciudá de Nueva York, ente otres ciudaes del este de los Estaos Xuníos.
  • Español centroamericanu: español faláu por hispanos con oríxenes en países d'América Central como El Salvador, Guatemala, Hondures, Nicaragua, Costa Rica. Oyíu principalmente en comunidaes d'inmigrantes nes principales ciudaes de California y Texas, según en Washington DC, Nueva York y Miami.
  • Dialeutos del español d'América del Sur: dialeutos del español faláu por hispanos con oríxenes en países suramericanos como Bolivia, Colombia, Ecuador, Perú, Chile, Arxentina y Uruguái. Escuchar en gran midida en comunidaes d'inmigrantes nes principales ciudaes de Nueva York, California, Texas y Florida.
  • Español colonial: español faláu polos descendientes de los colonos españoles y los primeres mexicanos antes de la espansión de los Estaos Xuníos y l'anexón del suroeste de los Estaos Xuníos y otres árees.

La mayoría de les xeneraciones posteriores a la primer xeneración d'hispanofalantes tienden a falar l'idioma con acentos d'inglés americanu de la rexón na que crecieron

Los medios de comunicación n'español

editar

Redes de televisión

editar

Los 14 canales de TV n'español que más se ven en EE. UU. son los que figuren na tabla:[33]

Puestu Canal de TV % d'algame de llares de EE. UU. Nᵘde llares que pueden vela Añu de fundación
1 Univision 55 % 63 580 000 1961 *
2 Telemundo 54 % 62 424 000 1954
3 V-me 47 % 54 332 000 2007
4 UniMÁS 46 % 53 544 000 2002 **
5 Estrella TV 38 % 44 232 000 2009
6 MundoMax 38 % 44 232 000 2012
7 Azteca América 32 % 37 248 000 2001
8 LATV 32 % 37 248 000 2007
9 TeleXitos 27 % 31 428 000 2012
10 Tele-Romántica 18 % 20 808 000 2012
11 Mega TV 6 % 6 984 000 1993 ***
12 Inmigrante TV 2 % 2 328 000 2010
13 Multimedios Television 2 % 2 312 000 1968
14 CNN en castellanu 1,7 % 1 978 800 1997
15 ZUUS Llatín 1 % 1 164 000 2009

-* En 1961 llamábase "Spanish International Network", a partir de 1986 Univision.

-** De 2002 a 2013, llamábase TeleFutura.

-*** A partir de 2006 ye cuando se llama Mega TV.

Televisión abierta

editar

Esisten cuatro cadenes de televisión abierta clasificaes por orde de cantidá de telespectadores, según el National Hispanic Television Index de Nielsen, que mide'l consumu televisivu nos llares hispanos, nel periodu entendíu ente'l 19 de setiembre de 2005 y el 20 de mayu de 2006:

  • Univision con un 29 % de cuota de pantalla, ye la cadena preferida polos hispanos.
  • Telemundo con un 10 % ye la segunda.
  • TeleFutura ye la cuarta preferida polos hispanos con casi un 7 %, tres la cadena Fox n'inglés que ye la tercera.
  • Azteca América ye la décima preferida polos hispanos.

Amás, podemos contabilizar más de 70 canales que se distribúin por sistemes multicanal como'l cable, el satélite o sistemes inalámbricos de distintos países hispanu falantes.

Televisión per suscripción

editar

Según datos del National Hispanic Television Index (NHTI) correspondientes a mayu de 2006, la proporción de llares hispanos cableaxes que disponen de televisión ye d'un 70 %.

Ente los diez primeres ufiertes de mayor penetración nos llares hispanos que tienen accesu al cable, cuatro son les versiones n'español de canales de TV n'inglés, que son la CNN, Fox Sports, MTV y Discovery Channel.

Sicasí una cadena mexicana, Galavisión, ye la que mayor penetración tien con un 79,8 % de los llares hispanos que dispón de cable, siguíu de la Fox Sports n'Español con un 48,5%. La tercera y cuarta son billingües (español ya inglés): Mun2 con un 43,6 %, y MTV Tr3́s con alredor del 40 %. La quinta ye Canal Discovery (Discovery Channel) con un 36,1 % que pertenez a Discovery Networks que engloba a otros dos canales n'español que son el Discovery Neños y el Discovery Viaxar y Vivir. La sesta ye la CNN n'Español con un 35,5 % de los llares hispanos con cable. Cine Llatín ye la séptima con un 34 %, Gol TV la octava con un 33 %, Canal Sur la novena con un 30,9 %. La décima ye una conxunción de la TV Chile y l'educativa Hispanic Information and Telecommunications Network.

  • Últimes canales de TV n'español que se crearon:

V-me, TuVisión y Nuesa Tele Noticies 24 Hores son les canales de TV por cable y satélite de más recién creación, nel 2008. LAT TV crear nel 2006 y TuVisión nel 2007, ente que Nuesa Tele Noticies 24 Hores empezó a emitir la so señal n'Estaos Xuníos namái hasta'l 2009 y depués de casi un añu d'emisiones n'Hispanoamérica. Dende'l 2007 emiti CaribeVisión en Miami, Nueva York y Puertu Ricu.

  • Canales de TV españoles:

Ente les canales españoles que pueden recibise per satélite, atópense TVE (Televisión española), Antena 3, Canal 24 Hores o Barça TV.

Radio

editar

La emisora de radio con más oyentes ye Univision Radio, siguíes de Hispanic Radio Network y Entravision Radio, pero amás hai otres munches emisores n'español:

Americans for Radio Diversity, Amor 107.5, El Cucuy, eRitmo.com, Estéreo Llatín, Estéreo Sol, Frecuencia Llatina, La Campeona, La Cubanísima, La Fantástica, La Favorita, La Llei 1079, La Llei 941, La Mega, La Mexicana, La Nueva, La Nueva Tropical, La Nueva 105.9, La Primerísima, La Terrible, La Zeta, Llatín Mix FM, Llatín USA, Duldar.com, Radio Alerta, Radio América, Radio Meyora, Radio Billingüe, Radio Esperanza, Radio Fiesta, Radio Interativa FM, Radio Mambi La Grande, Radio Omega, Radio Única, Radio y Música, Ritmu Guanacu, Romance FM, Solo Pa Muyeres, Stereo Fiesta, Super Estrella, Rhythm Radio, W Radio 690 AM.

Prensa

editar

La Opinión de California ye'l periódicu n'español más lleíu en EE. UU., siguíu del diariu El Nuevu Herald de Florida, y del Diariu La Prensa de Nueva York, pero, amás, hai ensame de periódicos n'español en EE. UU.

Na siguiente llista, numbérense dalgunos de los periódicos por estaos:

Estáu Títulos
Arizona Monitor Hispanu, Prensa Hispana, La Voz (Arizona), La Estrella de Tucsón
California La Opinión, Bohemiu News, El Mensaxeru (San Francisco), Impautu USA, El Llatín, La Prensa de San Diego, Hispanos Xuníos, L'Observador (San José)
Carolina del Norte La Voz Independiente, El Progresu Hispanu
Carolina del Sur Llatín
Colorado L'Hispanu (Coloráu)
Distritu de Columbia Washington Hispanic
Florida El Nuevu Herald, La Prensa (Florida), Diariu Les Américas, El Sol de la Florida, El Nuevu Día Orlando
Georgia El Nuevu Georgia
Illinois La Raza (Chicago), La Ponte, L'Imparcial, Periódicu Güei
Kansas Dos Mundos (billingüe)
Massachusetts El Voceru Hispanu, Inc., El Mundo Boston, La Selmana, Aldu, Sieglu 21
Michigan El Voceru Hispanu
Nevada El Mundo (Las Vegas), Agora (Reno)
Nuevu Méxicu El Paso Times [2] (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
Nueva York El Diariu La Prensa, Noticia Hispanoamericana, Güei Nueva York, El Sol News, Wall Street Journal Americas [3], Hispayork [4], amás de revistes como la de "Temes" (sobre l'abogacía)[5], "El Compás" (sobre ciruxía estética y tratamientu capilar) [6] o "Fútbol Mundial" (sobre fútbol)
Texas El Sol de Texas, L'Hispanu News, El Continental, Diariu La Estrella, Aldu, La Voz de Houston, El Clamor, Al Día (Dallas), El Nuevu Heraldu, La Puya, El Día (Houston), La Frontera

Poder de compra de la población hispana en EE. UU.

editar

Según Hispantelligence, el poder de compra de los hispanos de EE. UU. en 2012, ye de 1.200 mil millones de dólares.[34] Namái'l PIB d'España supera esta cifra ente los países col español como llingua oficial, según datos del FMI del PIB del 2012.[35]

Ver tamién

editar

Referencies

editar
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Informe Español 2018 Institutu Cervantes».
  2. ↑ 2,0 2,1 Llingua, empresa y mercáu ¿Ayudó l'español a la internacionalización? (páx. 20)
  3. ↑ 3,0 3,1 buelga-de-espa%C3%B1a-n'estaos xuníos marcaespana.es Archiváu 2016-02-23 en Wayback Machine, papa-francisco-y-el momentu hispanu-en-eeuu-pol senador-tim-kaine/ www.eldiariony.com, www.excelsior.com.mx.
  4. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-14.
  5. ↑ «Censo 2017». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-14.
  6. ↑ Universidá de Nuevu Méxicu - Información Xeneral sobre Nuevu Méxicu
  7. ↑ «gobiernu-de-EEXX.html academia norteamericana de la llingua española».
  8. ↑ «asociación d'academies de la llingua española». Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2012. Consultáu'l 12 de mayu de 2012.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 «Ponce de León: l'español que conquistó Florida y punxo a Norteamérica nel mapa.». ABC (25 de xunetu de 2014).
  10. ↑ «Language Rights and the Law in the United States: Finding Our Voices» (inglés).
  11. ↑ «factfinder.census.gov». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-14.
  12. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-09-24.
  13. ↑ «Census Bureau 2017». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-14.
  14. ↑ `Census Bureau 2017 Archiváu 2019-03-27 en Wayback Machine
  15. ↑ U.S. Census Bureau 2000
  16. ↑ http://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/08/13/spanish-is-the-most-spoken-non-english-language-in-o-s-homes-even-among-non-hispanics/
  17. ↑ http://www.pewhispanic.org/2012/04/04/iv-language-use-among-llatinos/
  18. ↑ «Census Bureau 2016». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-06-19.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Censo 2016 Porcentaxe de falantes d'español nes sos cases, sobre la población mayor de 5 años pa cada estáu
  20. ↑ Censo 2017 Archiváu 2019-09-14 en Wayback Machine Cálculu: (Total habitantes - Menores de 5 años)*(Porcentaxe de falantes d'español/100)
  21. ↑ «Census Bureau 2017». Archiváu dende l'orixinal, el 2020-02-14.
  22. ↑ impre.com
  23. ↑ Según l'Institutu Cervantes (páxina 12)
  24. ↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes Info2015
  25. ↑ United States - Data Sets - American FactFinder
  26. ↑ http://noticias.univision.com/article/1896018/2014-03-25/estados-unidos/noticies/los-hispanos-son-mayoria-en-california
  27. ↑ industria_d'el_espanol/davis_c.htm II CILE. L'activu del español. Carlos Alejandro Davis
  28. ↑ «Copia archivada». Archiváu dende l'orixinal, el 2015-09-23. Consultáu'l 21 d'abril de 2016.
  29. ↑ https://web.archive.org/web/20120527180733/http://www.fundacionsiglo.com/espanol/cap1.pdf
  30. ↑ [1] (páx.4)
  31. ↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-06-30.
  32. ↑ «'Hispanics' Like Clout, Not the Label». The Wall Street Journal. 4 d'abril de 2012. https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702303816504577322723349114252. 
  33. ↑ en:List of United States over-the-air television networks
  34. ↑ https://web.archive.org/web/20130923063808/http://ahaa.org/default.asp?contentID=161
  35. ↑ http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/index.aspx

Bibliografía

editar
  • El Mundo estudia Español 2009-2010, editáu pola Universidá de Valencia y el Ministeriu d'Educación d'España, xunu de 2011, ISBN 978-84-370-8176-2
  • L'español n'Estaos Xuníos: puntos fuertes y débiles, de Juan José Prieto Gutiérrez. En: Nueva Revista de Política, Cultura y Arte, setiembre 2014, nᵘ148.

Enllaces esternos

editar



Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Idioma_español_n%27Estaos_Xuníos&oldid=4274928»