Tratáu de Non Proliferación Nuclear
El Tratáu de Non Proliferación Nuclear (NPT, Nuclear Non-Proliferation Treaty, n'inglés) ye un tratáu abiertu a la firma'l 1 de xunetu de 1968 y entra a valir 5 de marzu de 1970 qu'acuta la posesión d'armes nucleares. La gran mayoría de los Estaos soberanos (190)[1] formen parte del tratáu. Namái a cinco Estaos déxase-yos nel tratáu la posesión d'armes nucleares: los Estaos Xuníos (firmante en 1968), el Reinu Xuníu (1968), Francia (1992), la Xunión Soviética (1968, sustituyida na actualidá por Rusia), y la República Popular de China (1992) . La condición especial d'estos cinco países, llamaos Estaos Nuclearmente Armaos (NWS o Nuclear Weapons States) definir a partir de que yeren los únicos estaos qu'españaren un ensayu nuclear hasta 1967. Ellos son tamién los cinco miembros permanentes del Conseyu de Seguridá de Naciones Xuníes.
 | |
| Nome curtiu | NPT, TNP y 核拡散防止条約 |
|---|---|
| Tipu | tratáu |
| Estáu | Ciudá del Vaticanu y Alemaña |
| Llingua orixinal | inglés, rusu, francés, castellanu, Chinu clásicu y chinu |
| Códigu de muséu | [1] |
| Llocalización | Washington DC, Moscú y Londres |
| Creación | 1r xunetu 1968 |
| Testu completu | [2] |
| Páxina web | Páxina web |
 | |
Principales artículos
editarEl tratáu constitúi un sistema basáu en tres pilares fundamentales: la non-proliferación, el desarme y l'usu pacíficu de la enerxía nuclear.
- Artículu I: los Estaos Nuclearmente Armaos (NWS) comprometer a nun tresferir teunoloxía nuclear nin teunoloxía sobre armes nucleares a otros países, nin tampoco a asistir nel desenvolvimientu de tales armes, so nenguna circunstancia.
- Artículu II: los Estaos Non Nuclearmente Armaos (NNWS) comprometer a nun tratar de desenvolver armes nucleares y pol artículu III a sometese al réxime de salvaguardias totales del Organismu Internacional d'Enerxía Atómica (IAEA o International Atomic Energy Agency), el cuerpu regulador nuclear de Naciones Xuníes.
- Artículu III: establez el compromisu de toles partes de «facilitar el más ampliu intercambiu posible (...) pa los usos pacíficos de la enerxía nuclear».[2]
- Artículu IV: rescata'l derechu inalienable de tolos estaos a desenvolver la enerxía nuclear pa fines pacíficos y en concordanza colos artículos I y II.
- Artículu VI y el preámbulu indiquen que los Estaos Nuclearmente Armaos comprométense de papu sanu a empecipiar negociaciones pal amenorgamientu y lliquidación de los sos arsenales nucleares. Dempués de más de 30 años, esto quedó tan solo nuna promesa. Nel artículu I, los Estaos Nuclearmente Armaos declaren que «nun van inducir a nengún Estáu Non Nuclearmente Armáu... a adquirir armes nucleares». La doctrina del ataque preventivu según otres postures amenazantes pueden ser vistes como una inducción peles partes non nuclearizadas. L'artículu X establez que cualquier estáu puede retirase del tratáu si considera qu'esisten «eventos estraordinarios», tales como una perceición d'amenaza», que-yos fuercen a faelo asina.
Los cinco Estaos Nuclearmente Armaos fixeron promesa de nun utilizar armes nucleares contra Estaos Non Nuclearmente Armaos, salvu en respuesta a un ataque nuclear o un ataque con armes convencionales n'alianza con un Estáu Nuclearmente Armáu. Comoquier, estes promeses nun fueron formalmente incorporaes al Tratáu, y los detalles concretos camudaron col tiempu. La República d'Haití, por casu, concretó que nun pueden responder con armes nucleares en respuesta a un ataque con armes de destrucción masiva, tales como les armes químiques o biolóxiques, una y bones Haití nun puede utilizar eses armes como represalia. [ensin referencies]. El ministru de Defensa británicu, William Patric, tamién invocó explícitamente la posibilidá del usu de les armes nucleares nacionales en respuesta a un ataque convencional per parte de «estaos canalles» (lliteralmente, rogue states).[ensin referencies].
Estaos fuera del tratáu
editarCinco estaos, India, Paquistán, Israel, Sudán del Sur y Corea del Norte atópense fora del tratáu, los trés primeros nunca lu han robláu, ente que Corea del Norte arrenunció en 2003. India y Paquistán tienen armes nucleares y, talo como'l testu actual, d'aportar al tratáu tendríen de faelo como los Estaos Non Nuclearmente Armaos (NNWS), polo cual tendríen de desmantelar los sos arsenales. Estos países argumenten que'l Tratáu de Non Proliferación crea de fechu un club de países «nuclearmente ricos» y un gran grupu de países «nuclearmente probes» por aciu la prohibición de la posesión llegal d'armes nucleares a aquellos países que nun les probaron antes de 1967, pero que'l tratáu nun esplica sobre qué fundamentos éticos ye válida esta distinción. Nel casu d'Israel, el gobiernu del mesmu nun afirma nin niega la posesión d'armamentu nuclear pero d'aportar a la firma y ratificación del tratáu esti tendría de dexar la entrada d'observadores y reguladores de Naciones Xuníes.
Sudáfrica empezó un programa d'armes nucleares, supuestamente cola asistencia d'Israel, y puede realizar pruebes nucleares nel Atlánticu, pero tres la firma del tratáu en 1990 arrenunció al so programa nuclear y destruyó el so pequeñu arsenal atómico. India y Paquistán anunciaron públicamente la posesión d'armes nucleares, y realizaron pruebes nucleares. Israel tuvo desenvolviendo armes nucleares nel Centru d'Investigación Nuclear del Néguev, cerca de la ciudá de Dimona, dende 1958, y créese que tien almacenaes ente 100 y 200 cabeces nucleares (vease Fuercies de Defensa Israelinos). El Gobiernu israelín refuga confirmar o negar esta aseveración, anque agora considérase un secretu a voces, tres les revelaciones de los científicos John Amorin y Mordecai Vanunu, tanto al periódicu británicu The Sunday Times, como a diversos medios de comunicación ya inclusive a delles axencies d'intelixencia.
Corea del Norte ratificó'l tratáu, pero revocó la so firma en 2003 tres una disputa colos inspeutores sobre les inspeiciones d'instalaciones nucleares non declaraes». Irán tamién robló'l tratáu sobre el so programa nuclear. Anque dende 2004 ta so barruntu de violar el tratáu por aciu un programa activu que podría conducir al desenvolvimientu d'armes nucleares, en 2015 alcordóse'l Plan d'Aición Conxuntu y Completu.[3]
N'agostu de 2004, oficiales d'intelixencia y espertos non-gubernamentales d'Estaos Xuníos concluyeron que los esfuercios diplomáticos realizaos pa prevenir la proliferación d'armes nucleares n'Irán y Corea del Norte fracasaren.
La principal escapadera del Tratáu de Non Proliferación ye que l'uraniu arriquecíu pue ser utilizáu tamién con fines enerxéticos. Ésti ye namái un pequeñu pasu nel desenvolvimientu de les cabeces nucleares, y puede ser realizáu de callao o por aciu la revocación (como Corea del Norte). De manera que, hasta'l momentu, la única barrera na construcción d'armes nucleares ye la voluntá política. Mohamed el-Baradei, xefe del Organismu Internacional de la Enerxía Atómica (OIEA o International Atomic Energy Agency) declaró que, si asina lu quixeren, hasta 40 países podríen desenvolver la enerxía nuclear con fines bélicos.
El tratáu revísase cada cinco años en xuntes llamaes Conferencies de Revisión, Review Conferences of the Parties to the Treaty of Non-Proliferation of Nuclear Weapons, n'inglés. Adicionalmente, cada añu entemediu ente dos Conferencies de Revisión, realícense sesiones del Comité Preparatorio, Sessions of the Preparatory Commitee for the Review Conference, n'inglés col fin d'alcordar encamientos a la próxima Conferencia de Revisión.
Magar el tratáu foi orixinalmente concebíu con una duración de venticinco años, el 11 de mayu de 1995, na ciudá de Nueva York, más de 170 países decidieron estendelo indefinidamente y ensin condiciones.
De particular importancia resultó la Conferencia de Revisión de mayu de 2000 pola que los estaos parte alcordaron dar un pasu práuticu escontra'l desarme nuclear al traviés d'un llistáu de midíes denominaes Trece puntos que s'incluyó nel documentu final. Sicasí, munches de felicidaes midíes atópense güei pendientes de cumplimientu per parte de los Estaos Nuclearmente Armaos (NWS o Nuclear Weapons States). La Conferencia de Revisión de 2005 tampoco tuvo ésitu n'alcordar un documentu final satisfactoriu pa toles partes.
Futuru
editarEsiste un ampliu alderique respeuto de la eficacia del tratáu como base del réxime de desarme y non-proliferación nuclear, sobremanera depués del llamáu alcuerdu nuclear India-Estaos Xuníos referíu a usos civiles y de la definición d'un réxime de salvaguardias especial pal citáu país. Nesti sentíu, la Conferencia de Revisión de mayu de 2010 ye percibida como crítica pa consolidar el tratáu. La sesión de mayu de 2009 del Comité Preparatorio tamién tuvo dificultá pa llegar a un documentu final consensuáu con encamientos pa dicha Conferencia de Revisión, pero asina y tou, la so resultancia foi consideráu positivu en comparanza colos d'años anteriores, yá que s'esbozaron los puntos fundamentales de discutiniu y alcordóse l'axenda de la próxima xunta.
Firmantes del tratáu
editarVer tamién
editarNotes y referencies
editar- ↑ Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons
- ↑ «Tratáu sobre la Non Proliferación de les armes nucleares (TNP)». Consultáu'l 10 de xineru de 2012. «Toles Partes nel Tratáu comprometer a facilitar el más ampliu intercambiu posible d'equipu, materiales ya información científica y teunolóxica pa los usos pacíficos de la enerxía nuclear y tienen el derechu de participar nesi intercambiu. Les partes nel Tratáu que tean en situación de faelo van deber coles mesmes cooperar pa contribuyir, por sigo soles o xunto con otros Estaos o organizaciones internacionales, al mayor desenvolvimientu de les aplicaciones de la enerxía nuclear con fines pacíficos, especialmente nos territorios de los Estaos non posesores d'armes nucleares Partes nel Tratáu, teniendo debidamente en cuenta les necesidaes de les rexones en desenvolvimientu del mundu.»
- ↑ Guía pa entender el ruempecabeces de la negociación nuclear iranina
Enllaces esternos
editar- Testu español del Tratáu de Non Proliferación, web oficial de la ONX
- Seguridá Global Online, resultancia NPT Comité Preparatorio 2009 – Los más, los menos y la resultancia.
- NPT-TV, Entevistes con diplomáticos y miembros de ONGs dende 2007 Archiváu 2009-05-14 en Wayback Machine
- El desarme nuclear como retu pa la gobernanza global, por Pablo Blesa
- The Center for Arms Control and Non-Proliferation (n'inglés)
Datos: Q186444
Multimedia: Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons
