John F. Kennedy
John Fitzgerald Kennedy (29 de mayu de 1917, Brookline – 22 de payares de 1963, Parkland Memorial Hospital (es) 
) foi'l trentenu quintu presidente de los Estaos Xuníos. Foi conocíu como John F. Kennedy, Jack Kennedy polos sos amigos y popularmente como JFK.
.svg){kind=small}
Escoyíu en 1960, Kennedy convertir nel presidente más nuevu del so país, dempués de Theodore Roosevelt. Exerció como Presidente dende'l 20 de xineru de 1961 hasta'l so asesinatu'l 22 de payares de 1963. Mientres el so gobiernu tuvo llugar la invasión de Badea de Cochinos, la crisis de los misiles de Cuba, la construcción del Muriu de Berlín, l'entamu de la carrera espacial y l'afitamientu del Movimientu polos Derechos Civiles n'Estaos Xuníos, según les primeres aiciones d'Estaos Xuníos na Guerra de Vietnam.
Mientres la Segunda Guerra Mundial, destacó pol so lideralgu como comandante de la llancha torpedera PT-109 nel área del Pacíficu Sur. Realizando una reconocencia, la PT-109 foi impactada por un destructor xaponés, que partió la llancha en dos y causó una esplosión. La tripulación al so cargu llogró nadar hasta una islla (islla Kennedy) y sobrevivir hasta ser rescatada. Esta fazaña dio-y popularidá y con ella empezó la so carrera política. Kennedy representó al estáu de Massachusetts como miembru de la Cámara de Representantes dende 1947 hasta 1953, y depués como senador dende 1953 hasta qu'asumió la presidencia en 1961. Con 43 años d'edá, foi'l candidatu presidencial del Partíu Demócrata nes eleiciones de 1960, ganando a Richard Nixon nuna de les votaciones más afeches de la historia presidencial del país. Kennedy fuera la última persona en ser escoyida exerciendo'l cargu de senador. Tamién foi l'únicu católicu en ser escoyíu presidente de EE. XX. hasta la fecha, según l'únicu nacíu mientres la Primer Guerra Mundial y tamién el primeru nacíu nel sieglu XX.
El presidente Kennedy morrió asesináu'l 22 de payares de 1963 en Dallas, Texas, [21] Estaos Xuníos. Lee Harvey Oswald foi arrestáu y acusáu del homicidiu, pero foi asesináu dos díes depués por Jack Ruby, polo que nun pudieron sometelo a xuiciu. La Comisión Warren concluyó que Oswald actuara solo nel asesinatu. Sicasí, el Comité Selectu de la Cámara sobre Asesinatos envaloró en 1979 que pudo esistir una combalechadura en redol al asesinatu. La tema foi bien aldericáu y esisten múltiples teoríes sobre'l magnicidiu. El crime foi un momentu imborrable na historia d'Estaos Xuníos por cuenta del so traumáticu impautu na memoria de la nación.
Munchos consideraron a Kennedy como un iconu de les aspiraciones y esperances d'Estaos Xuníos; en delles encuestes realizaes nel so país sigue siendo envaloráu como unu de los meyores presidentes de los Estaos Xuníos.[22]
Biografía
editarInfancia y mocedá
editarLos padres de Kennedy fueron Joseph P. Kennedy, Sr. y Rose Fitzgerald. Joseph foi un empresariu esitosu y líder de la comunidá irlandesa d'Estaos Xuníos; foi embaxador ante'l Reinu Xuníu. Rose yera la fía menor de John "Honey Fitz" Fitzgerald, una prominente figura política de Boston, que foi congresista y alcalde de la so ciudá. El matrimoniu tuvo nueve fíos. John foi'l segundu d'ellos. Nació nel númberu 83 de la cai Beals, en Brookline, Massachusetts, el martes 29 de mayu de 1917, a les 3:00 p.m.
Mientres los sos primeros diez años de vida, vivió en Brookline. Realizó los sos estudios nel colexu públicu "Edward Devotion School" dende la guardería hasta l'empiezu del tercer grau. Mientres el cuartu grau estudió nun colexu priváu pa homes llamáu "Noble and Greenough", que darréu denominaron "Dexter School".
En setiembre de 1927, camudar cola so familia a una casona de 20 habitaciones arrendada en Riverdale, nel barriu del Bronx de la Ciudá de Nueva York. Dos años dempués, volvieron camudase a cinco milles al nordeste, a una casona de 21 habitaciones nun campu de seis acres en Bronxville, Nueva York, adquirida en mayu de 1929. Foi scout, miembru de la tropa "Scout Troop 2" de Bronxville, dende 1929 hasta 1931, siendo'l primera scout que llegó a presidente de los Estaos Xuníos.[23] Pasaba los sos branos xunto a la so familia nuna casa en Hyannis Port, Massachusetts, tamién mercada en 1929, y les fiestes de Navidá y Pascua de Resurrección axuntar na so casa de Palm Beach, Florida, qu'adquirieron en 1933. Dende'l quintu hasta'l séptimu grau, John estudió nel colexu priváu "Riverdale Country School", un colexu esclusivu pa homes en Riverdale.
En setiembre de 1930 Kennedy foi unviáu al internáu de varones "Canterbury School" pa cursar el so octavu grau; esti colexu atopar a cincuenta milles del so llar en New Milford, Connecticut. A finales d'abril de 1931 sufrió un ataque d'apendicitis y foi sometíu a una apendicectomía, tres los que se retiró de "Canterbury" pa recuperase nel so llar. En setiembre de 1931, John foi unviáu col so hermanu mayor, Joe, dos años mayor qu'él, al colexu priváu masculín "The Choate School", a sesenta milles de la so casa en Wallingford, Connecticut, un institutu de preparación pa la universidá. En xineru de 1934, en Choate, careció perdiendo enforma pesu; foi hospitalizáu nel "Yale-New Haven Hospital" hasta Pascua, y pasó la mayoría de xunu de 1934 hospitalizáu na clínica Mayo en Rochester, Minnesota, sometíu a analís pola colitis que carecía.
Graduóse de Choate en xunu de 1935. El "superlativu" [Nota 1] de Kennedy na revista de fin d'añu del colexu foi "El que tien más probabilidaes de llegar a Presidente". En setiembre de 1935 viaxó a Londres nel SS Normandie, nel que sería'l so primer viaxe al estranxeru. Acompañar los sos padres y la so hermana Kathleen. La idea del viaxe yera que'l mozu Kennedy estudiara un añu col profesor Harold Laski nel London School of Economics (LSE), tal como fixera'l so hermanu mayor, Joe. Pero na segunda selmana nel LSE tuvo que ser hospitalizáu por causa d'una ictericia. Por cuenta de ello, embarcóse de vuelta a Estaos Xuníos en permaneciendo tres selmanes nel Reinu Xuníu. N'ochobre de 1935, Kennedy matricular con retrasu na Universidá de Princeton, onde tuvo namái seis selmanes, yá que ente xineru y febreru de 1936 foi hospitalizáu mientres dos selmanes nel "Peter Bent Brigham Hospital", en Boston, por que-y realizaren observaciones por una posible leucemia. Ente marzu y abril d'esi añu permaneció en Palm Beach, na casa d'iviernu de la familia, recuperándose, y mientres mayu y xunu trabayó nel ranchu de 40 000 acres de les contornes de Benson, Arizona. Dempués, ente xunetu y agostu participó en competiciones de vela, mientres s'agospiaba na casa de veranéu de la so familia en Hyannis Port.
En setiembre de 1936 matricular pa cursar el so primer añu na Universidá de Harvard, morando en "Winthrop House" dende'l primeru hasta l'últimu cursu. Nuevamente siguió los pasos del so hermanu Joe, quien yá llevaba dos años na universidá. En xunetu de 1937, viaxó a Francia nel "SS Washington", treslladando tamién el so coche descapotable. Pasó diez selmanes conduciendo con un amigu, non yá per esi país, sinón tamién por Italia, Alemaña, los Países Baxos y el Reinu Xuníu.
A finales de xunu de 1938, viaxó xunto a so padre y al so hermanu Joe nel SS Normandie pa trabayar el mes de xunetu na embaxada d'Estaos Xuníos en Londres, pos el so padre fuera nomáu Embaxador d'Estaos Xuníos ante la "Corte de St. James" pol presidente Franklin D. Roosevelt. N'agostu fueron xuntos a una villa cercana a Cannes. Dende febreru hasta setiembre de 1939, Kennedy percorrió Europa, la Xunión Soviética, la Península Balcánica y Oriente Mediu p'axuntar información pa la so tesis en Harvard. Pasó los últimos diez díes d'agostu en Checoslovaquia y Alemaña enantes de tornar a Londres el 1 de setiembre de 1939, xusto'l mesmu día en qu'asocedió la invasión alemana a Polonia. El 3 de setiembre de 1939, tuvo xunto colos sos padres, el so hermanu Joe y la so hermana Kathleen na "Strangers Gallery" de la Cámara de los Comunes, onde escuchó discursos de sofitu a la declaración de guerra del Reinu Xuníu a Alemaña. Kennedy foi unviáu pol so padre como'l so representante p'ayudar nes xestiones pa socorrer a los sobrevivientes d'Estaos Xuníos del "SS Athenia". A fines de setiembre tornó a EE. UU. nun vuelu tresatlánticu nun Dixie Clipper de la Pan Am, que voló dende "Foynes", Irlanda, hasta "Port Washington", Nueva York.
En 1940 completó la so tesis, "Appeasement in Münich," sobre la participación del Reinu Xuníu nos Alcuerdos de Múnich. Primeramente quería que la so tesis fora privada, pero'l so padre convencer por que la publicar nun llibru. Graduóse cum laude en Harvard con un títulu en rellaciones internacionales en xunu de 1940, y en xunetu del mesmu añu la so tesis foi publicada col títulu Por qué Inglaterra se durmió (Why England Slept),;,[24][25] que se convirtió nun superventes.[26]
Ente setiembre y avientu de 1940 asistió a clases nel Stanford Graduate School of Business. A empiezos de 1941, ayudó al so padre a completar la redaición de les sos memories de tres años como embaxador. En mayu y xunu de 1941 viaxó por América del Sur.
Serviciu militar
editar
Na primavera de 1941 ufiertóse como voluntariu pal Exércitu de los Estaos Xuníos pero foi refugáu principalmente polos sos problemes de columna. Sicasí, en setiembre d'esi añu l'Armada de los Estaos Xuníos aceptar, pola influencia del direutor de la Oficina d'Intelixencia Naval (ONI), un antiguu ayudante naval del so padre na so etapa como embaxador en Gran Bretaña. Col rangu d'alférez de fragata, trabayó nuna oficina encargada de los boletinos y los informes que se presentaben al Secretariu de la Marina. Foi nesti periodu cuando asocedió'l ataque a Pearl Harbor. Tuvo estudiando na Escuela d'Entrenamientu d'Oficiales de la Reserva Naval (Naval Reserve Officers Training School) y nel Centru d'Entrenamientu d'Escuadrones de Llanches Torpederas (Motor Torpedu Boat Squadron Training Center) enantes de ser destináu a Panamá y finalmente a les operaciones del Pacíficu. Participó en delles misiones y foi xubíu a alférez de navío, comandando una llancha "patrulla torpedera" (PT boat, llanches pequeñes y rápides destinaes a atacar por sorpresa grandes buques, que'l so efeutu foi comparáu col de los mosquitos).[27]
El 2 d'agostu de 1943, la llancha de Kennedy, la PT-109, foi encetada pol destructor xaponés Amagiri mientres participaba nuna misión nocherniega cerca de Nueva Xeorxa, nes Islles Salomón.[28][29] John cayó de la llancha, mancándose nuevamente la columna. A pesar de la so mancadura, ayudó a los sos otros diez compañeros sobrevivientes, y n'especial a unu al que cargó por tar bien quebráu, a llegar a una islla onde fueron rescataos. Por esta aición, recibió la Medaya de la Marina y del Cuerpu de Marines ("Navy and Marine Corps Medal") y la siguiente reconocencia:
Por una conducta desaxeradamente heroica como Oficial Comandante de la Llancha Torpedera 109 depués del choque y fundimientu del navío na Guerra del Pacíficu'l 1-2 d'agostu de 1943. Ensin importar el dañu personal, l'alférez de navío Kennedy lluchó ensin bazcuyar contra les adversidaes nes tiniebles pa dirixir les operaciones de rescate, nadando munches hores pa rescatar y aprovir d'ayuda y comida a los sos compañeros una vegada qu'éstos s'atopaben a salvo na mariña. El so valor sobresaliente, entereza y lideralgu contribuyeron a salvar la vida de munches persones y a caltener les meyores tradiciones de l'Armada d'Estaos Xuníos.
Otres condecoraciones de Kennedy na Segunda Guerra Mundial fueron el Corazón Púrpura, la Medaya de la Campaña Asia-Pacíficu (Asiatic-Pacific
Campaign Medal) y la Medaya de la Victoria de la Segunda Guerra Mundial (World War II Victory Medal). Foi dau honorablemente de baxa a principios de 1945, unos pocos meses enantes de la rindición xaponesa. Los sos actos na guerra fueron popularizaos cuando se convirtió en Presidente, siendo oxetu de dellos artículos de revistes, llibros, historietes, especiales de televisión y películes. Contribuyó a faer de la PT-109 una de les naves más famoses de l'Armada de los Estaos Xuníos mientres la Guerra: modelos a escala ya inclusive figures de G.I. Joe sobre l'incidente siguen produciéndose nel sieglu XXI.
Mientres la so presidencia, Kennedy almitió privadamente a los sos amigos que nun se sentía merecedor de les medayes recibíes, pos l'incidente de la PT-109 foi resultáu d'una operación militar que costó la vida a dos miembros de la so tripulación. Cuando un reporteru preguntó-y cómo convertir nun héroe, Kennedy bromió: "Foi involuntariu. Ellos fundieron el mio barcu".
N'agostu de 1963, tres meses enantes del so asesinatu, Kennedy escribió: "A cualquier home que se-y preguntar nesti sieglu qué fixo por que la so vida valiera la pena, creo que puede responder con fartu arguyu y prestu: sirví na Marina de los Estaos Xuníos"[30]
En mayu de 2002, una espedición de la National Geographic atopó lo que se supón son los restos de la PT-109 nes Islles Salomón. Un miembru de la familia Kennedy viaxó a les islles p'apurrir un regalu a quien rescataron a John y qu'inda permanecíen con vida, pero problemes de comunicación torgar participar na ceremonia. Los guardacostes australianos a los qu'avisaron los nativos fueron convidaos a la Casa Blanca.[31]
Entamos de la so vida política
editarTerminada la Segunda Guerra Mundial, Kennedy consideró la idea de faese periodista. Nos años anteriores a la guerra nun pensara na política pos la so familia depositara les sos esperances polítiques nel so hermanu mayor, Joseph P. Kennedy, Jr.. Sicasí, Joseph finó na Segunda Guerra Mundial. Cuando en 1946 el Representante de los Estaos Xuníos James Michael Curley dexó'l so cargu vacante nun distritu predominantemente demócrata p'aspirar al cargu d'Alcalde de Boston, Kennedy postular al cargu de Representante, llogrando la victoria ante'l so oponente republicanu por una amplia mayoría. Foi miembru del Congresu mientres seis años. Los sos votos a les distintes iniciatives nun s'afixeron a un enclín fixu, y frecuentemente diferíen de la posición del Presidente Harry S. Truman y de la del restu del Partíu Demócrata. En 1952 venció al candidatu republicanu Henry Cabot Lodge, Jr. na eleición pol cargu de Senador de los EE. XX.
Kennedy casóse con Jacqueline Lee Bouvier el 12 de setiembre de 1953. Mientres los dos años siguientes someter a delles operaciones polos sos problemes de columna vertebral. Llegó a tar a la muerte (recibió entós el sacramentu de la estremaunción, como fadría cuatro veces na so vida). Tuvo por tanto ausente en delles sesiones del Senáu. Mientres la so convalecencia escribió Profiles in Courage, llibru nel que describe ocho situaciones nes que senadores de EE. XX. arriesgaron les sos carreres por caltenese firmes nos sos convencimientos y creencies personales. El llibru foi premiáu en 1957 col premiu Pulitzer a la meyor biografía.[25]
En 1956, el candidatu presidencial Adlai Stevenson dexó en manes de la Convención del Partíu Demócrata la nominación d'un candidatu a la vicepresidencia de los EE. XX. Kennedy terminó segundu nes votaciones, superáu pol Senador Estes Kefauver de Tennessee. Gracies a esti episodiu y a pesar de la so derrota, Kennedy adquirió notoriedá nacional, lo cual ayudaríalu nos años siguientes. El so padre, Joseph Kennedy, señaló que no fondero yera bonu pa John nun llograr la nominación, porque depués munchos culparen a los católicos de la derrota eleutoral, anque en priváu reconocieren que cualesquier demócrata tuviera graves dificultaes compitiendo contra Eisenhower en 1956.
John F. Kennedy votó, como senador, l'aprobación final de la Lee de Derechos Civiles de 1957, la primer llei que protexía dellos derechos de les minoríes, particularmente el derechu efectivu al votu de los negros nos estaos sureños. Sicasí, primeramente Kennedy votara a favor d'una enmienda que llindaba la capacidá de los tribunales pa escorrer los incumplimientos de tales derechos civiles, enmienda qu'estrechaba en gran parte la efectividá de la llei (dexaba a la llei "ensin dientes", como se dixo entós), al torgar la condena de los que la violaren. Dalgunos segregacionistes radicales, como los senadores James Eastland y John McClellan, o'l gobernador de Mississippi James Coleman, fueron de los primeres que sofitaron la campaña presidencial de Kennedy. En 1958, Kennedy foi reelixíu como senador por un segundu periodu, ganando per ampliu marxe al so oponente republicanu, l'abogáu bostoniano Vincent J. Celeste.
Años dempués revelaríase qu'en setiembre de 1947, cuando tenía 30 años d'edá y mientres el so primer periodu como congresista, Kennedy foi diagnosticáu cola enfermedá de Addison (un defectu hormonal bien rara) por Sir Daniel Davis en "The London Clinic". Esti y otros problemes médicos fueron calteníos de callao pal públicu y pa la prensa mientres tola vida de Kennedy.[32]
El Senador republicanu por Wisconsin Joseph McCarthy, principal responsable de la persecución anticomunista de principios de los años 1950, foi un gran amigu de la familia Kennedy. Joe Kennedy sofitó siempres a McCarthy. Robert F. Kennedy trabayó pal subcomité de McCarthy, y McCarthy tuvo rellacionáu sentimentalmente con Patricia Kennedy. En 1954, cuando'l Senáu estudiaba condergar al senador de Wisconsin, John Kennedy redactó un discursu censurando a McCarthy, pero nunca lu apurrió. El 2 d'avientu de 1954 el Senador Kennedy atopar nel hospital cuando'l Senáu comunicó'l so altamente espublizada decisión de censurar a McCarthy. Anque ausente, Kennedy pudo influyir na decisión, pero optó por nun faer lo y nunca indicó cómo votara. Esti episodiu estropió severamente el sofitu a Kennedy na comunidá más progresista, especialmente d'Eleanor Roosevelt, inclusive na eleición de 1960.[33]
Eleición presidencial de 1960
editar
El 2 de xineru de 1960, Kennedy manifestó la so intención de competir nes eleiciones presidenciales d'esi mesmu añu. Nes eleiciones primaries del partíu demócrata, compitió col Senador Hubert Humphrey de Minnesota y el Senador Wayne Morse d'Oregón. Kennedy venció a Humphrey en Wisconsin y Virxinia Occidental, y a Morse en Maryland y Oregón. Tamién superó a cierta oposición simbólica (munchos yeren candidatos informales, nomes escritos por el mesmu votante al rellenar la papeleta) en New Hampshire, Indiana y Nebraska. En Virxinia Occidental, visitó les mines de carbón y paroló colos mineros pa llograr el so sofitu; la mayoría del eleutoráu nesi estáu yera conservadora y protestante, bien roceana del catolicismu de Kennedy; magar ello resultó victoriosu precisamente en Virxinia Occidental, lo que confirmó'l so prestíu como candidatu de gran curiosu popular.
Con Humphrey y Morse fora de la competencia, el principal oponente de Kennedy na convención de Los Angeles foi'l Senador Lyndon B. Johnson de Texas. Adlai Stevenson, el candidatu nomáu polos demócrates en 1952 y 1956, nun taba compitiendo oficialmente pero tenía gran sofitu de les bases, presentes o non na convención. El Senador Stuart Symington, de Missouri, tamién yera aspirante. El 13 de xunetu, Kennedy consiguió ser escoyíu candidatu presidencial del Partíu Demócrata, siendo'l segundu católicu que lu llograba (Al Smith foi'l primeru en 1928, sofitáu por Joseph Kennedy Sr.). Kennedy pidió-y a Johnson que fuera'l so candidatu a la Vicepresidencia, a pesar de la oposición de munchos delegaos progresistes, y del grupu cercanu a Kennedy, incluyendo al so hermanu Robert. Pero precisaba la popularidá de Johnson nos Estaos del Sur pa ganar na que se prevía como una de les eleiciones presidenciales más reñíes dende 1916. Les temes de mayor importancia incluyíen el catolicismu de Kennedy, Cuba, la esmolición al respective de si la Xunión Soviética taba ganando o non la carrera espacial y los programes de misiles.
| "Al contrariu de lo que los periódicos señalen, yo nun soi'l candidatu católicu a Presidente. Soi'l candidatu del Partíu Demócrata a Presidente, que resulta que tamién ye católicu. Nun falo pol mio Ilesia en temes públiques - y la ilesia nun fala por mi. [...] Pero si dalguna vegada llegara'l tiempu -y yo nun creo que tal conflictu seya remotamente posible- cuando'l cargu rica o que viole la mio conciencia o que viole l'interés nacional, entós voi arrenunciar al cargu; y espero que cualquier servidor públicu cuerdu faiga lo mesmo". |
| "Discursu de John F. Kennedy ante l'Asociación Ministerial de Houston, 12 de setiembre de 1960.[34][35] |
Kennedy sentía que les temes d'importancia pa los ciudadanos d'Estaos Xuníos taben dexándose de llau nos alderiques, nos cualos solíase-y atacar pol so catolicismu, remor compartíu per gran parte de la población, non solo por cuenta de la mayoría protestante, sinón tamién porque nunca tuvieren a un católicu como presidente. Pa esplicar y aselar la medrana del eleutoráu al respective de si les sos creencies influyiríen les sos decisiones como presidente, y pa tratar de que los alderiques volvieren a les temes principales de la situación d'Estaos Xuníos y mundial de 1960, el 12 de setiembre dio un discursu ante la "Gran Asociación Ministerial de Houston" (organización de líderes y predicadores protestantes del área metropolitana de Houston) (Greater Houston Ministerial Association),[35] nel cual intentó esclariar les duldes en rellación cola so relixón y declarar cómo actuaría en situaciones polítiques que fueren contraries a los sos principios relixosos. Mentó les temes qu'a él -y paecíen más importantes: la creciente influencia del comunismu, la probeza de la población, refiriéndose a les persones que vio en Virxinia Occidental que nun teníen qué comer y a aquelles families que s'habíen vistu forzaes a apurrir les sos granxes, la escasez de colexos y l'aumentu de les poblaciones probes. Mentó tamién el retrasu del país na carrera espacial. Nesti discursu dixo una de les sos frases célebres: "Nun soi'l candidatu católicu a la presidencia. Soi'l candidatu del Partíu Demócrata que resulta que tamién ye católicu. Nun falo pola ilesia en temes públiques -y la ilesia nun fala por mi".[34] Kennedy, que destacó na so presidencia pola llucha a favor de los derechos civiles, plantegó nel discursu la tema relativa a la discriminación que nesa dómina tener en contra de los católicos, preguntando si los católicos perdíen el so derechu a ser presidente, o a otros cargos públicos, dende'l día en que yeren bautizaos.
.jpg)
Ente setiembre y ochobre realizaron trés alderiques presidenciales ente Kennedy y Richard Nixon, nesi momentu Vicepresidente de los Estaos Xuníos y tamién el candidatu presidencial Republicanu. El 26 de setiembre 70 millones d'espectadores guardaron el primer alderique presidencial tresmitíu per televisión na historia de los EE. XX. Antes del primer alderique Nixon pasara dos selmanes nel hospital por cuenta de una mancadura na so pierna, llucía barba de munches hores, y non quixo maquillase. Paecía tar tirante ya incómodu, ente que Kennedy apaeció relaxáu. Al terminar l'alderique gran parte de l'audiencia dio a Kennedy como ganador. Sicasí quien lo escuchaben pela radio dieron a Nixon como ganador, o dixeron que la resultancia yera un empate.[36] El 7 d'ochobre realizó'l segundu alderique y el tercer y últimu alderique tuvo llugar el 13 d'ochobre. Anguaño los alderiques televisaos son consideraos fundamentales na política d'Estaos Xuníos, pero foi l'alderique Kennedy-Nixon de 1960 el momentu a partir del cual la televisión pasaría a exercer un rol predominante na política.[25] Dempués del alderique, la campaña de Kennedy ganó impulsu, llogrando devasar por dellos puntos a Nixon na mayoría de les encuestes. El martes 8 de payares, Kennedy venció a Nixon nuna de les eleiciones presidenciales más cinxíes del sieglu XX. Nel votu popular nacional Kennedy ganó a Nixon por 49,7% contra 49,5%, ente que nel colexu eleutoral ganó con 303 votos contra los 219 llograos por Nixon (precisábense 269 pa ganar). Catorce eleutores de Mississippi y Alabama refugaron sofitar a Kennedy por cuenta del so sofitu al movimientu de derechos civiles; esti eleutores dieron los sos votos al Senador Harry F. Byrd, Sr. de Virxinia.
Kennedy, con 43 años d'edá, convertir na persona más nueva escoyida como Presidente d'Estaos Xuníos. Sicasí, nun foi'l más nuevu n'exercer el cargu, pos en 1901, el Vicepresidente Theodore Roosevelt, de 42 años d'edá, exerció como presidente tres l'asesinatu del Presidente William McKinley. Amás, Kennedy hasta agora ye l'únicu presidente católicu que tuvo dichu país.[37]
Asesinatu
editar
El Presidente Kennedy recibió dellos impautos de bala na cai Elm de Dallas (Texas) a les 12:30 p.m. el 22 de payares de 1963, mientres realizaba una visita política pol estáu de Texas. Foi declaráu muertu media hora más tarde.
Lee Harvey Oswald, el supuestu asesín, foi arrestáu nun teatru aproximao 80 minutos dempués de los disparos. Oswald foi primeramente acusáu pol homicidiu d'un oficial de policía de Dallas, J.D. Tippit, enantes de ser acusáu pol homicidiu del presidente.[38] Oswald dixo nun matar a naide, alegando qu'él solo yera un señuelo.
El 29 de payares, Lyndon B. Johnson creó la Comisión Warren —presidida pol xuez de la Suprema Corte Earl Warren— pa investigar l'asesinatu, que concluyó que Oswald actuó solo, pero les sos conclusiones siguen siendo oxetu d'alderique, tanto académicu como popular.
El Comité Selectu de la Cámara sobre Asesinatos (U.S. House of Representatives Select Committee on Assassinations) o (HSCA) foi establecíu en 1976 pa investigar l'asesinatu del Presidente John F. Kennedy. Les investigaciones del comité duraron hasta 1978, y en 1979 emitieron l'informe final. En dichu informe, concluyó, ente otros fechos, que'l presidente John F. Kennedy foi asesináu como resultáu d'una combalechadura, na que tuvieron arreyaes delles dependencies del Gobiernu d'Estaos Xuníos. El Departamentu de Xusticia, FBI, CIA, y la Comisión Warren fueron severamente criticaos por dichu Comité pol so probe desempeñu nes investigaciones llevaes a cabu, y el Serviciu Secretu foi llomáu de deficiente na so proteición al Presidente.
Funeral y entierru
editar
Dempués del asesinatu'l cuerpu de Kennedy foi treslladáu a Washington D. C., específicamente a l'Ala Este de la Casa Blanca, onde permaneció hasta'l domingu. El domingu 24 de payares, el ataúd foi tresportáu nun xarré tiráu por caballos dende la Casa Blanca hasta'l Capitoliu, onde foi veláu públicamente. El llunes 25 de payares realizóse'l funeral d'estáu, al cual asistieron más de 90 representantes de diversos países. A otru día al asesinatu, el nuevu Presidente Johnson declarara'l llunes como día nacional de llutu. Na mañana realizó una misa na Catedral de San Mateo de Washington D. C. y depués foi soterráu nel Campusantu Nacional de Arlington.
El 14 de marzu de 1967, el cuerpu de Kennedy foi treslladáu al so sepultura permanente asitiada nel Cementario Nacional de Arlington. Ta soterráu xunto a la so esposa y los sos fíos menores. El so hermanu, el Senador Robert F. Kennedy ta soterráu cerca d'ellos. La so tumba ta allumada polo que se denomina "llapada eterna". Nel documental The Fog of War, l'entós Secretariu de Defensa Robert McNamara, dixo escoyer el llugar pa la tumba y que Jackie tuvo acordies col llugar escoyíu. Kennedy y William Howard Taft son los únicos Presidentes de los Estaos Xuníos soterraos nel Campusantu Arlington.
Presidencia (1961-1963)
editarJohn F. Kennedy xuró como'l 35º presidente de los Estaos Xuníos el 20 de xineru de 1961. Nel so discursu inaugural[39]faló de la necesidá de que los ciudadanos d'Estaos Xuníos fueren más activos, pronunciando una de les sos frases más famoses: «Nun preguntar qué ye lo que'l to país puede faer por ti; pregunta qué ye lo que tu puedes faer pel to país». Tamién solicitó a les demás naciones del mundu que llucharen en xunto contra lo qu'él llamó l'enemigu común del home: la tiranía, la probeza, les enfermedaes y la guerra mesma».[40] A la fin, esplayóse sobre'l so deséu d'un mayor internacionalismu: «Finalmente, tanto si son ustedes ciudadanos de los Estaos Xuníos como si ser del mundu, esixan de nós la mesma arrogancia de fuercia y sacrificiu que nós-yos pidimos a ustedes».
Política interna
editarKennedy llamó al so programa de política interna «La nueva frontera» (New Frontier). Ambiciosamente prometía fondos federales pa la educación, atención médica pa la tercer edá y la intervención del gobiernu pa detener la recesión. Prometió tamién poner fin a la discriminación racial. En 1963, propunxo una reforma nos impuestos qu'incluyía'l so amenorgamientu, que foi aprobada pol Congresu en 1964, dempués del so asesinatu. Pocos de los más importantes programes de Kennedy llograron pasar pol Congresu mientres la so vida, anque baxu Johnson, el so socesor, el Congresu votar mientres la llexislatura 1964-65.
Siendo presidente, Kennedy autorizó la execución de dos penes de muerte, una por condena de la xusticia ordinaria y otra na xurisdicción militar, negándose en dambos casos a exercer la so potestá de conmutar la pena. El gobernador de Iowa, Harold Hughes, solicitó personalmente a Kennedy clemencia pa Victor Feguer, el condergáu pola xusticia ordinaria, ensin poder evitar que fuera colgáu'l 15 de marzu de 1963. Dase la circunstancia de que dambes execuciones marcaron un finxu. La de Feguer, porque foi la postrera del estáu de Iowa (qu'abolió la pena capital en 1965) y tamién la postrera d'un recluyíu federal anterior a la moratoria 1972-1976[Nota 2] tres el casu Furman v. Xeorxa.[Nota 3] La execución militar foi la postrera realizada hasta l'actualidá.
Economía
editarKennedy punxo fin a un periodu d'una estricta política fiscal, relaxó la política monetaria pa caltener los tipos d'interés y aguiyar la crecedera de la economía.[41] Kennedy presidió'l presupuestu del gobiernu primeru en superar la marca de 100 mil millones dólares, en 1962, y el so primer presupuestu en 1961 condució a los primeres déficit presupuestarios ensin guerra y ensin recesión.[42] La economía, que pasara al traviés de dos recesiones en tres años y taba cuando Kennedy asumió'l poder, aceleróse notablemente mientres la so curtia presidencia. A pesar d'una inflación baxa y tases d'interés, el PIB creciera nun permediu de namái'l 2,2 % mientres la presidencia d'Eisenhower (pocu más de crecedera de la población a la hora), y menguó nun 1 % mientres l'últimu añu de Eisenhower.[43] L'estancamientu tomara un peaxe nel mercáu llaboral del país, asina: el desemplegu aumentó constantemente, pasando de menos del 3 % en 1953 al 7 %, a principios de 1961.[44]
La economía xiró y espolletó mientres l'alministración de Kennedy. El PIB creció nun permediu del 5,5 % dende principios de 1961 a finales de 1963,[43] ente que la inflación caltúvose estable en redol al 1 % y el desemplegu empezó a vencer;[45] la producción industrial aumentó un 15 % y les ventes d'automóviles saltaron nun 40 %.[46] Esta tasa de crecedera del PIB y la industria siguió hasta alredor de 1966, ya inda tuvo que ser repitíu por un periodu sosteníu de tiempu.[43]
Derechos civiles
editar
Unu de los asuntos nacionales más agobiantes de la era Kennedy foi l'aturbolináu final de les práutiques de discriminación racial toleraes o inclusive autorizaes poles autoridaes estatales. La Corte Suprema de los Estaos Xuníos fallara en 1954 que la segregación racial nos colexos públicos yera inconstitucional. Sicasí, munchos colexos —especialmente los de los estaos sureños— nun obedecieron el fallu de la Corte Suprema. La segregación nos autobuses, los restoranes, los teatros, cines, baños y otros espacios públicos siguió. Kennedy sofitó la integración racial y los derechos civiles, y mientres la so campaña presidencial en 1960 telefonió a Coretta Scott King, esposa del encarceláu reverendu Martin Luther King, Jr., lo que, quiciabes, atraxo sofitu del eleutoráu negru a la so candidatura. La intervención de John y Robert Kennedy aseguró la escarcelación de King.[47][48]
En 1962, l'estudiante de raza negra James Meredith trató de matriculase na Universidá de Mississippi, pero violentes manifestaciones d'estudiantes blancos torgar, cola tolerancia del gobernador del estáu. Kennedy respondió unviando a 400 axentes federales y a 3.000 soldaos p'asegurar que Meredith pudiera matriculase. Asignó tamién axentes pa protexer a los "Freedom Riders"[Nota 4][ensin referencies]
Al entamu de la so presidencia, Kennedy pensó que les organizaciones y movimientos populares antisegregacionistas lo único que diben consiguir yera agafar a munchos blancos sureños, lo que fadría inda más difícil l'aprobación de lleis de derechos civiles nun Congresu apoderáu por demócrates de los estaos del sur. Por eso alloñóse de los movimientos de derechos civiles, que los sos líderes sintieron que Kennedy nun sofitaba los sos esfuercios.
| Tien De ser posible, al curtiu plazu, que tou ciudadanu d'Estaos Xuníos pueda esfrutar de los privilexos de ser ciudadanu d'Estaos Xuníos ensin importar la so raza o color. Al curtiu plazu, tou ciudadanu d'Estaos Xuníos tien de tener el derechu de ser tratáu como-y gustaría ser tratáu, como a unu gustaría-y que trataren a los sos fíos. |
| Discursu de John F. Kennedy sobre los derechos civiles, 11 de xunu de 1963.[49] |
El 9 de setiembre de 1963 Kennedy dirixir al país por cuenta de la segregación que siguía asocediendo en Alabama, y encamentó al gobernador Wallace que l'orde solo caltendríase en tal estáu si él taba dispuestu a esixilo. Amestó que'l so "gobiernu ta dispuestu a faer tou lo necesario por que les órdenes de los tribunales cumpla pero yo [Kennedy] tengo la esperanza de que'l gobernador Wallace va esixir a los funcionarios locales y a les comunidaes qu'asuman les sos responsabilidaes sobre esta tema, lo qu'elles tán dispuestes a cumplir.[50]
El 11 de xunu del mesmu añu, el Presidente Kennedy intervieno cuando'l Gobernador d'Alabama, George Wallace, bloquió la puerta de la Universidá d'Alabama pa torgar matriculase a dos estudiantes afroamericanes, Vivian Malone y James Hood. George Wallace namái venció y estremóse cuando foi riquíu polos alguaciles federales, el Fiscal Xeneral Nicholas Katzenbach y la Guardia Nacional d'Alabama. Esa tarde Kennedy dio'l so famosu discursu sobre los derechos civiles per radio y televisión.[49] Nel discursu encamentó a los congresistes por que llexislaren seriamente sobre la tema y que d'esi manera algamaren les metes propuestes por Lincoln faía más de 100 años. Esta propuesta convertir na Lee de Derechos Civiles de 1964.[51][52]
Inmigración
editarKennedy sofitó los postulaos del so partíu de revisar y camudar la política gubernamental sobre inmigración. Taba a favor d'una mayor igualdá y proteición de derechos tantu pa los ciudadanos nacíos nel país como para quien llograren la nacionalidá d'Estaos Xuníos.[53] Estes idees convertir mientres la so presidencia na Lee sobre Inmigración y Nacionalidá de 1965 (Immigration and Nationality Act of 1965), promovida pol so hermanu, el senador Edward Kennedy. La llei camudó drásticamente la procedencia de la inmigración, que pasó del norte y oeste d'Europa a Llatinoamérica y Asia, y camudó la escala de prioridaes: enantes lo importante yera la seleición de los inmigrantes; tres la llei importaba la reunificación familiar.[54]
Lo que Kennedy quería yera desmantelar la política de seleición d'inmigrantes basada nel so país d'orixe, viendo esto como una espansión de les polítiques relatives a los derechos civiles.[55]
Programa espacial
editar
Kennedy deseyaba con ansiedá qu'Estaos Xuníos liderara la carrera espacial. Sergéi Khrushchov diz que Kennedy averóse dos veces al so padre, Nikita, por que realizaren una empresa en xunto pa esplorar l'espaciu: en xunu de 1961 y na seronda de 1963. Na primer ocasión, la Xunión Soviética taba muncho más adelantrada en términos de teunoloxía espacial que EE. XX. La primer vegada que Kennedy declaró l'oxetivu de llevar a un home a la Lluna foi nuna Sesión Conxunta de Congresu y Senáu, celebrada'l 25 de mayu de 1961. Nesa ocasión dixo:
Primero, creo qu'esta nación tien d'asumir como meta'l llograr qu'un home vaya a la Lluna y torne a salvo a la Tierra enantes del fin d'esta década. Nengún otru proyeutu individual va ser tan impresionante pa la humanidá nin más importante que los viaxes de llargu algame al espaciu; y nengún va ser tan difícil y costosu de consiguir.[56]
En setiembre de 1962, pronunció un discursu na Universidá Rice, nel que dixo:
Nenguna nación qu'espere ser el líder d'otres naciones puede esperar caltenese atrasada na carrera pel espaciu.
Más tarde, nesti mesmu discursu:
Nós escoyemos dir a la Lluna y faer otres coses, non porque seya fácil, sinón porque ye difícil.[57]
Nel segundu aproximamientu a Khrushchov, el rusu viose persuadíu de los beneficios qu'acarretaría compartir los costos y porque la teunoloxía d'Estaos Xuníos taba más adelantrada. Los EE.XX. llanzaron un satélite a la órbita geoestacionaria y Kennedy solicitó al Congresu qu'aprobara un presupuestu de más de 25 mil millones de dólares pal Programa Apollo.
Khrushchov alcordó trabayar en xunto na seronda de 1963, pero Kennedy foi asesináu primero que tal alcuerdu pudiera ser formalizáu. El 20 de xunetu de 1969, casi seis años dempués de la muerte de JFK, l'oxetivu del Programa Apollo foi alcanzáu y un home punxo pie na lluna.
Política esterior
editarCuba y la Invasión de la Badea de Cochinos
editar
Primero que Kennedy fuera electu Presidente, l'alministración de Eisenhower creó un plan pa derrocar al réxime de Fidel Castro en Cuba. Como parte central del plan, estructurado y detalláu pola CIA con sofitu mínimu del Departamentu d'Estáu, incluyíase armar una insurrección contra-revolucionaria compuesta por cubanos anti-castristes.[58] Los insurrectos cubanos, entrenaos por EE. XX., teníen qu'invadir Cuba y encamentar a una sulevación del pueblu cubanu pa llograr l'oxetivu de derrocar a Castru del poder. El 17 d'abril de 1961, Kennedy ordenó que'l plan executárase. Con sofitu de la CIA, no que foi conocíu como la Invasión de la Badea de Cochinos, 1.500 exiliaos cubanos, entrenaos por EE. XX. y llamaos "Brigada 2506", volvieron a la islla cola esperanza de derrocar al réxime castrista. Sicasí, Kennedy ordenó que la invasión llevar a cabu ensin el sofitu aereu de EE. XX. El 19 d'abril el gobiernu cubanu prindara o executara a los invasores exiliaos, y Kennedy viose obligáu a axustar la salida de los 1.189 sobrevivientes. Ente les causes del fracasu del plan, señaláronse la falta de diálogu ente los líderes militares, y la falta total de sofitu naval pa faer frente a la eficaz artillería de la isla, que incapacitó fácilmente a los exiliaos cubanos cuando desembarcaron.[58] Dempués de 20 meses, Cuba lliberó a los exiliaos prindaos en cuenta de 53 millones de dólares en comida y medicina. L'incidente foi bien embarazoso pa Kennedy, pero él responsabilizóse totalmente del fracasu. Por cuenta de esta invasión, Castro empezó a esmolecese de los d'Estaos Xuníos, creyendo qu'habría una segunda invasión.[59][60]
Crisis de los misiles de Cuba
editar
La crisis de los misiles de Cuba empezó'l 14 d'ochobre de 1962, cuando aviones espíes U-2 tomaron fotografíes de la construcción de silos pa misiles soviéticos de llargu algame en Cuba. Les fotografíes fueron amosaes a Kennedy el 16 d'ochobre de 1962. Estaos Xuníos atopó ante una inminente amenaza nuclear. Kennedy enfrentar a un dilema: si los EE. XX. atacaben tales asentamientos, podría causase una guerra nuclear cola U.R.S.S.; pero si EE. XX. nun se pronunciaba, tendría armes nucleares a pocos quilómetros de distancia del país y yá que los misiles atopar a tan curtia distancia del continente, les posibilidaes de reaición amenorgar al mínimu. A esto añadía la esmolición alrodiu de la imaxe débil que EE. XX. daba ante'l mundu nel so propiu hemisferiu.
Munchos militares y miembros del EXCOMM primieron a Kennedy por qu'aprobara un ataque aereu contra los allugamientos cubanos de los misiles, pero'l Presidente ordenó una cuarentena naval na que l'Armada d'Estaos Xuníos inspeccionaría a tolos barcos que llegaren a Cuba. Empecipió conversaciones colos soviéticos por que retiraren tol material de "defensa" que taba instalando en Cuba; si nun lu faíen, la cuarentena ordenada por Kennedy duraría indefinidamente. Una selmana dempués, él y el Primer ministru soviéticu Nikita Khrushchov llegaron a un alcuerdu. Khrushchov alcordó qu'esaniciaría los misiles suxetos a inspeiciones de la ONX si los EE. XX. emitíen una declaración pública diciendo que nunca invadiríen Cuba. Dempués d'esta crisis, la más cercana de la historia a una guerra nuclear, Kennedy empezó a tener más curiáu nes sos confrontaciones cola Xunión Soviética.
Llatinoamérica y el comunismu
editar
Argumentando que "aquellos que faen de les revoluciones pacífiques un imposible faen que les revoluciones violentes seyan inevitables", trató de contener el comunismu en Llatinoamérica estableciendo una Alianza pal Progresu, al traviés de la cual unviárase ayuda internacional a los países en problemes dientro de la rexón, buscando al empar un estándar rexonal en materia de derechos humanos. Trabayó cercanamente col Gobernador de Puertu Ricu Luis Muñoz Marín y el presidente de Venezuela Rómulo Betancourt pal desenvolvimientu de l'Alianza pal Progresu, como tamién pal desenvolvimientu de l'autonomía del estáu llibre acomuñáu de Puertu Ricu. N'avientu de 1961 realizó una xira d'estáu per Puertu Ricu, Venezuela y Colombia que se promocionaben como bastiones demócrates antagónicos del comunismu castrista.
El Cuerpu de Paz
editar.JPG)
Como unu de los sos primeros actos presidenciales, Kennedy creó'l Cuerpu de Paz. Al traviés d'esti programa, los d'Estaos Xuníos podíen ufiertase como voluntarios p'ayudar a naciones en desenvolvimientu n'árees tales como la educación, agricultura, salú y construcción.
África
editarJohn F. Kennedy dio un discursu na Universidá de Saint Anselm el 5 de marzu de 1960, al respective de la conducta d'Estaos Xuníos nes nueves realidaes de la incipiente Guerra Fría. El discursu de Kennedy detallaba cómo la política esterior d'Estaos Xuníos tenía de llevase a cabu escontra les naciones d'África, señalando un toque d'ayuda pal nacionalismu africano modernu diciendo que: "Pa nós, tamién, fundóse una nueva nación sobre la rebelión de la dominación colonial".[61]
Iraq
editarEn 1963, el gobiernu de Kennedy sofitó un golpe d'estáu contra'l gobiernu d'Iraq encabezáu pol xeneral Abdul Karim Qasim, que cinco años enantes depunxera a los aliaos occidentales cola monarquía iraquina. La CIA ayudó a los nuevos gobiernu del Partíu Baaz encabezáu por Abdul Salam Arif pa llibrar al país de supuestos izquierdistes y comunistes. Nun golpe d'estáu baazista, el gobiernu utiliza les llistes de sospechosos comunistes y otros izquierdistes apurrida pola CIA, p'asesinar sistemáticamente a un númberu incalculable d'educación d'élite d'Iraq, los asesinatos nos que'l mesmu Sadam Husein dizse que participó. Ente les víctimes había cientos de médicos, profesores, téunicos, abogaos y otros profesionales, según militares y figures polítiques.[62][63][64] Acordies con un artículu d'opinión en The New York Times, los Estaos Xuníos unviaron armes al nuevu réxime, les armes más utilizaes contra los insurxentes curdos mesmos que los EE.XX. sofitó contra Kassem y que depués abandonaron. El petroleu d'Estaos Xuníos y del Reinu Xuníu y otros intereses, incluyendo Mobil, Bechtel y British Petroleum, tuvieron llevando a cabo negocio n'Iraq.
Vietnam
editarNel sureste d'Asia, Kennedy siguió lo que Eisenhower empezara, usando fuercia militar llindada pa combatir les fuercies comunistes comandadas principalmente por Ho Chi Minh. Proclamando una guerra contra la espansión del comunismu, Kennedy estableció programes p'ayudar al inestable gobiernu de Vietnam del Sur aproviendo ayuda política, económica y militar, lo qu'incluyía la unviada de 16.000 soldaos y Fuercies Especiales d'EE.XX. como conseyeros militares a la rexón aumentando la presencia militar a 60.000 soldaos. Kennedy alcordó tamién utilizar "zones llibres pa disparar" (free-fire zones),[Nota 5] napalm, axente naranxa y aviones jet. Estaos Xuníos foise arreyando cada vegada más nel área hasta que fuercies armaes d'Estaos Xuníos fueron unviaes direutamente pa combatir na Guerra de Vietnam mientres la siguiente alministración, la de Johnson. L'alministración Kennedy aumentó'l sofitu militar, pero les fuercies militares de Vietnam del Sur nun fueron capaces de superar a les fuercies del Viet Minh y Viet Cong. Kennedy enfrentar a la crisis de Vietnam en xunetu de 1963. El plan de CIA, sofitáu pola alministración del Presidente, yera provocar un golpe d'estáu contra'l Presidente de Vietnam del Sur, Ngo Dinh Diem por xenerales vietnamites fácilmente manipulables polos d'Estaos Xuníos.[65] El 2 de payares el Presidente Diem foi derrocáu, arrestáu y executáu (anque les circunstancies exactes de la so muerte nun se fixeron públiques, pos los archivos del golpe d'estáu considérense secretu d'estáu).[66] Cuando Kennedy foi informáu sobre estos fechos Maxwell Taylor recuerda que "corrió apresuradamente de la sala perplexo y desilusionao".[67] Él nun aprobara l'asesinatu de Diem. Una razón pola que se tarrecía sofita-y yera la posibilidá de qu'axustara con Ho Chi Minh pa llograr una coalición de gobiernu neutral na que pudieren incluyise comunistes, como asocedió en Laos en 1962.[Nota 6] Dean Rusk, Secretariu d'Estáu de los Estaos Xuníos, dixo que "Los neutralismos... ye igual a rindición."
Caltiénse como un puntu revesosu ente los historiadores la interrogante al respective de si, nel casu que Kennedy terminara'l so periodu presidencial y fuera reelixíu en 1964, la guerra de Vietnam crecería na forma que la fixo.[68] Avivando estes especulaciones tán les declaraciones del Secretariu de Defensa de Kennedy y Johnson, Robert McNamara, quien afirmó que Kennedy taba considerando seriamente retirar a les fuercies d'Estaos Xuníos de Vietnam dempués de la so reeleición de 1964. Na película "The Fog of War", non solo McNamara diz esto, sinón que se presenta una grabación de Lyndon Johnson na cual confirma que Kennedy entamaba retirar a les fuercies d'Estaos Xuníos de Vietnam, una posición desaprobada pol Vicepresidente.[69] Otra evidencia ye'l memorándum de Kennedy llamáu "National Security Action Memorandum" (NSAM) #263 del 11 d'ochobre de 1963 nel que daba la orde de retirar a 1.000 militares y personal militar pa finales de 1963. A pesar d'ello, y pola razón dada al derrocar el gobiernu de Diem, tal aición sería una drástica revocación de la so política anterior, anque dende'l so aclamáu discursu sobre la paz mundial del 10 de xunu de 1963 na American University, Kennedy taba moviéndose a polítiques menos agresives na Guerra Fría.
Dempués del asesinatu de Kennedy, el nuevu Presidente, Lyndon B. Johnson, anuló darréu la orde de Kennedy de retirar un total de 1.000 militares pa finales de 1963, col so orde NSAM #273 del 26 de payares de 1963.
Discursu en Berlín Occidental
editar
Al términu de la Segunda guerra mundial, Alemaña foi estremada so les presiones simultánees de los aliaos y los soviéticos. Cola construcción del Muriu de Berlín el 13 d'agostu de 1961, los comunistes dixebraron Berlín en dos partes, una, sol control de los aliaos, llamaríase Berlín occidental, y otra, sol control de los soviéticos, llamaríase Berlín oriental. Kennedy visitó Berlín occidental y el 26 de xunu de 1963 pronunció un discursu públicu criticando'l comunismu con motivu del decimoquintu aniversariu del bloquéu de Berlín impuestu pola URSS. Nel discursu, pronunciáu dende'l balcón del edificiu 'Rathaus Schöneberg', señaló la construcción del Muriu de Berlín como un exemplu del fracasu comunista:
"La llibertá supón munches dificultaes y la democracia nun ye perfecta, pero enxamás vimos obligaos a alzar un muriu, pa confinar al nuesu pueblu."
| "Fai dos mil años yera un arguyu dicir civis romanus sum [Yo soi un ciudadanu romanu]. Güei, nel mundu de la llibertá, unu pue tar arguyosu de dicir Ich bin ein Berliner [...] Tolos homes son llibres, onde quiera que vivan, son ciudadanos de Berlín, y, por ello, como un home llibre, toi arguyosu de dicir 'Ich bin ein Berliner!'" |
| "Discursu de John F. Kennedy en Berlín Occidental, 26 de xunu de 1963.[70] |
La frase Ich bin ein Berliner (Soi un berlinés), en virtú de la cual el discursu pasó a la historia, asocedióse-y a Kennedy cuando diba xubiendo al balcón del Rathaus Schöneberg. La idea basar na antigua frase civis romanus sum (Soi ciudadanu de Roma) utilizada polos romanos. Averar al so intérprete, Robert H. Lochner, por que-y traduxera la frase "I am a Berliner" y por que lo ayudar cola so pronunciación, escribiendo rápido nuna fueya la frase y la so pronunciación. Casi'l 83% de la población berlinesa alcuéntrase nes cais cuando Kennedy dixo esta frase. Dempués, impresionáu, confesaría a los sos asistentes: "Nunca vamos tener otru día como esti."[71]
Tratáu de prohibición de pruebes nucleares
editar
Alteriáu polos peligros constantes de la contaminación radiactiva y la proliferación de les armes nucleares, Kennedy primió por que se adoptara'l Tratáu de prohibición parcial d'ensayos nucleares el cual prohibía les pruebes atómiques sobre tierra, na atmósfera o so l'agua, pero non les pruebes so tierra. Los Estaos Xuníos, el Reinu Xuníu y la Xunión Soviética fueron los firmantes iniciales del tratáu. Kennedy robló'l tratáu por que pasara a ser llei d'Estaos Xuníos n'agostu de 1963.
Irlanda
editar
Cuando Kennedy visitó Irlanda en 1963, axuntar col Presidente d'esi país, Éamon de Valera, pa formar la "Fundación irlandesa d'Estaos Xuníos" (The American Irish Foundation). La misión d'esta organización yera fomentar les comunicaciones ente norteamericanos con ascendencia irlandesa y el país de los sos ancestros. Kennedy afondó nestes rellaciones de solidaridá cultural al aceptar un blasón del Xefe Heraldu d'Irlanda.
Visitó tamién la casa campestre onde vivieron los ancestros de los Kennedy enantes d'emigrar a Estaos Xuníos y dixo: "Equí ye onde tou empezó...".
El 22 d'avientu de 2006, el Departamentu de Xusticia irlandés desclasificó documentos de la policía qu'indicaben que Kennedy recibió trés amenacies de muerte mientres la so visita. Consideróse que yeren falses, magar lo cual la policía irlandesa adoptó midíes de seguridá estraordinaries.[72]
Gabinete
editar| El Gabinete Kennedy | ||
|---|---|---|
| Cargu | Nome | Periodu |
| Presidente | John F. Kennedy | 1961-1963 |
| Vice Presidente | Lyndon B. Johnson | 1961-1963 |
| Estáu | Dean Rusk | 1961-1963 |
| Ayalga | C. Douglas Dillon | 1961-1963 |
| Defensa | Robert S. McNamara | 1961-1963 |
| Xusticia | Robert F. Kennedy | 1961-1963 |
| Serviciu Postal | J. Edward Day | 1961-1963 |
| John A. Gronouski | 1963 | |
| Interior | Stewart L. Udall | 1961-1963 |
| Agricultura | Orville L. Freeman | 1961-1963 |
| Comerciu | Luther H. Hodges | 1961-1963 |
| Trabayu | Arthur J. Goldberg | 1961-1962 |
| W. Willard Wirtz | 1962-1963 | |
| SEB (HEW) | Abraham A. Ribicoff | 1961-1962 |
| Anthony J. Celebrezze | 1962-1963 | |
Xueces designaos a la Corte Suprema
editarKennedy designó a los siguientes maxistraos como Xueces Asociaos de la Corte Suprema de los Estaos Xuníos:
- Byron Raymond White — 1962
- Arthur Joseph Goldberg — 1962
Vida social y familiar
editar
El matrimoniu de John y Jackie Kennedy tuvo cuatro fíos, de los cualos la so primer fía, Arabella Kennedy, finó enantes de nacer (mortinato) en 1956. La so segunda fía foi Caroline Kennedy, nacida en 1957 y depués tuvieron al so primer home, John F. Kennedy, Jr., nacíu en 1960, quien finó nun accidente col so avión en 1999. El so últimu fíu nació'l mesmu añu del asesinatu de Kennedy, Patrick Bouvier Kennedy pero finó dos díes depués de la so nacencia por cuenta de problemes respiratorios.
Kennedy y la so esposa "Jackie" yeren bien nuevos en comparanza con presidentes y primeres dames anteriores, dambos yeren extraordinariamente populares nun sentíu más paecíu a los cantantes de pop y les estrelles de cine qu'a los políticos, influyendo nes modes y convirtiéndose en temes pa numberoses revistes populares. Jacqueline mercó oxetos d'arte y muebles pa la Casa Blanca y redecoró tolos sos cuartos.
Pela rodiada de la Casa Blanca, los Kennedy establecieron una sala pre escolar, una piscina y una casa nun árbol. A Jackie nun-y gustaba que los sos fíos fueren fotografiaos, pero cuando ella nun taba, el presidente dexó que'l fotógrafu oficial de la Casa Blanca, Cecil Stoughton, fotografiara a los neños, llográndose asina les imáxenes de los neños que probablemente son más conocíes, y especialmente la de John Jr. xugando debaxo del escritoriu del Presidente nel Despachu Oval.
El Presidente ye acomuñáu xeneralmente a la cultura popular. Coses como'l "Twisting at the White House" y el musical "Camelot" (la obra popular de Broadway) formen parte de la cultura JFK. L'álbum de comedia de Vaughn Meader "First Family" (Primer Familia) – una parodia del Presidente, la Primer Dama, los sos fíos y l'alministración Kennedy – vendió cerca de 4 millones de copies. El 19 de mayu de 1962 Marilyn Monroe cantó pal presidente na so fiesta de cumpleaños nel Madison Square Garden.
Detrás de la fachada glamourosa, los Kennedy sufrieron grandes traxedies personales. Jacqueline sufrió un albuertu natural en 1955, y en 1956 dio a lluz a la so fía yá finada Arabella Kennedy. La muerte del so fíu naciellu, Patrick Bouvier Kennedy, n'agostu de 1963, foi una gran perda. Dende la muerte de Kennedy especulóse sobre numberoses rellaciones extra-matrimoniales qu'ésti caltendría mientres la so presidencia con muyeres tales como l'actriz Marilyn Monroe y Mary Pinchot Meyer, miembru de la llamada Jet-Set.[73]
El carisma de Kennedy y la so familia llevó a que se llamara popularmente a la so alministración como "Camelot", por cuenta de los comentarios de la so vilba, quien dixo que la obra de Broadway yera una de les favorites del so maríu nuna entrevista realizada por Theodore White, quien, al terminar la entrevista, había "atopáu'l titular",[74]
Kennedy tien el récor reconocíu pol Llibru Guinness de los récores como quien falaba más rápidu na vida pública, con una velocidá de 327 pallabres per minutu nun discursu d'avientu de 1961.[Nota 7]
N'ochobre de 1951, mientres el so tercer periodu como Representante del 11º distritu de Massachusetts, Kennedy, a los 34 años d'edá, embarcar nun viaxe por Asia mientres siete selmanes, visitando Israel, India, Vietnam y Xapón al pie del so hermanu Robert (de 25 años d'edá, quien se graduara na facultá de derechu diba cuatro meses) y la so hermana Patricia (de 27 años d'edá). Por cuenta de que John yera ocho años mayor que Robert estos s'habíen tratáu pocu. Esti viaxe de 20 mil milles foi la primer vegada que pasaron tanto tiempu xuntos y dio como resultáu que dambos se considerarán meyores amigos. Robert foi'l xefe de campaña de la so esitosa eleición de Senadores de 1952, volviendo exercer dichu cargu pa la campaña presidencial de 1960.
Magar la imaxe idílica que'l matrimoniu Kennedy representaba pa bona parte de la opinión pública, John Fitzgerald caltuvo mientres dellos años rellaciones estramatrimoniales con becaries del so gabinete. Barbara Gamarekian escribió en J. F. Kennedy: Una vida inacabada que "pa JFK y los sos ayudantes nun yera raru caltener rellaciones sexuales coles nueves moces que trabayaben na Casa Blanca",[76] Afortunadamente pa él, la bona rellación del presidente colos medios torgó qu'estes noticies trescendieren a la conocencia pública.
Na encuesta titulada "llista de les persones más almiraes del sieglu venti" realizada por "Gallup", Kennedy salió terceru, superáu solo por Martin Luther King, Jr. y la Madre Teresa de Calcuta.[77][78][79]
Audiu y video
editar- El Cuartu de Situaciones de la Casa Blanca comunicar con un avión nel que viaxaben dellos miembros del Gabinete camín de Hawaii comunicándo-yos l'asesinatu del Presidente, 22 de payares de 1963 Archiváu 2007-08-09 en Wayback Machine (n'inglés) (Formatu MP3 7.5 MB 33 min)
Legáu
editar
La televisión foi la principal fonte per mediu de la cual les persones caltuviéronse informaes de los eventos qu'arrodiaben al asesinatu de John F. Kennedy. Los periódicos guardáronse como alcordances más que como fontes actualizaes de noticies. Los trés mayores cadenes de televisión suspendieron los sos programes habituales y tresmitieron noticies permanentemente dende'l 22 de payares hasta'l 25 de payares. El funeral d'estáu de Kennedy y l'asesinatu de Lee Harvey Oswald fueron tresmitíos en direutu a tol país, según n'otros países del mundu. El funeral d'estáu foi'l primeru de trés qu'asocedieron nel plazu de 18 meses, los otros dos fueron los del Xeneral Douglas MacArthur y el d'Herbert Hoover.
L'embaxador d'Estaos Xuníos ante la ONX, Adlai Stevenson, dixo sobre l'asesinatu, "toos nós... vamos cargar cola pena de la so muerte hasta'l fin de los nuesos díes".
Últimamente, la muerte del Presidente Kennedy y los misterios en redol a los fechos del so asesinatu caltienen una importancia histórica y política tocantes a la marcada perda de fe del pueblu d'Estaos Xuníos na política — puntu remarcáu por periodistes dende Gore Vidal hasta Arthur M. Schlesinger, Jr.
L'asesinatu del Presidente Kennedy, y los misterios non esclariaos del mesmu caltienen la so vixencia histórico y político y afectaron l'enfotu del pueblu d'Estaos Xuníos na política. Esta muerte xunto a los posteriores asesinatos del so hermanu, el senador Robert F. Kennedy y el de Martin Luther King, Jr., formaron una tripleta que desilusonó a la población tocantes a los cambeos políticu y social.
Munchos de los discursos de Kennedy[80](especialmente'l so discursu inaugural) son consideraos como íconos. A pesar del so relativamente curtiu periodu nel cargu, y anque nun introdució cambeos mayores na llexislación, los d'Estaos Xuníos suelen votar a Kennedy como unu de los meyores presidentes del país, poniéndolo al mesmu nivel qu'a Abraham Lincoln, George Washington y Franklin D. Roosevelt. Dellos estractos del discursu inaugural de Kennedy tán grabaos nuna placa xunto a la so tumba nel campusantu de Arlington.
Foi premiáu póstumamente col Premiu Pacem in Terris. Esti premiu foi instituyíu n'honor a la encíclica de 1963 del papa Xuan XXIII, na cual llama a toles persones de bona voluntá a asegurar la paz ente toles naciones. La frase en llatín, Pacem in Terris, puede traducise como 'Paz na tierra.'
Kennedy foi l'únicu presidente de los Estaos Xuníos que finó primero que los sos padres. Ye tamién l'únicu presidente que finó primero que los sos güelos. La so güela, Mary Josephine Hannon Fitzgerald, finó en 1964, solu ocho meses y mediu dempués del so asesinatu.
Homenaxes póstumos
editar- L'Aeropuertu Internacional de Nueva York (d'antiguo conocíu como Aeropuertu de Idlewild) foi renombráu como Aeropuertu Internacional John F. Kennedy el 24 d'avientu de 1963. Na actualidá ye popularmente conocíu como "JFK".
- La "John F. Kennedy Expressway", la mayor autopista de Chicago, foi renombrada n'honor a Kennedy por votu unánime del Conseyu de la Ciudá de Chicago a los pocos díes del asesinatu del presidente.
- El boulevard John F. Kennedy en Tampa, foi renombráu n'honor a Kennedy en 1964 cola unanimidá de los votos del Conseyu de Tampa. Kennedy visitó Tampa el 18 de payares de 1963, solu cuatro díes enantes del so asesinatu. El so caravana conducir 8 quilómetros pela Gran Avenida Central hasta'l corazón del distritu de los negocios en Tampa.
- El Centru d'Operaciones de Llanzamientu de la NASA en Cabu Cañaveral foi renombráu como Centru espacial John F. Kennedy. El mesmu cabu Cañaveral foi renombráu como cabu Kennedy, pero esto foi revertíu en 1973.
- Un memorial n'honor a Kennedy foi establecíu en Runnymede, Inglaterra, llugar onde foi roblada la Carta Magna.
- En Tegucigalpa, Hondures, foi constituyida en 1966 la Colonia Kennedy, n'honor al presidente y proyeutos del antiguu Institutu Nacional de la Vivienda (INVA).
Per mediu del Programa Alianza pal Progresu, que promovió'l ex-presidente d'Estaos Xuníos John F. Kennedy, el INVA llogró'l primer préstamu col Bancu Interamericano de Desenvolvimientu (BID), dineru que foi utilizáu pa empecipiar el proyeutu. El nome que se-y dio al ambiciosu proyeutu foi como agradecimientu al mandatariu y propulsor del programa, John F. Kennedy. Ye anguaño considerada como la la colonia con más habitantes del país.
- Un tramu de la carrera interestatal nº 95 en Maryland foi dedicáu al Presidente Kennedy el 4 de payares de 1963, ocho meses enantes del so asesinatu. Al poco tiempu foi renombrada como John F. Kennedy Memorial Highway.
- El portaviones USS John F. Kennedy de la marina de EE. XX. foi nomáu'l 30 d'abril de 1964, y tuvo en serviciu hasta'l 23 de marzu de 2007.
- La Biblioteca y Muséu Presidencial de John F. Kennedy abrió les sos puertes en 1979 como la biblioteca presidencial oficial de Kennedy.
- La Universidá John F. Kennedy abrió en Pleasant Hill, California, en 1964 como un colexu pa la educación d'adultos.
- El John F. Kennedy National Historic Site caltién la casa de Kennedy en Brookline.
- Na Universidá de Harvard:
- L'Institutu de Política de Harvard sirve como un memorial activu que promueve los servicios públicos nel so nome.
- La Escuela de Gobiernu ye conocida como Escuela de Gobierno John F. Kennedy.
- El Centro John F. Kennedy pa les Artes Escéniques abrió en 1971 en Washington, D.C. como un memorial al so nome.
- Una ponte sobre'l Ríu Ohio xune Louisville, Kentucky y Jeffersonville, Indiana, que foi completáu cuatro díes enantes del asesinatu de Kennedy, foi renombráu como Ponte Memorial John F. Kennedy.
- L'Estadiu Municipal de Filadelfia foi renombráu Estadiu John F. Kennedy en 1964.
- Kennedy foi premiáu póstumamente cola Medaya Presidencial de la Llibertá en 1963.
- Dende 1964, una semeya de Kennedy apaez na moneda de mediu dólar reemplazando la semeya anterior, de Benjamin Franklin.
- El Yad Kennedy ye un memorial que foi establecíu na cresta del monte de Xerusalén, al suroeste de Xerusalén, cerca de Amminadab.
- Una de les islles Salomón foi nomada isla Kennedy.
- La ciudá de Evansville, Indiana reparó'l Día John F. Kennedy el 22 de payares de 2003 pa conmemorar el 40 aniversariu de la so muerte.
- Una de les torres residenciales na Universidá Amherst de Massachusetts foi nomada Torre Kennedy.
- En febreru de 2007, el nome de Kennedy y el de la so esposa fueron añadíos a la nave espacial xaponesa Kaguya con camín de la lluna, como parte del proyeutu Mensaxes de la Tierra de la Sociedá Planetaria.
- El John F. Kennedy Special Warfare Center and School d'Exércitu de los Estaos Xuníos foi nomáu nel so honor debío al sofitu del presidente a los "Army Rangers" y a los Boínes Verdes.
- Miles de colexos en EE. XX. fueron nomaos nel so honor. El primer colexu foi'l Kennedy Middle School, en Cupertino, California mientres Kennedy vivía (1960). Na selmana posterior al so asesinatu, los primeros colexos renombraos nel so honor fueron el "Kennedy Elementary School" en Butte, Montana y el "John F. Kennedy Middle School" en Long Island en Bethpage, Nueva York.[81]
- El parque Eyre Square na ciudá Galway City, n'Irlanda foi nomáu Parque John F. Kennedy, depués de la so visita en 1963.
- L'avenida John F. Kennedy, una de les aveníes principales en San Xuan, en Santu Domingu, República Dominicana, en Santiago de Chile y Barranquilla, Colombia.
- N'Asunción, Paraguay, una cai lleva'l nome de John F. Kennedy. La mesma ta allugada a un llau de l'Avenida Eusebio Ayala, una de les principales aveníes de Paraguay.
- En Lima, Perú, el parque más allegáu del distritu turísticu de Miraflores, lleva'l nome de John F. Kennedy.
- En Arequipa, Perú, una de les principales aveníes de la ciudá lleva por nome "Avenida Kennedy"
- Ciudá Kennedy, popular barriu del sur de Bogotá, Colombia, llamáu Ciudad Techo hasta 1963 cuando foi camudáu n'honor al presidente de los Estaos Xuníos. En 1961 entamóse la urbanización gracies a los creitos d'Alianza pal progresu impulsáu por el mesmu Kennedy mientres una visita d'estáu a Colombia esi añu.
- Una idea que foi refugada consistía en renombrar al estáu de Virxinia Occidental n'honor de Kennedy.[82] Emile J. Hodel, editor del periódicu Post-Herald de Beckley, Virxinia Occidental, escribió na editorial preguntando, "¿Por qué nun camudar el nome de Virxinia Occidental a Kennedy? ¿O al meyor a Kennediana? ¿Qué muestra de respetu más grande puede recibir un home que'l que renombren l'estáu que más apreciaba, dempués del so estáu natal de Massachusetts, nel so honor?"[83]
- Na Ciudá de Méxicu, esiste la Unidá Habitacional John F. Kennedy, un conxuntu de viviendes en condominiu al oriente de la Capital, inauguráu pol mesmu Presidente Kennedy na so visita a Méxicu y l'entós Presidente de Méxicu Adolfo López Mateos.
- En Buenos Aires, Arxentina una universidá lleva'l so nome, la Universidá Arxentina John F. Kennedy.
Escritos de Kennedy
editar- 1940 - Why England Slept (¿Por que Inglaterra Durmió?). Memoria universitaria publicada como llibru
- 1956 - Profiles in Courage (Perfiles de coraxe). Llibru escritu cuando taba nel Senáu sobre senadores qu'encararon diverses dificultaes. Por esti llibru Kennedy ganó'l premiu Pulitzer a la meyor biografía.
- 1964 - A Nation of Immigrants (Una Nación d'Inmigrantes). Llibru póstumu sobre la inmigración n'Estaos Xuníos.
Interpretaciones de Kennedy nel cine y la TV
editarPelícules
editar- PT 109 (1963): interpretáu por Cliff Robertson
- Aición executiva (1973): sobre l'asesinatu; por aciu usu d'archivos históricos
- JFK (1991): sobre l'asesinatu; interpretáu por Steve Reed
- Malcolm X (1992): interpretáu de nuevu por Steve Reed
- Ruby (1992): interpretáu por Gérard David y Kevin Wiggins
- Forrest Gump (1994): interpretáu por Jed Gillin
- Thirteen Days (2000): interpretáu por Bruce Greenwood
- Timequest (2002): interpretáu por Victor Slezak
- Bubba Ho-Tep (2002): interpretáu por Ossie Davis
- C.S.A.: The Confederate States of America (2004): por aciu l'usu d'archivos históricos, él ye'l candidatu Demócrata pa Presidente de la Confederación, ganando contra'l Republicanu Richard Nixon. La so campaña basar na abolición de la esclavitú y nel sufraxu femenín, pero igualmente foi asesináu.
- The Butler (2013): interpretáu por James Marsden
TV
editar- The Missiles of October (1974, TV): interpretáu por William Enduvielle
- The Private Files of J. Edgar Hoover (1977): interpretáu por William Jordan
- Johnny, We Hardly Knew Ye (1977, TV): interpretáu por Paul Rudd
- Young Joe, the Forgotten Kennedy (1977, TV): interpretáu por Sam Chew, Jr.
- King (1978, TV): interpretáu por William Jordan nuevamente
- Jacqueline Bouvier Kennedy (1981, TV): interpretáu por James Franciscus
- Blood Feud (1983, TV): interpretáu por Sam Groom
- Kennedy (1983, TV): interpretáu por Martin Sheen
- Prince Jack (1985, TV): interpretáu por Robert Hogan
- Robert Kennedy & His Times (1985, TV): interpretáu por Cliff De Young
- J. Edgar Hoover (1987, TV): interpretáu por Art Hindle
- LBJ: The Early Years (1987, TV): interpretáu por Charles Frank
- Onassis: The Richest Man in the World (1988, TV): interpretáu por David Gillum
- The Kennedys of Massachusetts (1990, TV): interpretáu por Steven Weber
- A Woman Named Jackie (1991, TV): grabáu por Stephen Collins
- Sinatra (1992, TV): interpretáu por James F. Kelly
- J.F.K.: Reckless Youth (1993, TV): interpretáu por Patrick Dempsey
- Norma Jean & Marilyn (1996, TV): interpretáu por Perry Stephens
- Red Dwarf: Tikka to Ride (1997, TV): interpretáu por Michael Shannon
- The Rat Pack (1998, TV): interpretáu por William L. Petersen
- Bonanno: A Godfather's Story (1999, TV): interpretáu por Matt Norklun
- Jackie Bouvier Kennedy Onassis (2000, TV): interpretáu por Tim Matheson, quien actuaba como un vicepresidente ficticiu en The West Wing
- How to Marry a Billionaire: A Christmas Tale (2000, TV): interpretáu por Dabney Coleman
- Jackie, Ethel, Joan: The Women of Camelot (2001, TV): interpretáu por Daniel Hugh Kelly
- Power and Beauty (2002, TV): interpretáu por Kevin Anderson
- RFK (2002, TV): interpretáu por Martin Donovan
- America's Prince: The John F. Kennedy Jr. Story (2003, TV): interpretáu por Randy Triggs
- Days That Shook the World episodiu JFK (2003, TV): interpretáu por Karl J. Morris
- The Kennedys (2011, TV): interpretáu por Greg Kinnear
Notes
editar- ↑ Los anuarios de fin de cursu de les instituciones educatives d'Estaos Xuníos tienen el costume de calificar a los alumnos con esos "superlativos": "el más trabayador", "la más creativa", "el meyor atleta" o "el que más va trunfar nos negocios", dacuando con cierta intención humorística
- ↑ Hubo otra en 1967, la de Luis Monge, pero'l convicto yera estatal, de Colorado. De fechu la siguiente execución d'un convicto federal asocedió en 2001
- ↑ Esi casu motivó que dexara d'aplicase la pena capital en EE. XX. en 1972, al dictaminar la Corte Suprema que la forma en que s'aplicaba yera inconstitucional. Nun s'abolió la pena de muerte, pero sí foi necesariu modificar los sistemes procesales. En 1976 volver# a entamar la execución de la pena nos Estaos que nun la abolieron, y en xineru de 1977 asocedió la siguiente execución.
- ↑ Los freedom riders yeren activistes que viaxaben a los estaos sureños n'autobús de llinia, en grupos interraciales, pa constatar o reclamar el cumplimientu de la prohibición (sentencia Boynton v. Virxinia) de segregación en tresportes públicos y locales asociaos, como los restoranes d'estaciones d'autobuses
- ↑ Nel manual utilizáu poles tropes d'Estaos Xuníos en Vietnam apaez una definición d'estes zones, llamaes free-fire zones: "Una área específica designada por que se-y dispare cualquier arma de fueu ensin coordinaciones específiques col cuartel d'operaciones." N'otres pallabres, una zona de combate na que puede abrir fueu o esplotar bombes ensin pidir autorización nin dar avisu, haya o nun guarda de persones
- ↑ El 23 de xunetu de 1962 catorce naciones roblaron un alcuerdu nel que se comprometíen a caltenese neutrales con al respective de Laos. Ente estes naciones atopaba China, Vietnam del Sur, la Xunión Soviética, Vietnam del Norte y los Estaos Xuníos.
- ↑ Na vida pública'l récor cola mayor velocidá ye de 327 pallabres per minutu realizáu n'avientu de 1961 por John Fitzgerald Kennedy (1917-63), entós Presidente de los Estaos Xuníos."[75]
Referencies
editar- ↑ Afirmao en: Gran Enciclopedia Soviética (1969–1978). Sección, versículu o párrafu: Кеннеди Джон Фицджералд. Data de consulta: 25 febreru 2017. Editorial: Большая Российская энциклопедия. Llingua de la obra o nome: rusu. Data d'espublización: 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Afirmao en: Gemeinsame Normdatei. Data de consulta: 9 abril 2014. Llingua de la obra o nome: alemán. Autor: Biblioteca Nacional d'Alemaña.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Afirmao en: NNDB. NNDB: 113/000024041. Data de consulta: 13 xunu 2022. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ URL de la referencia: https://ancexplorer.army.mil/publicwmv/index.html#/arlington-national/.
- ↑ John T. Woolley. «The American Presidency Project». Consultáu'l 13 xunu 2022.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 Afirmao en: Kindred Britain.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Afirmao en: The Peerage. Llingua de la obra o nome: inglés. Autor: Darryl Lundy.
- ↑ Afirmao en: autoridaes BNF. Identificador BnF: 121853903. Data de consulta: 10 ochobre 2015. Autor: Biblioteca Nacional de Francia. Llingua de la obra o nome: francés.
- ↑ «The Purple Heart Medal». Biblioteca y Museo Presidencial de John F. Kennedy. Consultáu'l 13 xunu 2022. «Historical Note ... for his service in WWII by US Navy Admiral W.F. Halsey at the Chelsea Naval Hospital, in Chelsea, Massachusetts in 1943»
- ↑ «Navy and Marine Corps Medal». Biblioteca y Museo Presidencial de John F. Kennedy. Consultáu'l 13 xunu 2022. «Additional Details Custodial History Note: ... by Captain Fredrick L. Conklin, Commandant of Chelsea Naval Hospital at the Hospital in Chelsea, Massachusettes on June 6, 1944»
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 «FAST FACTS ABOUT JOHN F. KENNEDY». Biblioteca y Museo Presidencial de John F. Kennedy. Consultáu'l 13 xunu 2022.
- ↑ 12,0 12,1 «Dettaglio decorato» (italianu). presidencia de la República Italiana. Consultáu'l 20 xunu 2018.
- ↑ URL de la referencia: https://laetare.nd.edu/recipients/#info1961.
- ↑ URL de la referencia: http://content.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2019712_2019702_2019610,00.html. Data de consulta: 17 payares 2021.
- ↑ «PRESIDENT KENNEDY'S EXECUTIVE ORDER 11085: PRESIDENTIAL MEDAL OF FREEDOM». Biblioteca y Museo Presidencial de John F. Kennedy. Consultáu'l 13 xunu 2022.
- ↑ Afirmao en: nobelprize.org. Identificador de nominación de persona al Premio Nobel: 12784. Títulu: Nomination Database. Data de consulta: 9 mayu 2018. Editorial: Fundación Nobel. Llingua de la obra o nome: inglés.
- ↑ Afirmao en: Biographical Directory of the United States Congress. Identificador Bio del Congreso de los Estados Unidos: K000107. Aplícase a esta parte: 1941, . Data de consulta: 13 xunu 2022. Editorial: Oficina de publicaciones del Gobierno de los Estados Unidos. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 1903.
- ↑ Afirmao en: Biographical Directory of the United States Congress. Identificador Bio del Congreso de los Estados Unidos: K000107. Data de consulta: 13 xunu 2022. Editorial: Oficina de publicaciones del Gobierno de los Estados Unidos. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 1903.
- ↑ 19,0 19,1 «JFK Service Transcript». Naval History & Heritage Command (24 payares 2014). Consultáu'l 13 xunu 2022.
- ↑ 20,0 20,1 Afirmao en: Biographical Directory of the United States Congress. Identificador Bio del Congreso de los Estados Unidos: K000107. Editorial: Oficina de publicaciones del Gobierno de los Estados Unidos. Llingua de la obra o nome: inglés. Data d'espublización: 1903.
- ↑ «L'asesinatu de Kennedy 22 de payares de 1963 Un golpe d'estáu tapáu». Archiváu dende l'orixinal, el 2018-01-17. Consultáu'l 27 de xunetu de 2013.
- ↑ Esperiencia d'Estaos Xuníos: John F. Kennedy, PBS. A 25 de febreru de 2007.
- ↑ «De scout a Presidente». Archiváu dende l'orixinal, el 2007-09-28.
- ↑ «Why England Slept». Biblioteca y Muséu Presidencial de John F. KennedyMuseum Store. Archiváu dende l'orixinal, el 2008-06-07. Consultáu'l 19 de setiembre de 2006.
- ↑ 25,0 25,1 25,2 Kennedy y la defensa, los años formativos en Air University Review pol Dr. Jean Edward Smith, marzu-abril de 1967.
- ↑ Why England Slept
- ↑ «John F. Kennedy's Naval Service».
- ↑ Hove, Duane (2003) American Warriors: Five Presidents in the Pacific Theater of World War II Bard Street Press ISBN 1-57249-307-0
- ↑ Guerreros d'Estaos Xuníos: Cinco Presidentes nel Tratáu del Pacíficu na Segunda Guerra Mundial
- ↑ Historia militar de John F Kennedy en "Medal of Freedom" (n'inglés).
- ↑ Ted Chamberlain (11 de xunetu de 2002) JFK's PT-109 Found, U.S. Navy Confirms (National Geographic News).
- ↑ Online NewsHour with Senior Correspondent Ray Suarez and physician Jeffrey Kelman, PBS - Los secretos sobre la salú del Presidente Kennedy, trescripción del programa de noticies The NewsHour with Jim Lehrer, 18 de payares de 2002
- ↑ O'Brien (2005) 274-79, 394-99.
- ↑ 34,0 34,1 En AmericanRethoric - Discursu completu de JFK Video, audiu y testu n'inglés
- ↑ 35,0 35,1 US Info.state.gov Fragmentos del discursu del presidente John F. Kennedy a los líderes bautistes del sur d'Estaos Xuníos, 1960.
- ↑ Museum.tv Archiváu 2008-07-27 en Wayback Machine Bancia ente Kennedy y Nixon, por Erika Tyner Allen
- ↑ arkhangelito. «Presidentes-de-Usa-%BFcuales-fueron-sus-religiones Religión de los presidentes de E.U.». Consultáu'l 15 d'abril de 2013.
- ↑ Asesinatu de Tippit: testu, portada. Asesinatu de Kennedy: testu, portada.
- ↑ Portal Inep Archiváu 2007-09-11 en Wayback Machine Discursu Inaugural, tamién llamáu Discursu de Toma de Posesión de Kennedy
- ↑ Discursu inaugural de Kennedy al asumir la presidencia 20 de xineru de 1961
- ↑ Frum, David (2000). Como lleguemos a equí: The '70s. Nueva York, NY: Basic Books, páx. 293. ISBN 0465041957.
- ↑ Frum, David (2000). Como lleguemos a equí: The '70s. New York, NY: Basic Books, páx. 324. ISBN 0465041957.
- ↑ 43,0 43,1 43,2 «BEA: Figures del PIB por sector, 1953-1964». Bea.gov. Consultáu'l 22 d'agostu de 2010.
- ↑ «Oficina d'Estadístiques de Trabayu: Emplegu & Desemplegu». Data.bls.gov. Consultáu'l 21 d'agostu de 2010.
- ↑ «Estadístiques Astractes de los Estaos Xuníos: Nicios históricos del aprecio». Consultáu'l 22 d'agostu de 2010.
- ↑ «Estadístiques astractes de los Estaos Xuníos, 1964». Consultáu'l 22 d'agostu de 2010.
- ↑ Cronoloxía d'eventos na vida de Martin Luther King Ayuda de John y Robert Kennedy a la so lliberación
- ↑ Intervención de Kennedy pa la lliberación de King
- ↑ 49,0 49,1 AmericanRhetoric.com Discursu sobre los derechos civiles de Kennedy
- ↑ PBS.org American Experience, The Presidentes - Discursu de Kennedy sobre la desegregación nos colexos d'Alabama.
- ↑ Mass.gov Sobre el
- ↑ Fonderada de la Lee de Derechos Civiles de 1964
- ↑ «Presidency.ucsb.edu De la oficina de prensa: Senador John F. Kennedy, inmigración y lleis sobre la naturalización, Hyannis Inn Motel, Hyannis, MA». 6 d'agostu de 1960.
- ↑ «NPR.org Entrevista al Senador Edward Kennedy sobre la inmigración, enantes y agora». 9 de mayu de 2006.
- ↑ «Presidency.ucsb.edu De la oficina de prensa: Senador John F. Kennedy, inmigración y lleis sobre la naturalización, Hyannis Inn Motel, Hyannis, MA». 6 d'agostu de 1960.
- ↑ Biblioteca JFK. Archiváu 2010-03-02 en Wayback Machine Mensaxe especial del Presidente Kennedy al Congresu sobre les necesidaes urxentes de la nación
- ↑ «Trescripción del discursu de Kennedy na Universidá Rice sobre l'esfuerciu espacial». Archiváu dende l'orixinal, el 2006-09-12.
- ↑ 58,0 58,1 Schlesinger, Robert Kennedy and His Times
- ↑ Jean Edward Smith, "Bay of Pigs: The Unanswered Questions", The Nation, 13 d'abril de 1964
- ↑ Don't Quote Me - John F. Kennedy Quotes
- ↑ «Comentario del Senador John F. Kennedy nel Colexu San Anselmo, Manchester, New Hampshire, 5 de marzu 1960 - Muséu y biblioteca presidencial de John F. Kennedy». Jfklibrary.org (5 de marzu de 1960). Archiváu dende l'orixinal, el 2010-03-06. Consultáu'l 21 d'agostu de 2010.
- ↑ «La Creación d'un Tiranu de 40 años». New York Times (15 d'avientu de 2003). Consultáu'l 21 d'agostu de 2010.
- ↑ "The Old Social Classes and the Revolutionary Movements of Iraq", Princeton: Princeton University Press, 1978; Peter and Marion Sluglett, "Iraq Since 1958" London, I.B. Taurus, 1990
- ↑ Regarding the CIA's "Health Alteration Committee's work in Iraq, see U.S. Senate's Church Committee Interim Report on Assassination, page 181, Note 1
- ↑ LeFeber, "America, Russia and the Cold War", p. 233) (Estaos Xuníos, Rusia y la Guerra Fría).
- ↑ Sobre'l gobiernu de Diem
- ↑ Karnow Vietnam: A History p. 326.
- ↑ Joseph Ellis, "Making Vietnam History ", Reviews in American History 28.4 (2000) 625-629
- ↑ Documental "The Fog of War: Once lecciones de la vida de Robert S. McNamara")
- ↑ En AmericanRethoric - Discursu completu de JFK en Berlín occidental Videu, audiu y testu n'inglés
- ↑ Jean Edward Smith, The Defense of Berlin, Baltimore: Johns Hopkins Press, 1963; Jean Edward Smith, The Wall as Watershed, Arlington, Virxinia: Institute for Defense Analysis, 1966.
- ↑ FindArticles - JFK enfrentó trés amenacies de muerte mientres la so visita de 1963 a Irlanda
- ↑ O'BRIEN, PATRICIA (20 d'avientu de 1998). When History Had Secrets (Cuando la historia tien secretos). New York Times. http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9802Y3DB113AF933A15751C1A96Y958260. Consultáu'l 20 de setiembre de 2007.
- ↑ The Personal Papers of Theodore H. White (1915-1986): Series 11. Camelot Documents Archiváu 2006-09-06 en Wayback Machine, John F. Kennedy Presidential Library & Museum
- ↑ The Guinness Book of Records 1988. UK edition, páx. 18. ISBN 0-85112-868-8.
- ↑ L'amante de JFK decidir a falar, n'El Mundo, 25 de mayu de 2009.
- ↑ (1999) La encuesta Gallup de 1999. Wilmington, DE: Scholarly Resources Inc., páx. 248-249.
- ↑ Frank Newport (31 d'avientu de 1999). La Madre Teresa de Calcuta foi votada pol pueblu d'Estaos Xuníos como la persona más almirable del sieglu: Los cuatro siguientes fueron Martin Luther King, Jr., John F. Kennedy, Albert Einstein, y Helen Keller. The Gallup Poll. http://www.galluppoll.com/content/?ci=3367&pg=1. Consultáu'l 5 de xineru de 2007.
- ↑ «Los meyores del sieglu». Gallup/CNN/USA Today Poll (20 d'avientu de 1999 y 21 d'avientu de 1999). Consultáu'l 5 de xineru de 2007.
- ↑ JFK Library Archiváu 2007-08-12 en Wayback Machine Seleición de discursos completos de Kennedy na Biblioteca y Muséu Presidencial de John F. Kennedy (n'inglés)
- ↑ "Kennedy Memorials Surde Continuing Across World," Charleston (W.V.) Daily Mail, November 29, 1963
- ↑ "Plan to Rename West Virginia for JFK is Opposed", The Cumberland (Md.) News, 7 d'avientu de 1963, p6
- ↑ Beckley Post-Herald, 29 de payares de 1963, p6
Referencies n'inglés
editarFontes primaries
editar- Goldzwig, Steven R. and Dionisopoulos, George N., eds. In a Perilous Hour: The Public Address of John F. Kennedy, text and analysis of key speeches (1995)
Fontes secundaries
editar- Brauer, Carl. John F. Kennedy and the Second Reconstruction (1977)
- Burner, David. John F. Kennedy and a New Generation (1988)
- Dallek, Robert (2003). An Unfinished Life: John F. Kennedy, 1917-1963. Brown, Little. ISBN 0-316-17238-3.
- Collier, Peter & Horowitz, David. The Kennedys (1984)
- Cottrell, John. Assassination! The World Stood Still (1964)
- Freedman, Lawrence. Kennedy's Wars: Berlin, Cuba, Laos and Vietnam (2000)
- Fursenko, Aleksandr and Timothy Naftali. One Hell of a Gamble: Khrushchev, Castro and Kennedy, 1958-1964 (1997)
- Giglio, James. The Presidency of John F. Kennedy (1991), standard scholarly overview of policies
- Harper, Paul, and Joann P. Krieg eds. John F. Kennedy: The Promise Revisited (1988), scholarly articles on
presidency * Harris, Seymour Y. The Economics of the Political Parties, with Special Attention to Presidents Eisenhower and Kennedy (1962)
- Heath, Jim F. Decade of Disillusionment: The Kennedy–Johnson Years (1976), xeneral survey of decade
- Hersh, Seymour. The Dark Side of Camelot (1997), highly negative assessment
- House Select Committee on Assassinations. Final Assassinations Report (1979)
- Kunz, Diane B. The Diplomacy of the Crucial Decade: American Foreign Relations during the 1960s (1994)
- O'Brien, Michael. John F. Kennedy: A Biography (2005), the most detailed biography
- Parmet, Herbert. Jack: The Struggles of John F. Kennedy (1980)
- Parmet, Herbert. JFK: The Presidency of John F. Kennedy (1983)
- Piper, Michael Collins. Final Judgment (2004: sixth edition). American Free Press.
- Reeves, Richard. President Kennedy: Profile of Power (1993), balanced assessment of policies
- Reeves, Thomas. A Question of Character: A Life of John F. Kennedy (1991) hostile assessment of his character flaws
- Schlesinger, Arthur, Jr. A Thousand Days: John F. Kennedy in the White House (1965), by a close advisor
- Schlesinger, Arthur, Jr. Robert Kennedy And His Times (2002)
- Smith, Jean Edward. Kennedy and Defense: The Formative Years. Air University Review (marzu-abril de 1967) dir al artículu
- Smith, Jean Edward. The Defense of Berlin, Baltimore. Johns Hopkins Press (1963)
- Smith, Jean Edward. The Wall as Watershed, Arlington, Virxinia. Institute for Defense Analysis (1966)
- Smith, Jean Edward. "The Bay of Pigs: The Unanswered Questions". The Nation, páxs. 360-363 (13 d'abril, 1964)
- Sorensen, Theodore. Kennedy (1966), by a close advisor
- Walsh, Kenneth T. Air Force One: A History of the Presidents and Their Planes (2003)
Bibliografía n'español
editar- Schlesinger, Arthur M. (J. R.) (1966). Los mil díes de Kennedy. Aymá. ISBN 978-84-209-0564-8.
- Sorensen, Theodore C.. Kennedy: l'home, el presidente. Grijalbo. ISBN 978-84-253-0174-2.
- Kennedy, John Fitzgerald (1970). El deber y la gloria: Testamentu políticu de John F. Kennedy. Bruguera. ISBN 84-02-00477-6.
- Dallek, Robert. J.F. Kennedy Una Vida Inacabada. Océanu. ISBN 970-651-894-0.
- Rorabauch, W.J. (2005). Kennedy y el suañu de los sesenta. Ediciones Paidos Ibérica S.A.. ISBN 978-84-493-1665-4.
- Collier, Peter; Horowitz, David A. (2004). Los Kennedy. Tusquets Editores. ISBN 9788483109861.
Ver tamién
editarEnllaces esternos
editar
Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a John F. Kennedy.
Wikiquote tien frases célebres suyes o que faen referencia a John F. Kennedy.- Biblioteca John F. Kennedy John F. Kennedy Library (inglés)
- Video, audiu y testu del discursu inaugural de John F. Kennedy's Inaugural Address John F. Kennedy's Inaugural Address (inglés)
- Biografía oficial de JFK nel website de la Casa Blanca Archiváu 2006-05-25 en Wayback Machine (inglés)
- «Kennedy, clave d'una era». EL PAIS Cultural (18 d'ochobre de 2013). Archiváu dende l'orixinal, el 2016-03-04.
- Miller Center of Public Affairs Ensayu estensu sobre John F. Kennedy con ensayos menores sobre cada miembru del so gabinete y de la Primer Dama (inglés)
- Miller Center of Public Affairs Aundio completu de los discursos de Kennedy (inglés)
- Reporte de la Comisión Warren avera del asesinatu del presidente John F. Kennedy (inglés)
- Ficha na NNDB (inglés)
- John Fitzgerald Kennedy (1917-1963) en Find a Grave (inglés)
 |
|
|
|---|---|---|
| Washington | J. Adams | Jefferson | Madison | Monroe | J.Q. Adams | Jackson | Van Buren | W. Harrison | Tyler | Polk | Taylor | Fillmore | Pierce | Buchanan | Lincoln | A. Johnson | Grant | Hayes | Garfield | Arthur | Cleveland | B. Harrison | Cleveland | McKinley | T.R. | Taft | Wilson | Harding | Coolidge | Hoover | F.D.R. | Truman | Eisenhower | J.F.K. | L.B.J. | Nixon | Ford | Carter | Reagan | G.H.W. Bush | Clinton | George W. Bush | Barack Obama | Donald Trump | Joe Biden |
Datos: Q9696- Multimedia: John F. Kennedy
Cites famoses: John F. Kennedy
Testos: Autor:John Fitzgerald Kennedy
