Juventus Football Club

(Redirixío dende Juventus FC)

Juventus Football Club S.p.A, del llatín iuventūs,[Nota 1] asturianu mocedá, AFI: juˈvɛntus), conocida davezu como Juventus de Turín, Juventus o, popularmente, la Juve (AFI: ˈjuːve), ye un club de fútbol italianu con sede na ciudá de Turín, capital de la rexón d'El Piamonte. Foi fundáu'l 1 de payares de 1897 col nome de «Sport Club Juventus» por un grupu d'estudiantes locales.[3]

Juventus Football Club
Juventus Football Club
Situación
Estáu Italia
Datos
Tipu club de fútbol
Fundáu en1r payares 1897[1]
Fundador Bandera d'Italia Enrico Canfari
Propietariu Bandera de ? Exor (es) Traducir
Presidente Bandera d'Italia Gianluca Ferrero
Entrenador Plantía:Xeodatos Brasil, Italia Thiago Motta
Categoría Serie A
Instalaciones
Estadiu Juventus Stadium (es) Traducir
Dueñu de Exor (es) Traducir
Lindsell Train (en) Traducir
mercado financiero (es) Traducir
Proveedor Adidas
Patrocinador New Holland (es) Traducir

Web oficial
Cambiar los datos en Wikidata

Ye'l segundu equipu de fútbol italiano más antiguu ente los que siguen activos – dempués de la seición de fútbol del Genoa – y, xunto col Torino, ye unu de los dos clubes de fútbol profesional de la capital piamontesa. Venceyada a la familia Agnelli dende la década de 1920,[4] el club militó ininterrumpidamente na máxima categoría profesional del fútbol italiano (denomada dende 1929 Serie A) dende la so fundación,[Nota 2] cola única esceición de la temporada 2006-07. El club exerz de llocal dende l'añu 2011 nel Allianz Stadium, que cunta con una capacidá o aforu total pa 41 507 espectadores.[5]

La Juventus ye l'equipu más esitosu d'Italia y coles mesmes unu de los clubes más gallardoniaos y renombraos del mundu.[6] Ye'l club col mayor númberu de títulos oficiales conquistaos nel fútbol italiano con un total de 52 campeonatos (33 Lligues, 12 Copes, 7 Supercopes)[Nota 3] Foi'l primer club italianu y del sur européu en ganar la Copa de la UEFA (temporada 1976-77),[7] nel ámbitu internacional cabo destacar que ye'l cuartu club européu y octavu nel mundu cola mayor cantidá de títulos oficiales internacionales a nivel confederativo y interconfederativo[Nota 4][8] siendo amás el primer club na historia del fútbol europeo en ganar los trés principales competiciones entamaes pola Unión Europea d'Asociaciones de Fútbol[9][10] y el primer club nel mundu – y únicu hasta'l presente – en ganar toles competiciones confederativas y el títulu mundial interclubes.[Nota 5][11][12]

Nel añu 2009, foi reconocíu como'l meyor club italianu y segundu a nivel européu mientres esi mesmu periodu pola Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol, institución reconocida pola FIFA.[13] Los sos clásicos rivales son el Torino Football Club col qu'apuesta'l derbi de Turín y el Inter de Milán, club frente al cual apuesta'l denomináu derbi d'Italia.

Acordies con un sondio realizáu pol Institutu Demos (setiembre de 2015), la Juventus ye l'equipu col mayor númberu d'aficionaos n'Italia col 35 % de les preferencies.[14] Amás l'equipu turinés ye unu de los clubes con más partidarios nel mundu con más de 290 millones – de los cualos 41 millones atopar nel territoriu européu – según un informe de la Compañía d'Investigación de Mercáu Deportivu Repucom S. A. en 2014.[15]

Historia

editar

Fundación y primeros años (1897-1930)

editar
 
Los fundadores/futbolistes de la Juventus F. C. cola primera indumentaria del club.

La Juventus Football Club foi fundada'l 1 de payares de 1897 col nome de «Sport Club Juventus», por un grupu d'estudiantes locales,[3] del Llicéu classico Massimo d'Azeglio, que solíen axuntase en redol a una banqueta d'una Plaza d'Armes cercana (la cual atópase anguaño na sede del club).[16] El so primer uniforme, que usó mientres los sos primeros seis años, tuvo compuestu per una chaqueta de color rosa con pañuelu o corbata negra y un pantalón curtiu tamién de color negru.[17]

Sol nome de «Foot-Ball Club Juventus»,[18] la sociedá inscribióse oficialmente na Federación Italiana de Fútbol el 11 de mayu de 1900 y debutó na tercer edición del Campeonatu Federal, pero nun superó la fase eliminatoria (gana 1:0 contra'l F. C. Torinese).[19] Foi en 1905, mientres la presidencia del empresariu testil suizu Alfred Dick, que'l club conquistó per primer vegada'l campeonatu nacional, ante'l Genoa nel alcuentru decisivu del grupu final del campeonatu, con venticinco triunfo, cinco empates y cuatro ganes; y setenta y nueve goles a favor.[20]

Un añu dempués Alfred Dick que taba meditando sobre la posibilidá de llevar l'equipu al estranxeru, inclusive camuda-y el nome a la sociedá por Jugend Fussballverein, tres diversos discutinios colos socios del club, decidió arrenunciar a la presidencia pa fundar, (col sofitu de dellos futbolistes y accionistes disidentes) el Foot-Ball Club Torino.[21] Poro, l'equipu bianconero quedar con pocos futbolistes y escasos recursos financieros, xenerando un periodu críticu na economía del club que s'estendió por un llargu tiempu.

El 24 de xunetu de 1923, la familia Agnelli, propietaria del Grupu Fiat, tomó participación na Juventus per vegada primera al traviés de la figura d'Edoardo Agnelli, fíu del fundador de la empresa y electu presidente de la sociedá. Nesa mesma temporada produció'l debú del porteru Gianpiero Combi, xunto a Virginio Rosetta (quien llegó al club procedente del Pro Vercelli en 1926), Federico Munerati, Aldo Borel, Carlo Bigatto y Giuseppe Grabbi, amás de la llegada a la capital piamontesa del primer entrenador na historia del club, l'húngaru Jenő Károly.[22]

El Quinqueniu d'Oru (1931-1935)

editar
 
Carlo Carcano, entrenador de la Juentus mientres el Quinqueniu d'Oru.

So la direición del téunicu italianu Carlo Carcano quien aportó al club en 1930 xunto colos futbolistes Mario Varglien, Giovanni Varglien, Luis Monti, Luigi Bertolini, Renato Cesarini, Giovanni Ferrari, Raimundo Orsi y Felice Borel; el club llogró mientres cinco años consecutivos la conquista del scudetto.

La Juventus remató'l denomináu Quinqueniu d'Oru col debú de los xuveniles Pietro Rava y Alfredo Foni (quien darréu llograron la medaya d'oru nos Xuegos Olímpicos de Berlín 1936 y la Copa Mundial de Fútbol de 1938) nel primer equipu na temporada 1934-35, venciendo con dos puntos, per tercer añu consecutivu, percima del Ambrosiana-Inter.[23] El 14 de xunetu de 1935, la sociedá sufrió la desapaición de la so presidente Edoardo Agnelli nun accidente aereu acaecíu na ciudá de Xénova.

El Tríu Máxicu (1957-1961)

editar
 
El Tríu Máxicu compuestu por Omar Sívori, John Charles y Giampiero Boniperti.

En 1957, mientres la presidencia d'Umberto Agnelli, (hermanu menor de Gianni), aportaron al club el delanteru arxentín Omar Sívori, procedente de River Plate y el galés John Charles, procedente del Leeds United, quien ayudaron a Giampiero Boniperti, na función de gabita, a formar un tríu d'ataque conocíu n'Italia como'l Tríu Máxicu.[24][25]

Ellos fueron importantes na conquista del décimu scudetto con cincuenta y un puntos y por tanto, de la primer Estrella d'Oru al Méritu Deportivu dada pola Federación Italiana de Fútbol,[26] xuntos consiguieron tres campeonatos de Serie A y dos Copes d'Italia. El club ganó'l campeonatu y la Copa Italia en 1960, con cincuenta y cinco puntos na lliga y na copa, con victoria final 3:2 ante la Fiorentina.[27][28] En 1961, colos seis goles anotaos por Sivori (Balón d'Oru esa mesma temporada) nel 9:1 al Inter de Milán, la Juve conquistó la lliga totalizando cuarenta y nueve puntos,[29] y a la fin de la temporada, Boniperti retirar tres xugar dieciséis años nel club.

El Ciclu Llexendariu (1972-1986)

editar
 
Marchetti, Bettega y Zoff en 1973.

Cola figura del ex-futbolista juventino Giampiero Boniperti asumiendo la presidencia del club el 13 de xunetu de 1971, abrióse un gran ciclu d'ésitos pa la vecchia signora, el denomináu Ciclu Llexendariu. El plan de trabayu de Boniperti consistió en fichar a los meyores futbolistes del campeonatu nacional, esta etapa tuvo carauterizada pola conformanza de los futuros futbolistes claves del procesu, al club llegaron Dino Zoff, Fabio Capello, Roberto Bettega, Franco Causio, Giuseppe Furino, Claudio Gentile, ente otros.

Nesa mesma temporada, el club algamó per primer vegada na so historia la final de la Copa de Campeones d'Europa, en Belgráu, onde cayó 1:0 ante'l Ajax de los Países Baxos. La nueva década, con Giovanni Trapattoni nel banquín, empecipiar con ésitos, la Juventus llogró los campeonatos de les temporaes 1980-81 y 1981-82 (el ventenu),[30][31] tres el llogru d'esti postreru, dióse-y al club la segunda Estrella d'Oru al Méritu Deportivu,[32] col apurra de futbolistes como'l centrodelantero Paolo Rossi (ex-canteranu del club),[33] Domenico Marocchino y Giuseppe Galderisi.

 
Michel Platini tres vegaes máximu goliador de la Serie A.

Na temporada siguiente la sociedá clasificar nel segundu puestu de la lliga, llogró'l títulu na Copa Italia pero foi ganáu na final de la Copa de Campeones d'Europa apostada n'Atenes ante'l Hamburgu d'Alemaña.[34] Na campaña de 1983-84, el club conformó un equipu onde destacaben Stefano Tacconi, Cesara Prandelli, Michel Platini, Zbigniew Boniek, Massimo Bonini, Gaetano Scirea, Sergio Brio y Antonio Cabrini, nesa mesma temporada, l'equipu llogró'l scudetto (con cuarenta y tres puntos)[35] y la Recopa d'Europa en Basilea, con marcador de 2:1 ante'l Porto el 16 de mayu de 1984.[36]

Na temporada del 85, la Juventus llogró la Supercopa d'Europa en Turín, con marcador de 2:0 frente al Liverpool (16 de xineru de 1985),[37] y la Copa d'Europa en Bruxeles el 29 de mayu, por 1:0 ante'l mesmu rival,[38] col cual el club consagróse como'l primeru na historia del fútbol europeo en conquistar los trés principales competiciones entamaes pola UEFA,[9] fechu pol cual la Unión Europea d'Asociaciones de Fútbol confirió-y en reconocencia la Placa de la UEFA en Xinebra (Suiza) el 12 de xunetu de 1988.[39][40]

El 29 de mayu de 1985 asocedió la Traxedia de Heysel nel estadiu del mesmu nome de la capital belga, na cual perecieron trenta y nueve aficionaos del club ante l'arremetedura de los hooligans del Liverpool inglés.[41] El 8 d'avientu del mesmu añu, la Juve conquistó la Copa Intercontinental, el primer títulu mundial interclubes na so historia, en Tokiu, ganó 6:4 (4:2 por penaltis, 2:2 en tiempu regular) al Argentinos Juniors,[42] alzándose como'l primer club nel mundu en ganar toles competiciones internacionales posibles.[Nota 5][12]

El Stadio delle Alpi y la torna de Trapattoni (1990-1999)

editar
 
Marcello Lippi, entrenador del club ente 1994 y 1999.

El abogáu italianu Vittorio Caissotti di Chiusano llegó a la presidencia del club en 1990; y a partir d'esi añu, el club empezó a apostar los sos alcuentros de llocal nel Stadio delle Alpi (construyíu pa la Copa Mundial de Fútbol de 1990), que pasó a ser propiedá definitiva del club nel añu 2004.[43] Con Luigi Maifredi como entrenador, aportaron al club futbolistes como Júlio César da Silva, Paolo Di Canio, Roberto Baggio y Thomas Häßler. Nesa temporada, el club algamó les semifinales de la Recopa d'Europa, onde foi esaniciáu pol F. C. Barcelona.

Na temporada 1991-92, el téunicu Giovanni Trapattoni tornó a la Juve,[44] y con él nel banquín, el club nuevamente llogró'l so nivel competitivu. A pesar d'esto perdió la final de la Copa Italia contra'l Parma.[45] Na siguiente temporada, l'equipu foi reforzáu con Andreas Möller y Gianluca Vialli y llogró per tercer vegada na so historia la Copa de la UEFA y na lliga ocupó'l cuartu llugar.[46][47] Procedente del Napoli, Marcello Lippi fíxose cargu de la Juventus en 1994. La sociedá, dempués de nueve años ensin victories nel campeonatu, llogró'l segundu doblete de la so historia. Amás de ganar el scudetto de la temporada 1994-95 con noventa y seis goles a favor, setenta y tres puntos, diez puntos de ventaya respeuto al segundu, la S. S. Lazio,[48] y llogró la so novena Copa Italia.[49]

Al añu siguiente, la Juventus, qu'incluyía nel so equipu a futbolistes como Gianluca Vialli, Fabrizio Ravanelli, Paulo Sousa, Alessandro Del Piero, Angelo Peruzzi, Didier Deschamps, Antonio Conte, Ciro Ferrara y Gianluca Pessotto, conquistaron l'últimu troféu que-y faltaba al club, la Supercopa d'Italia (un troféu creáu pola Federación Italiana de Fútbol en 1988, siguiendo'l modelu de la Supercopa d'Europa).[50] Nel planu internacional, tres nueve años d'ausencia, participó na Copa d'Europa (rebautizada dende 1993 como Lliga de Campeones de la UEFA) y, n'esaniciando en cuartos de final al Real Madrid (0:1 en Madrid, 2:0 en Turín), llogró'l tornéu (final xugada en Roma) ante'l Ajax d'Ámsterdam (1:1 en tiempu regular; 4:2 por tiros dende'l puntu de penalti).[51][52]

El segundu ciclu de Lippi y l'escándalu de Calciopoli (2001-2006)

editar
 
Zinedine Zidane, el sestu trespasu más caru de la historia.

Tres tres temporaes ensin llograr títulos, Vittorio Caissotti di Chiusano (presidente del club nesi momentu) decidió contratar a una serie de futbolistes p'anovar la plantía, ente los que s'atopaben el porteru Gianluigi Buffon, el llateral derechu Lilian Thuram (dambos ex-Parma) y el mediocampista checu Pavel Nedvěd (ex-Lazio). N'agostu de 2001, Zinedine Zidane foi tresferíu al Real Madrid d'España, pola suma de 73,5 millones d'euros (el sestu trespasu más costosu de la historia).[53]

Na temporada 2002-03, dempués de llograr la so tercer Supercopa d'Italia contra'l Parma,[50] la Juventus llogró'l campeonatu de la lliga con dos díes d'antelación,[54] y apostó la final de la Lliga de Campeones, en superando al F. C. Barcelona nos cuartos de final (1:1 en Turín y 1:2 en Barcelona)[55] y al Real Madrid en semifinales (2:1 nel Estadiu Santiago Bernabéu y 3:1 nel Stadio delle Alpi).[55] Apostando per séptima ocasión la final del tornéu, realizáu en Mánchester, l'equipu cayó 2:3 na definición por penaltis ante'l A. C. Milan, depués d'empatar ensin goles nel tiempu regular y suplementario.[55]

 
Didier Deschamps, encargáu de dirixir al club na Serie B.

En xunu de 2006, la Juventus inauguró'l so nuevu Juventus Center, allugáu na llocalidá de Vinovo (nes contornes de la ciudá de Turín). Esi mesmu mes, a raigañu del escándalu d'interceptaciones telefóniques illegales ya influencia na designación d'árbitros del fútbol italiano (denomináu Calciopoli), unes operaciones empobinaes principalmente por Luciano Moggi, direutor xeneral del club ente 1994 y 2006, la familia Agnelli decidió nomar a un nuevu Conseyu d'Alministración (destacando'l empresariu Giovanni Cobolli Gigli como nuevu presidente de la sociedá y los ex-futbolistes, Marco Tardelli y Gianluca Pessotto).

Didier Deschamps, reemplazó na direición téunica a Fabio Capello, convirtiéndose nel primer entrenador del club d'orixe non italianu dempués de trenta y trés años.[56] El 14 de xunetu de 2006, en redol a les 21:00 (CET) publicóse'l fallu en primer instancia qu'indicaba'l descensu alministrativu a la Serie B de la sociedá, la revocación del scudetto de la temporada 2004-05 y la non asignación del scudetto del campeonatu 2005-06.

Depués de l'apelación de los clubes implicaos ante'l Tribunal de Xusticia de la Federación Italiana de Fútbol, la penalización por puntos amenorgar de trenta a diecisiete y el descensu a la Serie B (el descensu a la Serie B foi una sanción que solo se -y aplicó al club bianconero), de manera similar a les sanciones asignaes a los otros trés clubes implicaos: Lazio, Fiorentina y Milan.[57][58] El descensu fizo que la Juventus perdiera dellos futbolistes importantes como Fabio Cannavaro, Lilian Thuram, Gianluca Zambrotta, Zlatan Ibrahimović, ente otros.[59]

No deportivo, el club, sumó ochenta y cinco puntos en cuarenta y dos encuentros apostaos na Serie B (ventiocho victories, diez empates y cuatro ganes, incluyendo amás una sanción disciplinaria de nueve puntos al entamu del tornéu, colo que collechara 94 puntos en llugar de 85) y conquistó el campeonatu, polo que xubió a la Serie A p'apostar la temporada 2007-08.[60] El 4 de xunu de 2007, Claudio Ranieri foi nomáu oficialmente como entrenador de la Juve.[61]

La vuelta a la Serie A y el hexacampeonato (2007-presente)

editar

La vuelta de la Juventus a la Serie A, producióse oficialmente'l sábadu 25 d'agostu de 2007, nun alcuentru ante'l Livorno, que remató con marcador de 5:1 a favor de los bianconeros,[62] y a la fin de la temporada ocupó la tercer posición nel campeonatu,[62] detrás del Inter de Milán y de la Roma.[62] Na campaña 2008-09 tuvo qu'apostar la liguilla de clasificación pa la Lliga de Campeones gracies al tercer puestu consiguíu na temporada anterior. Nesta fase enfrentar al F. C. Petržalka, ganando la serie por un resultáu global de 5:1, clasificándose nel grupu H xunto col Real Madrid, el Zenit de San Petersburgu y el BATE Borisov. Terminó nel primer llugar del grupu xunto al Real Madrid con doce puntos dexando tras al Zenit y al BATE. Nos octavos de final enfrentar col Chelsea perdiendo la serie y quedando esaniciaos por un resultáu global de 3:2.

 
Alessandro Del Piero dexó'l club en 2012 depués de diecinueve temporaes.

Nel planu local la temporada tuvo llarada de bonos y males resultancies, que conducieron al despidu del téunicu Claudio Ranieri, siendo esti reemplazáu pol téunicu interín Ciro Ferrara ex-xugador del Napoli y de la Juventus.[63] Finalmente la temporada terminó con un segundu puestu na tabla de posiciones xunto al Milan con setenta y cuatro puntos debaxo del Inter con diez puntos más. Na temporada 2009-10 el club remató séptimu na tabla, siendo esaniciáu en cuartos de final de la Copa Italia pol Inter de Milán. Remató tercera del grupu A de Lliga de Campeones por detrás del Girondins de Burdeos y del FC Bayern München, apostando la Lliga Europa de la UEFA (enantes Copa de la UEFA) per primer vegada dende l'añu 2000.

Pa la temporada 2010-11 la sociedá contrató al téunicu italianu Luigi Delneri.[64] El 28 d'agostu de 2010 tres 171 goles en 320 alcuentros abandonó'l club el delanteru francés David Trezeguet, que fichó pol Hércules de la Primer División d'España. La Juventus remató séptima en Lliga y foi esaniciada en cuartos de final de la Copa Italia pola Roma. Na Europa League remató tercera nel so grupu con seis puntos, frutu de seis empates. El 31 de mayu de 2011 fíxose oficial la contratación del ex-xugador bianconero Antonio Conte como nuevu entrenador, en sustitución de Delneri.[65] Dempués de dos años d'obres, el 8 de setiembre de 2011 inauguróse'l Juventus Stadium, convirtiendo a la Juventus nel primer club d'Italia en tener un estadiu en propiedá.[66]

En 2011-12 l'equipu llogró dempués de nueve años'l scudetto, la Juventus terminó'l campeonatu invictu (ventitrés victories y quince empates), estableciendo un récor de 42 partíos ensin derrotes mientres una mesma temporada ente la lliga y la copa.[67] Nel añu 2013-14sobremanera, el club ganó'l so trentenu títulu nacional ya instauró un nuevu récor de puntos llograos n'Italia (y el cuartu d'Europa) nuna mesma temporada (102).[68] Ente 2014 y 2017, la sociedá turinesa llogró ganar trés dobletes consecutivos – únicu nel fútbol italiano – gracies a les sos victories na Lliga y na Copa, esta postrera ganada per docenu vegada (récor absolutu de la competencia); na temporada 2015-16, la Juventus finalmente llogró'l so primera triplete nacional sumando a los dos trofeos enantes mentaos la so séptima Supercopa (tamién récor absolutu).[69] Amás, el títulu de lliga de la temporada 2016-17 supón el sestu consecutivu, superando'l so propiu récor, el del Torino y el del Inter de Milán con cinco.[70]

Presidentes

editar
 
Edoardo Agnelli, presidente de la Juventus dende 1923 hasta 1935.

Dende la so fundación en 1897, la Juventus foi dirixida a nivel institucional por ventitrés presidentes y dos comités de xestión. El primer presidente de la sociedá bianconera foi Eugenio Canfari, unu de los fundadores del club.[71] El presidente más llonxevu nel so historia foi Giampiero Boniperti, (símbolu del equipu mientres los años 1950), permaneció nel puestu por diecinueve años (dende 1971 hasta 1990).[72]

Mientres la so xestión, l'equipu turinés llogró'l mayor númberu de trofeos na so historia, igual méritu col periodu presidencial del abogáu Vittorio Caissotti de Chiusano (dende 1990 hasta 2003). El empresariu Umberto Agnelli, electu presidente alministrativu de la sociedá con tan solu venti años en 1995, foi'l presidente más nuevu en conducir el club. Hai de solliñar la presidencia del empresariu suizu Alfred Dick, al pie del so compatriota Giuseppe Hess, el primer executivu d'orixe non italianu nel máximu cargu de la sociedá turinesa,[71] con él, la Juventus proclamóse campeona d'Italia per primer vegada en 1905.

Ye de destacar la participación de dalgunos de los presidentes del direutoriu de la Fiat y del IFIL Investments na presidencia del club, como los casos de los trés xeneraciones de la familia Agnelli (Edoardo Agnelli, Giovanni Agnelli, Umberto Agnelli, Carlo Vittorio Varetti) y de Gino Olivetti, ente otros. L'actual presidente ye Andrea Agnelli, nomáu pola Asamblea d'Accionistes en 2010.

Xunta direutiva

editar

L'actual Xunta Direutiva de la Juventus Football Club ta formada por:[73]

  • Presidente:
  • Vicepresidente
  • Direutor Xeneral Deportivu
    •   Giuseppe Marotta.
  • Direutor Xeneral Financieru
    •   Aldo Mazzia.
 
  • Alministradores
    •   Maurizio Arrivabene.
    •   Giulia Bongiorno.
    •   Paolo Garimberti.
    •   Assia Grazioli Venier.
    •   Caitlin Hughes.
    •   Daniela Marilungo.
    •   Francesco Roncaglio.
    •   Enrico Vellano.

Símbolos

editar

Escudu

editar

L'actual escudu del club ye la resultancia de diverses y pequeños cambeos del escudu orixinal utilizáu dende los años 1920.[74] L'últimu cambéu del emblema produció antes del entamu de la temporada 2004-05.[75]

Anguaño l'escudu oficial de la entidá ta formáu por una figura ovalada – escudu oval – con cantu negru, estremáu en cinco franxes verticales (dos blanques y trés negres).[75] Na parte cimera atópase una banda horizontal con fondu blancu y dientro d'ella'l nome del club en lletres mayúscules sobre un cantu doráu.[75] Na parte inferior del mesmu atopa la figura d'un toru (símbolu de la ciudá de Turín) dientro d'un escudu triangular – alegoría al escudu de la ciudá –, y sobre esti una corona con torrexones.[75]

Enantes l'escudu foi de color azul y de mayores dimensiones.[74] Otra carauterística de los escudos antiguos del club foi la inclusión de dos estrelles doraes («Estrella d'Oru al Méritu Deportivu») daes pola Federación Italiana de Fútbol en 1958 y 1982, que simbolicen la conquista de diez títulos de lliga).[74] Mientres la década de los 80, la Juventus utilizó como escudo la figura d'una cebra (símbolu de la sociedá) colos dos estrelles doraes a entrambos llaos de la cabeza del equín. Dichu emblema tuvo coronáu pol nome del club -JUVENTUS- formando un arcu.

Juve, storia di un grande amore
Bianco che abbraccia il nero
Coru che si alza davvero, per te..»

Pequeñu estractu del himnu de la Juventus de Turín.

L'himnu oficial de la Juventus – el quintu na so historia – lleva por nome Juve (storia di un grande amore),[76] foi escritu por Alessandra Torre y Claudio Guidetti,[77] con arreglos del cantante y músicu Paolo Belli.[78] L'himnu foi escoyíu al traviés d'una competencia llevada a cabu pola sociedá turinesa en 2004 ente les sos aficionaos.[77]

Amás de los himnos históricos de la sociedá, hai otros cantares n'homenaxe al club como Il cielu è bianconero, Vecchia Signora, Juve facci sognare y Magica Juve, toes d'autoría del compositor Francesco De Felice.[79] Otru cantar que podemos mentar ye'l Juvecentus, ópera de Pierangelo Bertoli, escrita en 1997 con ocasión del centenariu de la fundación del club.[80]

Mascota

editar

A partir de la década de 1980, coincidiendo cola apertura del fútbol italiano a práutiques tales como la mercadotecnia ysobremanera, al merchandising, la Juventus incluyó dientro de los sos símbolos corporativos tradicionales una mascota, especialmente dirixida a los aficionaos juventinos de pocu tiempu. Alredor de 1985 debutó la primer mascota del club, el perru Giampi:[81] un bobtail con una guedeya de pelo blanquinegru, uniforme juventino y bandera tricolor.[82] Na temporada 1995-96 llegó Alex una versión caricaturizada d'Alessandro Del Piero, este foi siguíu en 1999 pola cebra Zig Zag.[83] Dende l'añu 2015, la mascota oficial ye J, una cebra con traces antropomórficos.[84]

Uniforme

editar
  • Uniforme titular: Camiseta compuesta por franxes verticales en colores alternaos blancos y negros col pescuezu y el cantu de les mangues de color blancu, pantaloneta blanca con franxes verticales blanques y negres a cada llau y calcetín blancos con una franxa horizontal de color negru.
  • Uniforme alternativu: Camiseta mariella col pescuezu y el cantu de les mangues de color azul, pantaloneta azul con franxes verticales marielles y azules a cada llau y calcetos mariellos con una franxa horizontal de color azul.
  • Tercer uniforme: Camiseta verde con una doble franxa horizontal nel pechu colos colores blancu y negru, el pescuezu y el cantu de les mangues de color negru, pantaloneta negra con franxes verticales verdes a cada llau y calcetos verdes con una franxa horizontal de color negru.
 
Futbolistes del club col tradicional uniforme usáu dende 1903.

Dende'l so debú oficial nel Campeonatu Italianu de Fútbol de 1900, los colores utilizaos pola Juventus de Turín nos sos uniformes fueron el rosa y el negru,[85] los mesmos colores que yeren usaos nos uniformes deportivos de los estudiantes del Llicéu classico Massimo d'Azeglio onde estudiaben los fundadores y primeros miembros del club.

En 1903, el distribuidor inglés de testiles Gordon Thomas Savage, quien moraba naquel tiempu en Turín, al quedase sorprendíu col estáu del uniforme del club respeuto al usáu nel primer campeonatu nacional, creyó conveniente rediseñar l'uniforme ya importar dend'Inglaterra un meyor equipamientu pal mesmu.

Una vegada que Savage contautó a un fabricante testil de la ciudá inglesa de Nottingham, solicitó-y un nuevu llote d'uniformes colos colores orixinales (rosa y negru),[86] pero'l tonu pálidu del color rosado fizo que'l llote d'uniformes enllordiaos» guardara muncha semeyanza col del club Notts County,[86] el fabricante reprodució por error l'uniforme del County (blancu y negru) con llixeres variaciones.[86]

Cuando la encomienda llegó a Turín, nengunu de los futbolistes y miembros del club tuvo conforme col «nuevu» uniforme (el de colores blancos y negros en franxes verticales) y refugar, pero tiempu dempués, ante la inminencia d'un nuevu tornéu, nun tuvieron mayor alternativa qu'aceptalo.[87][88]

Col correr del tiempu los colores del nuevu uniforme formaron parte fundamental de la identidá de la sociedá (por tanto la mascota del club ye una cebra). N'homenaxe a los oríxenes del club, los colores rosado y negru son usualmente parte de la tercer indumentaria de la sociedá y amás l'uniforme de coleición n'homenaxe al centenariu del club en 1997 (Il Juvecentus) llevaba tales colores.[88]

Evolución

editar
Primeru
Actual

Infraestructura

editar

Estadiu

editar

El Juventus Stadium ye la principal cortil de la Juventus Football Club. Atópase allugáu en Corso Gaetano Scirea na ciudá de Turín.[5] Foi diseñáu polos estudios arquiteutónicos GAU y Shesa.[89] Cuenta con un aforu total pa 41 507 espectadores.[5] La inauguración del estadiu tuvo llugar el 8 de setiembre de 2011, coincidiendo coles celebraciones pol 150ᵘ Aniversariu de la Unificación d'Italia.[90] El futbolista bianconero Luca Toni tuvo l'honor d'anotar el primer gol nel Juventus Stadium, nel alcuentru inaugural qu'enfrentó a la Juventus col Notts County. El partíu remató con empate a unu.[91] El primer alcuentru oficial apostóse'l 11 de setiembre de 2011, cola victoria del club turinés por 4:1 sobre'l Parma, nun partíu válidu pola segunda xornada de la temporada 2011-12.[92]

El 18 de marzu de 2008, la xunta direutiva del club aprobó la construcción d'un nuevu estadiu nel mesmu allugamientu onde taba asitiáu'l Stadio delle Alpi. La inversión total tuvo un costu averáu de 120 000 000 .[93] La obra, diseñada so la coordinación de los arquiteutos Gino Zavanella, Eloy Suárez y l'inxenieru Massimo Majowecki,[89] foi llanzáu oficialmente'l 20 de payares de 2008 en Lingotto,[94] prevista con una superficie total de 355 000 m² (de los cualos 45 000 fueron utilizaos pal estadiu, 155 000 pal área de servicios, 34 000 para actividaes comerciales y 30 000 para zones verdes).[95] Tol edificiu ye de planta rectangular, ta arrodiáu per dos estructures semielípticas qu'alluguen restaurantes y bares. L'accesu a les tribunes realízase al traviés de les pontes específiques incluyíos nos distintos sectores del estadiu. Cuenta tamién con palcos Vip – diseñaos por Pininfarina – con vistes al xardín.[89]

L'estadiu ta diseñáu solo pa la práutica de fútbol, polo que nun cunta con pista d'atletismu, el campu de xuegu amenorgar en cerca de cinco metros per debaxo de les graes y nun hai barreres o separación física ente les tribunes y el campu.[96] La parte esterna del estadiu ta cubierta por 40 000 llámines d'aluminiu reflectante y fluctuante, acordies con el diseñador Giugiaro Fabrizio, dan la sensación d'una bandera en movimientu». El pesu del techu, diseñáu nun túnel de vientu, ta sosteníu per mediu de banielles de dos metros. El techu ye semitresparente col fin de garantizar el pasu de la lluz abondo pa la crecedera del verde y coles mesmes pa la proteición de los espectadores del sol.

 
Vista panorámica del Juventus Stadium mientres la ceremonia d'inauguración.

Centru d'entrenamientu

editar

El Juventus Center ye'l centru deportivu de la Juventus, foi inauguráu n'agostu de 2006 y atópase allugáu na llocalidá de Vinovo aproximao a 14 quilómetros al suroeste de la ciudá de Turín. Foi diseñáu pol Estudiu GAU y Shesa.[97] El complexu, unu de los más modernos del mundu, tien una superficie de 140 000 m²,[98] cuenta con siete campu de fútbol de verde natural y dos de verde artificial (unu d'ellos cubiertu).[98] El Juventus Center ta formáu por dos edificios, n'unu d'ellos atopa una piscina, los vestuarios, les sales de xuntes del cuerpu téunicu y un centru de fisioterapia.[98] Nel otru edificiu atópase'l centru de comunicaciones del club, forníu con una sala de prensa, una sala de conferencies y la sede del Juventus TV.[98]

Afición

editar

Al igual que la mayoría d'enchíes n'Italia, a empiezos del sieglu XX el mayor númberu de partidarios del club bianconero aniciar na mesma ciudá y/o rexón onde foi fundáu, pero arriendes de los sos grandes ésitos nel planu futbolísticu y l'importante contribución a la seleición de fútbol d'Italia mientres la década de 1930, l'afición de la Juventus sufrió una notable crecedera, volviéndose en poco tiempu la primera con un númberu importante de siguidores en caúna de les rexones d'Italia,[99][100] – y a diferencia de los otros equipos de la rexón nordoccidental – nes rexones del sur ya insulares, una meta consolidada mientres la década de 1960 cola medría de la población migratoria a Turín y, amás, cola formación de los primeros grupos d'aficionaos.[101]

 
Aficionaos del club nel Juventus Stadium.

Los primeros grupos d'aficionaos juventinos fueron creaos a mediaos de los años 70. En 1977, Beppe Rossi fundó una agrupación denomada Il Gruppo Storico Fighters,[102] el cual convirtióse nel más importante de la Curva Filadelfia hasta finales de los años 80.[Nota 6] Mientres la primer metá d'esta década, creáronse numberosos grupos d'hinches como Gioventù Bianconera, Area Bianconera, Indians y Il Viking (fundáu en Milán). Estes agrupaciones xunir so la denominación de Nucleo Armato Bianconero.[103]

En 1987, Il Gruppo Storico Fighters foi disueltu,[102] y la mayor parte de los sos miembros xunir a otros grupos de la Curva Filadelfia, formando una nueva agrupación denomada Arancia Meccanica, inspirada na película homónima del direutor d'Estaos Xuníos Stanley Kubrick, sicasí la violencia exhibida na película forzó al grupu a camudase'l nome por Drughi.[Nota 7] En 1997 los Drughi dexaron la escena, dexando que se formara'l Black and White Fighters Gruppo Storico 1977,[102] asina'l grupu históricu d'aficionaos juventinos foi refundado venti años dempués de la so creación.

Popularidá

editar
 
Piazza San Carlo, llugar d'alcuentru de los aficionaos de la Juventus de Turín.

L'afición de la Juventus ye cuantitativamente la mayor del fútbol italiano con más de 14 millones d'aficionaos,[105] (unu de cada cinco sobre'l territoriu italianu), lo que representa un 35 % de preferencies según un sondéu realizáu pol Institutu Demos y publicáu nel diariu La Repubblica en setiembre de 2015.[14]

L'equipu turinés ye unu de los clubes con más partidarios nel mundu con más de 290 millones – de los cualos 41 millones atopar nel territoriu européu – según un informe de la Compañía d'Investigación de Mercáu Deportivu Repucom S. A. en 2014,[15] la mayor parte d'ellos asitiaos en países con un altu númberu d'inmigrantes italianos.[106] La sociedá cunta con grupos d'aficionaos en más de venticinco países.[107]

Amistaes y rivalidaes

editar

Dende la década de 1980, los aficionaos juventinos caltuvieron una amistá colos siguidores del U. S. Avellino, depués eslleióse por iniciativa de dellos sectores de l'afición avellinense a finales de los años noventa.[108][109] En 1996, fíxose oficial l'amistá colos siguidores entamaos del Piacenza Calcio, que foi terminada siete años más tarde.[110][111] Fora d'Italia, esisten alcuerdos d'hermanamientu colos aficionaos del ADO Den Haag de los Países Baxos, Legia Warszawa de Polonia,[112] Notts County d'Inglaterra y Elx F. C. d'España.[113][114] Los fanáticos juventinos caltienen rivalidaes colos hinches del Torino,[115] Inter de Milán,[116] A. C. Milan,[117] Fiorentina y A. S. Roma.[118][119]

Datos del club

editar
 
Giovanni Trapattoni, con 596 alcuentros empobinaos, ye l'entrenador con más presencies nel banquín de la Juventus.[120]

Xugadores

editar
 
Alessandro Del Piero, máximu goliador y futbolista con más presencies na historia del club.

A lo llargo de los sos 120 años d'historia, fueron 830 los futbolistes del club que vistieron la camiseta del primer equipu,[131] ente ellos 638 d'orixe italianu, un 76,87 % del total. Ente los xugadores más destacaos atópense Giampiero Boniperti, vencedor de venticinco título, tanto como futbolista como executivu del club, quien xunto col galés John Charles (condecoráu cola Orde del Imperiu Británicu en 2002), y l'arxentín Omar Sívori (campeón del Campeonatu Suramericanu 1957 cola seleición de fútbol d'Arxentina), formaron unes de les meyores delantreres na historia del club,[24] denominaos El Tríu Máxicu ente finales de los años 1950 y entamos de la década de 1960,[24] xuntos consiguieron tres campeonatos de Serie A y dos Copes d'Italia.

Otru futbolista sobresaliente, ye Piero Pastore, quien con 15 años, 6 meses y 11 díes convertir nel futbolista más nuevu en debutar cola camiseta de la Juventus.[132] Tamién destaquen Sergio Brio, Gaetano Scirea, Antonio Cabrini y Stefano Tacconi por ser los únicos futbolistes del club y d'Italia en llograr toles competiciones internacionales reconocíes pola UEFA.[133] Pavel Nedvěd, ganador del Balón d'Oru 2003, ye'l futbolista estranxeru con más presencies na sociedá.[130] Alessandro Del Piero con 290 goles y 705 alcuentros apostaos, ye'l máximu goliador y el futbolista con más presencies na historia del club.[129][130] Amás tien el récor de ser el futbolista que más tiempu permaneció nel club.[134]

 
Gianluigi Buffon, actual capitán de la Juventus.

La Juventus de Turín ye'l club de fútbol italiano que tuvo ente les sos files el mayor númberu de ganadores del Oscar del Calcio, premiu dau pola Asociación Italiana de Futbolistes a los meyores xugadores de la Serie A ente los años 1997 y 2010.[135] En total, los futbolistes de la sociedá turinesa ganaron el premiu en venticinco causes.

Tien el mayor númberu de ganadores del premiu al meyor futbolista del añu nel campeonatu nacional (10),[136] amás quince de los sos futbolistes – nun total de 35 ocasiones – fueron integrantes del Equipu del Añu na Serie A. El club turinés, xunto col A. C. Milan, cuenta col mayor númberu de ganadores del Balón d'Oru (8 en total),[137] premiu apurríu pola revista francesa France Football al meyor futbolista européu del añu dende 1956 hasta 2009, incluyendo cuatro premios consecutivos ente 1982 y 1985.[137] Asina mesmu ente los xugadores de nacionalidá italiana, los bianconeros tienen el mayor númberu de premios (trés d'un total de cinco).[137]

Con 142 futbolistes, la vecchia signora ye'l club que contribuyó col mayor númberu de futbolistes a la seleición de fútbol d'Italia.[138][139] El so apurra, unu de los más importantes nel mundu, coincidió particularmente nos sos mayores ésitos: los título mundiales de 1934, 1938, 1982 y 2006. Giovanni Giacone foi'l primer futbolista juventino en ser convocáu a la seleición italiana,[140] participando nun alcuentru amistosu apostáu'l 28 de marzu de 1920 na ciudá de Berna, ante'l escoyíu de Suiza que remató con victoria pa los locales por 3:0.[141]

Plantía y cuerpu téunicu 2017-18

editar
 
Andrea Barzagli miembru de la plantía del club dende l'añu 2011.
Nᵘ Nac. Posición Xugador Edá Procedencia
  POR Gianluigi Buffon   46 años   Parma F. C.
  DEF Mattia De Sciglio 32 años   A. C. Milan
  DEF Giorgio Chiellini 40 años   A. C. F. Fiorentina
  DEF Mehdi Benatia 37 años   FC Bayern München
  MED Miralem Pjanić 34 años   A. S. Roma
  MED Sami Khedira 37 años   Real Madrid
  DEL Juan Cuadrado 36 años   Chelsea F. C.
  MED Claudio Marchisio 38 años   Empoli F. C.
  DEL Gonzalo Higuaín 36 años   S. S. C. Napoli
  DEL Paulo Dybala 31 años   U. S. Palermo
  DEL Douglas Costa 34 años   FC Bayern München
  DEF Alex Sandro 33 años   F.C. Porto
  MED Blaise Matuidi 37 años   Paris Saint-Germain
  DEF Andrea Barzagli 43 años   V. f. L. Wolfsburgu
  POR Carlo Pinsoglio 34 años   O. S. Llatina
  DEL Mario Mandžukić 38 años   Atlético de Madrid
  DEF Benedikt Höwedes 36 años   Schalke 04
  MED Kwadwo Asamoah 35 años   Udinese Calcio
  POR Wojciech Szczęsny 34 años   Arsenal F. C.
  DEF Daniele Rugani 30 años   Empoli F. C.
  DEF Stephan Lichtsteiner 40 años   S. S. Lazio
  MED Stefano Sturaro 31 años   Genoa C. F. C.
  MED Rodrigo Bentancur 27 años   Boca Juniors
  DEL Federico Bernardeschi 30 años   A. C. F. Fiorentina

Altes y baxes 2017-18

editar
Altes
Futbolista !width=20%|Posición Procedencia !width=50%|Tipu |-bgcolor=#f9f9f9   Carlo Pinsoglio Porteru   O. S. Llatina Fin de cesión.
  Wojciech Szczęsny Porteru   Arsenal F. C. Trespasu.
  Mattia De Sciglio Defensa   A. C. Milan Trespasu.
  Benedikt Höwedes Defensa   Schalke 04 Cesión.
  Douglas Costa Mediocampista   FC Bayern München Cesión.
  Blaise Matuidi Mediocampista   Paris Saint-Germain Trespasu.
  Federico Bernardeschi Delanteru   A. C. F. Fiorentina Trespasu.


Baxes
Futbolista !width=20%|Posición Destín Tipu |-bgcolor=#f9f9f9   Emil Audero Porteru   Venezia F. C. Cesión.
  Neto Porteru   Valencia C. F. Trespasu.
  Dani Alves Defensa   Paris Saint-Germain Rescisión.
  Leonardo Bonucci Defensa   A. C. Milan Trespasu.
  Paolo De Ceglie Defensa   Fin de contratu.
  Mario Lemina Mediocampista   Southampton F. C. Trespasu.
  Rolando Mandragora Mediocampista   F. C. Crotone Cesión.
  Federico Mattiello Mediocampista   S. P. A. L. 2013 Cesión.
  Tomás Rincón Mediocampista   Torino F. C. Cesión.
  Marko Pjaca Delanteru   Schalke 04 Cesión.

Sector xuvenil

editar
 
Sebastian Giovinco, unu de los futbolistes formaos na cantera de la Juventus.

El sector xuvenil del club ye'l conxuntu d'equipos de la sociedá turinesa que participen principalmente nes diverses competiciones xuveniles rexonales y nacionales entamaes pola Federación Italiana de Fútbol y en distintos torneos internacionales nes sos respeutives categoríes.[142] Ta formáu por diecisiete equipos masculinos qu'entrenen nel Juventus Center, el complexu deportivu propiedá del club con sede en Vinovo.[143]

De la mesma como asocede coles categoríes xuveniles del Ajax d'Ámsterdam, la Juventus tien escueles de formación y campos de branu n'Italia pa neños y nuevos ente 8 y 16 años,[144] y nel estranxeru, específicamente n'Inglaterra pa neños y nuevos ente 11 y 16 años.[145] El club tamién lleva a cabo proyeuto como Juventus University – la primer universidá de fútbol nel mundu – (col sofitu de la Universidá de Turín),[146] Juventus Academy qu'enceta la creación d'una amplia rede d'escueles nel territoriu italianu y en Malta pa neños ente 6 y 12 años,[147] y Juventus Soccer Schools International al traviés de la xestión d'escueles de fútbol en dieciocho países.[148]

Históricamente, la sociedá siempres tuvo una rede d'observadores pa moces en tol país, ya inclusive nel estranxeru.[144] Dalgunos de los futbolistes qu'aportaron a la Juventus a una temprana edá son: Pietro Anastasi (llegó a los 20 años dende Catania), Franco Causio (ingresó al club a los 17 años dende Lecce), Giuseppe Furino (procedente de Palermo a los 19 años), Roberto Bettega (turinés y formáu nel club), Paolo Rossi (proveniente de Prato, dende 1972 hasta 1975 xugó nel equipu xuvenil antes de tornar como profesional en 1981).

 
Claudio Marchisio na Eurocopa 2012.

D'ellos, Furino foi convocáu pa la Copa Mundial de 1970 (únicu xugador juventino qu'apostó esta edición del tornéu), Anastasi pa la edición de 1974, Causio pa les de 1974 y 1978 (según la de 1982, sicasí, cuando militaba nel Udinese), como Bettega (que nun participó nel campeonatu de 1982 por cuenta de una mancadura), según Rossi, presente en 1982 (y en 1978 participó como xugador en copropiedá col Vicenza).[149][150] Rossi, gracies a la victoria nel Campeonatu Mundial de 1982, tamién ganó'l Balón d'Oru d'esi mesmu añu y la Bota d'Oru a lo más goliador del mundial con seis goles.

Otros futbolistes de prestíu formaos nes categoríes menores de la Juventus son: Carlo Bigatto, Gianpiero Combi (campeón del mundu en 1934), Pietro Rava (ganador de la medaya d'oru nel tornéu olímpicu de fútbol en 1936 y campeón del mundu en 1938), Carlo Parola, Giovanni Viola y Giampiero Boniperti, siempres venceyáu a la Juventus, dende l'equipu xuvenil hasta la presidencia en 1994.

Dende la década de 2000, el sector xuvenil de la sociedá produció futbolistes como: Antonio Nocerino, Claudio Marchisio, Paolo De Ceglie, Domenico Criscito y Sebastian Giovinco; toos desempeñándose n'equipos de primer división. Estos cinco xugadores formaron parte de la plantía de la seleición italiana que participó nos Xuegos Olímpicos de Beixín 2008 y na Eurocopa Sub-21 de 2009.[151][152] Marchisio y Giovinco tamién formaron parte del escoyíu italianu que llogró'l subcampeonatu na Eurocopa 2012.

Entrenadores

editar
 
Massimiliano Allegri, actual entrenador de la Juventus.

Nos oríxenes del fútbol italiano la figura del entrenador taba encarnada nel capitán del equipu, por ser este'l más representativu y por tener el mayor don de lideralgu en tou club.[3] Recién na década de 1920 afirmóse la so figura como la del instructor de los planteamientos tácticos nel xuegu. A lo llargo de tola so historia, la Juventus foi dirixida por un total de cuarenta y tres entrenadores – de los cualos un total de diez tuvieron cargu interín – dende 1923 por iniciativa d'Edoardo Agnelli, el so décimu primer presidente institucional, coles mires de fortalecer y profesionalizar a la sociedá bianconera.

Giovanni Trapattoni ye, con catorce títulos oficiales, l'entrenador más ganador de la historia del club turinés y del fútbol italiano,[153] con ocho títulos a nivel nacional (seis campeonatos de Serie A y dos Copes d'Italia) y seis títulos a nivel internacional (una Copa Intercontinental, una Copa de Campeones d'Europa, una Recopa d'Europa, dos Copes de la UEFA y una Supercopa d'Europa).[153] Amás, Trapattoni ye l'únicu entrenador que conquistó toles competiciones UEFA a nivel de clubes y, con un total de 596 partíos, el direutor téunicu cola mayor cantidá d'alcuentros empobinaos na historia del club.[120]

Tamién cabo destacar a Carlo Carcano, l'únicu entrenador italianu que consiguió ganar cuatro campeonatos consecutivos,[154] y el paraguayu Heriberto Herrera, el téunicu estranxeru que tien el récor d'apaiciones nel banquín de la Juventus (215 alcuentros dende 1964 hasta 1969).[120] Dende 1974, con el ex futbolista d'orixe checu Čestmír Vycpálek, la Juve nun volvió cuntar con entrenadores estranxeros, hasta la temporada 2006-07 col fichaxe del ex futbolista francés Didier Deschamps (pa un total de catorce entrenadores estranxeros na historia del club).

Venti ex futbolistes bianconeros dirixeron al club en tola so historia, principalmente de manera provisional, (n'orde cronolóxicu): József Viola, Carlo Bigatto, Virginio Rosetta, Umberto Caligaris, Federico Munerati, Giovanni Ferrari, Luis Monti, Felice Borel, Renato Cesarini, Luigi Bertolini, Teobaldo Depetrini, Carlo Parola, Július Korostelev, Ercole Rabitti, Čestmír Vycpálek, Dino Zoff, Fabio Capello, Didier Deschamps, Ciro Ferrara y Antonio Conte.

Palmarés

editar
 
Una vista parcial de la sala de trofeos del club allugada nel J-Museum.

La Juventus Football Club ye l'equipu que llogró más títulos nel fútbol italiano con un total de cincuenta y dos trofeos na primer división d'esi país[Nota 3] y, amás, ye unu de los clubes más esitosos del mundu.[Nota 4] El club, qu'a lo llargo de la so historia conquistó un total de sesenta y tres trofeos en competiciones oficiales (cifra récor ente los clubes italianos),[Nota 3] llogró'l títulu del campeonatu nacional en trenta y tres causes (récor),[155] incluyendo'l récor de seis títulos nacionales consecutivos llograos dende 2012 hasta 2017 y una serie de cinco títulos consecutivos llograos dende 1931 hasta 1935[155] amás de la copa nacional en doce oportunidad, de los cualos trés fueron de manera consecutiva estableciendo asina un doble récor nel país trasalpino.[156]

Los trés estrelles doraes presentes nel uniforme del equipu turinés, denominaes Estrelles d'Oru al Méritu Deportivu representen trenta de los trenta y dos títulos de lliga conquistaos pola entidá, el décimu llográu na temporada 1957-58 (primer club de la península itálica que recibe tal reconocencia),[26] el ventenu, na temporada 1981-82 y el trentenu na temporada 2013-14. Amás, llogró'l doblete – llograr los títulos de lliga y copa nuna mesma temporada – nes temporaes 1959-60, 1994-95, 2014-15, 2015-16 y 2016-17, alzándose como l'únicu club del fútbol italiano en llograr la victoria de dambos torneos en cinco temporaes distintes.

A nivel internacional foi'l primer club na historia del fútbol europeo en ganar los trés principales competiciones UEFA a nivel de clubes,[Nota 5][9] recibiendo la Placa de la UEFA de parte de la Unión Europea d'Asociaciones de Fútbol en 1988,[39][40] siendo na actualidá l'únicu club italianu y unu de los cinco clubes europeos con tal honor xunto al Ajax d'Ámsterdam neerlandés, el FC Bayern München alemán y los ingleses Chelsea y Manchester United. Los sos once títulos en competiciones internacionales de clubes reconocíos pola Federación Internacional d'Asociaciones de Fútbol asitiar nel cuartu llugar n'Europa y nel octavu a nivel mundial ente los equipos cola mayor cantidá de trofeos oficiales conquistaos.[Nota 4]

L'equipu ye, amás, l'únicu club italianu que conquistó una competición internacional con una plantía compuesta puramente por futbolistes nacionales,[157][158] y el primer club a nivel européu y mundial (y únicu hasta'l presente en dambos casos) en ganar toles competiciones internacionales a nivel de clubes reconocíes por dalguna de los seis confederaciones continentales de fútbol – nesti casu, la UEFA – y la FIFA.[Nota 5][12] La entidá ganó tres títulos na Copa de la UEFA, la segunda competición confederativa con mayor prestíu, máxima cifra llograda por un equipu italianu y segundu a nivel continental tres el Sevilla (4). En dicha competición, la Juventus foi'l primer club italianu y del sur d'Europa en llograr el títulu y, na temporada 1992-93, el primer club nel continente en llograr un tercer troféu na competición.[7]

La Juventus foi allugada nel séptimu puestu – primero ente tolos clubes italianos – de la Club del Sieglu de la FIFA llista de los meyores clubes entamada pola FIFA depués de los resultaos de la encuesta empobinada a los llectores de la so revista bimestral, FIFA Magazine, el 23 d'avientu del 2000.[159] Amás, el club, electu Equipu Mundial del Añu pola Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol en 1993 y 1996,[160][161] anguaño allúgase na tercer posición – primer ente los clubes italianos – na clasificación histórica mundial de clubes ellaborada pola citada organización dende 1991.[162] La siguiente llista señala la rellación de trofeos llograos pola Juventus Football Club nel ámbitu de los distintos torneos del fútbol italiano reconocíos pola Federación Italiana de Fútbol y les competiciones de clubes entamaes pola UEFA y la FIFA:

Torneos nacionales

editar
 
Plantía de la Juventus col troféu de la Serie A 2016-17.
1905, 1925-26, 1930-31, 1931-32, 1932-33, 1933-34, 1934-35, 1949-50, 1951-52, 1957-58, 1959-60, 1960-61, 1966-67, 1971-72, 1972-73, 1974-75, 1976-77, 1977-78, 1980-81, 1981-82, 1983-84, 1985-86, 1994-95, 1996-97, 1997-98, 2001-02, 2002-03, 2011-12, 2012-13, 2013-14, 2014-15, 2015-16, 2016-17.[155]
2006-07.
1937-38, 1941-42, 1958-59, 1959-60, 1964-65, 1978-79, 1982-83. 1989-90, 1994-95, 2014-15, 2015-16, 2016-17.[156]
1995, 1997, 2002, 2003, 2012, 2013, 2015.[163]

Torneos internacionales

editar
1985, 1996.[164]
1984-85, 1995-96.[165]
1976-77, 1989-90, 1992-93.[166]
1983-84.[167]
1999.[168]
1984, 1996.[169]

Placa de la UEFA en calidá de primer club en conquistar los trés principales competiciones UEFA a nivel de clubes.[Nota 5][39][40]

Torneos xuveniles

editar

La seición xuvenil de la Juventus ye una de les más esitoses del so tipu tanto a nivel nacional, con 9 títulos del campeonatu italianu, como a nivel internacional, con más de 100 trofeos oficiales, ente ellos dalgunos rellacionaos coles competiciones más importantes del mundu, tales como'l Tornéu de Viareggio, onde llogró'l troféu en nueve causes, la más recién en 2016.[170] Foi finalista de la Copa Xuvenil de la FIFA /Blue Stars en 1962,[171] n'agostu de 2007 l'equipu sub-19 de la Juventus participó na primer edición de la Champions Youth Cup en Malasia, una especie de Copa Mundial de Clubes Xuvenil entamáu pol G-14, terminando nel segundu llugar cola meyor defensa del tornéu.[172]

Otres seiciones deportives

editar

La Juventus foi fundada nel añu de 1897 como un club polideportivu, siguió con esta actividá con periodos alternos hasta finales de los años 1940. Los sos primeros miembros y fundadores fueron mozos atletes que practicaben ciclismu, atletismu, llucha y carreres. Ente ellos atopábense, por mentar dalgunos, el lluchador Enrico Piero Molinatti, secretariu-tesoreru y figura clave mientres los primeros años de la sociedá y el grupu de corredores, qu'incluyía a los hermanos Botto, Guido y Giovanni, Torchio, Rolfo y los hermanos Perocchio. Na so primer curtia esperiencia de la Juventus como un club deportivu, la única seición que llogró resultancies importantes foi la de les carreres.

El 1 d'ochobre de 1899, nel Campeonatu Italianu de Resistencia entamáu pola Federazione Italiana di Atletica Leggera, el sociu Giovanni Botto llogró'l segundu puestu nos 100 metros planos por detrás d'Umberto Colombo del SEF Mediolanum; tamién participó na mesma carrera, llegando en cuartu llugar, l'hermanu de Giovanni, Guido Botto, quien tamién yera miembru de la Juventus, pero inscribir nel eventu representando al Audace Torino. Nesi mesmu añu, los socios del club decidieron arrenunciar a les otres seiciones deportives pa centrase nel fútbol. Esta decisión implicó'l cambéu del nome de Sport-Club Juventus a Foot-Ball Club Juventus.[173]

Les actividaes polideportivas del club bianconero tornaron en 1923 cuando'l so presidente Edoardo Agnelli creó una sociedá mercantil coles mires de diversificar l'actividá del Foot-Ball Club Juventus n'otres disciplines como les bochas, el ḥoquei sobre xelu, la natación y el tenis;[174] creaos como equipos dientro de la mesma sociedá, la seición de tenis ganó tres campeonatos de Serie A1 ente 1927 y 1948, ente que l'equipu de ḥoquei – siguiendo a los sos contemporáneos milaneses del Ambrosiana-Inter y Milan – participó na temporada 1940-41 del Campeonatu Italianu de Ḥoquei sobre xelu rematando nel tercer llugar.

Los acontecimientos de la Segunda Guerra Mundial en 1943 dieron llugar a la fusión de la Juventus Organizzazione Sportiva Anonima con otros clubes deportivos piamonteses, creando la Compagnia Industriale Sportiva Italia (CISITALIA).[175] So esti nuevu nome y mientres la xestión del entamador scurzolenghesi Piero Dusio, creáronse nueves seiciones dedicaes al baloncestu, el water-polo y el patinaxe sobre xelu.[176] Dempués de la guerra, la crisis económica de los fabricantes d'automóviles llevó al zarru permanente del club deportivu en 1949. Los dos divisiones más esitoses, sobrevivieron a la lliquidación,[177] dixebráronse y siguieron el so propiu camín: la seición de tenis caltener so los auspicios de la Società Iniziative Sportive (S.I.S.),[178] una asociación deportiva turinesa presidida pol empresariu y direutor deportivu Ferruccio Novo,[179] ente que l'equipu de fútbol dende 1947 adoptáu pola familia Agnelli, nomó como'l so presidente a Gianni Agnelli.

Medios de comunicación

editar

Hurrà Juventus

editar

Hurrà Juventus ye un anuariu futbolístico propiedá del club.[180] Foi fundáu en 1915 col nome de Hurrà! y depués refundado en 1963 col so nome actual, ye la publicación más antigua d'Italia dedicada a una entidá deportiva. Nel so interior puede atopase información sobre'l primer equipu, el sector xuvenil, y tamién sobre los club de fans oficiales. Cada edición presenta entevistes colos actuales y ex-futbolistes de la Juventus y con otres personalidaes, informa sobre los compromisos futuros de la sociedá y ufierta estadístiques detallaes de tolos partíos apostaos pol club.

Juventus TV

editar

Juventus TV ye una canal de televisión temáticu por suscripción propiedá del club. Foi fundáu'l 1 de payares de 2006,[181] por cuenta de la celebración de los cientu nueve años de fundación institucional de la sociedá turinesa. Ta disponible al traviés de la plataforma satelital de Sky Italia na canal 212.[182] La so sede atópase allugada nel centro d'entrenamientu del club, na llocalidá de Vinovo (nes contornes de la ciudá de Turín). Ufierta dientro de la so programación entevistes esclusives a futbolistes y entrenadores, la retransmición de partíos históricos y los xuegos apostaos pol primer equipu, les sesiones d'entrenamientu, les conferencies de prensa, los campeonatos apostaos polos equipos que componen sector xuvenil del club y dellos programes rellacionaos cola sociedá.[181]

editar

Al traviés de los años, la Juventus non solo llogró imponese nel deporte tantu nel ámbitu nacional como internacional, sinón tamién na cultura italiana. La sociedá bianconera foi'l primer club italianu, xunto col Genoa, en treslladar a los sos fanáticos d'una ciudá a otra, con ocasión d'un alcuentru del campeonatu apostáu na ciudá de Milán el 1 d'abril de 1906.[Nota 10] El ventenu novenu derbi de Turín xugáu'l 15 de mayu de 1932, foi'l primer acontecimientu futbolísticu en ser tresmitíu en direuto pola radio, al traviés de la voz de la comentarista Nicolò Carosio del Ente Italianu Audizioni Radiofoniche (anguaño Radiotelevisione Italiana).[183]

L'alcuentru apostáu ente la Juventus y l'A. C. Milan el 5 de febreru de 1950, tresmitíu en direutu y de forma televisiva a nivel nacional, representó la primer tresmisión d'un alcuentru del fútbol italiano al traviés de dichu mediu de comunicación, anque foi tratada de forma esperimental.[184] N'ámbitu lliterariu'l club foi un puntu de referencia pa delles obres del escritor Mario Soldati como -y due città (1964),[185][186] America primu amore (1935), Un prato di papaveri. Diariu 1947-1964 (1973) y Lo specchio inclinato. Diariu 1965-1971 (1975).[187][188][189]

Ente les películes nes cualos atópense referencies escontra la Juventus tán: La classe operaia va in paradiso d'Elio Petri (1971), película ganadora de la Palma d'Oru nel Festival de Cannes,[190] Vacanze in America de Carlo Vanzina (1984), na cual dase un partíu de fútbol ente aficionaos de la Juventus y la Roma – rivales pol títulu mientres los años 1980 – nel Valle de la Muerte[191] y Santa Maradona de Marco Ponti (2001),[192] na qu'inclusive se repara una escena nel Stadio delle Alpi mientres un alcuentru ente la Juventus y l'Atalanta correspondiente a la temporada 2000-01.

Tocantes a películes más rellacionaes cola tema del fútbol polo xeneral atópense: Il presidente del Borgorosso Football Club de Luigi Filippo D'Amico (1970), na que'l personaxe del mesmu nome, interpretáu por Alberto Sordi, contrata al ex-juventino Omar Sívori, qu'actuó na película interpretándose a él mesmu;[193] Eccezzziunale… veramente, del mentáu Vanzina (1982), Diego Abatantuono interpreta, nos trés capítulos de los que se compón la película a un hincha milanista, unu interista y unu juventino;[191] realizó'l mesmu papel na secuela, un cuartu de sieglu dempués, Eccezzziunale… veramente - Capitolo secondo… me (2006), tamién de Vanzina.[194]

A lo último, na parte del analís de los problemes sociales y l'afición como una salida de l'agresividá, podemos mentar la película Ultrà de Ricky Tognazzi (1990), que fala de los eventos que vive'l líder d'una barra brava de Roma (interpretáu por Claudio Amendola) y del grupu d'aficionaos empobinaos por él que viaxen hasta Turín, onde se producen enfrentamientos violentos contra los Drughi, el grupu d'ultres bianconeros.[195] El poema tituláu Madama Juve, escritu en piamontés pol novelista y periodista Giovanni Arpino n'homenaxe al club, foi incluyíu nel llibru Opere de 1992, un compendiu de la obra de Arpino editáu por Giorgio Bàrberi Squarotti y Massimo Romanu.[196] Esti poema, xunto con otros homenaxes compuestos por Arpino pa la sociedá, fueron traducíos al italianu pol críticu lliterariu turinés Bruno Quaranta y publicáu na so ópera Stile y stiletto (1997).[197]

Tamién na obra de Arpino otres referencies al club, atópase en Racconti di vent'anni (1974)[198] y en Opere scelte (2005), una antoloxía lliteraria, narrativa y periodística editada pol venecianu Rolando Damiani.[199] Otres publicaciones, onde se menta a la Juventus son les noveles de Aldo Nove Puerto Plata Market y Aldo Cazzullo I ragazzi di via Po dambes de 1997.[200][201] Más apocayá, en 2003, los periodistes Mario y Andrea Parodi rellacionen los campeonatos llograos pol club nes temporaes 1976-77 y 1977-78 nel contestu histórico y social d'Italia a finales de la década de 1970 al traviés del llibru In bianco y nero: una grande Juve negli anni del piombo.[202]

La Juventus tamién ye mentada, xunto colos sos rivales de ciudá del Torino, inclusive nuna historieta titulada Paperoga in: Soffri, tifoso, soffri publicada nel Mega Almanacco n. 409 (1991), que ye una readaptación de la historia orixinal escrita en portugués (Torcedor Sofre!) editada en Brasil diez años antes.[203] Na historieta orixinal el Patu Donald y el so primu Fethry Duck asisten a un partíu de fútbol ente Corinthians y Palmeiras o más bien ente Coringa y Parreiras. Na versión italiana de 1991, el traductor tresformó los dos equipos en Corino y Rubentus, parodia de Torino y Juventus, por razones de soníu.[204]

Fora d'Italia la entidá turinesa ye denomada F. C. Piemonte na serie d'anime xaponés Captain Tsubasa: Road to 2002 y col so nome orixinal nel manga homónimu.[205] Ye conocíu tamién el coru entonáu polos aficionaos del Notts County d'Inglaterra – club que tien un venceyu históricu cola sociedá italiana – denomináu It's just like watching Juve, cada vez que'l so equipu realiza una gran presentación.[206]

El compositor turinés Domenico Seren Gay dedicó-y dos cantares al club: Juventus, incluyida nel álbum Juventus/Maria (1962) y Forza Juve del álbum Forza Juve/Gioanin Pet Pet Sigàla (1968).[207] Ente les actividaes culturales de la capital piamontesa rellacionaes col club puede mentase la exhibición denomada Juventus: 110 anni a opera di arte, realizada pola Fundación Palazzo Bricherasio con ocasión de la celebración de los cientu diez años de fundación de la sociedá bianconera del 26 d'ochobre al 2 d'avientu de 2007.[208][209]

[...] En Turín, de la mesma, aliéndase la Juventus un pocu onde fora: el bancu de Corso Re Umberto, el Llicéu d'Azeglio, les varies sedes sociales (Galería San Federico, Piazza Crimea y l'actual Corso Galileo Ferraris), los estadios (de Piazza d'Armi al Comunale, del Campu Combi al Delle Alpi que munchos empiecen a añorar) y, de siguío, les cais, los barrios, de Mirafiori a la llomba, de San Paolo a La Crocetta, hai tanta Juve na historia de la capitale sabauda, un percorríu que traviesa, década tres década, l'arte y la cultura del Novecientos.[210]

Juventus y el so compromisu cola sociedá

editar

La Juventus participa viviegamente nel ámbitu de la llabor social y l'ayuda humanitaria. Ente los programes sociales entamaos pol club atópense Fatti y Progetti per i Giovani empobináu a ameyorar la calidá de vida y promover l'accesu a la educación de mozos inmigrantes al traviés d'un centru d'acoyida, y la creación - en collaboración cola Facultá d'Economía de la Universidá de Turín - d'un cursu de formación nel estudiu de la xestión deportiva.[211] En materia sanitaria, xunto col Hospital Regina Margherita-Sant'Anna de Turín la sociedá participa nel proyeutu Crescere insieme al Sant'Anna, un programa de reestructuración del departamentu de Neonatoloxía de dichu hospital,[212] amás sofita diverses actividaes de la Fundación Piamontesa pa la Investigación del Cáncer.[211]

Otru proyeutu comuñal del equipu bianconero ye'l Centru d'Acoyida Edoardo Agnelli en cooperación cola Associazione Gruppi di Volontariato Vincenziano, creáu p'agospiar a madres con escasos recursos.[211] Nel añu 2000, la Juventus llevó a cabu'l proyeutu Un sogno per il Gaslini, col fin de dotar al Institutu Pediátricu Giannina Gaslini de Xénova d'un edificiu amiesto por que sía utilizáu como llugar d'estudiu y recreación pa los neños que s'atopen ende hospitalizaos, pa esto'l club ocupar de la restauración de l'Abadía de San Gerolamo, que s'atopa dientro de la estructura del hospital. Pa llograr el propósitu fueron necesarios 4,5 millones d'euros, de los cualos 2 millones fueron donaos pola familia Gaslini y el restante procedente de la Juventus recaldáu al traviés de donaciones y eventos de caridá entamaes poles sos xugadores, tales como: la participación como convidaos nel Festival de Sanremo de 2003 y nel programa de televisión Juventus, una squadra per amico,[213][214] la realización y venta d'álbumes fotográficos y CD, de los cualos el más famosu foi, en 2003, una versión del ésitu de Lucio Battisti Il mio cantar llibero - Confusione,[215] que recibió un discu d'oru y unu de platino de la Federación de la Industria Musical Italiana en marzu d'esi mesmu añu, gracies a les más de 100 000 copies vendíes mientres les primeres cuatro selmanes de la so distribución.[216]

En 2009, el club estableció dos iniciatives que conformen un únicu proyeutu societario que promueve la llucha contra'l racismu y l'integración sociu-cultural, Un calcio al razzismo y Gioca con me,[217][218] el cual foi incluyíu pola Organización de les Naciones Xuníes pa la Educación, la Ciencia y la Cultura na llista de los diez programes escoyíos a nivel mundial - l'únicu realizáu nel continente européu - pal día internacional de la conmemoración de l'aprobación de la Declaración Universal de los Derechos Humanos n'ochobre de 2013, siendo presentáu al NGO UNESCO Liaison Committee, nuna conferencia celebrada en París en marzu de 2014.[219][220]

Ver tamién

editar
  1. El nome «Juventus» ye una llicencia lliteraria en piamontés del sustantivu llatín iuventūs (mocedá n'asturianu).[2]
  2. Dende la so fundación en 1898 hasta 1929 el campeonatu italianu de fútbol yera conocíu como Campeonatu Federal o Campeonatu por Grupos por tar constituyíu en grupos según la rexón de procedencia de los clubes.
  3. 3,0 3,1 3,2 A nivel internacional ye'l segundu club col mayor númberu de títulos internacionales conquistaos (11), per delantre del Inter de Milán (9), y namái superáu pol A. C. Milan (18). La Juventus, amás, ye'l club italianu que cunta col mayor númberu de títulos en competiciones oficiales (63), per delantre de los citaos Milan (48) y Internazionale (39).
  4. 4,0 4,1 4,2 Con 11 trofeos internacionales, la Juventus ye – xunto al Liverpool F. C. – el cuartu club européu cola mayor cantidá de torneos entamaos a nivel confederativo y/o interconfederativo conquistaos, namái superáu pol Real Madrid (22), l'A. C. Milan (18) y el F. C. Barcelona (17). A nivel mundial ye l'octavu club cola mayor cantidá de trofeos internacionales confederativos y interconfederativos, siendo superáu por Al-Ahly (20), Boca Juniors (18), C. A. Independiente (16), São Paulo (12) y los trés clubes europeos yá citaos.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 La Juventus Football Club ye l'únicu club nel mundu que conquistó toles competiciones confederativas posibles na so categoría y el títulu mundial. Amás, xunto al Étoile Sportive du Sahel de Tunicia, ye l'únicu club nel mundu que llogró'l títulu en toles competiciones internacionales entamaes pola so respeutiva confederación n'ámbitu continental.
  6. La Curva Sur del Stadio delle Alpi yera llamada Scirea n'homenaxe al defensa y capitán de la Juventus y de la seleición de fútbol d'Italia Gaetano Scirea (1953-1989). D'antiguo tamién se-y llamaba Filadelfia a la Curva Sur del Estadiu Olímpicu de Turín pela carretera que pasa per debaxo de la tribuna.
  7. Acordies cola trama de la película A Clockwork Orange, Drughi ye'l nome de la peada a la cual pertenez el protagonista del filme.[104]
  8. Segundu rexistru más altu na Serie A, dempués del Inter de Milán con 17 victories consecutives na temporada 2006-07.
  9. Rexistro más altu na Serie A.[128]
  10. El 18 de marzu de 1906, l'alcuentru apostáu ente Genoa y la Juventus foi suspendíu por cuenta de que dambes fanaticadas invadieron el campu de xuegu, polo que l'alcuentru foi apostáu nuevamente nun campu neutral.[99]

Referencies

editar
  1. «La storia di una leggenda» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 10 xunu 2014.
  2. Zalli, p. 403
  3. 3,0 3,1 3,2 Juventus.com (ed.): «Juventus Football Club: La Storia» (italianu). Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  4. Enciclopedia Encarta (ed.): «Juventus Football Club» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-06-12. Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  5. 5,0 5,1 5,2 Juventus.com (ed.): «Il Nuovo Stadio» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-01-19. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  6. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «Un gloriosu añu nel infiernu». Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  7. 7,0 7,1 Union of European Football Associations (ed.): «Historia de la Copa de la UEFA». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-06. Consultáu'l 25 de payares de 2008.
  8. Acmilan.com (ed.): «La classifica del calcio» (italianu). Consultáu'l 5 de xunu de 2008.
  9. 9,0 9,1 9,2 Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes juvefifa
  10. El Mundo (ed.): «Cuando'l diañu vistía de rosa». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-04-14. Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  11. Union of European Football Associations (ed.): «Legend: UEFA club competitions» (inglés). Consultáu'l 21 d'agostu de 2006.
  12. 12,0 12,1 12,2 La Vanguardia (ed.): «La primer final italiana» páx. 55. Consultáu'l 15 de payares de 2009.
  13. Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (ed.): «El club del sieglu n'Europa». Consultáu'l 10 de setiembre de 2009.
  14. 14,0 14,1 Institutu Demos (ed.): «XLVII Osservatorio sul Capitale Sociale degli italiani – Il tifo calcistico in Italia (2015)» (italianu) páx. 3. Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  15. 15,0 15,1 Juventus.com (ed.): «Bilancio di sostenibilità 2015 - Relazioni con i tifosi» (italianu) páx. 43. Archiváu dende l'orixinal, el 2015-11-06. Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  16. Llicéu classico Massimo d'Azeglio (ed.): «Llicéu Classico Massimo D'Azeglio: La nostra Storia» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-04-29. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  17. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «The Old Lady climbs to the top of the world» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-10-26. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  18. Magicajuventus.com (ed.): «La storia della Juventus Football Club, dal 1897 ad oggi» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-14. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  19. Archivio Toru (ed.): «F.C. Torinese v F.C. Juventus (11 marzu 1900)» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-26. Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  20. Gullo Francesco, Mariani Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - Championship 1905» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  21. Torinofc.it (ed.): «Storia Torino Fc - La Fondazione» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-06-02. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  22. Juworld (ed.): «Il sodalizio della Juventus cola famiglia Agnelli» (italianu). Consultáu'l 15 d'ochobre de 2008.
  23. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 1934/35» (inglés). Consultáu'l 15 d'ochobre de 2008.
  24. 24,0 24,1 24,2 Bianconerionline.com (ed.): «Gli Attaccanti» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-12-21. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  25. Juworld (ed.): «prima-doppietta.asp La squadra della prima stella, il Trio Magico (1958-1961) y la prima doppietta» (italianu). Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  26. 26,0 26,1 Juventus.com (ed.): «50 anni fa nasceva una stella» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-04-14. Consultáu'l 7 de payares de 2008.
  27. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 1959/60» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  28. Abbink, Dinant. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Coppa Italia 1959/60» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  29. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 1960/61» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  30. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Championship 1980/81» (inglés). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2008.
  31. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Championship 1981/82» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  32. Storie di Calcio (ed.): «La Juventus di Trapattoni» (italianu). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  33. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «Paolo Rossi, el cazagoles al rescate d'Italia». Archiváu dende l'orixinal, el 2010-05-27. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  34. Union of European Football Associations (ed.): «UEFA Champions League - temporada 1982-1983 (final)». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-09-27. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  35. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Championship 1983/84» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  36. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «European Cup Winners' Cup 1983-84» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  37. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Super Cup 1983-84» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  38. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Champions' Cup 1984-85» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  39. 39,0 39,1 39,2 La Vanguardia (ed.): «Sorteo de les competiciones europees de fútbol: el Fram de Reykjavic, primer adversariu del F.C. Barcelona na Recopa» páx. 53. Consultáu'l 15 de payares de 2009.
  40. 40,0 40,1 40,2 La Gazzetta dello Sport (ed.): «Tutto iniziò con un po' di poesia» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-04-30. Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  41. Union of European Football Associations (ed.): «1984/85: La traxedia de Heysel». Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  42. Bobrowsky Josef, Gorgazzi Osvaldo José. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Intercontinental Club Cup 1985» (inglés). Consultáu'l 24 d'ochobre de 2008.
  43. DiarioC (ed.): «Turín vence a Juventus l'estadiu Delle Alpi por 99 años». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-04-16. Consultáu'l 20 d'ochobre de 2008.
  44. Peruca, Bruno. Mundo Deportivo (ed.): «Giovanni Trapattoni, a la Juve». Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
  45. Di Maggio, Roberto. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Coppa Italia 1991/92» (inglés). Consultáu'l 20 d'ochobre de 2008.
  46. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «UEFA Cup 1992-93» (inglés). Consultáu'l 20 d'ochobre de 2008.
  47. Miladinovich Misha, Mariani Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Championship 1992/93» (inglés). Consultáu'l 20 d'ochobre de 2008.
  48. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Championship 1994/95» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
  49. Di Maggio, Roberto. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Coppa Italia 1994/95» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
  50. 50,0 50,1 Arotaritei, Sorin. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy Super Cup Finals» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
  51. Stokkermans, Karel. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Champions' Cup 1995-96» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
  52. Union of European Football Associations (ed.): «1995/96: Juve hold their nerve» (inglés). Consultáu'l 19 d'ochobre de 2008.
  53. Mundo Deportivo (ed.): «Top-10 de los trespasos más caros de la historia». Consultáu'l 14 d'agostu de 2016.
  54. Giusti Giacomo, Gullo Francesco, Desio Dario. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 2002/03» (inglés). Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  55. 55,0 55,1 55,2 Haisma, Marcel. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «UEFA Champions League 2002/03 Details» (inglés). Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  56. MyJuve (ed.): «Repartu Allenatori» (italianu). Consultáu'l 26 d'ochobre de 2008.
  57. ESPN Deportes (ed.): «Castigaos, pero con premiu consuelo». Consultáu'l 26 d'ochobre de 2008.
  58. El Diario Montañés (ed.): «La Xusticia italiana baxa a la Juventus, retíra-y dos 'scudettos', y penaliza al Milán». Consultáu'l 26 d'ochobre de 2008.
  59. As (ed.): «Una Juve esmantelada nel pozu de la Serie B». Consultáu'l 5 de xineru de 2014.
  60. British Broadcasting Corporation (ed.): «Juventus win Serie B at a canter» (inglés). Consultáu'l 26 d'ochobre de 2008.
  61. Terra Networks (ed.): «Ranieri va dirixir a la Juventus». Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-03. Consultáu'l 26 d'ochobre de 2008.
  62. 62,0 62,1 62,2 Ferrigno, Andrea. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 2007/08» (inglés). Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  63. ABC (ed.): «La Juventus destitúi a Ranieri y noma a Ciro Ferrara nuevu entrenador». Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
  64. Superdeporte (ed.): «Delneri va dirixir a la Juventus». Archiváu dende l'orixinal, el 2014-01-18. Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
  65. Marca (ed.): «La Juve oficializa'l fichaxe de Conte». Consultáu'l 28 de xunetu de 2011.
  66. Marca (ed.): «Espectacular inauguración del nuevu campu de la Juventus». Consultáu'l 11 de febreru de 2012.
  67. Menicucci, Paolo. Union of European Football Associations (ed.): «Riepilogo stagione: Italia» (italianu). Consultáu'l 9 d'agostu de 2016.
  68. Union of European Football Associations (ed.): «Il Club dei 100» (italianu). Consultáu'l 9 d'agostu de 2016.
  69. Juventus.com (ed.): «I numeri di un'ennesima impresa» (italianu). Consultáu'l 9 d'agostu de 2016.
  70. Juventus.com (ed.): «#-y6end: sei anni di record» (italianu). Consultáu'l 22 de mayu de 2017.
  71. 71,0 71,1 Juworld (ed.): «Tutti I Presidenti della Juventus» (italianu). Consultáu'l 6 de setiembre de 2008.
  72. MyJuve (ed.): «Repartu Presidenti» (italianu). Consultáu'l 6 de setiembre de 2008.
  73. Juventus.com (ed.): «Organi di Amministrazione y Controllo» (italianu). Consultáu'l 23 d'ochobre de 2015.
  74. 74,0 74,1 74,2 Welt Fussball Archiv (ed.): «Historical Logos - Juventus FC» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-02. Consultáu'l 6 de payares de 2008.
  75. 75,0 75,1 75,2 75,3 Juventus.com (ed.): «Juventus versu la nuova yera con Interbrand» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2004-06-26. Consultáu'l 4 de payares de 2008.
  76. iTunes (ed.): «grande-amore/id526014441?i=526014446 Juve (Storia Di Un Grande Amore) – Single».
  77. 77,0 77,1 Sala, Giulio (2005). «Juve, storia di un grande amore. Lo avete già cantato il nuovo inno?» (n'italianu). Hurrà Juventus (198). ISSN 1594-5189. 
  78. Rockol.it (ed.): «Paolo Belli: biografia y discografia» (italianu). Consultáu'l 29 de mayu de 2016.
  79. Juworld (ed.): «Inni non ufficiali» (italianu). Consultáu'l 29 de mayu de 2016.
  80. Bertolifansclub.org (ed.): «Bertoli Fans Club: Partecipazioni – Juvecentus» (italianu). Consultáu'l 29 de mayu de 2016.
  81. Emanuel, Giancarlo. La Repubblica (ed.): «Pezzi di Juve» (italianu). Consultáu'l 30 de mayu de 2016.
  82. La Stampa (ed.): «Grazie Juve!» (italianu). Consultáu'l 30 de mayu de 2016.
  83. La Stampa (ed.): «Juve, nuova mascotte» (italianu). Consultáu'l 30 de mayu de 2016.
  84. Juventus.com (ed.): «Nasce JKids» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-12-31. Consultáu'l 30 de mayu de 2016.
  85. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «In all shapes and colours» (inglés). Consultáu'l 15 d'abril de 2016.
  86. 86,0 86,1 86,2 Nottscountyfc.co.uk (ed.): «Black & White» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-06-05. Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  87. Barba, Borja. Notes de Fútbol (ed.): «Camisetes insólites ya históriques». Archiváu dende l'orixinal, el 2013-02-01. Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  88. 88,0 88,1 Ambitalia (ed.): «Juventus». Archiváu dende l'orixinal, el 2008-11-21. Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  89. 89,0 89,1 89,2 Ilnuovostadiodellajuventus.com (ed.): «I Progettisti» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-13. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  90. Marca (ed.): «Espectacular inauguración del nuevu campu de la Juventus». Consultáu'l 9 de setiembre de 2011.
  91. Juventus.com (ed.): «Con il Notts termina 1-1, applausi per tutti» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-03-27. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  92. Manda Calcio (ed.): «Juventus 4:1 Parma» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-07-03. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  93. Juventus.com (ed.): «Secondo accordo con l'Istituto per Credito Sportivo per il finanziamento di ulteriori opere nell'ambito dell'area del nuovo stadio» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-04-25. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  94. Juventus.com (ed.): «Nasce il nuovo stadio della Juventus» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2008-11-26. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  95. Ilnuovostadiodellajuventus.com (ed.): «Il Nuovo Stadio In Cifre» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-13. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  96. La Stampa (ed.): «Juve, lo stadio dei sogni» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-12-30. Consultáu'l 27 de setiembre de 2011.
  97. Studio Gau (ed.): «Galleria Progetti: Juventus Center» (italianu). Consultáu'l 5 d'avientu de 2008.
  98. 98,0 98,1 98,2 98,3 Juventus.com (ed.): «Juventus Center - Training, Media & Sponsor» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2008-03-08. Consultáu'l 5 d'avientu de 2008.
  99. 99,0 99,1 Papa & Panico 2002, p. 271
  100. Enciclopedia Encarta (ed.): «La nascita del tifo calcistico in Italia» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-05-17. Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  101. Football Derbies (ed.): «Derby della Mole» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-08-19. Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  102. 102,0 102,1 102,2 Forza-juventus.com (ed.): «Storia dei gruppi di tifosi juventini» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2002-10-31. Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  103. Nucleo1985.it (ed.): «NUCLEO 1985...."duri a morire"» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2011-07-22. Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  104. Salvu, Daniel. Ciencia-ficcion.com (ed.): «A Clockwork Orange». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-02-06. Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  105. Franchi, Massimo. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «Gentile, Boniek, Zidane and friends» (inglés) páx. 12. Consultáu'l 18 de xunetu de 2016.
  106. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «calcio-vuelve-serie-538744.html Nápoles: el rebelde del Calcio vuelve a la Serie A». Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  107. Juventus Club DOC (ed.): «Centro Coordinamento Juventus Club DOC: I club esteri» (italianu). Consultáu'l 17 de febreru de 2009.
  108. Rangers.it (ed.): «Avellino» (italianu) páx. 2. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  109. Usavellino.it (ed.): «La Storia dell'O.S. Avellino 1912 S.p.A.» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-03-04. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  110. Rangers.it (ed.): «Piacenza» (italianu) páx. 2. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  111. Pozzoni 2005, p. 126
  112. Juvepoland.com (ed.): «Przyjaciele» (polacu). Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  113. Italianmagpies.com (ed.): «Italian Magpies – Notts County F.C. Official Supporters Club: Fratelli bianconeri» (italianu). Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  114. Elchecf.es (ed.): «Intercambio de camisetes cola Juventus». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-11-15. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  115. La Stampa (ed.): «Speciale 100 anni del Derby di Torino» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-10-29. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  116. Tuttosport (ed.): «Juve-Inter, storia di una rivalità» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-09-30. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  117. Sannucci, Corrado. La Repubblica (ed.): «Juve y Milan, la sfida infinita storia di rivalità y di campioni» (italianu). Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  118. Bagnati, Giuseppe. La Gazzetta dello Sport (ed.): «Quell'antica ruggine tra Juve y Fiorentina» (italianu). Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  119. Tuttosport (ed.): «Juve-Roma, rivalità antica» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-08-29. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
  120. 120,0 120,1 120,2 120,3 MyJuve (ed.): «Competizioni - Totale» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2008.
  121. 121,0 121,1 Di Maggio Roberto, Kramarsic Igor, Mariani Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - Serie A All-Time Table 1929/30-2007/08» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  122. Juworld (ed.): «Stagione 1960-1961 - -y Partite Ufficiali» (italianu). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  123. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Champions' Cup 1986-87» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  124. Juworld (ed.): «Stagione 1949-1950 - -y Partite Ufficiali» (italianu). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  125. Ross, James M.. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Champions' Cup 1958-59» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  126. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 1961/62» (inglés). Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  127. Ferrigno, Andrea. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy 2005/06» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-01-22. Consultáu'l 27 de setiembre de 2008.
  128. Manda Calcio (ed.): «Record Di Imbattibilita' Per Buffon: 974'» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-08-02. Consultáu'l 20 de marzu de 2016.
  129. 129,0 129,1 MyJuve (ed.): «Reti - Totale» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2008.
  130. 130,0 130,1 130,2 MyJuve (ed.): «Presenze - Totale» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2008.
  131. Juworld (ed.): «Tutti I Giocatori Della Juventus» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2008.
  132. Juworld (ed.): «Statistiche - Anzianita' esordi in maglia bianconera» (italianu). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  133. Fort, Didier. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Trivia on Players regarding European Club Cups» (inglés). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  134. Juworld (ed.): «Statistiche - -y carrieri piu' lunghe» (italianu). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  135. Associazione Italiana Calciatori (ed.): «AIC - Albu d'oro» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-02-02. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  136. Pierrend, José Luis, Di Maggio, Roberto. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «AIC Oscar del Calcio» (inglés). Consultáu'l 12 de xineru de 2016.
  137. 137,0 137,1 137,2 Moore, Rob, Stokkermans, Karel. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «European Footballer of the Year ("Ballon d'Or")» (inglés). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  138. Federazione Italiana Giuoco Calcio (ed.): «Convocati della JUVENTUS SPA» (italianu). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  139. MyJuve (ed.): «Nazionali Italiani» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2017-06-03. Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  140. Juworld (ed.): «Giacone» (italianu). Consultáu'l 17 de xineru de 2016.
  141. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - International Matches 1920-1929» (inglés). Consultáu'l 21 d'agostu de 2008.
  142. Commissione Nazionale per le Società y la Borsa (ed.): «Prospetto informativu OPV 24 maggio 2007» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2008-04-10. Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  143. Juventus.com (ed.): «Juventus Center - Training, Media & Sponsor» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-06-20. Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  144. 144,0 144,1 Federazione Italiana Giuoco Calcio (ed.): «6 domande a Camillo De Nicola» (italianu). Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  145. Juventus.com (ed.): «Juventus Soccer School» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-13. Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  146. Juvesoccerschool.com (ed.): «Juventus University» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-04-08. Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  147. Juvesoccerschool.com (ed.): «Juventus National Academy» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-03. Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  148. Juvesoccerschool.com (ed.): «Juventus Soccer Schools International» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-03-23. Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  149. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - International Matches 1970-1979» (inglés). Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  150. Mariani, Maurizio. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - International Matches 1980-1989» (inglés). Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  151. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «Olympic Football Tournament Beijing 2008». Consultáu'l 23 de xineru de 2009.
  152. Federazione Italiana Giuoco Calcio (ed.): «Trato l' Européu: ecco i 23 Azzurrini in ritiro da mercoledì» (italianu). Consultáu'l 15 de xunetu de 2016.
  153. 153,0 153,1 MyJuve (ed.): «Palmarés» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2008.
  154. Di Maggio, Roberto. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Italy - Coaches of Championship Teams» (inglés). Consultáu'l 14 de febreru de 2009.
  155. 155,0 155,1 155,2 Manda Calcio (ed.): «Serie A TIM - Albu d'oro» (italianu). Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  156. 156,0 156,1 Manda Calcio (ed.): «TIM Cup - Albu d'oro» (italianu). Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  157. Canal + (ed.): «Fiebre Maldini 10/11/08: Final de la Coppa de la UEFA ente l'Athletic Club de Bilbao y la Juventus FC de 1977». Consultáu'l 11 de payares de 2008.
  158. Union of European Football Associations (ed.): «Zoff, compensáu pol so trabayu». Archiváu dende l'orixinal, el 2009-05-13. Consultáu'l 9 de marzu de 2009.
  159. Pierrend, José Luis. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «FIFA Clubes of the 20th Century» (inglés). Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  160. Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (ed.): «1993». Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  161. Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (ed.): «1996». Consultáu'l 29 d'agostu de 2008.
  162. Federación Internacional d'Historia y Estadística de Fútbol (ed.): «Clasificación histórica del Ranking Mundial de Clubes». Consultáu'l 31 d'avientu de 2009.
  163. Manda Calcio (ed.): «Supercoppa TIM - Albu d'oro» (italianu). Consultáu'l 29 de marzu de 2008.
  164. Union of European Football Associations (ed.): «UEFA/CONMEBOL Intercontinental Cup: All-time finals» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2005-01-23. Consultáu'l 20 d'agostu de 2009.
  165. Stokkermans, Karel. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «European Champions' Cup» (inglés). Consultáu'l 20 d'agostu de 2008.
  166. Union of European Football Associations (ed.): «UEFA Cup: All-time finals» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-01-07. Consultáu'l 20 d'agostu de 2009.
  167. Union of European Football Associations (ed.): «UEFA Cup Winners' Cup: All-time finals» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2005-01-23. Consultáu'l 20 d'agostu de 2009.
  168. European Football Pool (ed.): «UEFA Intertoto Cup winners since 1995 (páx.2)» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-14. Consultáu'l 20 d'agostu de 2009.
  169. Union of European Football Associations (ed.): «UEFA Super Cup: All-time finals» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2004-07-02. Consultáu'l 20 d'agostu de 2009.
  170. Tornéu de Viareggio (ed.): «La Juve vince la 68ª Viareggio Cup» (italianu). Consultáu'l 12 de xunetu de 2016.
  171. Fédération Internationale de Football Association (ed.): «Blue Stars/FIFA Youth Cup» (inglés) páx. 10. Consultáu'l 12 de xunetu de 2016.
  172. Garin, Erik. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (ed.): «Champions Youth Cup 2007 (Malaysia)» (inglés). Consultáu'l 12 de xunetu de 2016.
  173. Tavella 2005, p. 58-60
  174. La Stampa (ed.): «La 'Juventus'» (italianu). Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  175. Muséu CISITALIA (ed.): «Atto costitutivo originale del 1943» (italianu). Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  176. Circolo della Stampa (ed.): «Storia del Circolo della Stampa» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2007-06-23. Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  177. La Stampa (ed.): «Attivo y passivo della 'Cisitalia'» (italianu). Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  178. La Stampa (ed.): «Favoritu lo Sporting Club ai campionati di tennis» (italianu). Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  179. La Stampa (ed.): . Consultáu'l 3 d'agostu de 2016.
  180. Juventus.com (ed.): «Hurrà Juventus» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-03-24. Consultáu'l 26 d'agostu de 2015.
  181. 181,0 181,1 Juventus.com (ed.): «La prima grande TV in bianconero» (inglés). Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  182. Cavalla, Daniele. La Stampa (ed.): «Juventus Tv per gli abbonati Sky» (italianu). Consultáu'l 25 d'agostu de 2016.
  183. Enciclopedia Encarta (ed.): «Il campionato a girone unico» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-02-10. Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  184. Frisoli 2007
  185. Luguori & Smargiasse 2000, p. 19-20
  186. Soldati 2006
  187. Soldati 1976, p. 93
  188. Soldati 1973, p. 38
  189. Soldati 1975, p. 103-104
  190. Internet Movie Database (ed.): «La classe operaia va in paradiso» (inglés). Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  191. 191,0 191,1 Luguori & Smargiasse 2000, p. 227
  192. Internet Movie Database (ed.): «Santa Maradona» (inglés). Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  193. Internet Movie Database (ed.): «Il presidente del Borgorosso Football Club» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2016.
  194. Internet Movie Database (ed.): «Eccezzziunale veramente - Capitolo secondo... me» (inglés). Consultáu'l 19 de xunetu de 2016.
  195. Luguori & Smargiasse 2000, p. 124-125
  196. Arpino, Squarotti & Romanu 1992, p. 630
  197. Quaranta 1997
  198. Arpino 1974, p. 183
  199. Damiani 2005, p. 1683
  200. Nove 1997
  201. Cazzullo 1997, p. 38-39
  202. Parodi & Parodi 2003
  203. COA I.N.D.O.C.K.S. (ed.): «[https://inducks.org/story.php?c=B+810107 Donald y Peninha Torcedor Sofre!]». Consultáu'l 19 de xunetu de 2016.
  204. Licari, Fabio (2012). «La Rubentus sui fumetti. Juventini furiosi sul web» (n'italianu). La Gazzetta dello Sport:  p. 5. 
  205. Enokifilmsusa (ed.): «New Captain Tsubasa: Road to 2002 (Episode nᵘ 36)» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2003-02-24. Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  206. Fan Chants (ed.): «It's Just Like Watching Juve» (inglés). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-01-12. Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  207. Seren Gay 1977, p. 173
  208. La Stampa (ed.): «Fotogallery: Juventus, 110 anni a opera d'arte» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2013-07-30. Consultáu'l 9 de payares de 2008.
  209. Beatrice 2007
  210. Palazzo Bricherasio (ed.): «"Torino siamo noi" (della mostra Juventus, 110 anni a opera di arte)» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2009-05-04. Consultáu'l 2 d'ochobre de 2007.
  211. 211,0 211,1 211,2 Juventus.com (ed.): «Altre iniziative - Juventus y la solidarietà» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2018-03-19. Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  212. Juventus.com (ed.): «Crescere insieme al Sant'Anna» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-08-07. Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  213. Giannotti 2005, p. 119
  214. Radiotelevisione Italiana (ed.): «Juventus, una squadra per amico» (italianu). Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  215. .
  216. La Repubblica (ed.): «Gaslini, è di platino il disco della Juve» (italianu). Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  217. Juventus.com (ed.): «Un calcio al razzismo» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-08-07. Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  218. Juventus.com (ed.): «Gioca con me» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-08-07. Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  219. Juventus.com (ed.): «La Juve all'Unesco» (italianu). Archiváu dende l'orixinal, el 2015-04-26. Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.
  220. Organización de les Naciones Xuníes pa la Educación, la Ciencia y la Cultura (ed.): «Education, Sport and Cultural diversity: New ways to promote human rights around the world» (inglés). Consultáu'l 22 de xunetu de 2016.

Bibliografía

editar

Enllaces esternos

editar