Wikipedia

Castor

xéneru de mamíferos
Pa ver otros usos d'esti términu, Castor (dixebra).

Los castores (Castor) son un xéneru de royedores semiacuáticos nativos d'América del Norte y Eurasia que se caractericen poles sos amplies y escamoses coles. Esti xéneru, de tolos que pertenecen a la familia Castoridae, ye l'únicu non estinguíu na so totalidá, y engloba trés especies: el castor americanu (Castor canadensis), el castor européu (Castor fiber) y el castor de Kellog (Castor californicus), esti postreru escastáu dende'l Pleistocenu. Toes elles habiten puramente nel Hemisferiu Norte, sacante dellos castores americanos que llegaron a la rexón suramericana de Tierra del Fueu al ser ellí introducíos. Tamién s'introducieron individuos d'esta especie en ciertes rexones d'Europa. Con estes esceiciones, Castor canadensis habita namái en Norteamérica, y Castor fiber en rexones d'Europa y Asia. Castor californicus estender polo qu'anguaño ye l'oeste de los Estaos Xuníos. Anque son bien similares ente sigo, les investigaciones xenétiques demostraron que les poblaciones europees y norteamericanes de castores son d'especies distintes; la principal diferencia anicia en que tienen distintu númberu de cromosomes.

Castor
Rangu temporal: 24 Ma-0 Ma
Miocenu - Recién
Clasificación científica
Reinu: Animalia
Filu: Chordata
Clas: Mammalia
Orde: Rodentia
Familia: Castoridae
Xéneru: Castor
Linnaeus, 1758
Distribución
Distribución de Castor canadensis (azul) y Castor fiber (coloráu)
Fósiles de Castor californicus
Especies
Consultes
[editar datos en Wikidata]

Estos animales son conocíos pola so habilidá natural pa construyir diques en ríos y regueros, y los sos llares llamaos castoreras— nos estanques que se crean pola mor del bloquéu del dique na corriente d'agua. Pa la edificación d'estes estructures, utilicen principalmente los tueros de los árboles que balten colos sos poderosos incisivos. A pesar de la gran cantidá d'árboles que balten, los castores nun suelen perxudicar l'ecosistema nel que viven; otra manera, caltener saludable, pos los sos diques aproven una gran cantidá de beneficios. Ente otres coses, estes barreres favorecen la creación de güelgues, ayuden a controlar inundación y esanicien contaminantes de la corriente. Sicasí, n'ecosistemes estraños pa ellos, estos cambeos al ambiente pueden ser perxudiciales, como asocedió, por casu, colos castores introducíos en Tierra del Fueu.

Dende hai cientos d'años, los castores formen parte de la cultura popular y en dellos casos tuvieron una gran influencia nel desenvolvimientu de les sociedaes humanes. Un exemplu d'esto ye la so importancia na colonización europea d'América, pos la busca de les sos pieles foi unu de los factores qu'impulsaron la esploración y el posterior desenvolvimientu económicu de Norteamérica. Esto foi debíu al valor comercial de les sos pieles y d'otros productos llograos d'ellos, como'l castóreo. Tamién ye un elementu bien representativu de la cultura de Canadá, a tal grau que ye l'animal nacional d'aquel país. Poro, la influencia de los castores nun se llenda al sector económico y comercial; tamién toma campos tan variaos como la lliteratura, la relixón y el deporte.

Morfoloxía editar

 
Dibuxo del craniu de Castor fiber.
 
La cola negro y esplanao de los castores dexa identificalos con facilidá.

Los castores tán emparentaos colos esguiles (familia Sciuridae), yá que cunten con ciertes carauterístiques estructurales asemeyaes nel craniu y nel quexal inferior. Tamién tán estrechamente rellacionaos con un royedor suramericanu llamáu coipo. Los castores son los segundos royedores más grandes del mundu dempués del capibara, y los más grandes del Hemisferiu Norte.[1][2]

Estos animales siguen creciendo mientres tola so vida. El pesu mediu de los adultos ye de 16 kg, y anque los especímenes de más de 25 kg nun son comunes atopáronse exemplares qu'algamaron los 40 kg.[3] Les femes apuerten a tan grandes o inclusive más que los machos de la so mesma edá, lo que ye inusual ente los mamíferos. Xeneralmente miden unos 30 cm d'altu por 75 cm de llargu, ensin cuntar la cola, que mide unos 25 cm de llargor por 15 cm d'anchu;[2][3][4] toos estos valores, sicasí, varien según diversos factores, incluyendo la edá y especie del individuu.

La cola ye de forma ovalada y esplanada, y atópase conformada por pequeñes escames de forma hexagonal y de color negru.[2] Les mesmes atópense yustapuestes y non inxeríes, esto ye, non se superponen unos sobre otres.[2] El so cuerpu ta cubiertu con una trupa pelame al que-y deben el so enorme valor comercial; ésti estrémase en dos tipos: unu sedosu y de color abuxáu, y otru muncho más aspru y llargu, y de un tonu marrón. Amás de ser impermeable, la capa de pelo actúa como abrigu.[1]

Cunten con cuatro incisivos bien fuertes y afilaos[5] —los cualos son de color naranxa por cuenta de que tienen un esmalte que los endurecer—[2][5] y que los sirven pa rucar la madera cola que s'alimenten y constrúin les sos estructures. Un castor adultu puede cortar un cachu de madera de 30 cm de grosez nunos 15 minutos col so poderosu dentame.[6] Una y bones estos dientes nunca dexen de crecer, ye de vital importancia que los utilicen constantemente, o d'otra forma los incisivos de la parte cimera travesaríen-yos la quexal inferior.[5]

Los castores tienen les pates traseres palmotiaes, ente que les delantreres, cubiertes d'un pelo más negru, son asemeyaos a manes, caúna con cinco deos bien desenvueltos.[1][2] Los deos de les sos estremidaes traseres, sicasí, atópense xuníos per una membrana.[2][7] Los castores nun tienen bona vista, anque pueden ver so l'agua gracies a una membrana nictitante, un tercer párpagu, llateral y tresparente, que cubre los sos pequeños güeyos. Amás cunten con bonos sentíos del oyíu, olfatu y tactu. Mientres tán somorguiaos ciérrense los sos furos nasales y los sos pabellones auditivos pa torgar la entrada d'agua. Gracies al so sistema respiratoriu, un castor puede permanecer so l'agua hasta quince minutos ensin tener que salir a tomar aire.[1]

Los castores son lisencefálicos, esto ye, tienen el celebru llisu. Sicasí, cunten con una corteza cerebral que los fai especiales ente los royedores. Esta trupa corteza cerebral ye lo que fizo que s'asitie a los castores percima de tolos demás royedores tocantes a intelixencia refierse.[1]

Clasificación editar

El xéneru Castor ye unu de los más de trenta xéneros clasificaos dientro de la familia Castoridae. Puesto que hai más de 2.200 especies de royedores, les especies d'esti xéneru representen aproximao'l 0,13% del total d'especies que conformen l'orde Rodentia. Los castores atópense clasificaos dientro del reinu de los animales por cuenta de que son organismos eucariotes, pluricelulares y heterótrofos, con desenvolvimientu embrionariu y capacidá de locomoción; nel filu de los cordaos, yá que cunten con una notocorda, que ye'l principal sostén del so cuerpu, y nel so casu trátase de la columna vertebral; dientro de la clase de los mamíferos, pos son seres vertebraos, amniotas, de sangre caliente, con glándules mamaries y pelo; nel orde de los royedores, el más numberosu de los mamíferos, yá que cunten con dos incisivos nos sos quexales cimeru ya inferior, que s'atopen en constante crecedera; y dientro de la familia de los castóridos, que inclúi a los castores modernos y los sos parientes primitivos, toos ellos carauterizaos por ser semiacuáticos, tener pates traseres palmotiaes y grandes coles esplanaes y escamoses.

Especies editar

El xéneru Castor inclúi tres especies: Castor fiber, Castor canadensis y Castor californicus.

Castor fiber editar

 
Castor européu.
 
Castor americanu.

El castor européu (Castor fiber) habita nes rexones fríes d'Eurasia, principalmente en Rusia. Ye un pocu más pequeñu que'l so pariente americanu.[8] Dende l'antigüedá fueron cazaos, comprometiendo la so sobrevivencia. En dellos países onde antes vivíen, como España y el Reinu Xuníu, fueron erradicados por cuenta de esta cacería desatamañada, y anque na era moderna la especie atópase llixeramente amenazada,[9] cada vez son más los esfuercios realizaos pa restablecer les sos poblaciones en tol continente, polo que la población d'esta especie va n'aumentu.[9] Calcúlase que'l so númberu ronda los 600.000 individuos.[10] Pa collaborar nesti proyeutu de repoblación, dellos organismos, como la Xunión Europea (XE), y alcuerdos internacionales, como'l Conveniu sobre'l Comerciu Internacional d'Especies de Fauna y Flora Selvaxe Amenaciaes (CITES), alministráu pol Programa de les Naciones Xuníes pal Mediu Ambiente (PNUMA), encargar de protexer a esti royedor.[11]

Castor canadensis editar

El castor americanu (Castor canadensis), tamién llamáu a cencielles "castor" en Norteamérica, ye'l mayor royedor del Hemisferiu Norte y cuenta con 25 subespecies. Habita nes rexones predominantemente fríes y montiegues de Canadá, Estaos Xuníos y, en menor midida, Méxicu. Sicasí, tamién s'introdució la especie n'otres rexones, destacar Tierra del Fueu y la Península Escandinava. En Finlandia convivieron direutamente con castores europeos, ya inclusive se llegaron a cruciar dellos exemplares de dambes especies.[1]

Esti animal con frecuencia ye cazáu pola so piel. A principios del sieglu XIX, la caza acabó con ellos nuna bona parte del so área de distribución orixinal. Los pobladores nativos y primeros colonos amás comíen la so carne. Gran parte de la esploración inicial d'América del Norte foi impulsada precisamente pola busca de la piel del castor americanu.

Esta especie ye más abondosa que la europea y la so población envalorar ente los 10 y 15 millones d'exemplares, anque orixinalmente pudo haber diez veces esa cantidá de castores en Norteamérica, antes de los díes del comerciu de pieles. A pesar d'esti cayente, nun se considera a la especie en peligru d'estinción.[12]

Castor californicus editar

El castor de Kellogg (Castor californicus, tamién llamáu Castor accessor) vivió ente'l Miocenu y el Pleistocenu nel oeste d'América del Norte.[13] Yera bien similar al castor americanu, pos tamién yera semiacuáticu, anque de mayor tamañu. Atopáronse fósiles d'esta especie n'Estaos Xuníos, principalmente nel estáu de California, y en Méxicu.

Diferencies ente especies editar

 
La ñariz del castor americanu ye distintu a la del castor européu.

A pesar de que'l castor européu y l'americanu son bien paecíos ente sigo —tantu que dalgunos los consideraron variedaes d'una mesma especie—,[4] los dos especies estremar en dellos aspeutos. Dalgunes d'estes carauterístiques son morfolóxiques, ente qu'otres tán rellacionaes col so comportamientu. La principal diferencia morfolóxica ente elles atópase nes sos güesos nasales.[4] Otra carauterística que marca la diferencia ye'l distintu númberu de cromosomes de cada especie.[14] Esti fechu torga que miembros de distintes especies de castores puedan cruciase ente sigo.[14] Na siguiente tabla compárense les traces distintives más sobresalientes:

Carauterística !Castor

fiber

Castor canadensis
Tamañu del craniu Menor Mayor
Fuexu nasal nel craniu Triangular Cuadráu
Dimensiones de la cola Más estrecha Más amplia
Tamañu corporal Llixeramente más pequeños Llixeramente más grandes
Tamañu permediu de la camada 2-3 críes 3-4 críes
Construcción de diques Menos desenvuelta Más sofisticada
Posición de la lluriga Cerca de les veres Lloñe de les veres
Marques de golor Más pequeñu Más grandes
Competitividá Menos competitivu Más competitivu
Cromosomes 2n = 48 2n = 40
Fonte: Biology @ Davidson[15]

Comportamientu editar

 
Ilustración de Herman Moll onde se describe refechamente'l procesu que siguen los castores pa construyir los sos diques.
 
Los castores pasen la mayor parte del tiempu na agua.

Los castores son esencialmente acuáticos nes sos actividaes, y nunca viaxen per tierra nun siendo que seya necesariu. Son animales sociables, llegando a formar grupos o colonies d'hasta dolce individuos, compuestes por una pareya y les sos críes.[16] Les families pequeñes pueden vivir nuna sola lluriga, pero les más grandes pueden precisar abellugos adicionales.[16] Cuanto mayores sían l'aislamientu del llugar onde viven y la bayura d'alimentos, más grande va ser la población de castores.[4]

Viven en corrientes onde, con cuenta de consiguir agua con abonda fondura, constrúin diques con fango y colos tueros y cañes de los árboles que balten colos sos poderosos caltriantes. Xeneralmente escueyen corrientes que la so fondura seya de más d'un metru pa empecipiar los sos llabores. Nel estanque creáu constrúin les sos llurigues. Mientres la construcción, la folla o fango ye asitiáu coles pates delanteres y non, como se suel creer, cola cola, que ye emplegada namái como timón cuando naden y pa caltenese de pies cuando se sofiten nes sos pates traseres.[4] Pa la construcción de los diques, que cuasi siempres faen pela nueche, los castores tresporten la folla y les piedres coles sos estremidaes delanteres y la madera ente los sos dientes. Al nadar, impulsar coles sos estremidaes posteriores, que siempres permanecen somorguiaes, asomando fuera de l'agua namái la so cabeza, pa poder alendar y ver la redolada.[17] A pesar de que son muncho más hábiles nadando que moviéndose per tierra, nun suelen algamar grandes velocidaes; polo xeneral nun superen los 10 km/h.[17]

Pa la construcción, estos animales tresporten la folla y les piedres coles sos estremidaes delanteres y la madera ente los sos dientes. Cuasi siempres trabayen mientres la nueche. Mientres la primavera y el branu encargar d'axuntar les reserves de madera que los van sirvir p'alimentase mientres el so reposu ivernizu. Siguen recoyendo alimentos hasta'l final del seronda. Mientres esti ralu tamién s'encarguen de reparar los daños que puedan tener la lluriga o los diques, anque polo xeneral nun empiecen a faer esto hasta qu'empecipien les xelaes. Ye tamién mientres esta dómina cuando se reproducen; apariar nos meses primaverales, o un pocu antes, y les críes nacen mientres el branu. Amás, a la fin de cada seronda cubren les sos cabañes con folla fresco, que conxélase cuando mengua la temperatura nel iviernu y vuélvese tan duru como la piedra, de tala forma que los depredadores nun pueden alteriar el so reposu. Cola llegada del iviernu, abellugar na so lluriga y subsisten de la reserva que s'encargaron d'axuntar mientres tol añu. Cuando'l xelu ruémpese en primavera, dexen los sos xoriles y empiecen el ciclu de nuevu.

Defensa territorial editar

Una y bones el territoriu nel qu'habiten ye por demás importante pa los castores, cuantimás por tol tiempu qu'inverten construyendo nél, suelen defendelo ante les amenaces esternes. Si un desconocíu entra nel territoriu d'una colonia de castores, lo más seguro ye que terminen lluchando contra él, n'ocasiones hasta la muerte. La forma en que detecten la presencia d'estraños ye al traviés del olfatu; si perciben un golor que nun-yos ye familiar, buscar la fonte del mesmu vuélvese prioritariu, inclusive más importante qu'axuntar alimentos, y nun fuelguen hasta topala.[18] Sicasí, sábese que los castores pueden reconocer los golores específicos d'otres families coles que tán emparentaos, y nesi casu tolerar dientro del so territoriu y nun-yos faen dañu; lo mesmo asocede con otres especies que nun los perxudiquen y que los sos golores, col pasu del tiempu, vuélvense familiares pa ellos.[18]

P'alvertir a los posibles invasores, principalmente a otros castores, marquen el so territoriu con unes señales de golor feches con un amiestu de folla y castóreo— para asina delimitar les sos tierres y tratar de prevenir enfrentamientos.[18] Asitien les marques de golor nes llendes del so territoriu, y mientres más d'elles asitien, menos probable va ser qu'ésti seya invadíu, yá que más marques equivalen a una colonia más poderosa.[18] La cantidá de marques qu'asitien depende en parte de la dómina y de la densidá de población del llugar. Mientres los meses de cría, que son xineru y febreru, y mientres la dómina en que los castores nuevos abandonen los sos grupos y esvalíxense, que ye per agostu, el marcáu de territoriu amóntase.[18] De la mesma forma, nuna zona onde hai delles colonies de castores, ye común que'l númberu de marques seya eleváu.[18] El marcáu de territoriu, según la defensa del mesmu y l'arreglu de diques y llurigues, ye realizada por machos y femes per igual.[19]

Alimentación editar

La dieta de los castores ye puramente herbívora. Alimentar de la corteza, ramillas y fueyes de los árboles que balten y de los raigaños de plantes acuátiques.[20] Anque pueden inxerir cuasi cualesquier vexetal comestible qu'atopen na vera d'un ríu o llagu, prefieren ciertos alimentos sobre otros. Reparóse que los castores europeos prefieren la corteza y fueyes d'árboles como sauces, abedurios y avellano, ente que los castores americanos inclinar por árboles como sauces, abedurios, álamos, zrezales, pládanos y omeros, ente otros.[21] A pesar de les sos preferencies, la dieta d'un castor suel basase na disponibilidad d'alimentos, polo que nun refuguen un alimentu anque nun seya de los sos favoritos.

Pa subsistir nel iviernu axunten una reserva de comida, que caltienen somorguiada no fondero del estanque onde viven, mui cerca d'una de les entraes a la lluriga. Acostumen asitiar les cañes más grandes na parte cimera y les más pequeñes na parte inferior de la pila pa torgar qu'éstes últimes sían abasnaes pola corriente.[21] Mientres más fríu sía'l clima nel que vivan, más importante vuélvese la recueya d'esta reserva de comida, pos suelen pasar práuticamente tol iviernu dientro de les sos llurigues. Amás de sirvi-yos como fonte d'alimentu, esta reserva de madera tien otra función. Una y bones la superficie del estanque conxelar mientres l'iviernu, los castores dexen que delles cañes llexen na agua, torgando qu'ésta se solidifique nesa zona.[22] D'esta forma pueden salir al esterior en casu de dalguna emerxencia por casu, si escosa la reserva de comida.

Reproducción editar

Los castores son capaces d'apariase en cuasi cualquier etapa de la so vida, y son monógamos[4][23] —anque si la so pareya muerre, pueden consiguir otra—.[19] La so monogamia débese principalmente a que, pal correutu cuidu de les críes, ye necesariu que dambos padres collaboren, yá que unu solo nun sería capaz de curiales. Poro, tienen de permanecer xuníos tol tiempu por que la reproducción tenga ésitu.

 
Castor adultu con un exemplar nuevu.

La dómina d'apareyamientu empieza cuando se derrite el xelu ivernizu, lo qu'asocede aproximao por febreru.[1] Cada pareya tien solamente una camada per añu. L'apareyamientu suel realizase so l'agua, anque tamién puede llevase a cabu na vera del ríu o estanque onde viva la pareya.[1] Dempués del periodu de xestación, que dura aproximao unos trés meses y mediu (100 díes),[17] la fema da a lluz de 2 a 4 críes[24] (anque en casos estremos pueden ser hasta 9),[17] les cualos nacen yá colos güeyos abiertu y cubrir de pelo. Estes son daes de mamar mientres les primeres selmanes de vida, nes cualos permanecen dientro de la lluriga xunto cola madre y les críes de la temporada anterior, que tienen alredor d'un añu d'edá. Los castores de dos años, si siguen viviendo cola familia, ayuden a la madre a alimentar y protexer a los naciellos.[16] El padre mentanto sale y permanez nes cercaníes, curiando'l territoriu.[19] En cuanto dexen de ser daes de mamar, la madre empieza a alimentar a les sos críes con fueyes tienres.[1] Cuando son bien pequeñes, les críes comuníquense constantemente y faen enforma ruiu, y mientres van creciendo vuélvense menos ruidoses, al empezar a comunicase con golores o ciertes actitúes específiques.[1] A la temporada, polo xeneral al mes d'edá, los mozos empiecen a movese pel esterior de la lluriga, anque siguen siendo bastante dependientes de los sos padres, yá que son ellos quien los siguen alministrando alimentu y proteición per cerca d'un añu.[19] Mientres esti periodu, aprienden delles pervalibles habilidaes al copiar el comportamientu de los castores adultos, anque entá nun tomen parte nos llabores de construcción y otres actividaes.[19] Cuando los mozos algamen el maduror sexual, lo que suel soceder a partir de los dos años d'edá, pueden dixebrase de la colonia y formar la suya propia.[25] Sicasí, si ye una dómina d'escasez d'alimentos, seca o hai una alta densidá de población, pueden retardar la so partida, una y bones estos factores amenorguen les sos posibilidaes d'establecer exitosamente una colonia.[16] Cuando finalmente deciden dixebrase, nun suelen establecese nun puntu bien alloñáu al so llugar de nacencia.[16]

Señal d'alerta editar

Puesto que pasen la mayor parte del tiempu na agua o na seguridá de les sos llurigues, los castores tienen pocu depredadores. Los sos principales enemigos son los llobos y los seres humanos, siguíos polos osos y llobos cervales.[26] Pa protexese d'ellos, los castores dependen de los sos sofisticaos sentíos del oyíu y olfatu, según del avisu de los sos compañeros. D'esta forma, cuando un castor que s'atopa na agua asústase, ésti somórguiase rápido al impulsase enérxicamente cola so cola.[4] Esto produz una sonora palmetada, oyible sobre y debaxo de l'agua, que ye tan fuerte que puede ser percibida por un humanu nun radiu de 100 metros.[26] Esta señal sirve como alvertencia pa los demás castores nel área.[5] Una vegada qu'un castor efeutuó esta señal d'alerta, tolos castores nes cercaníes somórguiense y nun vuelven salir por un ratu. Tamién pueden efeutuar esta señal ante la presencia de ruios o golores desconocíos.[26] Ye más probable qu'un castor respuenda ante les señales efeutuaes por castores mayores qu'a les efeutuaes por castores nuevos, por cuenta de que estos postreros entá nun aprendieron cuándo tienen d'efeutuar la señal y cuándo non, amás de que producen un soníu daqué distintu al tener coles más pequeñes.[26]

Distribución xeográfica editar

 
La mayoría de los castores del mundu habiten n'América del Norte.

Cada especie de castor habita nel continente al que fai referencia'l so nome. El castor européu (Castor fiber), como'l so nome indicar, vive n'Europa, anque tamién se-y puede atópase en delles rexones d'Asia. Ente los países con mayores poblaciones d'esta especie destaquen Rusia, Polonia, Ucraína, Bielorrusia, Kazakstán y los países escandinavos, anque s'estienden hasta naciones tan distantes como Francia y Mongolia. Nel pasáu llegaron a habitar en cuasi toa Eurasia, tomando tol territoriu ente les Islles Britániques y Rusia.[11] Dende la era prehistórica y hasta a lo menos el sieglu VI, a esta especie podía atopáse-y nos ríos del norte de la Península Ibérica, principalmente'l Duero y el Ebro.[27] Sicasí, yá que les sos pieles y el castóreo yeren artículos bien acobiciaos, foi cazáu en tol continente, poniendo en serio riesgu la so sobrevivencia; en Gran Bretaña, por casu, estos animales escastar nel sieglu XVI. Más palantre, nel sieglu XIX, yá solo podíase-yos atópase en delles rexones pantanoses d'Alemaña, Bielorrusia, Noruega, Rusia y Mongolia.[11] Sicasí, anguaño ta siendo reintroducíu en munches partes del continente.

Pela so parte, el castor americanu (Castor canadensis) habita en práuticamente toa Norteamérica, dende Alaska hasta'l norte de Méxicu. En Canadá puede atopáse-yos en toles provincies y territorios, sicasí, nun habiten nes rexones más septentrionales, cercanes al Océanu Árticu. Tamién tán presentes en práuticamente tol territoriu de los Estaos Xuníos, sacante nes rexones desérticas del suroeste y na Península de la Florida. Nel territoriu mexicanu, per otru llau, son escasos, yá que solo viven nes zones cercanes a los ríos Bravo (nos estaos de Chihuahua, Coahuila y Tamaulipas) y Coloriáu (en Sonora).[7]

Del castor de Kellog (Castor californicus) atopáronse fósiles nos estaos estauxunidense de Washington, Oregón, Idaho, Nebraska, Kansas y California, y nel estáu mexicanu de Sonora.[28]

Introducciones editar

Con cuenta de alzar el so númberu, lliberáronse especímenes de Castor fiber a lo llargo de toa Europa, cuantimás en países onde antes solíen habitar o siguen habitando pero les sos poblaciones menguaron. Por casu, n'ochobre de 2005, seis castores europeos fueron lliberaos nel condáu de Gloucestershire en Gran Bretaña, y entámense más reintroducciones n'Escocia y Gales.[29] N'España, por cuenta que'l so reintroducción llevar a cabu de forma clandestina y ensin planificación, nun foi recibida con total presto por dalgunos, incluyíu'l Ministeriu de Mediu Ambiente d'aquella nación. La so lliberación n'otros países, sicasí, tuvo ésitu; un exemplu d'ello son les sos introducciones n'Alemaña —específicamente en Baviera—, los Países Baxos y Serbia. Tamién tornaron a los bancos del ríu Morava, n'Eslovaquia y la República Checa.

Delles pareyes de Castor canadensis fueron lliberaes na rexón arxentina y chilena de Tierra del Fueu en 1946,[3] siendo esta introducción posiblemente la de mayor trescendencia de toes, debíu al fuerte impautu que tuvieron nel ecosistema fueguino. Esta mesma especie foi introducida en Finlandia en 1937 como parte d'un programa pa reintroducir al estinguíu castor européu.[14] Dempués d'estendese por tol territoriu d'aquel país, llegaron a la rexón rusa de Carelia.[14] En Polonia introducióse-yos na década de 1930.[14]

Tierra del Fueu editar

 
Dique en Tierra del Fueu.

Introducíos nun área onde nun habiten el so depredadores naturales, como lo ye Tierra del Fueu, los castores modificaron miles d'hectárees de terrén y son consideraos como una plaga imparable pola población llocal. Tou surdió en 1946, cuando'l Ministeriu de Marina d'Arxentina lliberó a 25 pareyes de castores norteamericanos nel nordeste del llagu Fagnano y nes veres del ríu Claru, alcontraos na Islla Grande de Tierra del Fueu.[30][31] Cola introducción de la especie entamábase caltener una población controlada pa fomentar la industria pellitero na rexón, yá que na mesma nun había especies que pudieren utilizase pa tales fines.[3][31] Tamién se diz que fueron llevaos a la zona pola marina arxentina por que fueren cazaos y coles sos pieles fixeren gorros pa los oficiales de la mesma marina.[31] Sicasí, el so intentu por caltener a la población controlada fracasó, pos dalgunos de los animales esvalixáronse siguiendo los cursos d'agua y colonizaron la rexón.[30] Alredor de 1964 llegaron a tierres chilenes.[31] Inclusive cruciaron el Canal Beagle, como lo prueba la so presencia na Islla Navarino, y hai evidencies de que cruciaron el Estrechu de Magallanes, pos se toparon exemplares na Península de Brunswick, llegando polo tanto a territoriu continental.[31]

Desconozse'l númberu exactu de castores qu'habiten nesta rexón. La mayoría de les fontes envaloren la so población ente los 70.000 y 100.000 exemplares,[32][33] anque dalgunos calcularon que podríen ser hasta 200.000.[34] Piénsase que tan solo na Islla Navarino hai aproximao 20.000 individuos.[23] Independientemente del so númberu, los castores causaron graves alteraciones nos ecosistemes de la zona, principalmente en Chile, onde'l problema volvióse tan estremu que se dexó la caza de 10.000 exemplares per añu p'amenorgar la so población, amás de dexar la venta de les sos pieles y carne.[32] Como resultancia, ente 2004 y 2007 cazar en Tierra del Fueu cerca de 11.700 castores.[31] N'Arxentina, la Llexislatura de la provincia de Tierra del Fueu calificó al castor como "especie dañible y perxudicial".[33] De primeres nun cuntaben con depredadores na zona, lo qu'influyó notoriamente na so rápida espansión, pero col pasu del tiempu, el foín culpeo y el puma convertir nos sos enemigos, collaborando col so erradicación.[31] A pesar de tolos esfuercios por detenelos, los castores siguen espandiéndose, polo xeneral escontra'l norte, y calcúlase qu'avancen a un ritmu d'ente seis y ocho quilómetros per añu.[31][34] Dende 2001, los dos países arreyaos empezaron a cooperar en planes empobinaos al control de la población de castores, col propósitu final de erradicarlos definitivamente pal añu 2015.[35]

Una diferencia notable ente Tierra del Fueu y la mayor parte d'América del Norte ye que nos árboles del sur del continente nun crecer renuevos, daqué que sí asocede con dellos árboles norteamericanos como sauces y álamos. Gracies a los renuevos, los montes norteamericanos son capaces de refaese más rápido que los fueguinos. Por esta razón, el castor acóplase perfectamente colos montes de la so zona nativa, ente que na rexón suramericana tiende a desequilibrar los ecosistemes. La especie vexetal que más se vio afeutada pola actividá de los castores en Tierra del Fueu ye la lenga.[3][23]

El castor n'España editar

 
El Valle del Ebro o Cuenca ibérica, rexón onde fueron lliberaos los castores.

L'historiador romanu Apiano fálanos de la so bayura nel ríu Betis (Guadalquivir); esistió en tolos ríos importantes” del norte d'Iberia, ya inclusive esisten restos óseos en Atapuerca y xacimientos arqueolóxicos del sieglu VI. El naturalista suizu Konrad von Gesner cita la especie n'España inclusive nel añu 1583, datu difícil de refutar, ante lo inconfundible de la especie. Poro, el castor européu ye una especie propia de la nuesa fauna, la caza y presión humana llevó a esta especie a la estinción local na península Ibérica nel Sieglu XVIII y a cuasi la so estinción total n'Europa. Dellos espertos coinciden en que la estinción n'España tuvo de producise na década de 1850 na conca del Duero.[36]

A partir de 2005 empezar a topar una serie de nicios que suxuríen la presencia d'una población de castores nel norte d'España, más específicamente en Navarra y en La Rioxa; tales pruebes incluyíen árboles valtaos, buelgues, restos de forrajeo, escrementos y marques de castóreo, ente otres.[27] El castor yá habitara enantes n'España,[37] pero sumió de la zona dende a lo menos el sieglu XVII debíu al surdimientu de les armes de fueu, coles que se-y cazaba pa llograr la so carne y la so grasa.[38] A la temporada de que s'empezaren a topar aquellos nicios, afayaríase qu'un grupu ecoloxista lliberara na primavera de 2003 a 18 castores europeos provenientes de Baviera nos ríos Ebro, Aragón y Cidacos.[37][39][40] Alegóse que los castores apaecíos nel Ebro yeren procedentes de Rusia y que éstos podríen ser híbridos de castor européu y americanu.[41] Sicasí, los dos especies son incompatibles pa la reproducción y nunca se describieron híbridos.

La reintroducción de los royedores desamarró un intensu alderique alrodiu de les ventayes y desventaxes del regresu d'estos animales a la península Ibérica. Per un sitiu, argumentábase que la reintroducción nun se realizara naturalmente, y según el Ministeriu de Mediu Ambiente d'España, ésta habíase lleváu a cabu de forma clandestina ya illegal.[39] Tamién s'alegaba que la llegada de los castores podría perxudicar a delles especies protexíes na zona, como'l visón européu y la llondra.[37] En contraparte, los defensores de los castores, ente los que s'atopaba un grupu ecoloxista belga llamáu Pays des castors (País de los castores),[41] aseguraben qu'estos animales traeríen beneficios pa la zona y la biodiversidá de la mesma, incluyendo al visón européu. En realidá dambes especies habiten xuntes en delles partes del norte d'Europa,[37] sicasí, la so forma d'interactuar posiblemente sería distinta na Península Ibérica, pos los ecosistemes de tipu mediterraneu presentes n'España son bien distintos a los de tipu taiga qu'hai nel norte del continente y que son muncho más montiegos.[37] L'argumentu de que la presencia de los castores podría ser benéfica pa la biodiversidá viose debilitáu más palantre, pos esti royedores estropiaren principalmente los montes de sauces y chopos, que yeren precisamente l'hábitat del visón européu.[37]

Estos montes atópense güei alteradísimos pol home polo que la interacción del castor sería inapreciable, en comparanza colos millones d'euros que se destinen en tola cuenca del Ebro a canalizaciones, enriamientos y repoblaciones de chopos híbridos o clones.[ensin referencies]

Como les alministraciones navarru y rioxanu consideraron que la especie llegó de forma clandestina al país, los gobiernos d'estes entidaes presentaron el casu en xunu de 2007 ante'l Comité de Flora y Fauna d'España, mesmu que consultó a la Comisión Europea, una y bones el castor ye una especie protexida pola Xunión Europea.[38] Finalmente, la Comisión consideró que la especie atopábase fora de la so distribución natural,[37] polo que nun s'opunxo al so erradicación nes zones mentaes.

Dende 1950 el castor foi reintroducíu y traslocado en toa Francia[42] dende la cuenca del baxu Ródano, en diversos calces de la cuenca atlántica.[43] Igualmente realizáronse esfuercios de traslocación en Bélxica, Suecia, Finlandia y Alemaña.[44] Bien apocayá restablecióse n'Escocia, onde ye un recursu turísticu de primer orde.[45] Namái ta ausente de Portugal ya Italia y en tolos países europeos tán realizándose esfuercios pol so caltenimientu y reestablecimientu,[46] sacante n'España, onde s'intenta erradicar.[47]

Tal como indica la obra Wildlife comeback in Europe: The recovery of selected mammal and bird species,[47] anguaño los espertos coinciden en qu'esta especie supón una gran oportunidá pa promover los efeutos ecolóxicos positivos del castor como inxeniería ecolóxica, incluyendo l'aumentu de la biodiversidá como resultáu de cambeos inducíos pol castor n'hábitat, y este foi'l focu de más recién investigación. Al traviés de la creación d'estanques, el castor aumenta la cantidá de nutrientes disponibles, que conduz a les algues y la crecedera de les plantes. Como resultancia, amóntase la riqueza d'especies d'invertebraos[48] y la biomasa son más altos nes corrientes fluviales con castor poles sos influencia direutes y les escamplaes que crea la especie.

En Baviera, rexistráronse 38 especies de libélula nos sitios de castor, con 11 beneficiarios direutos de la presencia de la especie del castor. Sicasí, los vertebraos especies tamién se beneficien: amontar al doble les especies de pexes[49] n'hábitat del castor d'influencia, con densidaes d'hasta 80 vegaes mayores que nos sitios ensin castor.[50]

Un mayor númberu d'especies d'anfibios apaecieron nos sitios de castor na rexón de Eifel y Baviera, onde la metá de los 12 especies beneficióse direutamente d'actividá de los castores. Nun estudiu de Rusia sobre anfibios, la productividá foi mayor en comparanza con sitios con castor a sitios ensin castor.[51] Amás d'esti aumentu na diversidá de pexes y l'efeutu beneficiosu de la presa sobre los anfibios, los hábitats del castor apurre una mayor variedá d'aves, con más de 50 especies rares rexistraes en Baviera, o una medría, por casu, de la cigüeña negra (Ciconia nigra) n'Europa Central.

Hai tamién evidencies de qu'otros mamíferos como la llondra, que puede utilizar los tueros cortaos pol castor como árees de reposu, amás d'aprovechar esti aumentu de la disponibilidad d'alimentos.

Más apocayá, estudios demostraron un efeutu positivu de la escamplaes creaes pol castor pa los esperteyos insectívoros, apurriendo nuevos sitios de caza y alimentación pa especies como Pipistrellus spp.[52]

En términos más xenerales, el castor puede sofitar la necesaria restauración de los cursos d'agua lleváu a cabu en respuesta al cambéu climáticu y apangar los sos efeutos, como l'aumentu de los llenes con un costu desaxeradamente baxu.

Dempués d'una llarga ausencia d'una gran parte del so área de distribución, el castor euroasiático, agora adulces, reclama'l so papel como inxenieru ecolóxicu y especie clave nes agües duces d'Europa y los sos ecosistemes. Ensin dulda, la especie van amontase más en númberu y distribución nes próxima décades en toa Europa Occidental, sobremanera en cuenques onde nun esista un confinamientu de tramos fluviales por cuenta de fuertes barreres artificiales que torguen esvalixase a la especie. Esti taxón tien de xestionase a escala de cuenca.

Los beneficios acomuñaos a la restauración fluvial y el potencial pal turismu,[53] son obviamente mayores que'l costu de los daños rellacionaos col castor. Esiste un estudiu de la Universidá d'Oxford onde se destacar el beneficiu económicu de restablecer la especie.[54] Debe, dexase la coesistencia pacífica y el mutuu beneficiu del castor y l'home na Península Ibérica. Vease DEINET, S., et al. (2013).[47]

Caltenimientu en cautiverio editar

 
Castores norteamericanos nel Parque Zoolóxicu Nacional Smithsonianu, en Washington D.C..

Nel pasáu, aproximao a mediaos del sieglu XX, cuando les poblaciones de castores europeos menguaren drásticamente por cuenta de la cacería, empezar a caltener dellos especímenes de castores en cautiverio por que se reproduxeren y más tarde fueren lliberaos na naturaleza, con cuenta de restablecer les sos colonies.[10] Estos caltenimientos en cautiverio realizar en dellos países europeos, por casu, en Suiza.[10] Al dise recuperando les poblaciones, les lliberaciones fuéronse volviendo menos necesaries, polo qu'agora solo se caltienen castores en cautiverio pal so estudiu y exhibición, como asocede nos zoolóxicos.

Al tar en cautiverio, los castores siguen teniendo la necesidá de vivir en grupos. Precisen una cortil que tenga una parte de tierra y otra d'agua, caúna d'estensión considerable (non menos de 50 m²),[10] y l'agua tien de tener abonda fondura. Permanecen tol añu al campu, anque, en sustitución de les sos llurigues, tienen de cuntar con xoriles nes que puedan abellugase nel iviernu.[10]

Ye común que tengan una vida más llarga en cautiverio que na naturaleza. N'estáu selvaxe, tienen una esperanza de vida d'unos 10 a 12 años, anque n'ocasiones viven hasta 15, ente qu'en cautividá pueden vivir hasta unos 20 años.[4][55]

Hábitat editar

Los castores habiten nes zones riberanes,[56] y predominantemente en rexones fríes.[57] El costume d'estos animales mientres cientos de miles d'años nel so hábitat natural foi caltener saludables y en bon estáu a los ecosistemes acuáticos nos que viven, anque pa un observador humanu, viendo tolos árboles valtaos, n'ocasiones puede paecer que tán faciendo xustu lo contrario. En realidá'l castor ye una especie que trabaya como piedra angular nel so ecosistema al crear güelgues que son útiles pa munches otres especies. Dempués de los humanos, nengún otru animal modifica tanto'l redolada que la arrodia como'l castor.[10][11]

Diques editar

 
Dique nel Parque nacional Volcánicu Lassen, California.

Los diques son construyíos polos castores pa protexese de los depredadores, tales como coyotes, llobos y osos, y pa poder aportar fácilmente y con seguridá a la comida mientres l'iviernu.[56] Sicasí, la función primordial d'esta barrera ye detener el fluxu de la corriente, con cuenta de crear un estanque con agües seles onde los castores puedan construyir ensin dificultaes les sos llurigues.[56] Con frecuencia, los castores constrúin un dique más pequeñu ríu arriba pa menguar la fuercia de la corriente y asina amenorgar la presión qu'exerz ésta sobre la lluriga.[58] Suelen dar caltenimientu a toles estructures, colo qu'adulces van aumentando de tamañu. Los castores pueden reconstruyir los sos diques principales nel intre d'una nueche, anque pueden nun defender los diques secundarios tan puxantemente. Los castores son famosos por haber construyíu diques bien llargos.[59] El más llargu que se conoz foi afayáu cerca de Three Forks, Montana, y midía unos 652 m de llargu, 4 m d'altor y 7 m de grosez na base.[60] Tamién ye sobresaliente qu'estos llargos diques suelen ser obra de tan solo unes poques families de castores emparentaes, y cada familia nun suel degolar los diez miembros. Sicasí, los diques polo xeneral nun miden más de 1,5 m d'altor y unos 3 m d'anchu na base, faciéndose más estrechos escontra la parte cimera.[58] La llongura del dique xeneralmente depende de la llongura de la corriente mesma. Amás de llongures, suelen ser bien resistentes, pos pueden soportar el pesu d'una persona.[32]

El dique difier en forma d'alcuerdu a la naturaleza de la corriente na que s'atopa. Onde l'agua tien poca fuercia, ye práuticamente rectu; onde la corriente ye considerable, ye curvu, col so convexidá de cara a la corriente. Nun se reparó un procesu particular pa la edificación, sacante que'l trabayu ye realizáu constantemente y que toles partes tán construyíes cola mesma solidez.

Piénsase que ye principalmente'l soníu de l'agua corriendo lo qu'aguiya a los castores a construyir.[58] Sicasí, estudios realizaos p'analizar les actividaes habituales de los castores indicaron qu'éstos pueden responder a una variedá d'estímulos, non solo'l soníu d'agua en movimientu. En dos esperimentos demostróse que, anque los castores apilaran material cerca d'un altavoz emitiendo soníos d'agua corriendo, solo facer dempués d'un considerable periodu. N'unu d'esos esperimentos, reparóse que los castores soterraben los altavoces que producíen el soníu hasta que nun podíen oyelo más.[61] Adicionalmente, los castores, al ser enfrentaos con un tubu que dexaba'l pasu de l'agua al traviés del so dique, encargar de detener el fluxu d'agua tapando'l tubu con folla y banielles. Reparóse que los castores faíen esto inclusive cuando'l tubu nun producía'l soníu d'agua en movimientu. Los castores suelen reparar los daños que tenga'l dique y construyilo más altu mientres el soníu siga. Sicasí, nes dómines onde los ríos vuélvense bien caudalosos, xeneralmente dexen que fluyan con llibertá pequeñes corrientes al traviés del dique.

 
Árboles de más de 25 cm de diámetru, baltaos por castores nuna nueche.
 
Árbol cortáu y abandonáu por castores, probablemente por ser demasiáu gruesu.

Los diques de castores pueden ser perxudiciales; l'hinchente que provoquen puede causar un ampliu dañu a propiedaes, y cuando l'hinchente asocede xunto a unes víes de ferrocarril, puede causar escarrilamientos. Amás, si un dique llega a rompese, esto resulta nuna instantánea descarga d'agua que tamién puede causar daños dependiendo de la fuercia cola que sala despidida. Esta interferencia nun se llenda a la xeografía humana; los castores pueden destruyir hábitats de anidación pa especies en peligru, y con frecuencia balten árboles maduros ensin da-y nengún usu a los tueros.

Per otra parte, la construcción de diques ye por demás benéfica pa la restauración de güelgues. Otros beneficios inclúin el control de corrientes, la biodiversidá (al aprovir hábitats pa munches especies), la purificación de l'agua de toxines como los pesticides y la retención de trolla. A lo llargo d'eones, esta recueya de trolla produció'l fértil suelu tan buscáu polos llabradores. Los diques tamién amenorguen la erosión y mengüen la turbidez de l'agua, que ye un factor determinante pa la vida acuática. Anque los castores pueden causar daños, parte del problema ye de perceición. Tales daños son bien visibles pocu dempués del entamu de l'actividá del castor nel área, ente que los beneficios danse al llargu plazu y nun s'estremen con facilidá, sacante por daquién que tea monitoreando atentamente la zona.

Control d'llenes editar

Un dique de castor tien una cierta elevación sobre'l nivel de l'agua. Cuando se presenten fuertes agües, el nivel del regueru álzase y el dique gradualmente llibera l'agua extra almacenada. Polo xeneral esto ye tolo que se precisa p'amenorgar l'altor de la fola d'hinchente moviéndose ríu abajo, y torga parcial o totalmente el dañu potencial a les construcciones humanes que s'atopen más palantre. D'esta forma, el dique ayuda a exercer un ciertu control sobre los llenes. Los ríos con diques de castores nes sos corrientes principales tienen menores niveles máximos d'agua y mayores niveles mínimos, esto ye, niveles d'agua más constante.

Cuando asoceden inundación perxudiciales causaes polos diques, pueden instalase aparatos modernos de control del nivel de l'agua pa solucionar el problema. El dañu ensin deseyar a los árboles puede prevenise endolcando malla d'alambre o llámines de metal alredor de les bases d'estos.[62]

Creación de güelgues editar

 
Estanque secu dempués de la rotura d'un dique.

Si un estanque creáu por un castor vuélvese bien pocu fondu por cuenta de la sedimentación qu'asocede nél, o si la fonte d'árboles escósase, los castores abandonen el sitiu. Al nun recibir caltenimientu, tarde o aína el dique ruémpese y l'agua esmuzse. La rica y gruesa capa de trolla, cañes y fueyes seques que se topa detrás del antiguu dique ye l'hábitat ideal pa les especies de güelgues. Dalgunes de les que se beneficien cola creación d'estes zones pantanoses son les llondres, ciertes aves acuátiques y munchos tipos de peces. Gran parte d'elles yá habitaríen enantes nel cantu del estanque. Les güelgues tienen importantes beneficios ambientales, yá que amás de sirvir como abellugu a un gran númberu d'especies, munches tamién los usen p'alimentase y reproducise.[63] Pa los salmones, por casu, les güelgues y los estanques creaos polos castores son bien útiles, pos nellos los exemplares más nuevos pueden despintase de los sos depredadores y alimentase tranquilamente. Los humanos igualmente vense beneficiaos, pos les güelgues aproven una pervalible fonte d'agua pa cualquier usu, dende domésticu a industrial y agrícola.[63] Nes güelgues más grandes, puede utilizase l'agua pa la producción d'enerxía en centrales hidroeléctriques.[63] Amás, por cuenta de la gran cantidá de peces qu'habiten nes sos agües, son bien pervalibles pa les actividaes pesqueres. Les güelgues fondes pueden ser d'utilidá pal tresporte fluvial, y dalgunos son curiosos turísticos por cuenta de la diversidá de paisaxes y especies que pueden columbrase nellos.[63]

Creación de vegues editar

Al anubrise y ensugase una güelga, les especies de pastura, como les gramínees, colonizar y ésti conviértese nuna fértil pradería afecha pa pastiar.[58] N'árees onde nun hai namás que monte, esto aprove un pervalible sitiu pa munchos animales —por casu, los alces— que d'otra forma nun podríen alimentase. Estos pacionales son conocíos como vegues, y son zones de tierra llanes, húmedes y abondo fértiles,[64] pelos sos suelos qu'almacenen agua mientres tol añu.[65] Tamién reciben el nome de barraqueres,[65] esto debíu al altu conteníu de trolla que presenten.

Monte riberanu editar

 
Dique nel Parque nacional Yellowstone. Reparar la capa orgánica alcontrada na parte posterior del mesmu.

Finalmente'l prau ye colonizáu por árboles riberanos, por casu, álamos temblonos, sauces y aquelles especies que son les favorites de los castores. Asocediendo esto, ye posible que los castores recolonicen l'área, y el ciclu empiece de nuevu.

Eliminación de nutrientes editar

La eliminación de nutrientes na corriente, que se realiza nos estanques creaos polos castores, ye un bien pervalible procesu. Nuna corriente d'agua, la presencia de fosfatos y nitratos ye daqué normal, pos formen parte del procesu d'eutrofización, mesmu qu'ayuda a la crecedera d'algues y plantes acuátiques[66] Sicasí, l'agricultura realizada cerca de los ríos con frecuencia amonta les cargues d'éstos y otros nutrientes na corriente, causando problemes ríu abajo cuando l'agua ye bebida. Amás de la trolla, los diques de castores recueyen fueyes, cañes y varilla producto de les actividaes de los castores, especialmente na seronda. El principal componente d'esti material ye la celulosa. Munches bacteries producen celulosa, que puede dixebrase de la glucosa y utilizase como fonte enerxética. Según les algues llogren la so enerxía de la lluz del sol, estes bacteries llograr de la celulosa. Sicasí, esta fonte d'enerxía —la celulosa— nun-yos basta pa la so crecedera. Estes poblaciones bacterianes enfrenten una seria escasez de compuestos nitrosos y fosforosos, polo qu'absuerben estos nutrientes cuando s'atopen con ellos na corriente d'agua. D'esta forma, éstos y otros nutrientes son afitaos nel estanque poles bacteries y esaniciaos de la corriente.

Eliminación de pesticidas y yerbicíes editar

L'agricultura tamién introduz yerbicides y pesticides a les corrientes. Les bacteries son un grupu desaxeradamente variable y dalgunes d'estes sustancies son metabolizadas y descompuestes polos microorganismos que viven no fondero ricu en celulosa alcontráu detrás del dique d'un castor.

Desnitrificación editar

 
Lluriga de castores, d'aproximao 6 metros de diámetru, en Ontario, Canadá.
 
Otra lluriga más ellaborada al norte de Saguenay, Quebec.

Dellos científicos creen que la cascada de nitratos, esto ye, la producción d'una cantidá enforma mayor de nitróxenu fitu, que nos ciclos naturales puede convertise en nitróxenu gaseosu, pue ser tan problemática pa la ecoloxía como la producción de dióxidu de carbonu. Ye probable, anque nun se demostró, que los diques de castores nuna corriente pueden contribuyir a la desnitrificación, que ye la conversión de nitratos (NON3−) en nitróxenu gaseosu (N2) y que solo se consigue en condiciones anóxicas (ensin osíxenu).[67]

Nes plantes de tratamientu d'agües residuales, la desnitrificación llógrase pasando l'agua al traviés de capes socesives d'organismos aeróbicos y anaeróbicos. Debaxo del dique d'un castor asocede un procesu similar. Al tar nel estanque creáu pol dique, l'agua penerar a la tierra, y ende l'osíxenu disuelto nella ye consumíu pola fauna que vive na rica capa orgánica. En ciertu puntu tol osíxenu foi consumíu y la tierra vuélvese anaeróbica. Esti pasu ye fundamental pos la presencia d'osíxenu suprime'l sistema enzimáticu que se riquir pal desenvolvimientu de la desnitrificación.[67] Esti ciclu aeróbico-anaeróbico puede presentase delles vegaes a lo llargo de la corriente, y n'ocasiones la desnitrificación resulta d'él. Mientres la desnitrificación, de primeres el nitratu convertir en nitrito (NON3− → NON2−), más tarde en óxidu nítrico (NON), depués en óxidu nitroso (N2O) y finalmente en nitróxenu gaseosu (N2). Dempués de tol procesu, l'agua torna a la superficie. Dellos xéneros de bacteries que pueden participar nesti procesu son: Achromobacter, Alcaligenes, Bacillus, Flavobacterium, Lactobacillus, Micrococcus, Proteus y Pseudomonas, por mentar dalgunos.[67]

Llurigues editar

Los diques bien calteníos bloquien la corriente d'agua, creando d'esta forma un fondu estanque qu'ayuda a aisllar el llar de los castores: el so lluriga, conocida tamién como cabaña,[4][22] una estructura de forma cónica onde la familia de castores vive, y que ye construyida tamién con cañes y fango, amás de mofu y yerba entretejida.[4] Les entraes de la lluriga atopar so l'agua pa evitar que queden bloquiaes cuando la superficie del estanque conxélese y pa faer cuasi imposible l'ingresu d'otros animales (anque s'atoparon aguarones almizcleros viviendo dientro de llurigues xunto colos castores que les construyeron).

La lluriga en sí consiste nuna cámara principal, d'hasta un metru d'altor, que'l so suelu ta al nivel de l'agua y a onde lleguen les entraes dende l'esterior, que polo xeneral son dos: la primera, recta ya inclinada, ye usada pa llevar madera al interior, y la segunda, que baxa a l'agua de forma más direuta, ye utilizada solo pa entrar y salir. Xusto fuera de la primer entrada, los castores caltienen almacenada la so reserva de comida pal iviernu. En realidá la lluriga suel tener el pisu a dos niveles distintos como midida de proteición en casu de que s'alce'l nivel de l'agua mientres el destemple de primavera.[68] A pesar de que l'aire penerar al traviés de les parés, tamién ye común qu'haya una seición más delgada nel techu que sirva pa ventilar l'interior y facilitar la entrada del aire.[68]

Canales editar

Los castores son bien axilosos y relativamente rápidos cuando tán na agua. Per otru llau, al movese per tierra son muncho más cabileños y lentos. Esto enzánca-yos la xera de llevar los materiales qu'utilicen pa la construcción de los sos diques y llurigues, especialmente tueros y cañes, hasta l'estanque onde viven. Por ello, ye común que los castores construyan canales d'agua que conecten la llaguna cola fonte de recursos qu'utilicen, por casu, un grupu d'árboles. Gracies a les canales, pueden llegar nadando hasta'l puntu deseyáu, y tornar al estanque colos materiales de la mesma. D'esta forma, amenorguen significativamente les distancies que tienen de percorrer per tierra, y polo tanto entaínen el so llabor. Estes canales miden aproximao 1 m d'anchu por 1 m d'altor, y pueden llegar a midir hasta 100 m de llargor.[58]

Utilidá comercial editar

 
Un sombreru de copa fechu con piel de castor fieltrada.
 
Mapa del valle del ríu Hudson col dibuxu de dos castores, prueba de la importancia que tuvieron estos animales nel desenvolvimientu de la rexón.

Les pieles de castor yeren intercambiaes en trueques polos nativos americanos nel sieglu XVII pa consiguir bienes europeos. Dempués yeren unviaes a Gran Bretaña y Francia, onde yeren convertíes en prendes. La estensa cacería y captura de castores punxo en peligru la so sobrevivencia. Sicasí, llegó un momentu nel que'l comerciu de pieles decayó por cuenta de la so demanda decreciente n'Europa y al usu de los terrenes de caza pa sofitar al sector agrícola en puxanza. Darréu daríase un pequeñu resurdimientu na cacería de castores en delles árees onde había sobrepoblación d'estos animales; anque polo xeneral la captura solo realízase cuando la piel ye pervalible, de normal el restu del animal tamién s'utiliza como alimentu pa otros animales. La única piel n'América del Norte que superaba a la del castor en valor comercial yera la del foín colloráu, que dicíase que yera cuarenta veces más pervalible.[69]

Tanto los testículos de castor como'l castóreo, una secreción oleoso y amargoso con un golor llixeramente fediento contenida nos folículos vaxinales (femes) o prepuciales (machos) de los castores, fueron artículos utilizaos na medicina tradicional. Na medicina yupik (esquima) usábense testículos secos de castor pa solliviar el dolor. Los testículos de castor yeren esportaos dende'l Llevante (una rexón onde anguaño s'atopen países como Israel y Siria) ente los sieglos X y XIX.[70] Claudio Eliano, un autor romanu, describió que los castores arrincar a taragañaes los testículos, los sos órganos más pervalibles, por que los cazadores nun s'interesaren en matalos. Los castores europeos fueron cazaos llevándolos en cantu de la estinción, en parte pal llogru del castóreo, que yera usáu como analxésicu, antiinflamatoriu, antitusigeno y antipirético. Los romanos inclusive-y atribuyíen propiedaes albortives a la sustancia.[31] Tamién se describió que'l castóreo puede usase contra la dismenorrea y condiciones histériques —referentes al úteru—, yá que alza la presión sanguínea y amonta el ritmu cardiacu. Los efeutos que produz el castóreo fueron acreditaos a l'acumuladura de salicina que los castores reciben de los sauces que componen la so dieta, sustancia que se tresforma en acedu salicílico y actúa de forma bien similar a l'aspirina.[71] Na naturaleza, los castores utilicen el castóreo pa marcar el so territoriu,[31] anque tamién pueden usar pa engrasar la so pelame con cuenta de protexese de los ataques y agresiones esternes.[72] El castóreo tamién se llegó a usar na fabricación de chicles,[31] y sigue siendo utilizáu na fabricación d'arumes; dizse que foi Nostradamus quien afayó qu'esta sustancia actuaba como fijador de golores, propiedá que s'aprovechó pa faer a los arumes más perdurables.[72] Sicasí, anguaño l'usu d'esti tipu de sustancies ta bien controlada, pos se tien en cuenta la sobrevivencia de les especies.

Influencia cultural editar

La cultura popular occidental suel representar a estos animales de forma positiva, como personaxes bondosos y trabayadores.

 
Páxina del Bestiario de Aberdeen que fala del castor y del íbice.
  • La importancia del castor americanu nel desenvolvimientu económicu, social y políticu de Canadá al traviés del comerciu de pieles llevólo a la so designación como l'animal nacional d'aquel país. Atópase representáu na moneda canadiense de 5 centavos y apaeció nel primer sellu postal puestu en circulación nes colonies canadienses en 1849. La mascota escoyida pa los Xuegos Olímpicos de 1976 celebraos en Montreal foi un castor que recibió'l nome de Amik ("castor" en algonquino),[73][74] resaltando al castor d'esta forma como símbolu nacional. Son igualmente reconocíos na heráldica: nos escudos de les provincies de Manitoba, Alberta y Saskatchewan, según nel escudu de Toronto, apaecen castores. El castor amás ye l'emblema de munches unidaes y organizaciones dientro de les Fuercies Armaes de Canadá, como los Inxenieros Militares Canadienses (Canadian Military Engineers).
  • Nos Estaos Xuníos, Oregón ye conocíu como'l Estáu del Castor.[75] El castor americanu ye'l so animal estatal dende 1969 y apaez nel aviesu de la bandera d'Oregón. Amás ye'l mamíferu estatal de Nueva York[76] y apaez nel sellu de la Ciudá de Nueva York y na so bandera,[77] esto por cuenta de la importancia del comerciu de pieles nos entamos de la colonización de la rexón.
  • El castor yá yera bien conocíu ya inclusive estudiáu n'Europa dende a lo menos la Edá Media; prueba d'ello ye la so apaición nel Bestiario de Aberdeen, un compendiu de besties utilizáu p'arrexuntar información de diversos animales y que foi redactáu n'Inglaterra a fines del sieglu XII.[78] El Bestiario de Aberdeen describía al castor como un animal xentil que los sos testículos teníen propiedaes melecinales.[79] Tamién dicía que, cuando se-yos intentaba cazar, arrincar a taragañaes los sos testículos pa salvar la so vida.[79] Al intentar ser cazaos per segunda vegada, a cencielles amosaben la so falta d'órganos y perdonábase-yos la vida.[79]
  • Por cuenta de les sos habilidaes inxenieres, el castor convertir na mascota del Institutu Teunolóxicu de Massachusetts, l'Institutu Teunolóxicu de California, la Universidá de Toronto y la Universidá del Estáu d'Oregón.[75] Tolos equipos deportivos d'esta última institución llámense Oregon State Beavers, y de la mesma forma, a los alumnos qu'estudien naquella casa d'estudios conózse-yos como Beavers. Tamién ye l'emblema de la Escuela d'Economía y Ciencies Polítiques de Londres y da-y el so nome al periódicu estudiantil d'aquella institución, llamáu The Beaver.
  • Nel sieglu XVII, basándose nuna entruga formulada pol obispu de Quebec, la Ilesia Católica dictaminó que'l castor yera un pexe ante les lleis alimenticies. Poro, la prohibición xeneral de comer carne los vienres de cuaresma nun s'aplica a la carne de castor.[80][81][82] La base llegal pa esta decisión probablemente rellaciónase cola obra Summa Theologiae de Tomás d'Aquino, que establez la clasificación animal tantu polos sos vezos como por anatomía.[83]
  • Los castores tuvieron gran influencia nos nomes de ciudaes y pueblos, principalmente n'América del Norte. N'Estaos Xuníos hai más d'una docena de pueblos llamaos Beaver (pallabra que n'inglés significa "castor"). Sicasí, la influencia n'ocasiones nun ye tan evidente. Un exemplu d'esto ye Tamaqua, un pueblu en Pennsylvania (Estaos Xuníos), que'l so nome derivar de la pallabra iroquesa pa "tierra del castor".[60] N'Europa igualmente hai ciudaes que los sos nomes fueron inspiraos polos castores. Tal ye'l casu de Kastoriá, una ciudá alcontrada nel norte de Grecia, que'l so nome posiblemente rellacionar cola importancia que tuvieron los castores nel comerciu de pieles local.
  • En delles partes del mundu'l castor ye consideráu una criatura divina por cuenta de les sos habilidaes.[60][84] Los castores tamién influyeron nos nomes d'accidentes xeográficos. El nome del Lac la Ronge, un llagu alcontráu nel centru de Saskatchewan, Canadá, probablemente derívase de la pallabra francesa ronger (rucar), n'alusión a l'actividá de los castores.[60]
  • El sr. y la sra. Castor (llamaos na obra n'inglés Mr. Beaver y Mrs. Beaver, respeutivamente) son dos personaxes importantes na clásica novela de fantasía del escritor británicu C. S. Lewis, El lleón, la bruxa y el roperu.[85]
  • La criatura Bibarel de la franquicia Pokémon ye d'aspeutu asemeyáu al d'un castor,[86] y tamién realiza ciertes actividaes propies de los castores, como la construcción de diques.
  • La cadena Nickelodeon tresmite Los castores cascarrabies, un programa de televisión infantil.
  • Los personaxes Toothy y Handy de la serie Happy Tree Friends son castores.[87]

Ver tamién editar

Referencies editar

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «El Castor». Consultáu'l Consultáu'l 19 de payares de 2007.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Orde Rucadores». España: Universidá de Vigo. Archiváu dende l'orixinal, el 10 de febreru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 6 de febreru de 2008.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Fauna de Ushuaia». Sitiu oficial de la Provincia de Tierra del Fueu, Antártida ya Islles del Atlánticu Sur. Archiváu dende l'orixinal, el 24 d'ochobre de 2007. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 «Castor». MSN Encarta, p. 1. Archiváu dende l'orixinal, el 8 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 27 de payares de 2007.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 «Castor — Pelos, plumes y dientes». Teleantioquia. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007.
  6. ↑ «Fauna: pequeños y grandes animales». Polonia: Ministeriu d'Asuntos Esteriores de la República de Polonia. Consultáu'l Consultáu'l 26 d'avientu de 2007.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Pieza del mes: Castor americanu (Castor canadensis)». Méxicu D.F., Méxicu: Secretaría del Mediu Ambiente del Gobiernu del Distritu Federal. Consultáu'l Consultáu'l 8 de xineru de 2008.
  8. ↑ Gago, Ismail. «Castor européu (Castor fiber)». España: Mediateca EducaMadrid. Consultáu'l Consultáu'l 10 de xineru de 2008.
  9. ↑ 9,0 9,1 Gippoliti, S.. «Castor fiber». IUCN Red List of Threatened Species. Consultáu'l Consultáu'l 16 de xineru de 2008. (n'inglés)
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 Dollinger, Peter y Geser, Silvia. «Eurasian beaver (Castor eurasiático)». World Association of Zoos and Aquariums. Consultáu'l Consultáu'l 20 de xineru de 2008. (n'inglés)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «Arquiteutos na naturaleza editorial = Organización de les Naciones Xuníes». Consultáu'l Consultáu'l 28 de payares de 2007.
  12. ↑ MacDonald, S.O. y Cook, J.A.. «Castor canadensis». IUCN Red List of Threatened Species. Consultáu'l Consultáu'l 16 de xineru de 2008. (n'inglés)
  13. ↑ «Castor californicus». The Paleobiology Database. Consultáu'l Consultáu'l 30 de setiembre de 2007. (n'inglés)
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Nummi, Petri (2006). «Invasive alien species fact sheet (Datos d'especies invasivas)» (inglés). Universidá de Ḥélsinki. Consultáu'l 18 de xunu de 2008.
  15. ↑ Koehrn, Kara. «Xeneral information (Información xeneral)». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 2 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 7 d'avientu de 2007. (n'inglés)
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Koehrn, Kara. «Social Organization (Organización social)». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 23 de xineru de 2008. (n'inglés)
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 «El Castor: carauterístiques». Consultáu'l Consultáu'l 28 de payares de 2007.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 Koehrn, Kara. «Social Spacing (Espaciado social)». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 22 de xineru de 2008. (n'inglés)
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 Koehrn, Kara. «Mating System». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xineru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 23 de xineru de 2008. (n'inglés)
  20. ↑ Carreño Serrano, José Carmen. «Rexistro Castor 1». RedEscolar. Archiváu dende l'orixinal, el 1 de setiembre de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 21 de xineru de 2008.
  21. ↑ 21,0 21,1 Koehrn, Kara. «Food (Alimentos)». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de febreru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 22 de xineru de 2008. (n'inglés)
  22. ↑ 22,0 22,1 «La vida del castor». Consultáu'l Consultáu'l 30 d'avientu de 2007.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Schüttler, Elke; Jax, Kurt y Rozzi, Ricardo. «Les especies exótiques na Islla Navarino: Conocer al castor y al visón». Chile: Fundación Omora. Archiváu dende l'orixinal, el 20 d'agostu de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 21 de xineru de 2008.
  24. ↑ Rodríguez, Matías. «El castor Cristobal». Archiváu dende l'orixinal, el 12 de payares de 2007. Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007.
  25. ↑ «Fauna — Quién ye quién... El Castor». Santiago, Chile: Sitiu animales. Archiváu dende l'orixinal, el 24 d'ochobre de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Koehrn, Kara. «Predators (Depredadores)». Colexu Davidson. Archiváu dende l'orixinal, el 2 de xineru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 22 de xineru de 2008. (n'inglés)
  27. ↑ 27,0 27,1 Ceña, Juan Carlos. «Castor européu en Navarra y La Rioxa». Sociedá Española pal Caltenimientu y Estudiu de los Mamíferos. Consultáu'l Consultáu'l 7 d'avientu de 2007.
  28. ↑ «Castor californicus — Map». The Paleobiology Database. Consultáu'l Consultáu'l 8 de xineru de 2008. (n'inglés)
  29. ↑ «Eager Beavers (Castores ansiosos)». MSN. Archiváu dende l'orixinal, el 3 de mayu de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (n'inglés)
  30. ↑ 30,0 30,1 G. de la Vega, Santiago. «Especies exótiques: dellos exemplos nel Arxentín». ArgentinaXplora. Consultáu'l Consultáu'l 2 d'avientu de 2007.
  31. ↑ 31,00 31,01 31,02 31,03 31,04 31,05 31,06 31,07 31,08 31,09 31,10 Martínez, Rolando y García, Richard. «A 6 km per añu avanza la plaga del castor». El Mercurio. Consultáu'l Consultáu'l 18 d'avientu de 2007.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 «Guerra contra los castores». Chile: Serviciu Agrícola y Ganaderu. Archiváu dende l'orixinal, el 28 d'ochobre de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 18 de payares de 2007.
  33. ↑ 33,0 33,1 «El castor foi declaráu "especie dañible y perxudicial"». Ushuaia Info. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007.
  34. ↑ 34,0 34,1 «Animales exóticos: El castor espandir por islles magallánicas». Santiago, Chile: Centru d'Estudios Avanzaos n'Ecoloxía y Biodiversidá. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007.
  35. ↑ «Antecedentes de cooperación arxentín-chilena en rellación a la problemática de la invasión de Castor americanu (Castor canadensis) y el so manexu nel sur d'América.». Secretaría d'Ambiente y Desarrollu Sustentable. Consultáu'l Consultáu'l 9 de marzu de 2008.
  36. ↑ Diccionariu xeográficu-estadísticu-historico d'España y les sos posesiones d'ultramar. (1845-1850). Madoz, Pascual
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 37,4 37,5 37,6 «Mediu Natural afirma que los castores fueron introducíos 'illegalmente' nos ríos Ebro y Aragón». España: La Rexón Internacional. Archiváu dende l'orixinal, el 19 de marzu de 2012. Consultáu'l Consultáu'l 5 de xineru de 2008.
  38. ↑ 38,0 38,1 Méndez, Rafael. «Los castores vuelven criar n'España tres siglos dempués». Madrid, España: El País. Consultáu'l Consultáu'l 7 d'avientu de 2007.
  39. ↑ 39,0 39,1 «El regresu del castor». San Sebastián, España: Diariu de Noticies de Gipuzkoa. Archiváu dende l'orixinal, el 4 de febreru de 2009. Consultáu'l Consultáu'l 4 de xineru de 2008.
  40. ↑ «La Rioxa y Navarra trabayen un protocolu de recoyida de castores». La Rioxa. Consultáu'l Consultáu'l 11 de xineru de 2008.
  41. ↑ 41,0 41,1 «Navarra y La Rioxa xunir p'atayar la reintroducción illegal de castores». Diario de Navarra. Consultáu'l Consultáu'l 11 de xineru de 2008.
  42. ↑ http://carmen.carmencarto.fr/38/castor.map
  43. ↑ http://www.oncfs.gouv.fr/Connaitre-les-especes-ru73/-y-Castor-dEurope-ar110
  44. ↑ http://trajectoires.revues.org/1130
  45. ↑ http://www.scottishbeavers.org.uk/
  46. ↑ http://www.oncfs.gouv.fr/Reseau-Castor-ru98/Publications-du-reseau-Castor-ar201
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 https://web.archive.org/web/20130929041033/http://www.zsl.org/science/research-projects/indicators-assessments/wildlife-comeback,2217,AR.html
  48. ↑ http://link.springer.com/article/10.1023/A%3A1012507613952?non-access=true
  49. ↑ http://www.scottishbeavers.org.uk/docs/003__170__xeneral__Beaver_impacts_upon_fish___SBT_position_Aug_12__1344439198.pdf
  50. ↑ http://www.ark.eu/ark/download/bever/amphibians-profit-from-beaverponds-2007.pdf
  51. ↑ http://link.springer.com/article/10.1134%2FS1995082908040032
  52. ↑ http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10344-010-0481-y
  53. ↑ http://www.scottishbeavers.org.uk/visit-knapdale/
  54. ↑ http://www.scottishbeavers.org.uk/docs/files/xeneral/EconomicImpacts.pdf
  55. ↑ «Beaver (Castor)». Fairbanks North Star Borough School District. Archiváu dende l'orixinal, el 21 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 20 de xineru de 2008.
  56. ↑ 56,0 56,1 56,2 «TARREZA 1, lleemos más. Los castores». Murcia, España: Centru de Profesores y Recursos de Murcia I. Archiváu dende l'orixinal, el 30 de payares de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 27 de payares de 2007.
  57. ↑ «El Castor». Educar.org. Archiváu dende l'orixinal, el 11 de payares de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 3 de xineru de 2008.
  58. ↑ 58,0 58,1 58,2 58,3 58,4 «¿Por qué nos llamen castores?». San Nicolás de les Garza, Méxicu: Universidá Autónoma de Nuevo León. Archiváu dende l'orixinal, el 26 d'ochobre de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 15 d'avientu de 2007.
  59. ↑ «Big Beaver Dam on Grand Island, Lake Cimeru (Gran dique de castor en Grand Island, Llagu Cimeru)». The National Geographic Magazine 40 (2). 1921. p. 202. http://abob.libs.uga.edu/bobk/bbeavdam.html.  (n'inglés)
  60. ↑ 60,0 60,1 60,2 60,3 «The Beaver (El castor)». Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (n'inglés)
  61. ↑ Jung, Jim. «Why Beavers Build Dams (Por qué los castores constrúin diques)». The Waterman & Hill Traveller's Companion. Consultáu'l Consultáu'l 28 d'ochobre de 2007. (n'inglés)
  62. ↑ «Solutions to Beaver/Human Conflicts (Soluciones a los conflictos ente castores y humanos)». Beavers: Wetlands & Wildlife Inc.. Consultáu'l Consultáu'l 27 d'avientu de 2007. (n'inglés)
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 63,3 Díaz Martín, Diego. «Importancia de les Güelgues». Consultáu'l Consultáu'l 19 d'avientu de 2007.
  64. ↑ «Vega». Real Academia Española. Consultáu'l Consultáu'l 19 d'avientu de 2007.
  65. ↑ 65,0 65,1 Díaz, Alejandro. «Importancia pal caltenimientu de la diversidá biolóxica: hábitats y especies carauterístiques». Universidá Nacional de Catamarca. Archiváu dende l'orixinal, el 19 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 19 d'avientu de 2007.
  66. ↑ «Eliminación de nutrientes». España: Escuela Internacional d'Inxeniería de l'Agua d'Andalucía. Archiváu dende l'orixinal, el 15 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 14 de xineru de 2008.
  67. ↑ 67,0 67,1 67,2 «Desnitrificación biolóxicu». Escuela Internacional d'Inxeniería de l'Agua d'Andalucía. Archiváu dende l'orixinal, el 12 de febreru de 2008. Consultáu'l Consultáu'l 14 de xineru de 2008.
  68. ↑ 68,0 68,1 «Beaver (Castor)». Britannica Student Encyclopædia. Consultáu'l Consultáu'l 29 de payares de 2007. (n'inglés)
  69. ↑ Morton, Thomas (1972). New English Canaan: Or, New Canaan (Research Library of Colonial Americana). páxs.188. ISBN 0-405-03309-5.(n'inglés)
  70. ↑ «Traditional healing with animals (zootherapy): medieval to present-day Levantine practice (Sanamientu tradicional con animales (zooterapia): práutica llevantina de la dómina medieval hasta los nuesos díes)». Universidá de Haifa. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007. (n'inglés)
  71. ↑ Pincock, Stephen (2005). «The Quest for Pain Relief (La busca pol aliviu del dolor)». The Scientist. http://www.the-scientist.com/2005/03/28/S31/1/.  (n'inglés)
  72. ↑ 72,0 72,1 «Materies d'orixe animal». Mundu Guapura. Consultáu'l Consultáu'l 17 de payares de 2007.
  73. ↑ «Montreal 1976». Toa Olimpiaes. Consultáu'l Consultáu'l 18 de payares de 2007.
  74. ↑ «Montreal-1976». L'Habana, Cuba: Granma. Consultáu'l Consultáu'l 18 de payares de 2007.
  75. ↑ 75,0 75,1 «Oregon Almanac (Almanaque d'Oregón)». Estaos Xuníos: Oregon Blue Book. Consultáu'l Consultáu'l 17 de payares de 2007. (n'inglés)
  76. ↑ Stegemann, Eileen. «Mammals of New York (Mamíferos de Nueva York)». New York State Conservasionist. Consultáu'l Consultáu'l 17 de payares de 2007. (n'inglés)
  77. ↑ «City Seal and Flag (Escudu y bandera de la ciudá)». Departamentu de Servicios Alministrativos Ciudadanos. Archiváu dende l'orixinal, el 13 d'ochobre de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 17 de payares de 2007. (n'inglés)
  78. ↑ Gómez Durán, José María. «Bestiario de Aberdeen (c. 1200)». España: Asosiación Ibérica de Mirmecología. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007.
  79. ↑ 79,0 79,1 79,2 «Foliu 11r Commentary (Comentariu del Foliu 11r)». Universidá de Aberdeen. Consultáu'l Consultáu'l 21 d'avientu de 2007. (n'inglés)
  80. ↑ Saunders, Angela. «Vegetarian Trends in 18th-Century Europe and America (Enclinos vexetarianos nel sieglu XVIII n'Europa y América)». Archiváu dende l'orixinal, el 30 de setiembre de 2009. Consultáu'l Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007. (n'inglés)
  81. ↑ Akin, Jimmy. «Lenter Reader Roundup (Resumen sobre la cuaresma)». Consultáu'l Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007. (n'inglés)
  82. ↑ Lacoursière, Jacques. Una hestoria de Quebec (Une histoire du Québec). ISBN 2-89448-050-4. (en francés) Esplica que l'obispu François de Laval formuló-y la entruga a los teólogos de La Sorbona nel sieglu XVII, quien fallaron a favor d'esta decisión.
  83. ↑ «La Summa Theologica de Santu Tomás d'Aquino». New Advent. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de setiembre de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 29 d'ochobre de 2007. (n'inglés) Aprove una base llegal sobre la cual los teólogos determinaron que'l castor yera asemeyáu al pexe.
  84. ↑ «La ciudá de Kastoriá, información d'interés». Archiváu dende l'orixinal, el 26 d'avientu de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 11 de xineru de 2008.
  85. ↑ Schmauk, Rodolfo. «Personaje de The Chronicles of Narnia». Portal Cair Paravel. Consultáu'l Consultáu'l 14 de xineru de 2008.
  86. ↑ «#400 Bibarel». Pokémon-Stats. Consultáu'l Consultáu'l 18 de payares de 2007.
  87. ↑ «Happy Tree Friends: Meet the Characters (Happy Tree Friends: Conoz a los personaxes)». Archiváu dende l'orixinal, el 17 de payares de 2007. Consultáu'l Consultáu'l 9 de payares de 2007. (n'inglés)

Bibliografía editar

Enllaces esternos editar

 
Sacáu de «https://ast.wikipedia.org/w/index.php?title=Castor&oldid=4181021»