Platín
El platín[1] ye un elementu químicu de númberu atómicu 78, asitiáu nel grupu 10 de la tabla periódica de los elementos. El so símbolu ye Pt. Trátase d'un metal de transición blancu buxu, preciosu, pesáu, maleable y dúctil. Ye resistente al escomiu y alcuéntrase en distintos minerales, frecuentemente xunto con níquel y cobre; tamién puede atopase como metal. Emplegar en xoyería, equipamientu de llaboratoriu, contactos llétricos, empasties y catalizadores d'automóviles.
Descubrimientu
editarEl platín afayóse n'América, na provincia d'Esmeraldas, Ecuador, pol español Antonio de Ulloa,[2] siendo lleváu per primer vegada a Europa nel añu 1735.[ensin referencies] El nome del elementu rellacionar a la so paecencia cola plata, cola cual confundir nun primer momentu. En 1822, el platín foi atopáu tamién nos monte Urales (Rusia), y más tarde en Colombia, Canadá y Sudáfrica.
Usos y aplicaciones
editarEl platín utilizar en múltiples y esenciales aplicaciones, ente que nuevos usos pal platín desenvuélvense constantemente.
- Xoyería: En 2006, la demanda de platín pa xoyería representó'l 25% de la demanda total de platín. Esti metal precioso ye altamente valoráu pola so guapura y pureza, xunto coles sos particulares propiedaes, n'Europa y Estaos Xuníos la so pureza normal ye del 95% anque n'otros países puede aparrar hasta'l 85%.
- Catalizadores pa vehículos: El platín, xunto col paladiu y el rodiu, son los principales componentes de los catalizadores qu'amenorguen nos vehículos les emisiones de gases como hidrocarbonos, monóxidu de carbonu o aferruño de nitróxenu. Los catalizadores converten la mayor parte d'estes emisiones en dióxidu de carbonu, nitróxenu y vapor d'agua, que resulten menos dañibles. Este ye'l segundu sector de mayor usu de platín, algamando'l 51% de la demanda total de platín en 2006.
- Llétrica y electrónica: El platín usar na producción d'unidaes de discu duru n'ordenadores y en cables de fibra óptica. L'usu cada vegada mayor d'ordenadores personales va siguir teniendo un efeutu bien positivu na demanda de platín nel futuru. Otres aplicaciones del platín inclúin dispositivos (termopares y termistores) que miden la temperatura nes industries de vidriu, aceru y semiconductores, o detectores infrarroxos p'aplicaciones militares y comerciales. Tamién s'usa en condensadores cerámicos multi-capes y en crisoles pa cristal.
- Química: El platín usar en fertilizantes y esplosivos como una gasa pa la conversión catalítica d'amoniacu en acedu nítricu. Tamién s'usa na fabricación de silicones pa los sectores aerospacial, automoción y construcción. Nel sector de la gasolina ye usáu como aditivu de los carburantes pa impulsar la combustión y amenorgar les emisiones del motor. Amás, ye un catalizador na producción d'elementos biodegradables pa los deterxentes domésticos.
- Vidriu: El platín usar n'equipos de fabricación de vidriu. Tamién s'emplega na producción de plásticu reforzao con fibra de vidriu y nos dispositivos de cristal líquidu.
- Petroleu: El platín úsase como un catalizador de refináu na industria del petroleu.
- Usos médicos: El platín usar en drogues anti-canceríxenes y n'implantes. Tamién ye utilizáu n'aparatos de neurociruxía y n'aleaciones pa restauraciones dentales.
- Buxíes: La mayoría de los vehículos n'América del Norte usen buxíes con filtru de platín. N'Europa, los mayores requisitos de durabilidá llevaron a una medría na cantidá de platín que s'usa nes buxíes.
- Nueves Aplicaciones: Les bateríes de combustible son dispositivos que xeneren enerxía llétrica y que se tán desenvolviendo na actualidá como alternativa a los motores de combustión interna nos vehículos. La mayor parte d'éstos dispositivos, apliquen teunoloxíes de membranes d'intercambiu de protones pa producir enerxía a partir d'hidróxenu y osíxenu, utilizando catalizadores de platín. L'usu de bateríes de combustible presenta ventayes tanto medioambientales como económiques. Son más eficientes na producción d'enerxía y la contaminación ye mínima.
Carauterístiques principales
editarCuando ta puru, ye de color blancu buxu, maleable y dúctil. Ye resistente al escomiu y nun s'esllee na mayoría de los ácidos, anque ye posible eslleilo usando agua regia dando como resultáu'l acedu cloroplatínico.[3] Ye atacáu amodo pol ácidu clorhídricu (HCl) en presencia d'aire. Denominar grupu del platín a los elementos ruteniu, osmiu, rodiu, iridiu, paladiu y platín. Estos elementos son bastante utilizaos como catalizadores.
El platín ye relativamente resistente al ataque químicu, tien bones propiedaes físiques a temperatures altes, y tamién bones propiedaes llétriques. Esto fizo que s'utilice en distintes aplicaciones industriales. Por casu, puede emplegase como electrodu, en contactos electrónicos, etc. El platín nun s'aferruña col aire, pero puede reaccionar, dependiendo de les condiciones, con cianuros, halóxenos, azufre, plomu, siliciu y otros elementos, según con dellos óxidos básicos fundíos y ozonu.
Producción
editar
Anguaño, Sudáfrica cuenta coles reserves de platín más grandes del mundu (más del 70% del total mundial), polo que se convirtió nel so mayor productor y esportador. Rusia y Canadá cunten con modestes reserves d'esti metal y Estaos Xuníos cuenta con una producción mínima a pesar de los sos xacimientos (casi la metá de los xacimientos canadienses). Solo ente Sudáfrica y Rusia xenérase'l 90% de la producción mundial de platín.
Allugamientu
editarTopar en mines de roques ígnees en gránulos bien pequeños. La producción mundial de platín, envalorada nunes 16 tonelaes añales, pártese principalmente ente Colombia, Estaos Xuníos, Sudáfrica, Canadá y los países de l'antigua URSS.
De normal alcuéntrase n'estáu metálicu aleado con otros metales del so grupu en forma de pebíes y d'escames y acomuñáu a los minerales de níquel, cobre y cromu fundamentalmente.
Llegóse a atopar una pebida d'unos 9,5 kg con casi un 80% de riqueza en platín y el restu distribuyíu en metales como iridiu, paladiu, rodiu, osmiu, ruteniu, oru, etc.
Na naturaleza, xeneralmente forma parte de los Metales del Grupu del Platín y alcuéntrase xunto a otros metales como l'oru, el níquel o'l cobre. Los Metales del Grupu del Platín (MGP) son Platín (Pt), Paladiu (Pd), Rodiu (Rh), Ruteniu(Ru), Iridiu (Dir) y Osmiu (Vos). Platín y Paladiu son los más importantes del grupu.
| País | Tonelaes | % del total |
|---|---|---|
| Sudáfrica | 148,3 | 75,80 |
| Rusia | 29,0 | 15,00 |
| Canadá | 7,0 | 3,00 |
| Zimbabue | 4,0 | 2,00 |
| Estaos Xuníos | 4,0 | 2,00 |
| Total de los cinco países | 192,3 | 97,8 |
| Otros | 4,3 | 2,20 |
| Total mundial | 196,6 | 100,0 |
Cifres tomaes nel 2003, inclúi metales conteníos en minerales y concentraos, fonte: L'état du monde 2005
Procuros
editarEl platín como metal nun ye bien peligrosu, pero los sos sales pueden causar dellos efeutos como:
- Combustiones
- Alteración del ADN
- Cáncer
- Reacciones alérxiques coles mucoses y la piel
- Daños n'órganos como l'intestín, reñones y médula
- Daño auditivos
Finalmente, un peligru del platín ye qu'esti puede causar la potenciación de toxicidá d'otros productos químicos peligrosos nel cuerpu humanu, como ye'l seleniu.
Ver tamién
editarReferencies
editar- ↑ Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: platín
- ↑ «Platín nel Ecuador Precolombín». Consultáu'l 15 de xunetu de 2012.
- ↑ «L'ácidu nítricu». Consultáu'l 15 de xunetu de 2012.
Enllaces esternos
editar
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Platín.
- WebElements.com - Platinum (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- EnvironmentalChemistry.com - Platinum
- Institutu Nacional de Seguridá ya Hixene nel Trabayu d'España: Ficha internacional de seguridá química del platín.
- La Química de Referencia - Platín Archiváu 2012-07-16 en Wayback Machine
